Catalog

Yağlık ayçiçeği üretiminde sorunlar Dr. Gülay KAYA 2 0052006 sezonunda 387 milyon ton olarak gerçekleşen, ve 20062007 sezonunda ise 390 milyon ton olarak gerçekleşmesi tahmin edilen dünya yağlı tohumlar üretiminin yaklaşık olarak % 8’ini yağlık ayçiçeği oluşturmaktadır.Dünya’da en büyük yağlık ayçiçeği üreticileri Rusya,Ukrayna,Arjantin ve daha sonra AB 25 ülkeleri olarak karşımıza çıkmaktadır.Dünya bitkisel yağlar üretimi ise ; 20052006 sezonunda 120 milyon ton olarak gerçekleşirken, 20062007 sezonunda toplam üretimin 125 milyon ton olması beklenmektedir.Yağlık ayçiçeği 30 milyon tonluk üretimi ve % 4050 yüksek yağ oranı ile en önemli yağlı tohumlardan biri olarak, dünya üretiminde soya, kolza ve çiğitten sonra 4. sıraya sahiptir.Ayçiçek yağı ise, dünya bitkisel yağlar üretiminden yaklaşık % 9,2’lik bir pay almaktadır. Ülkemizde ise giderek artan bir trend izleyen yağlı tohumlar üretimi, 20052006 sezonunda 2,1 milyon ton olarak gerçekleşmiştir. 20062007 sezonunda ise bu rakamın 2,4 milyon tona çıkması beklenmektedir.Ülkemiz toplam yağlı tohumlar üretimi içinde yağlık ayçiçeği % 40 seviyelerini aşan bir oranla, çiğitten sonra 2. sırayı almaktadır.Türkiye’nin bitkisel sıvı yağ tüketiminin % 6570’ini ayçiçek yağı oluşturmaktadır.Bu da ayçiçeğini Türkiye’nin en önemli yağlı tohum bitkisi yapmaktadır.1989’daki 1,25 milyon tonluk rekor üretimin ardından, ekim alanlarının hububata kayması ile, Türkiye ayçiçeği üretimi düşüşe geçmiş, ancak son yıllardaki ciddi desteklerin etkisiyle tekrar artış trendine girmiştir.20052006 sezonunda 850 bin ton olan ülkemiz ayçi çeği üretiminin, 20062007 sezonunda 950 bin 1 milyon ton seviyelerinde olduğu tahmin edilmektedir. Ülkemizde ayçiçek yağı tüketimi 550650 bin ton seviyelerinde seyretmektedir.Ülke mahsulünden elde edilen ayçiçek yağı miktarı ise sadece 300350 bin ton seviyelerindedir. Ortaya çıkan açık, ağırlıklı olarak Ukrayna, Romanya, Rusya ve Bulgaristan gibi ülkelerden yağlık ayçiçeği ve ham yağ ithalatı ile karşılanmaya çalışılmaktadır.Ülkemiz yağlı tohum kırma kapasitesi 6 milyon ton, ham yağ işleme kapasitesi ise 3 milyon tondur.Bu kapasitelerin ancak % 50’si aktif olarak kullanılmaktadır.Yurtiçi ve ihraç talebimizi karşılamak için Türkiye yağlık ayçiçek üretiminin en az 1,5 milyon ton olması gerekmektedir. Türkiye’de ekimi yapılan yağlık ayçiçeğinin % 70 ni oluşturan Trakya bölgesinde ayçiçek yetiştirme teknikleri dikkate alındığında, mekanizasyon sorununun bulunmadığı, hibrit tohum kullanım oranının % 100 olduğu ve ekimi yapılan çeşitlerin performanslarının dünya standartlarında olduğu görülmektedir.Ayçiçek yetiştiriciliği açısından büyük bir sorun olan orobanş son yıllarda dayanıklı hibritler, İMİ grubu tohumluklar ve ilaç kullanımı ile çözüme kavuşturulmuştur.Trakya Bölgesinde yağlık ayçiçeği ekim alanlarının son yıllarda münavebeye de bağlı olarak artan seyrinin devam edebilmesi için uygulanan prim desteğinin devamlılığının sağlanması yanında, verilecek primin üretici maliyetleri dikkate alınarak belirlenmesi, ekim öncesinde açıklanması ve zamanında ödenmesi büyük önem arzetmektedir.Bunun yanında özellikle son yıllarda yağlık ayçiçeği üreticisinin karlı duruma geçebilmesi için dekardan alınan verimin 160190 kg olması gerektiği düşünüldüğünde, üreticilerin sadece fiyat yerine, birim alandan alınan verimi arttırıcı yönde desteklenmelerinin önemi de ortaya çıkmaktadır. 5. SAYFA