Catalog

Pazar 13 Eylül 2015 EDİTÖR: PELİN ÜNKER TASARIM: SERPİL ÜNAY ekonomi 11 Yatırım yapılabilir ülke notundan eser kalmadı Fitch’in Türkiye’ye yatırım yapılabilir notu verdiği tarihten bu yana döviz borcu yükseldi, rezervler azaldı. Kur ve faiz fırladı. Siyasi istikrar ve çözüm süreci darbe aldı ürkiye’yi yatırım yapılabilir en düşük seviye olan BBB düzeyinde, “durağan” görünümle derecelendiren Fitch, gelecek hafta cuma günü Türkiye’nin kredi notunu açıklayacak. Fitch’in Türkiye’nin notunu yatırım yapılabilir dereceye PİYASA yükselttiği NOTLARI tarihe göre ise kur, faiz ve makroekonomik verilerdeki boPelin zulma dikkat çekiÜnker yor. Diğer yandan siyasi belirsizlik ve güvenlik endişeleri artıyor. Yatırım yapılabilir not kararlarında siyasi istikrar gerekçesi öne çıkıyordu. Fitch, çözüm sürecinin de Türkiye’nin kredibilitesini güçlendireceğini ifade etmişti. Son dönemde uyarı üstüne uyarı yapan kuruluşun not indirmesi veya görünümü negatife çevirmesi gündeme gelebilir. Ancak Fitch bunun için seçim sonrasını da bekleyebilir. Fitch Türkiye’nin notunu 5 Kasım 2012’de yükseltmişti. Dolar o dönem 1.78 TL idi. Gösterge faiz yüzde 6.86’dan işlem görüyordu. Dolar şimdilerde 3 TL’yi aşarken, faiz yüzde 11’in üzerinde. Bu Madenci grevi 12. gününde MUSTAFA ÇAKIR T na göre dolar o tarihten bu yana yüzde 71, faiz yüzde 65 yükseldi. Fitch, Türkiye’nin notunu yükseltirken ekonominin güçlü bir sürdürülebilir büyüme trendinde olduğunu vurgulamıştı. Ancak şu anda tüm dünya ile birlikte yavaşlama sinyalleri artıyor ve büyümenin yıl sonunda en fazla yüzde 2.53.0 arasında olması bekleniyor. Diğer yandan dolar bazında milli gelir de düştü. 2012’de dolar bazında GSYİH 786 milyar 293 milyon dolar seviyesindeydi. Bu yılın ikinci çeyrek verilerine göre milli gelir dolar bazında 772 milyar 339 milyon dolara geriledi. Cari açık sorununda ise az da olsa ilerleme kaydedildi. Ancak cari açıkta bir miktar iyileşme olsa da açığın milli gelire oranında gözle görülür bir iyileşme yok. 2012’de cari açık 48.5 milyar dolar idi. Açık bu yılın ilk yedi ayında 25.4 milyar dolara geriledi. Diğer yandan 2012’de cari açığın milli gelire oranı yüzde 5.9 iken bu yıl yüzde 5.4 olması bekleniyor. Ancak büyümedeki ivme kaybı ve ihracattaki daralma da göz önüne alınırsa bu oran yakalanamayabilir. Cari açığın sıcak para ile finansmanının sorunlu olduğuna dair uyarılar sürüyor. Sermaye kaçış riski Gözler Fed kararında Diğer yandan gelecek haftanın önemli gündem maddesi Fed’in faiz toplantısı. Fed’in ucuz ve bol para dönemi bitecek dediği 22 Mayıs 2013’ten bu yana Merkez Bankası’nın döviz rezervleri 15.1 milyar dolar geriledi. Dolar da yüzde 64 yükseldi. Fed’den gelebilecek bir faiz artırımı dolar/TL’de yeni rekor değerler getirebilir. Bu arada, Çin ekonomisindeki gelişmeler de piyasaları etkileyebilir. Haftaya ayrıca haziran dönemi işsizlik ve temmuzağustos bütçe dengesi verileri açıklanacak. Fed’in olası faiz artış kararı nedeniyle giderek artıyor. Fitch önceki gün yayımladığı raporda da Türkiye’nin gelişen ülkeler arasında ABD’de faizlerin artırılmasına en duyarlı ülkelerden biri olduğuna dikkat çekti. Yine yatırım yapılabilir nota gerekçe olarak yabancı para rezerv büyüklüğü gösterilmişti. O dönem Merkez Bankası’nın brüt