Catalog

Cumhuriyet Imtiyaz Sahibi: Berin Nadi Genel Yayın Yönetmem- Orhan Erinç • GenelYayınK.oordınatonr Hikmet Çetinkava # Yazuşlen Müduni İbra- nim Yıldız 0 Sorumlu Müdür Fik- ret llkiz • Haber Merkezı Müduni. HakanKara lstıhbarat Cengiz Yıldınm • Ekonomı Özlem Yözak • Kultûr Handan Şenköken • Spor Abdülkadir Yöcelman • Makaleler Sami Karaören # Düzeltme Abdullah Vazıcı # Fülogjaf Erdoğao Köseoğlu # Bılgı-Belge EdibeBuğra»YurtHaberlen MehmetFaraç Yayın Kunılu Uhan Selçuk (Başkan), Orhan Erinç, Hikmet Çetinkay». Şükran Soner, lbranim Yıkfaz,Orhan Bursalı, Mustıfa Balbay, HakanKara. Ankara Temsılcısı Mustafa Balbay Atatürk Bulvan No' 125,Kat 4, Bakanlıklar-AnkaraTel 4195020(7hal), Faks: 4195027 •Izmır Temsılcısı Serdar Kızık, H Zıya Blv. 1352 S 2/3 Tel 4411220, Faks 4419117•AdanaTemsücısı. Çetin YiğeDoğlu, Inönü Cd 119 S. No.l Kat.l, Tel. 363 12 11, Faks 363 12 15 Müessese Müdürü Cstin Akmen • Koordınatör Ahmet Korulsan 0 Mufaasebe Bâlent Yener • ldaıe.Hiseyin GSrer 0 Satış FaziletKııza MEDYA C: • Yönetım Kunılu Baskanı - Gcnel Mudur Gilbta Erduran # Koordınatör Reha Işıtman • Gene) MüdürYardımcıs: SevdaÇofan Td. 514 07 53 - 51395 80-513846O«l,Faks. 5138463 Yayuala>u ve Basan: Yenı Gün Haber Ajansı, Basın ve Yayıncılık A.$. Türtocağı Cad 39 41 Cagaioglu 34334 IsJanbul PK 246 - Stıkecı 3443S tstanbul Td (0/212)51205 05 (20 hat) Faks (0/2121513 85 95 www.cumhunyet.com tr 7 AĞUSTOS 2000 İmsak:4.16 Güneş: 5.59 Öğle: 13.17 İkindi: 17.07 Akşam: 20.21 Yatsı: 21.57 Doğu'ya güzeffk merkezi • DlYARBAKIR(AA) Türlciye'nin en büyük güzellik merkezlerinden bınnı oluşturan 'Akbal Beauty Club'ın Diyarbakır'daki açılışı Mehmet Ali Erbil, Aysun Kayacı ve Aysu Baceoğlu'nun katıldıgı ffirenle yapıldı. Dadaloğlıı f na • ANKARA (ANKA)- Onlü halk ozanı Dadaloğlu'nun adı, Kırşehir'in Kaman üçesinde yaptınlan bir ahıtmezarla yaşatılacak. ^arnan Beledıye Başkanı Hacı Yusuf Canpolat, Kaman ve çevresinin Dadaloğlu'nun birçok şiinne konu olduğunu belirtirken Dadaloğlu'nun yaşamının son yıllannı Kaman'da geçirdığini söyledı. Canpolat, Dadaloğlu'nun kente hâkım olan tepede bulunan mezannı anıtlaştırarak ünlü halk ozanını ölümsüzleştıreceklennı anlattı. Fordhayat kuptamh • WASHINGTON(AA) - Indıana Jones fılmlerinin unutulmaz oyuncusu Harrison Ford, bu defa gerçek yaşamında bır kahramanlığa ımza atarak 3 bin 500 metre yüksekliğindeki bir dağın zirvesinde fenalık geçiren amatör bir dağcı kızı özel helikopteriyle kurtardı. Doruk yakınlanndaki düz bır alana inen Ford, baygın dağcı kızı kısa süre içinde hastaneye yetıştirmeyı başardı. ıtüfus caydı yok • ANKARA (ANKA) - Içışlen Bakanlığı, MERNÎS Projesi çerçevesınde yeni nüfus bilgilerinin bulunacağı elektronik kart vermeyi planlarken Türkıye'de çocuklann