Catalog

5 ŞUBAT 2005 CUMARTESİ CUMHURİYET SAYFA DIŞ HABERLER dishabc cumhuriyet.com.tr 11 El Zerkavi Tiirkiye'de operasyon yaptı' • WASHINGTON(AA) - ABD Savunma Bakan Yardımcısı Paul Wolfowitz, Irak'taki direnişçilerin liderlerinden Ebu Musab el Zerkavi'nin, Irak Savaşı'ndan önce Türkiye, Fransa, Ingiltere ve üürcistan'da dünya çapında lcrörist opcrasyonlannı örgütlediğini söyledi. Wolfowitz, "El Zerkavi, Afganistan'da Usame bin Ladin ile müttefikti ve eğitim kamplannı yönetıyordıı. Irak savaşından önce Fransa, Ingiltere, Türkiye ve Gürcistan'da, terör operasyonlarını örgütlüyordu" dedi. Avrupa'da saldırı uyarısı • BRÜKSEL(AA)- ABD ve AR yctkilileri, Avrupa'da yenı saldınlar düzenlenebileceği uyarısında bulundular. Brüksel'de düzenlencn bir güvenlik konferansına katılan ABD Dışişleri Bakanlığı terörle mücadele koordinatörü William Pope, Avrupa'da El Kaide bağlantılı terör hiicrelennin hâlâ var oldıığıınu söyledi. Terörist grupların kimyasal, biyolojik ve nükleer silahlar kullanıuayı amaçladığını belirlcn Pope, tcröristlcrin bıı silahlara ulaşması durunıunda gelecek yıllarda "Madrid'deki gibi, hatta daha da kötü saldırılar" düzenlcnebileceğim kaydetti. Rusya: Jvaniya'yı biz öldürmedik • MOSKOVA(AA)- Rusya Dışişleri Bakanı, Rusya'nın Gürcıstan Başbakanı Zurab Jvaniya'nın ölüınünde rol oynadığı yolundaki iddialara sert tepki gösterdi. Lavrov, Gürcü mılletvekili Amiran Şalamberidze'nin, Jvaniya'nın zehirlenmesmın arkasında Rusya'nın olduğu iddiasıyla ilgili olarak "Bu tip siyasi sonııçlar icat etmeyi bırakalım" dedi. Gürcistan'ın Moskova Büyükelçisi Valeri Çeçclaşvili de Jvaniya'nın ölümünde Rusya bağlantısı göremediğini belirterck "Ben bu tip bir gerekçe görmüyorum. Bunun trajik bir kaza olduğuna inanıyoıum" dedi. Ukrayna'da reformcu kabine • KİEV(AA)- f Ukrayna'da Devlet j Başkanı Viktoı < Yuşçenko, dün j reformculardan oluşan yeni kabineyi atadı. Başbakan Yulia Timoşenko, ! parlamentoda kendisi içiıı j yapılan oylamamn hemen k ardından kabinesini S açıkladı. Timoşenko'nun [ yakın yardımcısı Oleh ^ Ribaçuk üç başbakan ' yardımcılıgından bırine j atanırken Avrupa ile s bütünleşmeden sorumlu ' tutuldu. Viktor Pinzenyik maliye bakanhğına, Boris Tarasyuk da dışişleri bakanhğına atandı. İsveç'te asit patlaması ;BHELStNKİ(AA)- 'îsveç'in Helsingborg kentindeki bir kimyasal madde fabrikasında, sülfiirik asit dolu konteynırpatladı. Polis, çevre halkını dışarı çıkmaması için uyardı. Yetkililer, Finlandiya'mn Kemira firmasına ait fabrıkadaki patlama sonucunda 13 bin ila 15 bin ton sülfiirik asıdin sızdığını ve gaz bulutu oluşturduğıuıu belirtti. Türkiye, Kerkük'ün özel statüsünün Irak'm yeni anayasasmda 'tescillenmesini' bekliyor Gözler ŞiiveSünnilerdeANKARA/tSTANBUL(Cumhmiyet) -Türkiye, Kerkük konusunda Irak'ın "iç dinamiklerinT gözlüyor. Kerkük'ün yal- nızca "Türkiye'nin meselesi" şeklinde algılanmasından rahatsız olan Türk dip- lomatlar, "Hassasiyetlerimiz hölge iilke- lc'ri tarafinda 1ı payluşılıyoı: Uahası Irak'ta- ki hirçok grup, Şiiler ve Siiııııi Araplar da Kürt gruplann politikalanııdan ra- hatsız. Yakın gelecektc bu gruplann da- ha ctkin rol oynamasını I tıklivoru/" gö- rüşünü kaydcttilcr. Ankara, 30 Ocak seçimlerının