Catalog

SAYFA CUMHURİYET 5 EYLÜL 2013 PERŞEMBE kultur@cumhuriyet.com.tr 14 KÜLTÜR Çocukluğumdaki ‘İstanbulKars’ yolculuklarında ‘trende 3 gün’ün nasıl geçtiğini bilmezdik Çocukluğumun eylül trenleri V Dağ trenleri isler ve dumanlar saça saça ormanlık tepeleri aşardı. e artık eylüldeyiz… Bu tılsımlı ay “kuzey yarımküre”liler için kışa hazırlanmanın heyecanı; güzü yaşamanın duygusallığı; hatta rakının balıkla buluşması; yaprak dökümünün şiirselliği değil midir? Vaktiyle İstanbul’da yaşayan Karslı ailelerin çocukları içinse “eylül tren demek”ti; ama ilkyazdan farklı bir “umut yolculuğu”nun kara treni. Tatili Kars’ta geçirdikten sonra bizi yeniden okul ve arkadaşlarımıza kavuşturan “katarlarda 3 gün” geçirmeye, eğer o umutlar olmasaydı nasıl dayanılırdı? Ve elbette ki çoğu hısım akraba diğer yolcularla yaşanan o unutulmaz eğlenceli, şarkılı, oyunlu saatler.. Yazları çoluk çocuk Kars’a göçen tanıdık aileler, Doğu Ekspresi’nin kuşetli (örtüsüz yataklı) kompartımanlarından yan yana 810 tanesini kapatırlar; biletleri almayı genelde babam üstlenir, günlerce hazırlanan eşyalarla Haydarpaşa’da buluşulurdu. İlk gecenin değişmez kurallarından biri gece yarısından sonra varılan Eskişehir istasyonundaki “Kalabak” çeşmesinden şişeleri doldurmak; böylece Sarıkamış’ın gözelerine (dağ suları) kavuşuncaya kadar en güzel kaynak suyu ile çay konforunu sağlamaktı… Çünkü Kars çay demekti. Kahvaltı ve yemekler, herkesin hazırlıklarını birbirlerine ikram etmesiyle ziyafete dönüşür; gençlerin akordeon ve “nağara” (koltuk davulu) eşliğinde söyledikleri Azeri mahnıları (şarkıları) akşama dek sürerdi... görseydiniz, sanırdınız ki Haydarpaşa’dan daha dün hareket etmiş! Şimdi ne yazık ki yerinde yeller esen, Ruslardan kalma tarihi tren garındaki karşılama coşkusunu ise kuşkusuz en güçlü yaşayanlar, sıraya dizilmiş “fayton”cular olmalıydı.. Değirmen derelerindeki yüzme derslerinden, kışları göremediğiniz filmleri seyrettiğimiz yazlık sinema keyiflerine kadar Kars’taki yaz aylarını başka yazıya bırakıp, aynı trenle “eylüldeki dönüş”ü paylaşayım. Dağ treni ve Horasan Postası sanki daha hızlı gibiydi; çünkü artık “1800 rakım”lardan aşağıya iniyorduk. Erzurum’dan sonra çağdaş uygarlığı yaşatan ekspresteki “toy”un yerini ise yine gençlerin “buruk şarkılar”ı almıştı… çünkü geride kalan sadece Kars değil, o herkesin imrendiği “yaz aşkları” da olmalıydı.. Koca Ankara garında hâlâ aynı büyüklükteki o minik büfeden çiklet, çikolata almak demek, öğrenciliğin başlamak üzere olması demekti. Hele son gece uyurken Adapazarı’ndan sonra Sapanca Gölü’nü, ardından İzmit Körfezi’ni seyrederek uyanmak ise İstanbul’a varmak üzere olduğumuzu gösterirdi. Bu nedenle sabahın ilk ışıklarında denizi görecek orta kuşetleri akşamdan kapmayı, ancak yolculuğun deneyimli çocukları başarabilirdi. Ve elbette ki sonunda Haydarpaşa’ya kavuşmak… büyükler eşyalarla ilgilenirken bizim dışarıdaki merdivenlere koşup İstanbul’la buluşmamız... Trenimizin, Kars’a o muhteşem girişin tam tersi, olabildiğince yavaşlamasının nedenini hâlâ bulabilmiş değilim… ‘Dönüş’ duyguları n Kültür Servisi Borusan Kültür Sanat Medya İlişkileri Sorumlusu Sıdıka Göztok, önceki gece rahatsızlanarak yaşamını yitirdi. Göztok’un cenazesi dün Kocamustafapaşa Sümbül Efendi Camii’ndeki ikindi namazının ardından toprağa verildi. 