dörtte birinin nüfus kaydının bulunmadığı belirlendi. UNICEF'in "Türkiye'de Çocuklann, Kadınlann Durumu" başlıklı raporunda çocuklann eksık kaydedilmesinin £aşhca nedeni hükümetin 3oğumlan doğum anında saptamaması olarak gösterilirken özellikle Doğu'da nüfus rhüdürlüklerine ulaşım sorunu nedeniyle kayıt dışılığın fazla olduğu öelırtildi. OğrBtnien atamaları • ANKARA (AA)-Milü Eğitım Bakanlığı (MEB), öğretmen atama işlemlerine başlayabümek için, Devlet Memurluğu Sınavı'ndan 70 puan alma koşulunun kaldınlmasına ilişkın yönetmelik değışiklığinin bir an önce çıkmasını bekliyor. MEB, 16Temmuz2000'de öğretmen adaylannı belirlemek ıçin yapılan Devlet Memurluğu Sınavı'nı yeten kadar üzerine harekete geçti. Bakanlık, öğretmen ihtiyacını karşılayabilmek amacıyla sınavı kazanmak içın gerekli 70 puanın altında alan adaylann da atanabılmesıne ılışkin yönetmeliğı Başbakanhğa sundu. .. , Özel'in kurduğu komisyon, kayıp tablolara komik fiyatlar belirledi Tablolar haraç mezat SÖVLES7 ATTILAİLHAN BAHARTANR1SEVER ANKARA-KültürBakan- lığı'nda 122 tablonun kaybol- masıyla ilgılı olarak suçlanan Güzel Sanatlar Genel Mü- dürü Mehmet Özel'in bu eserlenn bedellerinin belir- lenmesi amacıyla kendisı- nin kurduğu komisyona, ba- kanlığın üzerinde anlaştığı üyelen almadığı ortaya çık- tı. Komısyonun seckıîı eser- ler için 1.5 milyon ile 130 milyon lira arasında fiyatlar belirlemesi "skandal" ola- rak nitelendi. Kültür Bakanlığı Teftiş Kunılu Başkanlığı'nın, Gü- zel SanatlarGenel Müdûrlü- ğü'nün demırbaşına kayıth ve sorumluluğunda bulunan tablolann kaybolduğu, asü olmadığı ve yerlerine röpro- düksiyon konulduğu ıddiası- nın soruşturulması sonucu, 4 Mart 1998'de kayıp eser- lerin bedelınin belırlenmesı amacıyla bır komisyon oluş- turulması kararlaştınldı. Ba- • Gûzel Sanatlar Genel Müdûrlüğü'nün demirbaşına kayıtlı bulunan tablolann kaybolmasından sorumlu tutulan Genel Müdür Mehmet Özel, bu eserlerin bedellerini belirleyen komisyonu kendisi oluşturdu. kanlık Müsteşarhğı 'nın Ga- li Üniversitesı 'nden komis- yon için öğretim elemanı is- temesi üzerine Eğitim Fa- kültesi öğretim üyeleri Yard. Doç. Dr. Osman Alüntaş ile Söbütay Özer'ın göreVlen- dinldıği 23 Nısan 1998'de bakanlığa bildırildi. Dosya Özel'e havak Ancak bu sırada Kültür Bakanlığı eskı Müsteşar Yar- dımcısı Narcan Tokar kayıp tablolar dosyasını, konuyla ıl- gili olarak suçlanan Güzel SanatlarGenel Müdürü Meh- met Özel'in kendisine hava- le etti. Güzel SanatlarGenel Müdûrlüğü'nün 15 Aralık 1998 tarihli onayıyla kuru- lan Fiyat Takdir Komisyo- nu'nda da bakanlığın daha önce kararlaştırdığı isimler dışandabırakıldı. Hacettepe Üniversitesi Güzel Sanatlar Fakültesi öğretim üyesi Prof. Dr. HamiyeÇolakoğJu, An- kara Devlet Güzel Sanatlar