Catalog

SAYFA 4- CUMHURİYET 21EKİM200SCUMA 10 D I S HABllıIljLfciIl. [email protected] Rumsfeurden yine Çin'e mesaj • DtşHaberterServisi- Çın'ı ziyaret eden ABD Savunma Bakanı Donald Rumsfeld Çin ordusunun nükleer kapasitesinden kaygı duyduklannı belirtti. Pekin'deki askeri bilimler akademisinde konuşan Rumsfeld, "Çin, Pasifık'in ötesinde yeryüzünün değişik noktalanna ulaşabilecek fiizelerinin gücünü arttınyor" dedi ve bu tür gelişmelerin kendilerini kaygılandırdığuu belirtti. Çin'in bu konuda kamuoyuna istediği açıklamayı yapma hakkı bulunduğunu teslim eden Rumsfeld, isteklerinin "sadece daha fazla saydamlık" olduğunu söyledi. Rumsfeld daha sonra Güney Kore'nin başkenti Seul'e geçti ve burada protestolarla karşılandı. Yeğen B Tîkriti tutuKlandı • KAHtRE(AA)-Irak polisinin, Saddam Hûseyin'in yeğeni Sabhavi tbrahim Hasan El Tikriti'yi tutukladığı bildirildi. Iraklı güvenlik yetkilileri, Associated Press ajansuıa isimleri gızlı kalmak koşuluyla yaptıklan açıklamada, Suriyeh yetkihlerce birkaç gûn önce sığındığı Suriye'denlrak'a dönmeye zorlanan Saddam Hûseyin'in üvey kardeşinin oğlu olan El Tikriti'nin, Bağdat'ta kaldığı apartman dairesinde tutuklandığını belirttiler. El Tikriti'nin, Irak'taki direnişin üst dûzey mali destekçisi olduğu ileri sûrûlüyor. ABD donanmasına 'çevreci' suçlama • LOSANGELES(AA) - "Emekli James Bond" aktör Pierce Brosnan'ın da desteklediği bazı çevreci gruplar, sonar cihazı kullanarak deniz memelilerinin hayatını tehlikeye attığı gerekçesıyle ABD donanmasından şikâyetçi oldu. Aralannda Doğal Kaynaklan Koruma Konseyi, Fransız deniz bilimci Jacques Cousteau'nun oğlu Jean- Michel Cousteau'nun da bulunduğu birçok çevreci demek ve kişi, donanmanın denizaltılan tespit etmek için balinalann ve yunuslann bulunduğu bölgelerde "aktif sonar" cihazı kullanmasının "yasa ihlali" olduğunu belirtti. AraştuTnacılara göre, bu tip sonarlar denizde, balinalan sağır edebilecek ve iç organlanna zarar verebılecek çok gûçlü patlama seslerine neden oluyor. Nikiforos'ta kazaokhı • LEFKOŞA(AA)- Rum yönetüninin 3 yıl aradan sonra dûzenlediği "Nikiforos" tatbikatında bir zırhlı peısonel taşıyıcıkazayaptı. Rum basınında yer alan haberlere göre, yoldan çıkarak bir köprü duvanna çarpan "Leonidas" tipi zırhlı personel taşıyıcıdaki (ZPT) 7 asker yaralandı. Yarahlar Larnaka Genel Hastanesi'ne kaldınldı. Rum Savunma Bakanı Kiriakos Mavronikolas ve Rum Mılli Muhafız Ordusu (RMMO) Komutanı Korgeneral Athanasios Nikolodimos, yaralı askerleri hastanede ziyaret etti. Topraklann adil dağıtılacağı sözüyle iktidara gelen Brezilya lideri, verdiği sözleri tutamadı Lulaköylülere sırtçevirdiGAMZE ERBİL / MİNE ESEN Brezilya'da son yıllarda esen "Lıüa" rüzgân Güney Ame- rika'nın bu dev ülkesiyle ilgili ka- falarda soru işaretleri yaratmayı sürdürüyor. Işçi Partili Lula'nın neo-liberal politikalara göz yumar- ken ABD'nin "arka bahçes" ol- mayacağmı söylemesi inandıncı gelmezken Lula karşıtı sesler gi- derek arhyor. Aslında 2002 yılı dev- let başkanhğı seçimlerinden tşçi Partili LuizInacioLula daSflva'nın nam-ı değer Lula'nın zaferle çık- ması, Cardosa iktidannın baskıcı ve neo- liberal