Catalog

SAYFA CUMHURİYET 24OCAK2003CUMA 14 KULTUR kultur@cumhuriyet.com.tr Ağırlık, dil ve anlam, toplumcu gerçekçilik, modernizm gibi açılardan irdelenen şiirde 'ergilerdesanattartışmalanHÜRRİYETYAŞAR Dergilerde, sanatın süreğen ama güncelhgıni koruyan sorunlan ve ya- pıtlardan yansıyan dünya görüşü ve sanat anlayışı üzerine tartışmalarda ar- tış mı var? Son aylardaki bu tür yazı- lan birlikte düşününce, yukandaki soru kendini duyumsatıyor. Kum'da Akif Kurtuhıs'un devrim- ci savaşım-devrimci sanat, Abdullah Şevki'nin şür-toplumcu gerçekçi şi- ir, AB Galip Yener'in, medyatik çıl- gınlıkta şiirin ölümü konulu yazılan yer alıyor. KavTam Karmaşa'da Ha- timŞafak, Metin Cengiz'ın "Toplum- cu Gerçekçi Şnr" adlı çalışmasından yola çıkarak "sosyalist gerçekçi şür"i tartışıyor. Eski'de Adnan Acar, Vugün Polat,"şiir dilive şiirde anlanT konu- sunu ortak yazılarıyla işliyorlar. Ev- rensel Kültür'ün ocak sayısının dos- ya konusu, yeni televizyon dizilerinin "naylon ağalar"ı. Konuyu yazılany- la işleyenler Aydın Çubukçu, Nuray Sancar, Sibel Özbudun, Mustafa Ka- ra, Tuna Argüç. TV dizilerinin kül- tür-sanat bağlamında irdelendıği bir başka yazı da Cumhur Aslan imza- sıyla Agora'da. Türk şllrl ve modernizm tartışmaları Ocak-Şubat 2003 sayısı ile yayın yaşamına ahlan Yaratı'nın ilgisi ise şi- irimizin son yapıtlan üstüne. Celal Soycan, Hasan Büknt Kahraman'ın "TûrkŞiiri-Modenıizın-Şiir''adh kı- tabını, "Türk şnrinin modern bir sor- gulaması"nın örneğı olarak konu edi- nırken Ahmet Çakmak da "lyi şiir yok" görüşünü ırdeliyor. Suzan Sa- mana'dan "Bir Genç KızmGünlüğü", \ Zeynep Köklü ve t. Flkret Biçici'den şiırlerin de yer aldığı Yaratı 'da HaUm Şafek,AbdülkadirBudak'ın "EvZa- manı" adlı şıır kıtabını değerlendiri- yor. EvTensel Kültür'de tsmail Kaplan, George Orweü"ın "Hayvan Çiföigi*' adlı romanının siyasal çözümlemesi- ni yaparken Berat Günçıkan, Murat Uyurkulak'ın "Tol" adlı romanını; Filiz Cemsu, Nuri Bilge Ceylanın "Uzak" adlı fılmını tanıtıyor. Yusuf Eradam'ın ABD bayrağı, McDo- nald's, blue jean gıbi "Amerikan po- püler imgeJerinin küresel beDekteki etkilerFne ılgimizi çektığı Evrensel Kültür'de Müvesser Güner ve Zafer Avşar'm öyküleri, Sennur Sezer ve Güvenç Elmanın şiirleri de var. Kum. ocak sayısıyla 1 yaşına gir- di. "Modernizm veTürkŞHrT adlı ki- tabı üstüne Metin Cengiz'le bir söy- leşinin bulunduğu Kum'da, Aydın Şimşek'ın Nâzun Hikmet'e yönelik son yıllardaki ilgi yoğunlaşmasına "piyasa-tüketim" tehlikesi açısından yaklaşan uyan yazısı bulunuyor. Tî- muçin Özyürekli, tbrahim Oluklu, Sehna Ağabe>oğJu, Şeref Büsel, Fettah Köleli'nın şıırlennın bulunduğu 13. sa- yıda Tuncer Uçarol, Dize dergisinin Ekim 2002 sayısındaki şiirleri ince- liyor. Eski'nin son