Galerisi Müdürü Ayşe Seda Mend ve Şanlıurfa Devlet Resim ve Heykel Müzesi Müdürü Nevin Gfillüoğ- lu'ndan oluşan komisyon, tablolara kaybolduklan ta- rihleri esas alarak 1.5 milyon ile 130 milyon lira arasında değisen fiyatlar biçti. Rakamlar arttınkh Fıyatlann azlığına ve ko- misyonun oluşumuna karşı çıkan Bakanlık, genel mü- dürlüğün ilgıli onayını iptal etti. Aynca Mehmet Özel'e havale edilen dosyanın Müs- teşar Yardımcısı Fikret Üç- can'a verilmesi ve Üçcan'ın başkanlıgında yeni komis- yon kurulması istendi. Al- tıntaş, Özer ve Müşavir Nur- sen Güngör'ün katüımıyla oluşturulan yeni komisyon, 2 Haziran 1999'da raporunu verdi. Komisyon, tablolar için daha önce belirlenen ra- kamlan 10 ile 20 kat arttıra- rak, 150 milyon lira ile 4 mil- yar lira arasında değişen fi- yatlar belirledi. Yeni komis- yon, aynca daha önceki gru- bun her biri için 1.5 milyon lira değer biçtiğı Vedat Tan- ca'ya ait 3 adet tablo hak- kında teknik ve benzeri ni- teliklerinin belirtilmemesi nedeniyle değeriendirme ya- pılamayacağuıa ışaret etti. Kültür Bakanlığı Teftiş Kunılu Başkanlıgı 'nın rapo- runda, Özel'in Milli Kütüp- hane'den geçici olarak alı- nan resımlenn bir kjsmını "alınıs amacına aykın ola- rak kamu kuruluşlannada- ğrtbğıve 25 adedinin kaybol- masuıa neden olduğu" be- lirüliyordu. Basingerya batacakya çıkacak "DokuzBuçuk Hafta", "Batman","G€rçekMcCoj","LosAngelesSırlan" gibi fılmlerie herkesin gönlünde taht kurmavı başaran ünlü sinema VTİdcn Kim Basinger, gösterime giraı yeni filmi ile haıranlamia yeniden buiuştu. Kuki GaJhnan'ın 1991'de yayunlanan ve 15 dilde 2 milyon satarak dünyada en çok satanlar listesine giren "I Dreamed of Africa"(Rüyamdaki Afrika) adlı kitabından sinenıaya uvariananfilm,yazann Kenya'ya yeriestikten sonra başmdan geçenkötûolaylan konu ahjor. Filnıde Fransızqyııncu Vlncent Perez'le başroUeri paylaşan güzel yıkbz, çeldmler için Güney Afrika'daki KwaZulu- Natal'aghmiştL Basinger, bu fHmi çevirmeye karar vermesinin hayabnda aldığı enÖDemü karar olduğunu söytüyor. Sinema oyuncusu olan Alec Bakhvin'le mutiu bir evtilik süren Basinger, teküfi kabul edene kadar akla karayı seçmiş. Güzel yıldız, bu fılmin kendisi için gerçek bir firsat olduğunu söytüyor ve "Ya batacağun ya çıkacağun" diyor. Özel okullar Denetim sistemi değişti ANKARA (ANKA) - Özel okul ve dersha- nelenn denetim siste- mi değjşiyor. Milli Eği- tim Bakanlığı, dene- timlerin ilköğretim müfettişlerince puan- lama yöntemi ile yapıl- masını kararlaştnrken, 83 alanda yapılacak denetimler sonucunda 100 puanın altında ka- lan kunımlar uyanla- cak. Denetimlerde kı- lık kıyafet, Atatürk Köşesi ve kütaphane- lerdekı kitaplann nı- teliği özel olarak ince- lenecek. Bakanlıktan edinı- len bilgiye göre 2000- 2001 öğretım yıhndan başlamak üzere ilköğ- retim müfettışlerinin görev alanlan yeniden düzenlendi. Özel okul- lar ile özel dershane ve kurslan denetleme görevi ilköğretim mü- fettişlerine venlirken, kunımlar için de özel teftiş formlan hazır- landı. Özel öğretimku- rumlan.'