ardın- dan dikkatlerini Irak'ta yeni anayasanın yapılacağı sürece yoğunlaştırıyor. Se- çim sonuçlannın kesinleşmesinin ardın- dan oluşacak parlamento, yeni anayasa- yı hazırlayacak ve bu anayasa referan- duma sunulacak. Kerkük'ün gelecckteki statüsü de ye- ni anayasayla belirlenecek. Türkiye, bu süreçte Şiilerin ve Sünııi Araplann da et- Bağdafta camiye saldırıDış Haberler Servisi - Bagdat'ta dün Tevhid Camii'ne düzenlenen saldırı sonucunda caminın duvarı yerle bir oldu. Şiilere ait camiye giren silahlı kişilerin içeridekilere dışarı çıkmalarını söyledikten sonra patlayıcılan yerleştirip daha sonra da patlattıkları belırtıldı. Bağdafta İtalyan II Manifesto gazetesi için çalışan Ciuliana Sgrena, dün sokak röportajlan yaparkcn silahlı kişilertarafından kaçınldı. Eylemi Islamı Cihad Örgütü üstlendi. Orgüt ltalyanlara Irak'ı terk etmeleri için 72 saat süre tanıdı. Amerikan ordusu, Babil ve Musul'da olmak üzere 2 ABD askerinin öldüğünü açıkladı. Bağdat'ın kuzeyinde direnişçilerin gerçekleştirdiği bir saldında biri direnişçi olmak üzere 9 Iraklı öldü. Bağdat yakınlarında Ebu Garib bölgesinde bir polis grubu pusuya düşürüldü. Saldırıda 2 polisin öldürüldügü, 14'ünün yaralandığı, 36 polisin de kayıp olduğu bildirildi. • Kerkük'ün yalnızca 'Türkiye'nin meselesi' gibi görülmesinden rahatsız olan Dışişleri, Irak'taki 'iç dinamiklerin', Şii ve Sünni Arapların bundan sonraki süreçte daha etkin rol oynamasını bekliyor. Kuzeydeki Kürtlerin yaptığı halkoylamasının sonucu bugün açıklanacak. kin rol oynamasını, Kerkük'ün özel sta- tüsünün yeni anayasada "tescillenmesi- ni" bekliyor. Bu çerçevede, Ankara ile lraklı gruplar arasında temasların da hız kazanması bekleniyor. M leı kcsin hakları koı mısuıf Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü INanıık Tan, basmda yer alan "Türkiye'nin Kürt- leri destcklediği ve bir lraklı Kürt'ün Irak'ta cunıhurbaşkanı, başbakan veya meclis başkanı olmasına sıcak baktığj" haberlen üzerine dün bir basın toplantısı düzenledı. Türkiye'nin Irak'ta denıokratik süre- cin demokrasinin evrensel ıısul ve kural- lanna uygun olarak tesıs edilmesıni des- tekledığinı vurgulayan Tan, "Bu süreç içinde Türkiyc'nin dikkat edilmesini ve özen gösterilmesini ısrarla istediği hu- sıısiar, Irak halkını oluşturan ttim etnik gruplann haklanna saygıh olunması,bir etnikgrubun diğeri vcya diğerleri üzerin- de hâkinıiyet kıırmak amacıyla yııkarı- da so/ii edilen demokrasi usul ve kural- laruun dışına çıkmamasıdır" dedi. Tan, ayrıca Irak'taki siyasi sürecin Irak halkını ve bu halkın katmanlarını oluş- turan toplumları ilgılendirdiğini ıfade ederek şunları kaydetti: "Öte yandan, Türkiye'nin Irak konu- sunda öteden beri dile getirdiği hassasi- yetler de sadece Irak'ın iç işi addedilme- si miimkün olmayan ve tüm bölgenüı dengelerini hozabilecek uluslararası ko- nularla ilgilidir. Bu konulardaki hassasi- yetlerimizi her forumda dile getirnıeye ve takibe devam edeceğiz." 