Catalog

ekonomi@cumhuriyet.com.tr 2 MAYIS 2010 PAZAR CUMHURİYET SAYFA EKONOMİ 15 CMYB C M Y B YORUM ÖZTİN AKGÜÇ Lider mi, Sürücü mü? Başkanlık sisteminin gündeme getirildiği, başkanlık heveslerinin kabardığı günümüzde lider- sürücü veya güdücü tanımlarından hareketle, lider mi yoksa sürücü-güdücü mü arıyoruz sorusuna yanıt arayabiliriz. Lider-sürücü veya güdücü kavramlarını ya da sözcüklerini somutlaştırmak üzere Atatürk’ü lider; özellikle de 1950 sonrası çoğu başbakanı da sürücü olarak örnek verebiliriz. Sürücü ya da güdücülerin liderden farklı ortak özellikleri nelerdir? Gözlemlere dayanarak bu ortak özellikleri ortaya koymaya çalışayım: ? Dorukta tek başına kalarak yönetmek Demokrasi, ulusal egemenlik, ulusal iradeden, çoğulculuktan çokça söz edilmesine karşın dorukta tek başına ülkenin patronuymuş edası ile yönetmek sürücünün temel özelliğidir. Organlar, kurullar hatta siyasal partiler, göstermelik konu mankenleridir, kararlarda etkileri ya hiç yok ya da sınırlı ölçüdedir, genelde kararlara meşruluk kazandırmak için onay aracı olarak kullanılırlar. Patron, sürücüdür, güdücüdür. ? Keyfi, isteğince yönetmek Keyfi, isteğince yönetime yasal bir kılıf oluşturmak için ya yasalar önce değiştirilir ya da önce fiili bir durum yaratılır, yasalar daha sonra bu yaratılmış fiili duruma uydurulur. Mevcut yasalara uymamakta bir sakınca görülmez, keyfi yönetimi engelleyen yasaları yok sayma, en veciz ifadesini “Anayasayı bir kez delmekle bir şey olmaz” tümcesinde bulmuştur. ? Başarıları üstlenmek, başarısızlıklara bahane aramak Sürücü, güdücü başarıları üstlenir, başarısızlıkları başkalarının üstüne hatta geçmişe yükler. Başarı konusunda paylaşmacı değil, tekelcidir. ? Eleştiriye tahammül edememek Sürücü, güdücü eleştiriye kesinlikle tahammül edemez. Eleştiriler bir şekilde cezalandırılır. Dışlanma, para hatta hürriyeti bağlayıcı, kısıtlayıcı cezalar uygulanır. Gerekirse cezalar arttırılır, gizli ya da açık sansür uygulanır. ? Her şeyi hem de en iyisini bilmek Sürücü, güdücü, bir bilen, her şeyi bilendir. Bu nedenle danışmaya, öğrenmeye çok az gereksinme duyar, eleştirileri dikkate almaz. ? Yandaş grupları oluşturmak Sürücü, güdücü eleştiriye tahammül edemediği, nezaket sınırlarını aşan tepkiler verdiği halde; övgüden, pohpohtan da büyük doyum alır. Yandaş medya yaratılır, keyfi, isteğince yönetim için yandaş bir bürokrasinin de oluşturulması gerekir. Liyakat, dirayet bir yana bırakılarak yandaş aranır, onlara layık olmadıkları unvanlar, görevler verilir. Kişilik eksikliği olan toplumlarda yandaş medya, yandaş bürokrasi, yandaş eğitim kurumları hatta üniversiteler oluşturmak kolaylıkla gerçekleştirilir. ? Destekçi sermaye grubu yaratmak Kendi iktidarını destekleyici sermaye grubu yaratmak, iktidarı sürdürmenin temel koşullarından biridir. Teşvikler, yasa değişiklikleri, krediler, vergi afları, özelleştirme, kamu ihaleleri, imar değişiklikleri ile yandaş, destekçi sermaye grupları