politikalan altuıda ezi- len halk arasında büyük umutlar dogurmuştu. Lula'nuı Brezilya'da 41 yıl son- ra iktidara gelen ilk solcu devlet başkanı ohnasımn ardından bölge ülkeleri ve özellikle de ABD tüm dikkatini bu ülkeye çevirdi. Lula yönetimi ülkedeki enflasyonu dü- şürdü, ihracat hacmini arttırdı. SINIFITEPKİLİ Hükümet geçen martta aldığı bir ka- rarla 1988'den bu yana ılk kez Uluslara- rası Para Fonu (IMF) desteğine ihtiyaç duyuhnadığını açıklayarak, kredi anlaş- masuıı yenilemeyeceğini duyurdu. An- cak yaşanan ekonomik gelişme yıllardır toprak ve gelir dağılımında eşitlik sağ- lanması özlemi duyan Brezilya halkının sorunlanna çare olmadı. Bu tezat Lu- GÜNEY AMERIKANıN BÜYÜK YOLPROJESİ Güney Amerika'run Pasifik ve Atlantik sahiBerini birbirine bağlayacak büyük yol projesinin hayata geçmesi için bölge ülkeleri yoğun bir işbhüği sürdürüyor. Yaklaşık 2500 km. olması planlanan yoiun bölgenin ekonomik kalkmmasma destek sağjaması bekleniyor. Geçen ay Peru'daki Puerto Muldonado'da yol inşaaüyia ilgili düzenlenen töretıe kanlanlar arasmda Lula da (solda) vardı. Törende Peru Devlet Başkanı Alejandro Toiedo(sağda) Botivyah meslektaşı Eduardo Rodriguez ve Lula'yla biıükte halkı selamladL(Fotoğraf: AP) riyor. Yaklaşık 3 yıldır iktidarda olan Lula, toprak ve gelir dağılunında verdiği sözleri yerine getirmediği için de eleştiriliyor. Lula karşıtlan 2003 'te 76 bin olan zengin sayısı- nın 2005'e doğru 85 bine çıkması- na dikkat çekiyor. TOPRAKSIZLAR ELEŞTİRİYOR la'nın uluslararası sermayenin neo-libe- ral politikalannı daha yumuşak bir biçim- de uyguladığı ve desteğini aldığı işçi sı- nıfını kandırdığı gerekçesiyle yoğun şe- kilde eleştınlmesine neden oluyor. Hatta bölgeyi yakından izleyen bazı uz- manlara göre Lula'nın bir yandan asgari ücreti kaldınp, işçilerin işten anlmasına ola- nak tanıyıp, toplumsal hareketleri kanun dışı ilan ederken, öte yandan da yoksulla- ra "acıneı paylaşryorunT demesi Brezil- yah hdenn gü\ enılırhğını sarsıyor. Ekonomik Uygulamalar Soruşhırma Enstitüsü tarafindan geçen ay yapılan araştrrmaya göre, 8.5 milyon kilometre- karelik toprağı, yaklaşık 180 milyonluk nüfusuyla Güney Amerika'nın en bü- yük ülkesi olan Brezilya gelir dağılımın- da Sierra Leone'den sonra dünyanın en eşitliksiz 2. ülkesi. Araştırmaya göre, Brezilya'da 54 milyon kişi yoksulluğun pençesinde. Bu sayının 22 milyonu ise açlık sınınnda yaşam savaşı veriyor. Ülkede toprak sahiplerinin sadece yüz- de 3'ününtanm alanlannın yüzde 56'sı- nın mülkiyetini elinde bulundurması ve yoksul halkın yüzde 40'ının sahip oldu- ğu ekilebilir toprak oranının yüzde 1 ol- ması, izlenen politıkalann eşitsizliği yok etmeye hizmet etmediğini gözler önüne se- Zapatistalann 10 yılı aşkın süredir savaşımı sürdürmesi neo-liberalizm yanlılannı şaşırtıyor Meksika'daya basta sesleri Meksika'da 1994'te yerli haklan için mücadele eden Zapatistalardan yükselen "Ya basta" (Artık yeter) çağnlan tüm dünyadaki küreselleşme karşıtlanrun sembolü haline gelirken Latin Amerika'nuı iniş çıtaşlarla dolu demokrasi tarihinde yeni bir dönemin başladığının da sinyalini veriyordu. Zapatistalann 10 yılı aşkındır sürdürdükleri savaşım hiç kuşkusuz Güney Amerika'ya neo- liberalizm tohumlannı ekmek isteyen kesimleri şaşırtıyor Asluıda Meksika, sınırdaş olmasının da etkisiyle ABD'nin "arka bahçesT yakıştırmasıyla karşılaşan ülkelerin başında geliyor. 