'Referanduma katüım yüksek' Bu arada, Irak'ın kuzeyinde yapılan hal- koylamasının sonucu bugün açıklana- cak. Irak Kürdistan Refcrandum Yüksek Konseyi Genel Sekreteri AsuKerim, 30 Ocak seçimınde kendilennin oluşturdu- ğu bir komıte aracılığıyla, oyların kul- lanıldığı merkez yakınlannda referandum sandıkları kurduklarını söyledi. Referandum formunda "Federal mi yaşamak istiyorsunuz", " Irak'a bağbola- rak ıııı yaşamak istiyorsunuz" ve "Ba- ğımsız bir Kürt dcvlcti olarak mı yaşa- mak istiyorsunuz" şeklinde 3 soru yer al- dıgını bildiren Kerım şöyle konuştu: "Özellikle ErbiL Duhok, Süleymaniye ve Mıısul'un Kürt bölgesi ve Haneğin yöresinde yapılan rcfcranduma çok sa- yıda kjşi katüdı. Hiçbir zorlama ve pro- paganda yapümadan vatandaşlar oyla- rıın özgürce kullandılar. Oylann saymı işlemleri önceki gece bitti. Buradan çıkan karan, bugün bütüıı dünyaya duyuraca- ğız. Buradan çıkacak karar, Kürt halkı- nııı iradesini gösterecek. Biz bu sonuçla- rı gerek Irak hiikümetine, gerekse Kürt yönetimine sunacağtz. Siyasi partilerin vereceği karar onlara aittir. Amacımız, halkımızm geleceğiyle ilgili karan öğ- renmekti." Önceki gün, halkoylamasına katılan- laıın yüzdc 95'inin bağımsız Kürt dev- leti kurulmasından yana oy kullandığı öne sürülmüştü. • j jjM m ~w .# ?•>••" Ifcrrını A V'" E 1 «*&..,.. ' i 1 ^^MH jjfiH * •f Ir'PSIİİI^^ m » ıı^iım^Tj 4ffm R İK•'•• ' ' ' ' 1 I ,W., f .. L J W Wr^ :: VHk':i: : \l İL..-.•. j™$ _ 4 - ^ r İ 7? .^Pf? - ^\ ' . • " / ; ' . . . . * y f ''* |M|| v ! 'W W 1 ; ^,_ / ; Tİ a 1 j 4 f 1 f M Bağdafta saldınya uğrayan Tevhid Camisi'nde büyük hasar oluştu. Çok sayıda dini kitap da zarar gördü. (AP) Gıda karşılığı petrol programı sorumlusu hakkında soruşturma açıldı Yolsuztuk BM^yi karıştırdı 1 ÜRKİYE'YE 'HOŞGÖRÜ' ABDgöz yumacakDış Haberler Servisi - VVashington'ın "bölgedeki çıkarları gereği", Saddanı Hüseyin döneminde Irak'tan mes.ru olmayan yollarla petrol alan Türkiye'yi "hoşgördüğü" belirtildi. ABD Dışişleri Bakanlığı sözcüsü Adam Ereli, Türkiye'nin ev sahipliği yaptığı keşif güç sayesinde, Kuzey Irak'ta özerk bir bölge oluştuğunu ve bu nedenle Türkiye'nin yaptırımlardan muaf tutulduğunu açıkladı. Ereli, BM'nin gıda için petrol programının dışında Irak'ın devrik lideri Saddam Hüseyin'dcn kaçak petrol alan Irak'a komşu ülkelere, ABD'nin bölgedeki çıkarları gereğınce yaptınm uygulanmayacağını söyledi. 'Ankara'nın katkısı büyük' BM'nin programı dışında Irak'tan kaçak petrol alan Urdüıı, Türkiye gibi ülkelere ABD'nin neden göz yumduğu yönündeki bir soruyu yanıtlayan Ereli, her ülkenın durumunun farklı oldıığıınu belirtti. Ereli, "Türkiye, Irak'ın tecridi çabalarmda hayati bir ortaktı. i'ürkiye, Kuzeyden Keşif operasyonunu topraklarında banndırarak, Irak'ın kuzeyinde Saddanı'ın kontrolü dışuıda özerk bir bölge oluşturulmasına izin verdi. Bugün kuzeyde bu tür bir özcrkliğin faydalarını görüyoruz. Kuzey Irak, ülkenin en istikrarlı bölgosi" dedi. Ereli, ABD çıkarları için söz konusu ülkelerlc ilişkilerin korunmasının krıtık önemde olduğunu, bu nedenle de ABD kongresine her yıl, bu ülkelere dış yardımın kısıtlanmaması için muafıyet talebinde bulunduklarını söyledi. • Genel Sekreter Kofi Annan, program sorumlusu Benon Sevan ve BM yetkililerinden Joseph Stephanides hakkında "disiplinsüreci" başlattı. Dış Haberler Servisi - Ambargo altmdaki Irak'- ta, 1996-2003 yılları ara- sında uygulanan Bırleş- mışMılletler(BM) "Gı- da Karşıbğı Petrol" prog- ramına ilişkin yolsuzluk iddıalannı araştıran ba- ğımsız soruşturma ko- misyonu, ara raporunu yayımladı. Genel Sekreter Kofi Annan, raporda, hakkın- da ciddi suçlamalar ya- pılan program sorumlu- su Benon Sevan ve BM yetkililerinden Joseph Stephanides hakkında "disipunsüreci" başlat- tığını duyurdu. 