Catalog

Rugova’nın yaşamını yitirmesi, statü görüşmelerinin yeniden ertelenmesine neden oldu. Sırp ve Arnavutlar arasındaki restleşmelere karşın konfederasyon formülü ön plana çıkıyor. kurulması gibi kriterler yer alıyor. Öngörülen takvime göre 2005 yılında başlaması gereken müzakereler ise çeşitli nedenlerle ertelemeye uğradı. 4 Mart 2004’de Sırbistan ve Kosova arasında başlayan görüşmeler öngörülen kriterlerin takvime uygun biçimde oluşturulabileceği izlenimi doğurmuşsa da 17 Mart 2004’de Kosova’da Sırplar ve Arnavutlar arasında başlayan şiddet olaylarının geniş bir bölgeye yayılması ilk ertelemenin nedeni olmuştu. Sonrasında uzunca süre Belgrad ile Priştine arasında kurulması gereken diyalog konusunda ciddi bir gelişme yaşanmamış, sadece karşılıklı olarak "taviz verilmeyeceği" yönünde açıklamalar yapılmıştır. Bu süreçte kriterlerin sağlanıp sağlanmadığı konusu sıklıkla gündeme gelmiş ve "statüden önce standartlar" politikasının "standartlar ve statü" halini alması gerektiği yönündeki açıklamalarla nihai statünün belirlenmesinin daha fazla ertelenemeyeceğine işaret edilmek istenmiştir. YİNE ‘AZINLIK HAKLARI’ Standartların büyük ölçüde sağlandığı yetkili ağızlarca ifade edilse de Kosova ve Sırbistan temsilcileri arasında yapılacak görüşmelerin başlayamaması, müzakere sürecinin başlamasını da geciktiriyor. Öte yandan Kosova’da yaşayan Sırp azınlığın güvenliğinin ve kimi haklarının sağlanması konusunda Kosova yönetimi yetersiz bulunuyor. 23 Ekim 2004 tarihinde yapılan parlamento seçimleri sonucunda, Belgrad ve Sırp Ortodoks Kilisesi’nin çağrısına uyan Sırpların çoğunluğunun seçimlere katılmamasına rağmen kriterler arasında yer alan "demokratik değerlerin benimsenmesi" şartının büyük ölçüde sağlandığı düşerek görüşme tarihinden dört gün önce hayatını açıklaması yapılmıştı. 199899’daki Sırplarla savaşta kaybetmesi oldu. Baş müzakereci Marti Ahtisaari Kosova Kurtuluş Ordusu'nun başında olan Kosova yönetiminde uluslararası arabulucuların da katılımıyla Başbakanı Ramuş Haradinay’ın işlediği iddia edilen gerçekleşecek ilk resmi görüşme, şimdilik Şubat ayına savaş suçlarından yargılanmak üzere 8 Mart 2005’de ertelendi. Sırbistan’ın egemenlik ve toprak bütünlüğü görevinden istifa ederek ICTY’ye teslim olması da Sırp hakkının korunması suretiyle Kosova’ya Sırbistan azınlık açısından önemli görülmüştü. Böylece, ‘savaş içerisinde geniş bir özerklik tanınması ve Kosova içinde suçu ile aranan kişilerin yönetimde bulunmasının savaş de özerk Sırp bölgelerinin oluşturulması yönündeki sırasında zulüm görmüş olan teklifin Kosova etnik kökenliler üzerinde yetkililerince kabul yarattığı olumsuz etki’ edilmesi imkansız ortadan kaldırılmıştı. Yine Kosova’da Sırplardan başka Türkler, Boş görünüyor. Öte yandan de güvenlikle ilgili naklar, Goralılar (Gorainler), Torbeşler, Sırpların da devletlerin kaygılarını koruyan Sırp doğduğu yer ve Romlar, Aşkaliler, Egiptliler (Mısırlı) de yaşa kültürlerinin ayrılmaz mültecilerin geri dönüşünde masına rağmen uluslararası toplum azınlık parçası olarak kabul önemli bir ilerlemenin hakları arayışını Sırplar üzerinde yoğunlaş ettikleri, eski Sırp kaydedilememiş olması ve bölgedeki Sırpların tırmış, diğer azınlıkları ise arka plana atmış İmparatorluğu’nun merkezi sorunları Batılı yetkililerce görünümündedir. Savaş nedeniyle bölge olan Methoia’dan (Kosova) Kosova yönetiminin sık sık vazgeçmeleri olası değil. den kaçanlar bir tarafa bırakılırsa bölgede Nitekim, Sırbistan uyarılmasına neden oluyor. yaşayan 80 bin civarındaki Sırplardan son Cumhurbaşkanı Boris Tadiç Aynı şekilde Belgrad yönetimi de her türlü resmi ra özellikle Prizren, Mamuşa, Priştine, Gilan 6 Ocak 2005’te yaptığı çıkışını ancak Kosova’daki ve Mitroviça’da yerleşik 30 bin civarındaki basın açıklamasında Sırp azınlık üzerinden "Kosova’nın bağımsızlığını Türk ikinci en büyük azınlık grubudur. Bu öngören yapabiliyor. Sırbistan, savaş bir anlaşmaya" na rağmen, Sırpça’nın da Arnavutça’nın imza atmayacağını beyan zamanında toprak yanında resmi dil olarak kabul edilmiş ol ederken Kosova Başbakanı kaybetmek pahasına "insan/azınlık hakları"nın ması ancak savaştan önce Kosova’nın üç Haradinay da –istifasından