^izikidurum, büro işkri, persond iş- Ieri,öğreocii5lerl,eği- tim-öğretim durumu, besap ve aynıyat" şek- linde 5 başlık altında 83 konuda denetlene- cek. Dilin Demokratikleştirilmesine, Evet!.. (Meraklısı çoktan farketti: 'Düzettilecek llk Yanlış!' aşağı yukan yirmiyılönce yazdığım biryazı (1 Şubat 1982); bu, (1 Mart 1982) ve bundan sonra okuyacağınız birkaç yazı, aynı dönemin yazılan: yâni, Osmanlıca I öz Türkçe Savaşı'nın diyalektiğini, ben hani- dir eleştiriyorum. Okuma -özellikle kitap okuma- özüriü olduğumuz malûm; aksi hal- de ne bana Gürkan Emecan'/n yönetttiği sotvlaryöneltilir (2 Ağustos 2000);ne de ben, durumu 'netleştirebilmek' için, yirmi yıl ön- ce yazılmış söyleşileh, gûndeme getirmek zorunda kalırdım. Yaran şu ki, bu düşünce- leri kitapta (Ulusal Kültür Savaşı, 2. Ba- sım. S. 260, sonrası. Bilgi Yayınevi) oku- maya üşenmiş olanlar, gazetede, gündelik olarak okumayı yeğleyebiliyohar. Eh, buda birşey!) "Yerli malı kullan. Türkçe konuşf... Dikkat ettiniz mi, bizim Karagöz'ün Or- taoyunu'nun, 'komik unsuru' şive tak- lididir Laz, Yahudi, Arnavırt, Rum, Ermeni, Arap, Kürt, vs. Birer ikışer sahneye dökülü- şür; Türkçeyi tuhaf konuşmalan, yanlış an- lamalarıyla, seyirciyi kırar geçınrler. Bizim kuşak, bunun sinemaya 'ıntıkalini' de gör- müştür: Ferdi Tayfur, Groucho Manc'ı, Sa- matya Ermeni'si ağzıyla konuşturmakla kai- mamış; Necdet Mahfi'nın, Toto'yu Yahu- di ağzıyla konuşturup, başan kazanmasına yol açmıştır. Geçenlerde oturmuş söyteşi- yonız, icimizden birisı, dedi ki: "-... fyı de eski şive taklıtlen, ne sokakta kaldı, ne tiyatroda: Arşak Palabıyıkyan gi- bi konuşan Ermeni'ye rastlamak son dere- ce zor. Ermeni, Rum, Yahudi vatandaşlan- mızın çoğu, Türk adlannı benimsediler, sen- den benden gûzel, Türkçe konuşuyoriar..." Aslında saptama 'ümmet' dilinden, 'mil- let' diline geçişin, açık saptamasıdır. Üm- metçi dilimiz, kültür (bilim ve sanat) düze- yinde Arapça / Farsça olarak kesinleşmiş- se de; gündelik hayatta, yöresel dıllenn ge- çerliğıni korumasına engel olmamıştı. Ge- rekmiyordu da, zaten. Devlet-i Âliyye'de, Rum Rumca, Ermeni Ermenice, Kürt Kürt- çe, Arnavut Arnavutça konuşmasını sürdü- rüp grtmiştir; bu yüzdendir ki, Türkçe konuş- mak gerekti mi, kolay uyum sağlayamıyor, belirgin 'şivelerte 'komik' oluyorlardı. Os- manlı'dan Türk'ü, 'ümmet toplumu'ndan 'millet toplumu'nu çıkarmaya yönelince, milletin dili Türkçe oldu: Artık herkes Türk- çe konuşuyor! Müslüman olan olmayan azınlıklann