1984 doğumlu, Marmara Üniversitesi mezunu Sıdıka Göztok, Borusan Kültür Sanat Medya İlişkiler’deki görevi öncesinde çeşitli halkla ilişkiler firmalarında görev yapmıştı. n Kültür Servisi 13. Side Uluslararası Kültür ve Sanat Festivali, Viyana Klasik Orkestrası ve Balesi’nin gösterisiyle önceki akşam başladı. Side Antik Tiyatrosu’nda gerçekleşen, orkestra şefliğini Mete Yalçın’ın üstlendiği konserde Strauss ve Mozart’ın eserleri sunuldu. Side Uluslararası Kültür ve Sanat Festivali, önceki yıllarda olduğu gibi dünya çapında sanatçı ve grupları bu yıl da ücretsiz olarak sanatseverlerle buluşturuyor. Borusan’ın acı kaybı Anıları yaşasa da kendisi yok edilen tarihi Kars Garı. Side Festivali başladı Toy gibi yolculuk O yıllardan kalma lokomotifi ile Haydarpaşa.. Kars’ın fayton pazarındaki en konforlu faytonları, o gün trenin gelmesini dört gözle beklerlerdi... Trenin tekerlek tıkırtılarıyla kaynaşmış nara seslerine ayak uydurulan “bar”lar (halay) ise herkesin katılmasıyla vagondan vagona uzayarak tüm treni neşeye boğardı. Denebilir ki 3 gün boyunca yaşanan, yolculuk değil “toy” (düğün) gibiydi.. En eski anılarımda, ekspresin son istasyonu olan Erzurum’da inip eşyaları taşıyarak “Horasan Postası”na bindiğimizi; orada yine tren değiştirerek biri önden çeken, diğeri arkadan iten iki lokomotifli “dağ treni”yle Kars’a ulaştığımızı unutamam. Horasan Postası’nda ne kuşet vardı, ne de kompartıman. Tünellerden dumanlara boğularak geçtiğimiz dağ treninde ise vagonların ortasında sobalar vardı. Boruları pencereden çıkarılmış bu “ev! sobaları”nı, yanlarında istiflenmiş odunlarla yolcular yakardı. Red Kit’in kovaladığı Daltonlar’ın soydukları trenlere benzettiğimiz bu katarlar, ormanlık dağları öylesine yavaş tırmanırlardı ki “kondüktör”ler bile vagonların birinden diğerine geçmek için yere atlayıp koşarak diğerine binerler, genç büyüklerimiz de “rampa”larda trenden inip uzaktaki gözelerin berrak sularıyla geri dönerlerdi... İşte bu “hız”la! Sarıkamış’a varan trenin Selim’den sonra uzun düdük sesleriyle ortalığı tozu dumana katarak “çığlık çığlığa Kars’a giriş”ini ksperesten ‘dağ treni’ne E Şiir Ayvalık’ta n Kültür Servisi Ayvalık Kültür Sanat Günleri kapsamında “Şiir Ayvalık’ta” isimli bir etkinlik düzenlenecek. Etkinlik Sanat Fabrikası’nda, yarın saat 18.00’de başlayacak. Etkinliğe aralarında Hakan Cem, Harun Atak, Metin Celal, Nurduran Duman, Oya Uysal ve Yusuf Alper’in yer aldığı şairler katılacak. Hüseyin Yurttaş’ın onur konuğu olduğu etkinlikte ayrıca Gültekin Emre ile bir söyleşi gerçekleşecek. İdil Biret Cunda’da n Kültür Servisi Ayvalık Uluslararası Müzik Akademisi’nde (AIMA) gençlere yönelik “Piyano Masterclass dersleri” veren piyanist İdil Biret, yarın Cunda Adası Ayvalık Kültür Merkezi’nde bir konser verecek. Saat 20.00’de başlayacak konserde Biret, genç yetenekler ile birlikte aynı sahneyi paylaşacak. Ünlü bilimkurgucu Pohl öldü ‘Yamyamlığı iktidar yapıyor’ Tanrıkulu, Beyoğlu’nun ilk kitapçısının kepenk ANKARA Beyoğlu’nun ilk kitapçı kapatmak zorunda kalması sı olan Librairie de Péra, konusunda, kirayı isteyenin bulunduğu binanın resVakıflar Genel Müdürlüğü torasyon karşılığı kiraya