sayısının izleği "zama- ne" yi yazılanyla Yasemin Yazıcı, Re- cep Usta, Üstün Akmen. Füsun Özbü- gen, Gökçen Aksal işliyorlar. Kemal Gündüzalp, Hüseyin Haydar, Ahmet Ada, SedatUmran,Mumıcan Güven- dir'den şıirlenn de bulunduğu Es- ki'deki söyleşisinde Zühtü Bayar, Aıa- lık 2002 sayısında Gösteri dergisinin "bffimknrgu" konusuna yaklaşımını eleştiriyor. Otomobll. edeblyat ve yüzler Agora'nın ocak-şubat sayısında Af- şarTimuçin bir Amerıkajîezisini, ML SadıkAsbnkara, AdnanOzyalçmer'ın öykücülüğünü; Zeynep Aliye, "Ede- biyatta kuşaklann buluşma ve aynl- ma" noktalannı; AhmetGünbaş, Şük- ran Fanmaz'ın "Bir Ağaç Bir Ka- dm" adlı öykü kıtabını konu ediniyor- lar. Cevdet Yüceer'in, Mehmet Çe- tin'ın KeKeMeCe adlı şiir kitabmı tanıttığı. Mustafa Emre'nin, Zafer Doruk'la "Çal Dedim Klarnetçi Ço- cuğa"adlı öykü kitabı üstüne söyleş- tiği, Ahmet Özer, Arif Madanoğlu, Zeynep Uzunbay, BetûlTanman,Ka- zım Şahinden şiırlenn de bulunduğu Agora'da Feridun Andaç, Kültür Ba- kanlığı'nın yayıncılık anlayışını eleş- tiriyor. Kıtap-lık, ocak sayısından başla- yarak artık aylık çıkıyor. Bu sayının konusu "Otomobil veEdebiyat''. Er- hanBener.Tomrislyar,HuIkiAktunç, Peride CelaL Enis Batur, Lale Müldür ve Metin Kaçan'ın yazılannın bulun- duğu bu bölümde Marcel Proust, Ju- lio Cortazar, Antonio Tabucchi'den de çeviriler, Gülten Akmve Lale Mül- dür'den şiir, Fünızan ve Sami Bay- dar'dan öykü ve tbrahim Yüdınm'la söyleşi var. Profil bölümünde Rus edebiyatından Andre BeBj'tanıtıhyor. Anes'in ocak-şubat sayısında Hul- ki Aktunç, İlhan Berk, Ferit Edgü, Hüseyin Ferhad, Birhan Keskin, Pı- nar Kür, Lale Müldür, MehmetTaner, Güven Turan, Enis Batur, Oğuz De- miralp, tlhan Berk, thsan Oktay, Mü- nir Göle, Levent Yümaz, Samib Rifat, Arif Çağlar, Etif Şafak'ın yazı ve şi- irleriyle "yüzler'' konusunun işleni- şi, Bennu Gerede'nin siyah-beyaz fo- toğraflanyla görsel boyut kazanıyor. Aries'te Serhan Ada ve Samih Ri- fat'ın, seramik sanatçısı Alev Ebuz- ziya ile gerçekleştirdiği bir söyleşi de yer alıyor. EVGİÖZEL, UĞUR MUMCU'YUANLATIYOR Belgelerle bir devrimdnin öyküsü Kültür Servisi - 24 Ocak 1993 'te araba- sına konan bir bombayla öldürüldüğünde milyonlarca ınsanın ayaklandığı, yollara döküldüğü bir aydın... Vurguncunun, ka- çakçının, yobazın üstüne gitmış; karanlık güçlere karşı korkusuz duruşuyla toplumu sarsmış bir devrimci: Uğur Mum- cu. Sevgi Özel'in, yazanmız Uğur Mumcu'nun yaşamöy- küsünü anlatan 'UğurObun!' adlı kitabı, Mumcu'nun öldü- rülmesinın 10. yılında Bilgi Ya- yınevi'nden çıktı. Sevgı Özel, kitabını, Mumcu'yu ve 'davası- m' daha yakından tanıma-ince- leme olanağı bulduğu dönemde, titiz, aynntıh ve ilk kez incele- nen belgelere dayanarak yaptığı araştırmadan sonra kaleme aldı- ğını