dilini düzettmesı, elbet gecikme- yecekt. Geakmedi de! Günümüzde iyi Rum, iyi Ermeni taklıdi yapabılen oyuncu bulmak meseledir. Taklide esas teşkil edecek mal- zeme, kalmamıştır ki! Bilir misinız ki Mustafa Kemal Paşa, bu işi de birden, biraz da zor kullanarak yap- tırmıştır. Yaşı elliyı aşmış olanlann hatırlama- sı lâzım: çocukluklannda, nereye baksalar, 'Vatandaş! Türkçe Konuş!' levhalan gö- rürlerdi. Ümmetin millete dönuşmesi, kuş- kusuz, ulusal dilin, ulusal sınıriar içinde ke- sın egemenliğini gerektirmekteydi. Cumhu- riyet hükümetı, yabancı malına karşı, nasıl 'Yerli Malı Kullan!' kampanyasına kalkış- mışsa; çeşrtli azınlık dilleri yerine, Türkçe'nin kullanılması için de harekete geçmişti. Ulusal pazarda. 'ulusal dll'i.. lay üzerinde kafa yonmuşumdur, sanı- yorum ki, Demokratik Devrimimiz, 'ulu- sal burjuvazi'ce başanlmış olsaydı, Osman- lıca'nın Türkçe'yle yer degiştinmesi, yine gerçeklesecekti ama, zora lüzum kalmaya- caktı. Nedeni basit: Ticaret ve Sanayi Bur- juvazisi, önce ulusal pazann bütününü ele geçirmeyi amaçlar, bunun sağlan- ması için, dûzenli bakımlı yollar, bu yd- larda sürekli güvenlik gereksinir; daha- sı ve önemlisi, alıcryta satcı arasında anlaşmayı gerçekleştirecek, ortak bir dil olusturulmasını! Bir an düşünsenıze, her yöre bölgesel diyalektinde dirense, her azın- lık diline kılitlense, ulusal media'laria yapı- lacak ticari reklâmın etkisi ne olabılirdi ki? Srfıra yakın! Bu bakımdan ulusal pazarda, ulusal ticaretin gelişmesi için, ulusal dilin egemenliği şart! Dil bir üst/yapı kurumu oisa da, olma- sa da, ümmetten millete dönuşmekte kuşkusuz, ulusal burjuvazilerin kuHandı- ğı yaman bir araç olmuştur; ekonomik hegemonyanın pekiştirilmesinde, dilden yararlanryor; o kadar yarariamyor ki, bü- yük empeıyaHzmler'in denizaşın fetihie- rine, önce misyonerlerin dil okullanyla başladıklan malûmdur. Bugün Afrika'nın yansı Ingilizce, yansı Fransızca konuşuyor- sa, o halklann, bu dilleri kültür dilleri sayma- lanndan ileri gelmiyor, hayır, ulusal pazaria- nna egemen olup, onunla yetinmeyen Fran- sız ve Ingiliz (burjuvazilerinin) Emperyalizm- leri'nin, dillerini, ordu ve donanmalannın hi- mayesinde, dünyanın dört köşesine yaya- rak, dış pazarlara açılmayı sağladıklannı gösteriyor. 'Dil devrlml' hangl mantığa oturur? Türkiye'de durum, bu mudur? Çok söy- ledim, yan sömürge OsmarHı'da Bur- juvazi 'komprador 1 , dolayısıyla Tatlısu Fren- gi (lövanten) idi. Türk olanı bıle, Osmanlıca- yı herhangi bir Batı diliyle, değıştirmeye ha- zır görünüyordu. Demokratik devrimi ba- şaran kadro, (asker ve sivil bürokrasi, ay- dınlar) dilin ulusallaşmasına, bu yüzden ya- salar yoluyla gıdecekti. 