verilmesiyle kepenkleri olduğunu söyledi. Tanrıkulu, ni kapattı. Restorasyon “Kültür varlığına sahip ihalesini alan şirketin orçıkılacaksa Kültür Bakanlığı takları arasında bulunan sahip çıkmalı” dedi. CHP İstanbul MilletvekiİLHAN TAŞCI Librairie de Péra’nın bulunduğu binanın restorasyon ihalesini alan Ali Tanrıkulu: ORHAN KEMAL ÖYKÜ ÖDÜLÜ Ödül, ‘Beşinci Köşe’nin ADANA (Cumhuriyet) Çukurova Edebiyatçılar Derneği’nin (ÇED) bu yıl 6’ncısını düzenlediği “Orhan Kemal Öykü Yarışması”nda büyük ödüle, Gamze Güller’in “Beşinci Köşe” adlı eseri layık görüldü. ÇED Başkanı Halise Tekbaş, yaptığı yazılı açıklamada, Orhan Kemal Öykü Yarışması’na edebiyat dünyasının her geçen yıl daha fazla ilgi gösterdiğini belirterek,“Çukurova’nın bereketli topraklarının yetiştirmiş olduğu, Türk ve dünya edebiyatına ölümsüz eserler kazandıran büyük yazar Orhan Kemal adına düzenlenen yarışmamıza katılımın büyük olması edebiyat adına bizi mutlu etti” dedi. Bekir Dağsever, Hasan Hüseyin Çabuk ve Adil Kurt’un ön jüri, Alper Akçam, Zafer Doruk ve Vecdi Ciracıoğlu’nun üst jüri olarak görev üslendiği yarışmada Gamze Güller “Beşinci Köşe” adlı eseriyle birinci, Murat Muradoğlu “Gönülsüz Köpek” ile ikinci, Murat Taş “Havuzlu Çarşı Kitapçısı” adlı çalışmasıyla üçüncü oldu. Semih Güven’in “Yağmurlu Günler” adlı eseri ise mansiyona değer görüldü. Orhan Kemal Öykü Yarışması ödülleri eylül ayının son haftasında düzenlenecek törenle sahiplerine sunulacak. n Kültür Servisi ABD’nin önde gelen bilimkurgu yazarlarından Frederik Pohl, 93 yaşında Chicago’da yaşamını yitirdi. Pohl, gerek kendi adıyla, gerek takma adlarla çok sayıda kitap yazmıştı. 1977 yılında yayımlanmış olan klasik yapıtı “Gateway” ile ünlenen Pohl’ün Türkçede “Pısırıklar Çağı” ve “Uzay Tacirleri” (Cyril Cornbluth ile birlikte) adlı kitapları yayımlanmıştı. n Kültür Servisi Özen Zula, Yiğit Sertdemir, Mirza Metin ve Cem Uslu’nun Gezi Direnişi günlerinde yazdıkları “Gezerken”, oyunu 7 Eylül Cumartesi saat 20.00’de Burgazada’daki Cennet Bahçesi’nde sahnelenecek. Şimdiye kadar farklı parklarda sahnelenen oyun, Burgazada forumu kapsamında ücretsiz oynanacak. Burgaz’da ‘gezerken’ li Sezgin Tanrıkulu’nun oğlu Ali Tanrıkulu, “İhaleye çıkaran iktidar. Bu ve bunun gibi yüzlerce yerde bu yapılıyor. Yamyamlık yapılıyor” derken, bunun sorumlusunun kendisi olmadığını söyledi. İktidarın binayı ihaleye çıkarttığını belirten Tanrıkulu, amaçlarını “Restore edip boş kısımları bir şey yapabiliriz diye düşündük. İzbe şekilde duruyor” sözleriyle açıkladı. Bir asırlık geçmişiyle Beyoğlu’nun ilk kitapçısı olma özelliğini taşıyan Librairie de Péra, Vakıflar Genel Müdürlüğü’ne ait binada bulunuyordu. 2. derece tarihi eser niteliğindeki binanın kiraya verilip restore edileceği kararıyla kitapçı kapanmak zorunda kaldı. Librairie de Péra’nın bulunduğu binayı restorasyon için kiralayan şirketin ortaklarından olan Ali Tanrıkulu, konuya ilişkin sorularımızı yanıtladı. Üç ortağıyla birlikte restorasyon ihalesini ay lık 40 bin lira kira karşılığı aldığını aktaran Tanrıkulu, “Kiracının da haberi vardı. Kendisiyle irtibata geçtik. ‘Burada kalmak istiyorsanız, korumak istiyorsanız kalabilirsiniz. Kendisi ihaleye çıkılan kısmın yüzde 1520’lik bir kısmını metrekare