1994'te yaşanan krizle dünya para piyasasının tüm dikkatinin çevrildiği ülke, 1980'lerdeyabancı sermayeye kapılannı açmasının ardından neo-liberal politikalann kıtada yayılıp kök salmasuıı amaçlayan Washington yönetüninin adeta parlayan yıldızı haline geldi. 1982'de IMF'nin yapısal uyum politikalannı uygulamaya başlayan ülkede, Salinas hükümeti döneminde gerçekleşen özelleştirmeler sonucu on binlerce kişi ışsiz kaldı. Ekonomik kriz sosyal knzi de doğurdu. 1994'te Kuzey Amerika Serbest Tıcaret Anlaşmasrnın (NAFTA) yürürlüğe girmesinin ardından ülkenin güneyindeki Chiapas eyaletindeki yerli halkın haklan için mücadele eden Ulusal Zapatista Kurtuluş Ordusu (EZLN) isyan bayrağını açtı. ABD emperyalizmine, kapitalist sisteme ve NAFTA'ya karşı çıkan Zapatistalann başlattığı isyanda en az 150 kişi öldü. Kırsal kesimde 2 milyondan fazla aileyi topraklaruıdan eden NAFTA'nrn yürürlüğe girmesiyle aynı yıl ülke ağır bir ekonomik krizin pençesine düştü. IMF'nin acı reçeteleriyse durumu daha da ağırlaştırdı. Oysa 106 milyondan fazla nüfusuyla ABD'nin Güney Amerika'ya açılan kapısı olan Meksika, ABD'ye petrol satan ülkelerin başında geliyor. Hükümet, gelirinin üçte birini bu sektörden elde ediyor. Washington'ın, kıtada Venezüella başta olmak üzere ABD politikalanna karşı çıkan ülkelere üstünlük sağlamak için Meksika'daki siyasilere, medya kuruluşlanna destek sağladığı belirtiliyor. CBnton döneminde de 1994 krizinin neo-liberal politikalan sona erdirmemesi için Meksika'ya 50 milyar dolarlık yardım paketi sağlanmıştı. Amaç "serbest piyasa demokrasileri"nin Güney Amerika'da kalıcı olmasını sağlamakü. BUSH'UN GÖZDESİ POX Nüfusun çogunluğunun ekonomik krizin gelgitlerinde yaşadığı Meksika'da Aralık 2000'den beri ABD destekli Devlet Başkanı Vincent Fox yönetimi işbaşuıda. Fox, daha başkan adayıyken işçilerin haklannı korumaya söz verdiği bir belgeye imza atmıştı. Ancak göreve geldikten sonra neo- liberal politikalann önde gelen savunuculanndan oldu. 2003 'te 2. kez seçimlerden galip çıkan Fox sosyal adaleti sağlayamadı. Uzun yıllar CocaCola fırmasuıın temsilciliğini yürüten zengin bir işadamı olan Fox, Washington'rn sevdiği ve onay verdiği Güney Amerika liderlerinden biri. ABD Başkanı George Bush ilk dönem seçilmesının ardından ilk yurtdışı gezisini Meksika'ya yapmıştı. Ancak iki ülke arasındaki ilişki 11 Eylül'den sonra terörle mücadele konusunda sınırlarda sıkı denetimler yapılmasını isteyen Washington yönetüninin, ABD'deki Meksika vatandaşlanna yasal haklar verilmesi konusunu gündeme almamasıyla gerildi. ABD'nin sımr güvenliğine odaklanmasının ardından Fox, geçen yıl Washington'ın Irak politikasını eleştirdi. "Hiçbir ülkenin dünya jandarması rolüne soyunamayacağuu" söyleyen Fox'a yakın müttefiki ABD'den sert tepki geldi. Geçen yıl 2 ülke arasında gerilen ilişkiler ABD Dışişleri Bakanı Condeleezza Rice'ın bu yılki Meksika ziyaretiyle yoluna girmiş görünüyor. A B D ' Y