'Türk Dil Kuru- mu'nun kuruluşundaki hikmet de, 'Vatan- daş Türkçe Konuş.'' kampanyasındaki se- bep de budur. Değil mi ki Osmanlı ümmet toplumunu Türk milleti yapacağız, milletin dilini Osmanlıca'nın içinden 'ayıklamak'zo- rundayız. Bu kadar da değil! Yarattacak tiusal bur- juvaa'nin, 'Ulusal Pazatın tümünü de- netim altanda tutabilmesi de; azınlıklann da, çogunlukla yöresel küttürlerin, birbir- leriyle anlaşması ve kaynaşması da, an- cak ortak, herkesin anlayabildiği (de- mokratik) bir dil ile mümkündü. Osman- lıca, aydınla halk, şehirie köy, yöneten- le yönetilen arasındaki mutabakatı sağ- layamadığına göre, Türkiye Cumhuriye- ti'nin m kuşkusuz Osmantaca değl, Türk- çe oiacaktı. Dil devrimi, bu mant)ğa oturur, tarihsel, top- lumsal ve diyalektik bır mantıktır bu, geçer- lidir de! Onun ıçın 'ümmet' dilinde direnip, 'millet' diline geçişe röraz edenter yanlış, hak- sız, önceden kaybedilmiş bir savın savunu- culandır. Sorunu toplumsal düzleme ak- tanrsak, dryebiliriz ki liberal kapitalizme karşı, feodal monarşi'nin; Cumhuriyet' e karşı padişahlığın, savunması gibidir. Haksızdırlar. Ama bunu söylemek baş- ka, 'Dil Devrimi' diyerek; 'ırkçıbğın', 'ay- nmctlığın', 'seçkinciliğin', savunmastm yapmak başka! httpy/www.prizma.nettr/AILHAN http7/www.bilgiyayınevi.com.tr7ailhan Faks: 0-212/26019 88 . 5 canepeleriniz, oturma gruplannız, salon îakımlarınız, yatak odası ve yemek odası takımlannız, onlarca çeşit, onlarca fırsatfa Yataş'ta sizleri bekfiyor. YATAŞ DANIŞMA MERKEZLERİ VE BAĞU OLAN İLLER ADANA (W22) 322 68 66 (HATAY. MERSİN OSMANİYE) • ADAPAZARI (0-264) 278 10 79 • AĞRI (0-472) 215 28 65 • AMASYA (0-358) 212 22 33 • ANKARA (0-312) 351 88 00 (5 hat) (AFYON, AKSARAY, AROAHAN. ÇANKIRI. ÇORUM, ERZİNCAN. ERZURUM GAZİANTEP. IĞOIR. ISPARTA, KAHRAMANMARAŞ KARS KIRIKKALE. K1RŞEHİR. KİLJS NİĞDE. SAMSUN TOKAT. YOZGAT) • ANTALYA (0-242) 340 48 01 (BURDUR) . BAUKESİR (0-266) 245 93 14 - 242 31 31 . DENIZÜ (0-258) 261 39 15 • DİYARBAKIR (0-412) 251 85 85 (2 hat) (BATMAN. HAKKARİ MARDtN SİİRT ŞIRNAK) • EIA3Ğ (0^t24) 218 34 72 - 237 88 91 (BINGOL. BITUS. MUŞ. TUNCEli. VAN) • ESKİŞEHİR (0-222) 221 09 99 (BİIECIK. KÛTAHYA) . GİRESUN (CM54) 212 74 19 (3 hat PBX) (OROU) • İSTANBUL (0-216) 309 54 10 (PBX) (BARHN, BOLU. BURSA. ÇANAKKALE DÛZCE. EDİRNE KARABÛK. K1RKLARELJ. KOCAEU. TEKİRDAĞ. YALOVA. ZONGULDAK) • EMIR (0-232) 252 34 34 - 252 33 33 (PBX) (AYDIN. MANKA. MUGIA. UŞAK) • KARAMAN (0-338) 213 50 71 (2 hat) • KASTAMONU (0-366) 214 19 31 • KAYSERİ (0-352) 245 04 00 (20 hat) (KBRtS) • KONYA (0-332) 251 35 95 (2 hat) • MALATYA (0-422) 322 76 66 - 325 46 61-68 (ADfYAMAN) • NEVŞ6HİR (0-384) 213 75 05 • R(ZE (0-464) 223 66 50 (3 hat) (ARTVIN) • SİNOP (0-368) 261 78 93 • SIVAS (0-346) 225 05 05 • ŞANUURFA (CM14) 312 86 71 . TRA82ON (CM62) 321 17 36 (BAYBURT GÛMÜŞHANE)