bir silah olarak resmi dilinden biri olmasına rağmen Türk önce "Kosova’nın kullanılabileceğini öğrendi bağımsızlığının dışındaki çe’nin halen "bölgesel dil" statüsünde tu hiçbir belgeye" imza ve kendisi de kullanmaya tuluyor olması, azınlık hakları alanındaki atmayacağını belirtmişti. başladı. Ne var ki, çok geçmeden aynı silah seçmeci tutumu ortaya koyan bir örnektir. kendisine bir kez daha EVŞEK BM Kosova Yönetimi’nin İngilizce’yi üçündoğrultuldu. Sırbistan’ın cü resmi dil olarak kabul etmesi de, garip BİRLEŞMELER güneyinde Preşova bir şekilde Türkçe’nin İngilizce ile ikame MODELİ Vadisi’nde yaşayan edildiğini gösteriyor. Arnavutlar güçlendirilmiş Karadağ’ın da bağımsızlık özerklik taleplerini referandumuna gitme yönetime ilettiler. Preşevo, hazırlığında olduğu Bujanovac ve Medveca il düşünülürse Sırbistan, iki meclislerinde yer alan bölgenin de bağımsızlığını etnik Arnavut partileri, 14 Ocak 2005’te Sırp ordu ve tanımak ve tam bir boşanmaya zorlanmak yerine polisinin bölgeden çekilmesi, yerel nüfustan oluşacak bağımsız devletlerin oluşturacağı bir konfederasyon çok uluslu bir sınır polis gücünün tesis edilmesi, ademi modelini kabul etme yolunu seçebilir. Gerçi böylesi bir merkeziyetin sağlanması ve Kosova ile özel ilişkilerin konfederasyonun yürüme ihtimali bulunmuyorsa da kurulması maddelerini içeren bir siyasi deklarasyonu Sırbistan ve Kosova için başkaca bir ara yolun mümkün kabul etti. Yayımlanan belgeye göre, olmaması bu seçeneği düşünülebilir kılmaktadır. sayılan hakların sağlanmaması yani Konfederasyon çözümü bir sonraki aşamayı hesaba özerkliğin tanınmaması durumunda güney katacak Kosova yönetimi için ve Sırbistan’dan ayrılmak Sırbistan Arnavutları, Kosova ile birleşme istemeyen grubun erimesi için yeterli zamanı yoluna gidecekler. Bu da, Sırbistan’ın kazandıracağından da Karadağ yönetimi için kabul Kosova’nın tamamıyla elden çıkma edilebilir bir model önerisi olacaktır. Zaten çeşitli ihtimali üzerine kurguladığı, Kosova’da yöntemlerle baskı altına alınmış olan Sırbistan’ın yaşayan Sırpları organize etmek suretiyle mevcut yönetimi için işlemeyecek olmasına rağmen Kosova’nın kuzeyini Sırbistan’a bağlamak konfederasyonun bir çıkış yolu olarak görülmesi uzak yönündeki planını sabote eden bir girişim da olsa ihtimal dahilinde. Bölgesel barış açısından olacak gibi görünüyor. Nitekim, Sırp düşünüldüğünde de konfederasyon sonrası çözülme hükümeti Preşova Vadisi Arnavutlarının dönemi, diğer herhangi bir olasılığın yaratacağı Kosova yönetimi tarafından kullanıldığı bölgesel istikrarsızlığa göre daha az zarar doğuracaktır. yönünde açıklamalar yaptı. Sırp hükümeti Kosova’nın nihai statüsünün belirlenmesine dönük reddetse de mevcut perspektifte, Kosova müzakereleri yönetecek olan Temas Grubu üyelerinden Sırpları ile güney Sırbistan Arnavutlarının (İngiltere, Fransa, Almanya, İtalya, Rusya ve ABD) durumu denk görünüyor. İşin aslı ise, bu Rusya açıkça Sırbistan’ı desteklemeyi tercih benzeştirme gerçekten de Kosova’nın nihai edeceğinden böylesi bir ara çözüm, uluslararası statüsü üzerindeki müzakereleri biraz daha arabulucular için de üzerinde uzlaşılabilir olacaktır. geciktirecektir. Aksi takdirde, Kosova’nın nihai statüsü 1244 sayılı BMGK kararının yerini alacak yeni bir kararı İYANA GÖRÜŞMELERİ gerektireceğinden Kosova’nın doğrudan bir bağımsızlık elde etmesi, mevcut prosedürde söz konusu Preşova Arnavutlarının deklarasyonunun, olamayacaktır. Kosova konusunda son söz sahibi Kosova ve SırbistanKaradağ temsilcileri BMGK’den de en azından ortak endişeleri paylaşan arasında 25 Ocak 2005’te Viyana’da Rusya ve Çin’in vetosu nedeniyle, bir devletin toprak başlaması kararlaştırılan görüşmelerden bütünlüğünü bozacak şekilde içindeki azınlığa hemen önce gelmiş olması, görüşmelerin bağımsızlık tanınması kararının çıkması imkansız. Bu bir kez daha ertelenmesine sebep olacak anlamda tek çözüm yolu, Sırbistan’ın AB, IMF ve gibi görünüyordu. Ancak görüşmelerin ABD’nin araçlarıyla sıkıştırılamaya devam edilmesi ertelenme sebebi bu kez Kosova suretiyle konfederasyon tarzı bir modele razı edilmesi Cumhurbaşkanı İbrahim Rugova’nın olacaktır. pençeleştiği akciğer kanserine yenik C S TRATEJİ 5 G V