olarak işgal ediyor. Diğer kısımlar boş zaten. Kalabilirsiniz’ dedik. O, ‘İşim Vakıflar Genel Müdürlüğü ile. Boşaltma yazısı geldiğinde boşaltırım’ dedi” diye konuştu. Kitapçının son 29 yıldaki sahibi Uğur Güracar’ın kendilerine önerilen kiranın eskisine göre 10 kat fazla olduğuna ilişkin değerlendirmesiyle ilgili olarak Tanrıkulu, “Onu ben istemiyorum. Ben kira talebiyle gidemem, ne resmi ne gayri resmi olarak. Çünkü kirayı isteyen Vakıflar Genel Müdürlüğü. Dolayısıyla buranın bir kültür varlığı olarak korunması gerekiyor, doğru, ama en baştan beri ihaleye çıkmayarak bunun yapılması gerekiyordu. İhaleyi alanla ilgisi yok” dedi. Kendilerine yönelik eleştirilerin haksız olduğunu savunan Ali Tanrıkulu, şunları söyledi: “Orayı boşaltan ben değilim. Bize özel yapılan bir ihale değil. Mülkün tamamını 40 bin liraya kiraya verdiler. Orada o kitapçı gibi 4 dükkân var, üzerinde de ikinci katları, dükkânların bağımsız bölümleri var. Restorasyondan sonra orayı korumak istiyoruz. Bir bütün olarak. O kitapçıyı korumak istiyoruz. Çünkü ticari anlamda baktığınızda o kitapçı, yapının içinde büyük bir yer teşkil etmiyor.” Binanın uzun süre ayakta kalması ve ileriye taşınabilmesi için koruyup güçlendireceklerini anlatan Tanrıkulu, “Ne bir çivi çakacağız, ne bir çivi sökeceğiz. Buranın boşaltılması gerekiyor. Boşaltan da ben değilim, soruların muhatabı ben değilim. Kültür varlığına sahip çıkmama durumu varsa bunu yapan Kültür Bakanlığı, ki var. Ben İstiklal Caddesi’nde esnafım. Bu ve bunun gibi yüzlerce yerde bu yapılıyor. Yamyamlık yapılıyor. Ama gel gelelim en ufak zerresi kadar sorumlusu ne benim, ne ortağı olduğum şirket” yorumunu yaptı. ‘Kuzey Işıkları’ Altın Koza’da n ADANA (Cumhuriyet) 20. Altın Koza Film Festivali’nin, “Dünya Sineması” bölümünde, “Kuzey Işıkları” başlığıyla yapılacak sunumda, Finlandiyalı usta yönetmen Aki Kaurismaki’den genç İzlandalı Dagur Kari’ye, beş ülkeden sekiz sinemacı, dikkat çeken filmleriyle Adanalı sinemaseverlerle buluşacak. Danimarkalı Lars von Trier, Norveçli yönetmenler Jens Lien ve Bent Hamer, İsveçli yönetmenler Ola Simonsson ve Johannes Nilsson, İzlandalı Dagur Kari’nin filmleri de festival kapsamında gösterilecek. Bicycle Film Festivali 14 17 Eylül tarihleri arasında Sanat için pedala bas Kültür Servisi İstanbul’da ikinci kez yapılacak olan “Bicycle Film Festival” (BFF), 14 Eylül Cumartesi akşamı KüçükÇiftlik Park’ta, Blonde Redhead konseri ile başlayacak. Festival, Hollanda Başkonsolosluğu işbirliği ile 14 17 Eylül tarihleri arasında gerçekleşecek. Japon Kazu Makino ve İtalyan ikiz kardeşler Simone Pace & Amedeo Pace’nin 1990 yılında New York’ta kurduğu Indie/alternatif rock grubu Blonde Redhead geçmişten günümüze şarkıları ile sahnede olacak. Sinema ve müziğin yanında; 15 Eylül Pazar günü gerçekleşecek BFF İstanbul Büyükada Bisiklet Turu, bisikleti olan herkese açık olacak. Geçen seneki gibi dev bir bisiklet hareketine dönüşmesi beklenen tur sonunda, Aya Nikola Halk Plajı’nda saat 20.00’de başlayacak ilk gösterimde, sekiz kısa film beyazperdede olacak. Gazetemizin Mersin Muhabiri Abidin Yağmur ile eşi gazeteci Esra Şasi Yağmur’un kızları “Jiyan Eylül” 02.09.2013’te dünyaya geldi. Hoş geldin “Jiyan Eylül” bebek. C ÇALIŞANLARI