döviz rezervleri 99.5 milyar dolardı. Haziran verilerine göre ise 100.7 milyar dolar. Rezervler az da olsa artmış görünüyor. Yine de rezervlerin kısa vadeli borçlara oranına bakıldığında mevcut rezervlerin Ekim 2012’de kısa vadeli borçları karşılarken, şu anda karşılayamadığı görülüyor. Ekim 2012’de rezervler kısa vadeli borçtan 1.6 milyar dolar fazla iken, Haziran 2015 verilerine göre rezervler kısa vadeli borçtan 26.6 milyar dolar daha az. Fitch de cuma günü yayımladığı değerlendirmede, kısa vadeli döviz cinsi borçların oranının yüksek olduğuna işaret etti. Kısa vadeli dış borç stoku Ekim 2012’deki 97.9 milyar dolarlık seviyesinden 127.3 milyar dolara yükseldi. Reel sektörün döviz açığı 2012’deki 135.5 milyar dolardan haziranda 176.2 milyar dolara çıkarken, kısa vadeli döviz açığı 553 milyon dolardan 7.9 milyar dolara çıkarak 14 katına ulaştı. Enflasyon da 2012’de yüzde 6.16 iken, ağustosta 7.14’e çıktı. artın Amasra ile Zonguldak Ereğli’de 500 madencinin başlattığı grev 12. gününe girdi. Madenciler cumartesi günü eşleri ve çocukları ile birlikte Amasra’dan Bartın’a yürüyürek geniş katılımlı miting yapacak. Mitinge Zonguldak’taki bütün işçiler katılacak. Genel Madenİş Sendikası (GMİS) Genel Sekreteri Hakkı Aslan, “Hakkımızı alıncaya kadar mücadele sürecek” dedi. Bartın’ın Amasra ilçesi ile Zonguldak’ın Ereğli ilçesi Kandilli beldesinde faaliyet gösteren Hattat Holding’e bağlı Hema’ya ait maden ocaklarında çalışan GMİS üyesi 500 işçi 1 Ocak’tan bu yana devam eden toplu sözleşme görüşmelerinden sonuç alınamaması üzerine 2 Eylül’de greve başladı. Sonrasında devam eden görüşmelerden de sonuç çıkmadı. GMİS Genel Sekreteri Hakkı Arslan, 11 Eylül 2014’te çıkan yasada, “yeraltında çalışan madencilere iki asgari ücretten az olmamak kaydı ile ücret ödenecektir” ibaresinin yer aldığına dikkat çekti. İşverenin kendilerine, “iki asgari ücreti verelim ancak dekonta yansıtmayalım. Size avans olarak verelim” teklifinde bulunduğuna işaret eden Arslan, “Biz bunu kabul etmeyiz. Avans demek borç demek. İşçiye borç vermiş olacaklar. Bu parayı da gelecekte kesecekler” dedi. Grevdeki işçiler ile onlara destek veren işçiler önceki gün de Amasra’da eylem yaptı. Eyleme CHP Bartın Milletvekili Rıza Yalçınkaya ile CHP Zonguldak Milletvekili Ünal Demirtaş da katıldı. l ANKARA B Sermaye kaçış riski İşverenin oyunu Kur artışı yüzde 71 Döviz borcu arttı Çiftçinin dolar feryadı on zamanlarda dolar kurunun yükselmesi birçok sektörü olumsuz etkiledi. Türkiye Ziraatçılar Derneği Genel Başkanı İbrahim Yetkin, doların artmasından olumsuz etkilenen çiftçinin özellikle mazot, gübre, yem ve ilaç gibi ithal girdilerdeki artış nedeniyle desteğe ihtiyaç duyduklarını açıkladı. Yetkin, dolar artışının üretim yapılan tüm sektörleri etkilediğini belirtti. Yetkin, şunlara dikkat çekti: 4 Tarımsal girdilerdeki vergi oranları düşürülmeli. 4 Motorin 4 liraya yakın. Yarıdan fazlası vergi. Çiftçi 1 yılda 3 milyar litre mazot tüketiyor. Bunun sonucu 6,5 milyar vergi ödüyor. 