belirtiyor. Kitap, Mumcu'nun hukuk- çu-gazeteci kımliğiyle yaptığı araştırmalar sonucu yaşamı pahasına ortaya çıkardığı ger- çekler ve yaşamı pahasına verdiği savaşı- mın; aynı zamanda da sürekli kandınlan bir halkın, bütün varsıllıklan talan edilen bir ülkenın acılı öyküsü. Haksızlıklar karşısında suskun kalma- dığı içın öldürülen aydınlann ve demokra- si için ödenen ağır bedelin, dolayısıyla Uğur Mumcu'nun unutulmasına izin ver- meyecek tüm devrimci demokratlara te- şekkür ediyor Sevgi Özel. Ve duygulannı şu sözlerle anlatı- yor: "BelgesizhiçbirsavT,tanık- sız hiçbirolayı yazmadım. l ğur Mumcu'>u örnekaldım. Bu ne- denle asılsc. temetsiz,amacı aşa- cak eleştirilere, okurlann ilgisi yanrtolacak. Üç yıhaşkmbirza- manda hem şaşırdım, hem gö- nendim. Yolumu açü, yohunu- zu açı>°or Mumcu. Halka mal olmak. tarihe >'azümak da bu elbette. Bu yapıt ne ilk ounah, ne sonuncu. Dilerim bu yapıt başka yazarlann, araştırmacılann yolunu açar. Mustafa Kemal ve Nâzım Hıkmet için ne kadar geç kahndığı düşünülürse, Mumcu'vıı khieleredoğru anlatmakaçısın- dan edebiyatçdann da, bUimcilerin de da- ha atak dav ranmalan en büyük dilegim." 'Integrated Vldeo' - Thomas Hirschhorn 'erkan Özkaya'nın düzenlediği 'En Hakiki Öz Sanat Videolan Festivali'nde gösterilen çalışmalar daha sonra Platform Sanat Merkezi'nin arşivinde yer alacak. Gerçek sanat videolan Kültür Servisi - Serkan Öz- kaya'nın, Paris'ten Bureau des Videos (BDV) arşivini kulla- narak düzenlediği Fransız Kül- tür Merkezi'ndeki 'The Real McCoy' (en hakiki öz sanat videolan) isimli sanat vide- olan festivali sürüyor. Son iki gününe giren festi- val uluslararası çağdaş sanat- çılann 1970'lerden günümü- ze uzanan üretimini izleme olanağı veriyor. Günde dört seans halinde gerçekleştirilen festivalde gösterilen videolar BDV'nin arşivinin büyük bir kısmım oluşturuyor. Sanat ya- pıtı ve özgünlük kavramlan üzerine farklı bir yaklaşımı tercih eden gösterim, sanatçı- lann sanat yapıtı ile belgesel arasında bir yere sahip olan videolanndan oluşuyor. Sine- ma salonunda. ücretsiz olan gösterim sayesinde sanat izle- yicisi ile dolaysız bir ilişkiye girmesi planlanan 'en hakiki öz sanat videolan', daha sonra Platform Sanat Merkezi'nin arşivinde yer alacak ve kişisel araştırmalara açık olacak. (Fransız Kültür Merkezi: 0 212 244 44 95) YAZI ODASI SELİMİLERİ PiliçlerveRenklerd) Ege Bahçesi'nden Firuzağa yönünde üç beş adım yürüyorsunuz. Yürüdünüz mü, şimdi karşıya geçe- ceksiniz. Karşı sıradaki apartmanlardan biri. Mermer çerçe- veye oturtulmuş demirti kapısı koyu yeşile boyanmış- tır. Demirierin gerisinde buzlu cam. Neydi apartma- nın adı? ŞahikaHanım oapartmandaotururdu.Apartman bugün de yerli yerinde; üşenmeyip gitsem, belki adı- nı