Catalog

? lüman Kardeşler örgütünden bugüne, Hamas'ın geçirdiği evrim süreci ile, örgütün sosyal, ekonomik ve politik bağlarını ayrıntılarıyla ele alıyor. Yazarın kişisel gözlem ve deneyimleri sayesinde, “HAMAS”, bizleri Filistin'in pek çok farklı bölgesinde dolaştırıyor; olayları, duygu ve düşünceleri ilk ağızdan öğrenmemize yardımcı oluyor. HAMASİSTAN Kitap oldukça detaylı bir içeriğe sahip. Toplam 6 bölümden oluşan kitabın “Filistin'den Hamasistan'a” adlı ilk bölümü, Arafat'ın 2004 yılında ölmesinden sonra, Filistin yönetiminde ortaya çıkan boşluğun, Hamas tarafından nasıl doldurulduğunu; örgütün siyasi arenaya nasıl çıktığını gözler önüne seriyor. Hamas'ın seçim başarısını “Ortadoğu siyasetinde bir deprem” olarak nitelendiren yazara göre, Arap dünyasında ilk kez İslami bir hareketin, seçimle işbaşına gelmesiyle sonuçlanan bu zafer, “El Fetih'in Filistin davasındaki 40 yıllık öncülüğüne de son veriyor.” Bu beklenmedik zaferin yarattığı ilk şokun ardından, örgüte “Silahı bırak, terörü reddet ve İsrail'i tanı” çağrısı yapan dış dünya, Hamas'tan pek de olumlu yanıtlar alamıyor. Bora Bayraktar, kitabının “Filistin'de İslami Hareket” adlı 2. bölümünde, Hamas'ın bu katı tavrının tarihsel dayanaklarını ortaya koymaya çalışıyor. İslam'ı “Filistin'in çorak topraklarında, kökü çok derinlere inen, dev bir çınar” diye yorumlayan yazar, Hamas'ın içinden doğduğu İslami direniş hareketinin, böyle güçlü bir altyapı üzerinde serpilip geliştiğinin altını çiziyor. Bayraktar'a göre, Arafat'ın liderliğindeki Filistin Kurtuluş Örgütü'nün, zamanla “İsrail ile barışma ve devlet kurma” idealine yönelmesi, onun “İslami bir alternatifi olma iddiasındaki” Hamas ile arasındaki uçurumu derinleştiriyor. Bu durumun bir sonucu da, Hamas'ın barış sürecine karşı, canlı bombaların ağırlıkta olduğu sert eylemlere yönelmesi oluyor. Kitabın “Hamas'ın Yükselişi” isimli 3. bölümü, Filistinlilerin ilk kez, 1993'te gerçekleştirdiği, ancak 2000 yılındaki 2. İntifada hareketi ile daha sık tanık olduğumuz “intihar saldırıları”na dair, ilginç detaylar içeriyor. Bu bölümde, canlı bombaların seçilme ve eğitilme süreçleri, İsrail'in bu tip “terör” saldırılarına karşı geliştirdiği mücadele yöntemleri, Hamas liderleri Şeyh Yasin ve Rantisi suikastlerini de içine alacak şekilde, etraflıca irdeleniyor. Ariel Şaron'un Gazze'den çekilme planının hem İsrailliler, hem de Filis tinliler üzerindeki çarpıcı yansımaları da, bu bölümün not edilmesi gereken detayları arasında. Kitabın 4. bölümünün adı ise “Kuşatma Altında Bir Hükümet”. Bölüm, 2006 yılında seçimi kazanan, ancak iç ve dış baskılar nedeniyle bir türlü tam iktidar olamayan Hamas “direniş hareketi”nin, “sivilleşip, sivilleşemeyeceği” sorusuna yanıt arıyor. Hamas içinde eskiden çok da sorun yaratmayan, “Filistin milliyetçiliği ile siyasi İslam” eksenindeki rekabet, seçim zaferinin ardından, “Hamas çizgisinin netleştirilmesi” beklentisini de beraberinde getiriyor. Bu açıdan, yazarın, Gazze'deki liderlerin, dışarıda yaşayan Hamas liderlerinin aksine, daha milliyetçi bir çizgiye yöneldikleri; hatta işgali sona erdirme ve İsrail ile yan yana bağımsız bir devlet kurabilme potansiyeli taşımaya başladıkları iddiası altı çizilmesi gereken bir nokta. Kitabın, “Son Darbe” adını taşıyan 5. bölümünde geniş yer verilen, İsrail'in, 2006 yılında gerçekleştirdiği Gazze ve Lübnan operasyonları ve Batı'nın ekonomik ambargosu, şimdilik Hamas'ı eski politikalarında ısrarcı olmaya itmiş görünse de umut kapıları hâlâ aralık. “Dünya Hamas'ın Filistin'i tek başına yönetmesine izin vermiyor” diyen yazar da, “Noktası Olmayacak Son” adını verdiği, 6. ve son bölümde, şiddet sarmalındaki Filistin için, tamamen karamsar bir tablo çizmiyor. Silahlı direnişten vazgeçmese de, Hamas'ın ağırlığı artık siyasete verdiğine inanan yazar, şu anda, sahip olduğu ideolojik altyapı Hamas'ı İsrail'i tanımaktan alıkoysa da, örgütün aslında bir “uzlaşma arayışı” içinde olduğunu, bu nedenle, belki bir gün, Hamas'ın da İsrail ile birlikte yaşamayı kabul etme noktasına gelebileceğini düşünüyor. Ortadoğu, özellikle de Filistin meselesi ile ilgileniyorsanız, gazeteci Bora Bayraktar'ın başarı ile kaleme aldığı “HAMAS”ı zevkle okuyacak, çok şey öğreneceksiniz. ? (*)Yıldız Teknik Üniversitesi Siyaset Bilimi ve Uluslararası İlişkiler Bölümü öğretim üyesi Hamas/ Bora Bayraktar/ Kara Kutu Yayıncılık/ 304 s. Bora Bayraktar SAYFA 26 CUMHURİYET KİTAP SAYI 908