4 Desteğin üç katını dolardaki yükseliş, yarıdan fazlasını da mazottaki vergi nedeniyle yitiriyor. Kısacası, çiftçi zor durumda. Acil destek bekliyor.” l Ekonomi Servisi Ayakkabıya yüzde 25 zam ŞEHRİBAN KIRAÇ Kur baskısı ve ithal ayakkabıya gelen ek vergi yükü nedeniyle sonbahar ve kış sezonu zamlı başlayacak. Stok oluşan sektörde sezon da erken başlıyor yakkabıda 2015’in zor bir sene olduğunu özellikle ithal ürün satanlar için vahim bir durumun söz konusu olduğunu anlatan Beta Genel Müdürü Barbaros Akyıldız, “İthal ürüne ilave vergiler nedeniyle yaz sezonu ürünlerinde yüzde 1520’lik artış söz konusu olmuştu. İthal üründe fiyatlar artarken adet satışları düştü. Kışa girerken bir de döviz baskısı oldu. Yeni sezonda özellikle ithal ayakkabılarda en az yüzde 2025 artış yaşanacak” dedi. Mart, nisan ve mayısın sektör açısından iyi geçmediğine işaret eden Akyıldız, seçimler sonrasındaki belirsizlikler nedeniyle de stoklar oluştuğunu aktardı. Beta’nın yerli üretim yaptığını stoklu çalışmadığını belrten Akyıldız, “İthal ürün getirenler açısından gümrüklerde de bir darboğaz oldu. 30 ile 50 gün arasında gümrüklerden mallar çıkmadı” dedi. Ayakkabıcılık sektöründe sonbahar kış sezonu Madene ‘ambulans vagon’ indi Ölümlü kazaların bir türlü önlenemediği maden ocaklarda Türkiye Taşkömürü Kurumu (TTK), kendi yarasını kendisi sarıyor. Maden ocaklarında meydana gelebilen göçük ve grizu patlamasının yanı sıra taş düşmesi, karbonmonoksit zehirlenmesi, metan gazı ve karbondioksit boğulması gibi kazalardan etkilenen işçilerin hızlı şekilde hastaneye ulaştırılması için TTK atölyesinde yapılan “kazalı taşıma aracı” madenlere indirildi. Yaralanmış madenciyi eksi 500 kodundan itibaren yer üstüne çıkartmakta kullanılacak araçta ilk müdahalenin yapılabileceği donanım da mevcut. S A ekim başı gibi başlayacak. Ancak bu sezon rakiplerinden ayrışmak isteyen Beta sezona 3 hafta erken başladı. Akyıldız, şu anda mağazalarda sattıkları ürünlerin yüzde 30’nun yeni sezon ürünler olduğunu belirterek, “35 derece sıcaklarda bile insanlar bot alıyorlar. Yabancı turistler de yeni sezon ürünleri tercih ediyor” dedi. Üretim durdu Üretim açısından sektörün uzun bir bir süre mola vermek durumunda kaldığına da işaret eden Akyıldız, “İmalatçıların dışında tabancı ve dericiler bile sezonluk tatile girdiler. Şeker Bayramı öncesi bir hafta ve sonrasındaki bir hafta üretim yapılmadı. Bir nevi üretim durdu. Mağazalarımızda sattığımız ürünlerin yüzde 40’ını kendi fabrikamızda üretiyoruz. Geri kalanı yurtiçindeki üreticilere yaptırıyoruz. Fabrikamızdaki yıllık üretim kapasitesi 150 bin çift” açıklamasını yaptı. Tüpraş’tan 220 milyon liralık yatırım Yeni koleksiyon hazır Beta Genel Müdürü Barbaros Akyıldız ve Tasarım Direktörü İnci Kahraman markanın toplam 35 mağazasında satışa sunulacak 2015 2016 Sonbahar / Kış koleksiyonunu tanıttı. Yeni koleksiyonda tabanlar yükseliyor. Ten rengi ve metalik akım söz konusu olacak. Koleksiyonda Casual, Love Life, Exclusive, Sport ve Comfort olmak üzere beş farklı kategori bulunuyor. ürkiye Petrol Rafinerileri AŞ (Tüpraş) İzmir rafinerisi 220 milyon liralık yatırımla modernize edilecek. Yatırım kapsamında 28 milyon 710 bin 384 dolarlık da makine ve teçhizat ithal edilecek. Modernizasyon çalışmaları sonunda tesisin toplam işleme kapasitesi 11 milyon tondan 12 milyon 130 bin 369 tona ulaşacak. Tüpraş bünyesindeki rafinerilerde geçen yıl 20 milyon ton ham petrol işlendi.Tüpraş, 9 yılda toplam 5,2 milyar dolar yatırım yapıldı. l Ekonomi Servisi T C M Y B