öğrenebilirim. Bilmem ne apartmanı yazılı tahtata- bela hâlâ duruyor olabilir. Şahika Hanım'ı yıllar önce yitirdik. Anılar kaldı ge- riye. önce "şahika'' sözcüğünün anısı: Şahika sözcüğü Arapça. Türkçesi, doruk. Dağla- nn, tepelerin, ulu ağaçların en yüksek noktası. Yine Arapça "z/rve"yle eşanlamlı. Aşamalann aşaması... Ozamanlar-yanılmıyorsam-Cronin'inŞa/j/7ca ad- lı romanı elden ele dolaşırdı. Romanı okumamıştım. Zaten büyüklerin okuyacağı romanlardandı. Ama Cronin'in hepimizin tanıdığı Şahika Hanım'ın roma- nını yazdığını düşünür, buna pek şaşardım... Sonra bu anıya zirve sözcüğünün anısı kanşın llkgençliğimde okuduğum, sonra kim bilir kaç kez yeniden okuduğum, Peride Celal imzalı Üç Kadının Romanı Goethe'nin dizelerini alıntılayarak başlar: "Bütün zirvelerde sükûn. Ağaçlann tepesinde birnefesin, Bir soluğun bile variığını sezemezsin. Ormandaki kuşlar susmuştur. Bekle biraz, Sen de dinleneceksin.'' öylesine dokunurdu ki bana Içimden okurdum, yük- sek sesle okurdum, ezbere söylemeye çalışırdım... Şahika Hanım' a gelince, handiyse özelliksiz bir ka- dındı; piliç yemeğini, renkler konusundaki savlannı, bir de özel sirkesini saymazsak. Şahika Hanım, özel sirkesinin salatalara damaklar tutuşturucu çeşni kattığı kanısındaydı. Ama her sa- lata değil. Mesela kıvırcık salataya, mesela domates- hıyar kanşımına, mesela semizotu salatasına. özel sirkeli salatalannı kimseleretattırmamıştı. Bu sirke hanımların misafir günlerinde ballandınla bal- landınlaanlatılır, sonra Şahika Hanım çıkıp gider, kim- seleri de evine yemeğe çağırmazdı. Paşanın kansı Ikbal Hanım, Şahika Hanım'ın sir- kesine "hayallerâleminin sirkesi'' diyerek gülüp ge- çiyor; böyle bir sirkenin yapılmadığı, olmadığı kanı- sına vanyordu. Gelgelelim Deli Muazzez Hanım hiç öyle düşün- müyor, Şahika Hanım'ın sirkesini bir gün denemek istiyordu. Bununla birlikte zamanlar geçtikçe geçiyor, Muazzez Hanım özel sirkeyi birtürlü hazırtayamıyor- du. Çünkü sirke için "tarhun otu" gerekliydi. Tarhun otunu bulmak kolay mı?! Tarhunun anayurdu Sibirya. Dip sürgünleriyle ço- ğalırmış. Yaprakian taze taze de yenebiliyor. Kurutu- lup baharata dönüştürüldü mü, lezzet katıyor. Fakat bul bulabilirsen tarhunu! 10 gram tarhun otuyla kıyılmış bir iki diş sarmısa- ğın üstüne 1 l'ıtre halis üzüm sirkesi dökeceksiniz. Se- kiz dokuz gün güneşte demlenecek. Sonra iyice sü- zecek, salatalannızda afıyetle kullanacaksınız. Şahi- ka Hanım'a göre "Bu kadar basit..." Aradan yıllar geçıp, Şahika Hanım'ın özel sirkesi- ni, otlar delisi Işık Hanım'a anlattığımda ikinci bir yön- tem öğrendim. Şimdi tarhun bazı pazariarda bulunu- yormuş. Sirkenin içine tazeyken yaprak yaprak ata- caksınız, sarmısak falan yok, süzmeye de gerek yok. Işık Hanım bir de tarhunlu, bol yeşillikli sos yapı- yormuş. Tarifi gelecek yazıya. Takvimde İz Bırakan: "Irmak gülüyordu.'' Hermann Hesse, Siddhart- ha, Kamuran Şipal in Türkçesi, Can Yay, 2002. İlhan Berk'le Şiir Akşamı1 KüJtür Servisi - Yerebatan Sarnıcı'nda yann saat 19.00'da yapılacak 'Şiir Akşamı'nın konuğu İlhan Berk olacak. 