yaratılır. Sermaye grupları ile iktidar arasında karşılıklı bağımlılık oluşturulur. ? Kamu kesesinden savurganlık Görkemli toplantılar, şatafatlı dış yolculuklar, yandaş beslemeler, “Verdimse ben verdim” anlayışı ile ihsan dağıtmalar, sürücülerin, güdücülerin ayrı bir özelliğidir. ? Gerçek niyetleri gizlemek Gerçek niyeti, demokratikleşme, ulusal irade, halk yararı alalaması ile gizlemek, takıyye, genelde sürücülerin, güdücülerin yaklaşımlarının ortak bir özelliğidir. Önümüzdeki anayasa oylaması, ülkemizde sürücülük konusunda iyi bir tepki ölçüsü olacaktır. Şimdilerde medyada, yandaş kamuoyu araştırma şirketlerinde en az yüzde altmış evet oyu ölçüsü konulmuş, bu yönde aşılamalar, telkinler başlamıştır. Halkımız “hayır” oyu vererek, iradenin, egemenliğin kendisinde olduğunu gösterebilir, göstermelidir de. Gerçekten referandumda “hayır” oyu Türkiye’nin itibarını, demokrasinin kalitesini yükseltecektir. Halk bir sürü olarak değil, bir güç olarak görülmeye başlanacaktır. Dış ülkelerin Türkiye’ye bakışı, davranışları da değişecektir. Vatandaştan hayır oyu beklemek bir hayal mi? Göreceğiz... İstanbul Haber Servi- si – İstanbul Büyükşehir Belediye (İBB) Başkanõ Kadir Topbaş’õ ziyaret eden Irak Ulusal Yatõrõm Komisyonu Başkanõ Sami Raoof Taqi Al-Araji, Irak’ta yapõlacak 1 milyon konutun 500 bininin iha- lesini Türk müteahhitlerin kazandõğõnõ belirterek, “KİPTAŞ da projeleri ve denetimi yapacak. İn- şallah çok yakın zaman- da Sayın Topbaş ile bir- likte Bağdat’ta temel atacağız” dedi. Irak Ulusal Yatõrõm Ko- misyonu Başkanõ Sami Raoof Taqi Al-Araji ve Bayõndõrlõk Bakan Yar- dõmcõsõ Istabraq Ibra- heem Abdulwahab Al- Shouk ile beraberlerin- deki heyet, önceki gün Topbaş’õ ziyaret etti. Daha sonra açõklama yapan Topbaş, Irak Hü- kümetinden Yatõrõm Ko- misyonu Başkanõ ve Ba- yõndõrlõk Bakan Yardõm- cõsõ ile heyetlerine Irak’õn yeniden yapõlanmasõna Türkiye Cumhuriyeti ola- rak ve özellikle İBB ola- rak destek vereceklerini ilettiklerini söyledi. Irak- ta yapõlan 1 milyon konu- tun 500 binini Arma Grup ve Çelikler Grup adlõ Türk firmalarõnõn kazandõğõnõ açõklayan Sami Raoof Ta- qi Al-Araji de “Bu ko- nutların projelerini ve denetimini de KİPTAŞ yapacak. İstanbul’da ol- maktan ve Türk firma- larını yakından görme fırsatı bulmaktan çok memnunum” dedi. Erdoğan’dan finans merkezi genelgesi ANKARA (Cumhu- riyet Bürosu) - Başbakan Recep Tayyip Erdoğan, İstanbul Uluslararasõ Fi- nans Merkezi çalõşmala- rõnõ koordine etmek ve yürütmek amacõyla oluş- turulan konsey ve kurul- larõn yapõlarõ ve görev alanlarõ konusunda ge- nelge yayõmladõ. Resmi Gazete’nin dün- kü sayõsõnda yayõmlanan “İstanbul Uluslararası Finans Merkezi İdari Yapılanması” konulu ge- nelgede, İstanbul’un Uluslararasõ Finans Mer- kezi olmasõ hedefini ger- çekleştirmeye yönelik ça- lõşmalar kapsamõnda, İs- tanbul Uluslararasõ Fi- nans Merkezi Stratejisi ve Eylem Planõnõn daha önce yürürlüğe konuldu- ğu anõmsatõldõ. Genelge- de