E YOLCULUK ÖLÜMLE BİTİYOR - Her yü çok sayıda yoksul Meksikah ölümü göze alarak ABD'ye kaçak girip, daha iyi bir yaşam şansı anyor. Bu uğurda bugüne kadar yüzkrce kişi ya insan tüccaıiannuı ağına düşerek ya da zorlu çöl koşuDannda öldü, yüzlercesi tutuklandı. Göç yüzünden ülkenin özellikle kırsal kesimlermde yerleşimler neredeyse boş. Yoksul aiklerin birçoğunun gecim umudu ABD'ye kaçak veya yasal yoDardan girebOen yakmlarmın yoüayacağı para. Geçen yü ABD'deki Meksikahlar anavatardanna 17 milyar dolar gönderdiler. ABD'de ise Meksikahlar ucuz işgücü demek. Kaçak Meksikahlarm birçoğu ABD'de ve sınıra vakm bölgelerde kurulan fabrikalarda sosyal güvencelerden yoksun ve kötü çahşma koşuDannda yaşam savaşı veriyor. (Fotoğraf: AP) Yeni umut Obrador T Tlkede 2006'da yapı- KJ lacak devlet başkan- hğı seçimleri için siyaset arenası şımdiden hareket- lendi. Meksika'da aylardır gündemin ilk sırasrnı, baş- kent Meksiko City'nin sol- cu Belediye Başkanı And- res Manuel Lopez Obra- dor'a yöneltilen suçlama- lar oluşturdu. Kriz, Demokratik Dev- rimPartisi'mn(PRD) gele- cek yılki başkanlık seçim- leri için aday gösterdiği ve seçimlerin iddiah isimlerin- den biri olacağı yorumlan yapılan Obrador'un doku- nulmazlığının kaldınlma- sıyla patlak verdi. Obrador'un dokunulmaz- hğı, kamulaştınlan ama da- valık bir arazi üzerinde, mahkeme talimatına rağ- men kent hastanesine uza- nan bir yol yapımına izin verdiği gerekçesiyle kaldı- nhruştı. Ancak bu karann ardında siyasi hesaplann yattığı söyleniyor. Başken- tin en sevilen politikacılann- dan olan Obrador için dü- zenlenen kalabalık destek gösterilerinin ardından Fox, Obrador'a yönelik soruş- turmayı kaldırdı ve soruştur- mayı siyasi nedenlerle açtı- ğı ıddia edılen adalet baka- nını görevden aldı. tzlediği politikalarla Venezüella li- deri Chavez'e benzetilen Obrador gelecek yılki se- çimlerin en şansh isimle- rinden. PROTESTOLAR ARTIYOR Neo-liberal politikalara karşı direnen halk hareketi de giderek güçlenıyor. Özel- likle Fox hükümetinin işve- renleri daha da güçlendirme- yi amaçlayan iş yasası re- form önerisi işçi kesimleri- nin büyük tepkisiyle karşı- laştı ve binlerce kişi protes- to gösterisi yaptı. Meksika hükümetiyle 1995'te ateşkes anlaşması imzalayan ve Chiapas'ın dağlık kesimlerinde kont- rolü ellerinde tutan Zapatis- talar zaman zaman yaşanan küçük çatışmalar dışında silahlı eylemler yerine, po- litik ve toplumsal uyan içe- ren mesaj lanyla gündeme gekneyi sürdürüyorlar. Ağzında piposu ve kar maskesiyle tanınan Ikinci Komutan Marcos liderli- ğindeki EZLN geçen ay yaptığı açıklamada, ülke çapında siyasi bir sol ittifak oluşturmak çabası için ey- leme gideceklerini söyle- di. Silahlı eylemin kaste- dihnediği belirtilen açıkla- ma, Zapatistalann 2006 se- çimleri öncesinde siyasi ha- yata katılabilecekleri yö- nünde mesaj verdiği yo- rumlanna neden oldu. Lula en çok eleştiriyi başkan se- çilmesinde büyük rol oynayan, kı- tanın en büyük kitle hareketlerin- den Topraksız Kır Işçileri Hareke- ti'nden (MST) alıyor. Lula göreve gelmeden önce 1988 anayasası uya- t nnca kullanılmayan topraklan satrn | alarak, bunlann evleri olmayan yok- sul