'tkinci Yeni Akımı'nın önernli temsilcilennden Berk'in şiirlerinden bir seçkiyi, Alı Çalışır ve IBB Şehir Tiyatrolan Sanatçılan Bennu Yıldınmlar, Kerem Yılmazer ve Kemal Kocatürk okuyacaklar. Yerebatan Sarnıcı'nda her ayın son cumartesi günü düzenlenen 'Şiir Akşamlan', îstanbul Büyükşehir Belediyesi Kültür tşleri Dairesi Başkanlığı tarafından düzenleniyor. (O 212 317 77 49) Telif Hakları Enstitüsü kurulacak Kültür Bakanlığı'ndan korsanyayına savaş EBRU TOKTAR ANKARA-Kültür Ba- kanlığı; yazar, düşünür ve sanatçılann mağduriyeti- ne, devlerin de yüzde 40 oranında vergi kaybına yol açan korsan yayın ve ya- yımcıhğa karşı savaş baş- lattı. Bu çerçevede içinde sivil toplum örgütlerinin de yer alacağı Telif Hak- lan Enstitüsü kuracak olan bakanlık, düşük para ce- zalan getiren Sinema Vi- deo ve Müzik Eserleri Ya- sası'nı yürürlükten kaldı- ran bir tasan hazırladı. Kültür Bakanı Hüseyin ÇeKk, korsan savaş konu- sunda alınacak önlemler konusunda sorulanmızı yanıtladı. AB flerleme Ra- poru öncesinde korsan ya- yın sorununu ortadan kal- dırmak zorunda oldukla- nnı vurgulayan Çelik, "Sa- natçılara ve kültür ente- lektüelizmine darbe yn- ran korsan yayın sorunu- nu çözmelhiz. tnsanın pa- rasnun ve emeğhün çaîın- masma göz yumamayız'' dedi. Çelik, bu çerçevede îstanbul'da sivil toplum örgütlerinin de katıldığı bir kongre düzenledikle- rini, burada alınabilecek önlemleri tartışacaklannı kaydetti. ilk olarak kor- san yayına düşük para ce- zalan öngören 3257 sayı- h Sinema Video ve Müzik Eserleri Yasası'nı yürür- lükten kaldıracaklannı an- latan Çelik, "Rkir ve Sa- nateserieriYasası,>üksek cezalar öngöriryor. Bu ya- sayeterti'' dedi.'Çelik, te- lif Haklan Enstitüsü kuru- lacağını, daha sonra da ba- kanlık içindeki Telif Hak- lan ve Sinema Genel Mü- dürlüğü'nü kaldıracakla- nnı vurgulayarak "Çünkü sadece devlet eHyle kor- sanla mücadele edilemi- yor" dedi. 3. Uluslararası Gitar Festivali'nde Cem Duruöz ilgiyle izlendi Baroktan çağdaş ıııüziğ R Ü L T Ü R İ Ç İ Z Î K R Â M İ L M A S A R A C I SEVİLAYKOÇOĞLU ABD'de yaşayan klasik gitar sanatçımız Cem Duruöz geçen günlerde 3. Uluslara- rası CRR Gitar Festivali kapsamında bir konser verdi. Konserde Marin Marais ve Pi- azzoüa tangolan dınleyicinin büyük beğe- nisıni kazandı."Centaur" müzik şirketınden çıkardığı "Marin Marais" ve "Contempo- rary MusicforGuftar" albümüyle müzik çev- relerinden büyük övgüler alan