İstanbul Uluslararasõ Finans Merkezi (İFM) çalõşmalarõnõ koordine et- mek, desteklemek ve yü- rütmek üzere; İFM Yük- sek Konseyi, İFM Ulusal Danõşma Kurulu, İFM Koordinatörlüğü ve Ça- lõşma Komiteleri ve Yük- sek Konseye tavsiyede bulunmak üzere de İFM Uluslararasõ Danõşma Konseyi kurulduğu be- lirtildi. TİMbaşkanõ:MerkezBankasõ’nõnkursepetinirekabetçiseviyedetutmasõihracatõndevamõiçinyaşamsal Ekonomi Servisi - Türkiye İhracatçõlar Meclisi (TİM) Başkanõ Mehmet Büyü- kekşi, ihracatta üst üste 5 aydõr çift haneli büyüme yakalandõğõna işaret ederek, Mer- kez Bankasõ’nõn elindeki tüm araçlarõ kul- lanarak kur sepetinin rekabetçi seviyede tu- tunmasõ için vereceği aktif desteği, yeniden ivme kazanan ihracatõn devamõ için son de- rece hayati gördüklerini bildirdi. Komşuda krizin etkisi zorluyor Büyükekşi, nisan ayõ ihracat rakamlarõna ilişkin yazõlõ açõklamasõnda, Avrupa’da Yu- nanistan’õn içinde bulunduğu borç krizi ne- deniyle yaşanan sõkõntõlara işaret ederek AB ülkelerinin içinde bulunduğu bu duru- mun, Türkiye’nin önemini her geçen gün da- ha arttõrdõğõnõ belirtti. Öte yandan Yunanis- tan’õn borç krizinin dünya gündemine otur- masõyla birlikte Avro-dolar paritesinin düş- tüğünü ve bunun Türkiye’nin ihracatõnõ olumsuz etkileyebileceğini ifade eden Bü- yükekşi, “Merkez Bankası’nın piyasalar- dan likidite çekerek döviz kurunun düş- memesi için gösterdiği çabayı son derece olumlu buluyoruz. Bununla birlikte, Mer- kez Bankası’nın yıl boyunca faiz arttırı- mı yapmaması; üretim, yatırım ve ihra- catı desteklemesi açısından son derece önemlidir” değerlendirmesinde bulundu. Son dönemde pariteden dolayõ Av- ro’nun 1.97 lira ve dolar kurunun 1.47 li- ra seviyelerine gerilemesiyle beraber ih- racatçõlarõn ciddi zarar yazmaya başla- dõklarõna dikkati çeken Büyükekşi, açõk- lamasõnda şu görüşlere yer verdi: “Avro ve dolar kur sepetinde ciddi bir gerileme oldu. Avro’da 2.10 lira seviye- sinin altı Avrupa’ya olan ihracatımızda son derece ciddi riskler oluşturmaktadır. İhracatımızın yaklaşık yarısının Avro ile yapıldığı göz önüne alındığında riskin büyüklüğü daha da açık görülmektedir. Dolar kurunun 1.50 seviyesinin altına düş- mesi Türk sanayisi ve ihracatı için son de- rece dramatik sonuçlar doğuracaktır. Merkez Bankası’nın elindeki tüm araç- ları kullanarak kur sepetinin rekabetçi se- viyede tutunması için vereceği aktif des- teği, yeniden ivme kazanan ihracatın de- vamı, şirketlerin sürdürülebilir kârlılık- ları ve istihdamın artması için son dere- ce hayati görüyoruz.” İhracatta yüzde 25 artış TİM verilerine göre nisan ayõnda ihracat, 2009 yõlõnõn aynõ ayõna göre yüzde 25.44 ar- tõşla 9 milyar 436 milyon 676 bin dolar se- viyesinde gerçekleşti. Açõklamaya göre bu yõlõn ilk 4 ayõnda ihracat yüzde 23.09 artõş- la 35 milyar 97 milyon 270 bin dolar oldu. Ekonomi Servisi - AB-IMF yardõmõ al- mak için 24 milyar Avro’luk tasarruf prog- ramõnõ uygulamayõ kabul eden Yunanis- tan’da 1 