ailelere dağıtumasını da ıçeren top- rak reformunu hızlandıracağı sözü- nü vermişti. Göreve geldiklerinde 2006'ya kadar 430 bin aileye toprak verilmesini sağlayacak reformu baş- latan Lula yönetimi şu ana kadar söz , verdiği rakamın yaklaşık dörtte bi- | rini toprak sahibi yapabildi. Lula'nuı ~~ bu konudaki yetersizliği büyük top- rak sahiplerinin ve uluslararası dev tanm şirketlerinin baskısına bağlanıyor. Tanmsal modernleşme kapsamında ihracatçı çiftçilere finansal destek vere- rek güçlendırme poütikası da ülkede mil- yonlarca işçi ve topraksız köylünün da- ha fazla yoksulluğa itihnesi sonucunu doğuran neo-liberal politikalann güç- lenmesine neden oluyor. Toprakreformu bütçesini IMF'ye borç- lannı ödemek için yüzde 45 kıs- tığı ve borç ödemelerini öncelik- li politika haline getirdiği gerek- çesiyle hükümeti eleştiren MST, Lula'nın hükümet içinde yer alan ABD eğimli, neo-liberal kanada yakınlaştığmı düşünüyor. Lula'nın 2004'te Haiti'de ABD desteğiyle kurulmuş yönetimi ko- rumak için bu ülkeye bin 500 as- ker göndermesi, Brezilyalı lideri "BM Genel Kuruhı'nda sandal- ye kapmak için VVashinton'dan destek alma hesaplan yapıyor" suçlamasıyla karşı karşıya bırak- tı. Tüm bunlann yanına bir de Lula'nın işçi Partisi'nin kampan- ya harcamalanmn açıklanmayan maliyeti ve miUetvekillerinin rüş- vet aldığı iddialan eklenince 2006 başkanlık seçimlerinin Lula için kolay geçmeyeceği görüşü ağır- lık kazanıyor. PARMAK izl UYCULAMASI Rüşvet iddialannın ardından geçen haftalarda Lula'nın istifa- sını isteyen sol görüşlü protesto- culann liderliğinde yaklaşık 12 bin kişi başkentte gösteri yaptı. Içerde kapitalist sistemin çarkla- nna uyduğu gerekçesiyle eleşti- rilen Lula, diğer yandan Venezü- ella Devlet Başkanı Hugo Cha- vez'le stratejik ortaklığa yönehk çabalan içeren ikili ticaret anlaş- malan ımzalayarak Washington'ın şimşeklerini üzerine çekmekten de çekinmiyor. Brezilya, lıak işgali için ABD'den gelen asker isteğini geri çevirmiş- ti. Brezih/a aynca, parmak izi uy- gulaması başlatan VVashington'a misilleme olarak "ülkeye giren Amerikahlardan parmak izi au- nmasına" karar vermişti. Brezilya, Washıngton eksenli bir dünyadan kurtulmanın çaresi- ni komşulanyla ve hatta diğer kı- ta ülkeleriyle ilişkilerini arttırmak- ta bulmuşa benziyor. Geçen ay- larda Afrika turuna çıkan Lulaböl- ge ülkeleriyle işbirliğini geliştir- meye yönelik mesajlar verdi. Lu- la, bu gezi sırasında küreselleşme- nin yarattığı tehditlere karşı koy- mak için Afrika ile Latin Ameri- ka'nın işbirliğinin güçlendinlme- si gerektiğini söyledi. "Dünyada- kigüç dengelerini değiştirmemizge- rekM'' görüşünü sa\-unan Silva, ka- derlerini doğrudan etkıleyen karar- lann edilgen izleyicisi olmayı sür- dürmeyeceklerini ifade etti. Mayısta Arap-Güney Amerika doruğuna ev sahipliği ve başkan- lık yapan Brezilya, ABD'nin top- lantılara gözlemci olarak katılma- sına izin vermeyerek bir kez daha Washington karşıtlığıyla dikkat çekti. Bölgede ekonomik açıdan gücünü ve etkinliğini yogunlaştı- ran Brezilya, özellikle Paraguay, Uruguay ve Bolivya'da nüfuzunu giderek arttınyor. Brezih/a, Çin'le de yakın ilişkiler içinde. BİTTİ