20 sayfalık ekleriyle birlikte toplam 246 say- fa olan ve başkanlığını eski ABD Hazine Baş- kanı Paul Vokker'in yap- tığı üç kışılık bağımsız soruşturma komisyonu- nun raporunda "gıda karşılığı petrol" prog- ramı çerçevesınde ken- dilerine ihale verilen şir- ketlerin bu ihalelerı ala- bılmek ıçın gerekli ma- li ve rekabet kurallannı Annan, Sevan hakkında soruşturma başlatırken Irak sorumlulaıin yargılanmasını istedi. (Fotoğraf: AP) yerine getirdığine daır ıkna edıcı kanıtlann bu- lunamadığı kaydedildi. 'Çıkar çatışmasf Benon Sevan'ın döne- min Irak hükümetine başvurarak İsvıçre mer- kezli African Middle East Petroleum (AMEP) şirketine petrol tahsisa- tı yapılması yönünde ta- lepte bulunmasnıa ilişkin iddiaların daaraştırıldı- ğının kaydedildiği ra- porda, bu girışımlerı ne- tıcesındeSevan'ınl998- 2001 yılları arasında AMEP is;in birkaç mil- yon varıllik petrol alı- nıına yönelik izni alma- yı başardığı ifade edildi. Bu tahsisat sonucun- da 1.5 milyon dolarlık bir gelir elde edildiğine dikkat çekilen raporda, Sevan'ın bu girişiminin "etik açıdan uygun ol- mayan ve BM'nin bü- tünlüğüne zarar veren bir çıkar çatışması oluş- turduğu" ifade edildi. Volcker Komısyo- nu'nun soruşturmaları- nı süıdürerek raporun nihai halinı hazıran ayın- da yayımlayacağı ıfade edilirken raporda yer alan bulguların rahatsız edici olduğunu savunan Annan'ın sorumlularla ilgili bir dısıplin süreci başlatacağı duyuruldu. Annan'ın özel Kalem Müdürü Mark Malloch Bnnvn tarafindan düzen- lenen basın toplantısın- da, raporda haklarında ağır suçlamalar bulunan hâlâ aktif görevdekı Stephanides ve hakkın- da aşın rahatsız edici ka- nıtlar bulunan emekli durumdaki Sevan hak- kında bir disiplin süreci başlatıldığı söylendi. Açıklamada soruştur- ma kapsamında suç oluş- turan unsurlara ulaşılır- sa BM'nin bu suçlama- lan takıp edecek lıerhan- gi bir ulusal yargı erkiy- le işbirliği içinde olaca- ğı ve ilgili personelın dıplomatık dokunulmaz- lıklarının kaldırılacağı belirtildi. 'Para iade edilmeli" 1 Irak tnsan Hakları Ba- kanı Bahtiyar Emin de BM'nin "gıda karşılığı petrol" programındaki yolsuzluğa karışanların yargılanması ve paranın Irak halkına iade edil- mesi gerektiğini söyle- di. Raporun, BM'nin ile- ri gelenlerinin bile yok- sullan soyduğunu orta- ya çıkardığını belııten Emin, bu kişilerin "yok- sııl bir ıılıısuıı sefaleti üzerinden kâr elde et- meye çalışan parazitler olduğunu" kaydetti. USHKABUL ETMEDl Rumsfeld istifa etmek istemiş Dış Haberler Servisi - ABD Savunma Bakanı Donald Rumsfeld, Bağ- dat 'taki Ebu Garib Ce- zavi'nde lraklı tutsakla- ra işkence skandalının ar- dından ikı kez Başkan GeorgeBush'a istifasını verdiğini, ancak Bush'un bunu kabul etmediğini söyledi. Rumsfeld, Al- manya'da 2 gün sürecek güvenlik konferansına bu ülkede Ebu Garib skan- dalı nedeniyle hakkında açılan bir savaş suçu da- vası nedeniyle katılmaya- bileceğıni belirtti. CNN televizyonunda