Duruöz ay- nca Türkiye'nin ilk klasik gitar yanşması birincısı unvanına sahip. Mastuını Julliard müzik okulunda tamamlayan gitar sanatçı- sı şu anda San Francisco Konservatuva- n'nda hocalık yapmakta. Konser sonrasın- da kendisiyle küçük bır söyleşi gerçekleş- tirdik. - Konserde seslendirdiğiniz Marais'nin 'Le Tabieau de 1' Operanon de la Tafle' ya- pıü sanırım müzik tarihinin eşsiz parçala- nndan biri olarak kabul edihyor. CEM DURUÖZ - Fransa'da Barok dö- nemde öykülü müzikler yazmak çok mo- daydı. Bu yapıtta anestezi yapılmadan ger- çekleştirilen bir safra kesesi ameliyatı, mü- zik eşliğindeki sözlerle anlatılıyor. Yapıt aletlerin betimlenmesi, deliğin açılışı, ka- nın akışının vb.. anlahldığı bölümlerden oluşuyor. ') • Beğendiği müzisyenler olmasına karşnı onlardan etkilenmediğini, daha çok esere baktığını söyleyen Cem Duruöz için Marin Marais ve Bach çok önemli. -Marin Marais'nin müziğirıi biraz daAla- in Corneau'nun 'Dünyanm Tüm Sabahla- n' filmi popüler yaprriışü. DURUÖZ- Fransız Barok müziğine kar- şı ilgim hep vardı. Bu filmi izledikten son- ra Marin Marais'nin bir Barok dönem çal- gısı olan Viola de Gamba için yazdığı ya- pıtlannı gitara aktarmaya karar \erdim. AJ- bümde, filmin baş karakteri olan usta Co- lombe'a adanmış bir süit bulunuyor. Ayn- ca Marais'nin bir Türk marşını da kaydet- tim. - Aynı dönemden başka bestecüer de çal- dınızmı? DURUÖZ-Evet, sözgelimiRoberdeVi- see. Bu besteciyi yorumlayanlann çoğunun yanlış çaldığını düşünüyorum. Fransız Ba- roğunda "inegel" (eşıt olmayan) diye bir kural var. O dönemde bestecüer notalan eşıt olarak yazsalar bile eşit olmayan bir bi- çimde çahnıyordu. Bu yoruma bağlıdır, an- cak yapmayuıca müziİc, çok tekdüze kalı- yor. Fransız Baroğunun bu açıdan biraz caz- la yakınlığı var. - Sizhı biçimle de ilgili bir yanınız var. Bu müziğinizi nasd etkiKyor? DURUÖZ-ODTtfde elektronik eğitimi görmemın elektronik müziğe ilgi duyma- ma etkisi oldu. Amerika'da bilgisayarla mü- zik mastın yaptun. "Contemporary Music for Guitar" albümümde bu tarz müzikler var. - Etkilendiğiniz müzisyenler var mı? DURUÖZ-Beğendiğım müzisyenler var ama etkilendığımi söyleyemeyeceğim. Ma- rin Marais ve Bach benim için çok önem- li. Ben daha çok yapıta bakıyorum. Albüm- de çaldığım VVHnam Vfalton'ın "Bagatene- ri çok iyi, ama tüm yapıtlan için aynı şeyı söyleyemem. Müzisyenlerin nesi iyıdirne- si kötüdür, bu şekilde gözlemlemeye çalı- şıyorum. - Juilliard'da biıükte çahşüğımz hocanız, dünyaca ünlü ve Gramıro ödüllü gitarist Sharon Ishbin'den söz eder misiniz? DURUÖZ - Ishbin sıradan gıtaristler gi- bi değil.. son dönemde çok daha iyi çalıyor. Hocalığı biraz sert. yanlış yaparsanız affet- mez, ama ben bu tarz hocalığı daha çok se- viyorum.