Mayõs gösterileri, hükümet karşõtõ protestolara dönüştü. Atina ve diğer birçok şehirde sendikalara bağlõ yüzlerce kişi ağõr ta- sarruf tedbirlerini protesto etti. Göstericiler polisin sert müdahalesiyle kar- şõlaştõ, sokaklar savaş alanõna döndü. Yuna- nistan’da yapõlan kamuoyu yoklamasõna gö- re, ülkenin IMF’nin denetimine girmesini halkõn yüzde 31.2’si öfkeyle karşõlarken, yüz- de 30.6’sõ ülkenin geleceği için korkuya ka- põldõğõnõ ve yüzde 22.8’inin de bundan utanç duyduğunu ifade etti. Öte yandan, Avro Bölgesi Sözcüsü Guy Schuller, Avrupa Komisyonu, Avrupa Mer- kez Bankasõ, IMF ve Atina hükümetinin Yu- nanistan’õn tasarruf programõnõ bugün Atina’da açõklayacağõnõ söyledi. Programla Yunanis- tan’dan talep edilecek bir dizi tasarruf önle- minin ve vergi artõşlarõnõn detaylarõ ortaya ko- nulacak. IMF’den yapõlan açõklamaya göre Yu- nanistan’õn krizin etkilerinden kurtulmasõ on yõlõ alacak. Fransa maliye bakanõ Christine Lagarde ise, ülkeye üç yõl içinde 100 ile 120 milyar Avro arasõnda kredi verileceğini açõk- ladõ. Yunanistan Başbakanõ Yorgo Papandreu ise önümüzdeki dönemde ülkeyi zor günlerin beklediği uyarõsõnda bulundu. Yardõm kap- samõnda ülkeye ilk yõl yaklaşõk 45 milyar Av- ro değerinde kredi verilmesi bekleniyor. Ekonomi Servisi - İstanbul Serbest Muhasebeci Mali Müşavirler Odasõ’nda seçimli olağan genel kurul 15-16 Mayõs’ta yapõlacak. 2008’de yapõlan son seçimde oylarõn yüzde 84’ünü alarak yönetime gelen Yahya Arıkan’õn liderliğindeki çağdaş, demokrat muhasebeci, mali müşavirler, bu kez Adem Çalışkan’õn aday olduğu muhafazakar Meslekte Birlik Grubu ile yarõşacak. Türkiye’de ilk vetoyu alan 3568 Sayõlõ meslek yasasõnda değişiklikler yapan yeni yasaya göre yapõlacak olan bu ilk seçimde; Anayasa Mahkemesi’nden iptal kararõ çõkmazsa nispi temsil sistemi geçerli olacak. AKP hükümeti, 2008’de yapõlan son seçimlerin ortasõnda yasayõ değiştirmiş, Cumhurbaşkanõ Abdullah Gül’den ilk vetoyu yemişti. Bu süreçte “ÇDMB, AKP hükümetini, özerk meslek kurumlarına siyasi müdahale girişiminde bulunmakla ve oldukça az oy alan Meslekte Birlik Grubu’na dolaylı destek vermekle” suçlamõştõ. 16 Mayõs’taki seçim için listesini açõklayan çağdaş, demokrat muhasebeciler, açõklamada, “Muhasebe mesleğine saygınlık kazandırırken yeni dönemde işlevi ve etkinliği artacak meslek mensuplarını yarınlara hazırlayan Çağdaş, Demokrat Muhasebeciler Birliği yönetime yeniden talip. Türkiye’nin sorunlarına duyarlı gündemiyle çağdaş, demokrat, laik değerlere sahip çıkan ÇDMB, 16 projeyle yola devam ediyor” ifadesi kullanõldõ. Yunanistan’õn borç krizinin dünya gündemine oturmasõyla birlikte Avro-dolar paritesinin düştüğünü ve bunun Türkiye’nin ihracatõnõ olumsuz etkileyebileceğini ifade eden Büyükekşi, ihracatçõlarõn ciddi zarar yazmaya başladõklarõna dikkati çekti. İhracatçõ aktif destek istedi ‘Acı ilaç’ komşuyu karıştırdı Malimüşavirlerin seçimindeikilisteyarõşacak KİPTAŞ, Irak’ta 500 bin evden sorumlu