Larry King'e konuk olan Rumsfeld, "O dönemde Başkan Bush'aikikezis- tifamı sundum ve beninı kahp kalmayacağım ko- nusundaki karan onun vermesi gerektiğini his- settiğimi söyk'diın. Baş- kan, beninı kalnıanu is- tedi" dedi. Rumsfeld, terorizmle savaş ve Irak'ta aldığı po- zisyon çerçcvesinde, as- keri komutanlar, istihba- rat topluluğu ve Ameıi- kan Kongresi'nin pek çok üyesinden eleştiri alan bir isim oldu. Ancak en büyük darbe, Ebu Garib skandalmın patlamasıy- la geldi. lşkencenin fotoğ- rafları Amerikan Kong- resi'nde ve bütün dünya- da büyük tepki topladı. Donald Rumsfeld, "etki- li bir şekilde çahşmayı sürdüremeyeceğine iııan- sa,birdakikada istifa ede- ceğini" söyledi. Ancak ABD Savunma Bakanı, o dönemde işine devam edebilcceğini hissettiği- ni ve bu nedenle kararı Bush'a bıraktığını kay- detti. Mahkeme korkusu Rumsfeld, Almanya'da 2 gün sürecek güvenlik konferansına bu ülkede hakkında açılan bir sa- vaş suçu davası nedeniy- le katılmayabilecegini be- lirtti. New York merkez- lı Anayasal I laklar Mer- kezı, ABD'li yetkilileri Ebu Garib'deki işkence- lerden sorumlu tutan bir dava dosyası hazırlamış- tı. Rumsfeld hakkındaki dosya, Alman yasaları- nın ulusal sınırlar dışın- da işlenen savaş suçlan ve insan hakları ihlallerinin izlenmesine olanak tanı- dığı için Almanya'da ha- zırlanmıştı. Rumsfeld, Pentagon'da düzenlediği basın toplan- tısındaysa,Irak'ta geçen pazar yapılan seçimlerin, bu ülkedeki ABD güçle- ri için yeni bir aşama baş- lattığını ve artık amacm, Iraklıların kendi ülkele- rini savunmasına yardım olduğunu söyledi. İJKANDAL YARATAN KOMUTAN Öldürmeyi seven subaya ceza yok Dış Haberler Servisi - "Bazı insanları vurma- nın eğlenceli olduğunu" söylcyen Deniz Piyadele- ri'ne bağlı ABD'li bir kor- generalin, bu sözleri yü- zünden disiplin cezası al- mayacağı açıklandı. Daha önce Irak'ta ve Afganistan'da Amerikan güçlerini yöneten Korge- neral James Mattis, ABD'de tartışma yaratan sözlerinı geçen salı San Dıego'da katıldığı bir kon- feransta söylemişti. Mattis, savaşmanın "tam bireğlence" olduğu- nu belirtmiş ve "Bazı in- sanları vurmak çok eğ- lenceli" demişti. Dinle- yicilerin güldüğu ve alkış- ladığı görüntüler de Ame- rikan televizyonlarında yayımlanmıştı. Mattis'in, "Afganis- tan'a gidiyorsunuz. Ora- da pcçe takmadıkları için 5 yıldır kaduıları döven erkeklerle karşüaşıyorsu- nıxı. Bu tür adamların za- ten hiç erkckliği kalnıamış demck. Bu yüzden de on- ları vurmak müthiş eğ- lcnceli" yönündeki ifade- leri Amerikan basınında geniş yer buldu. Mattis'e destek Deniz Piyadcleri Ko- mutanı General Michael Hagee, tartışmaların ar- dından bir açıklama ya- yımlayarak Mattis'in, ABD'nin en cesur ve en deneyımlı askeri liderle- ri arasında yer aldığım belirtti. Hagee açıklamasında, "Bazı insanların, Mat- tis'in yaptığı yomnılan meseleyapabilcceğini an- lıyorum. Ancak aynı za- maııda Mattis'in, savaşın şanssız ve sert gerçekle- riniyansıtma niyetini seı- gilediğuıi de biliyorum" dedi. Hagee, Mattis ile bu konuda konuştuğunu ve Mattis'in, "Sözlerimi da- ha dikkaüi seçmeliydim" dediğini de kaydetti. Deniz Piyadcleri sözcü- sü Jason Johnston, Ha- gee 'nın, Mattis'e disip- lin cezası vermeyi düşün- mediğini açıkladı.