Catalog
Publication
- Anneler Günü
- Atatürk Kitapları
- Babalar Günü
- Bilgisayar
- Bilim Teknik
- Cumhuriyet
- Cumhuriyet 19 Mayıs
- Cumhuriyet 23 Nisan
- Cumhuriyet Akademi
- Cumhuriyet Akdeniz
- Cumhuriyet Alışveriş
- Cumhuriyet Almanya
- Cumhuriyet Anadolu
- Cumhuriyet Ankara
- Cumhuriyet Büyük Taaruz
- Cumhuriyet Cumartesi
- Cumhuriyet Çevre
- Cumhuriyet Ege
- Cumhuriyet Eğitim
- Cumhuriyet Emlak
- Cumhuriyet Enerji
- Cumhuriyet Festival
- Cumhuriyet Gezi
- Cumhuriyet Gurme
- Cumhuriyet Haftasonu
- Cumhuriyet İzmir
- Cumhuriyet Le Monde Diplomatique
- Cumhuriyet Marmara
- Cumhuriyet Okulöncesi alışveriş
- Cumhuriyet Oto
- Cumhuriyet Özel Ekler
- Cumhuriyet Pazar
- Cumhuriyet Sağlıklı Beslenme
- Cumhuriyet Sokak
- Cumhuriyet Spor
- Cumhuriyet Strateji
- Cumhuriyet Tarım
- Cumhuriyet Yılbaşı
- Çerçeve Eki
- Çocuk Kitap
- Dergi Eki
- Ekonomi Eki
- Eskişehir
- Evleniyoruz
- Güney Dogu
- Kitap Eki
- Özel Ekler
- Özel Okullar
- Sevgililer Günü
- Siyaset Eki
- Sürdürülebilir yaşam
- Turizm Eki
- Yerel Yönetimler
Years
- 2024
- 2023
- 2022
- 2021
- 2020
- 2019
- 2018
- 2017
- 2016
- 2015
- 2014
- 2013
- 2012
- 2011
- 2010
- 2009
- 2008
- 2007
- 2006
- 2005
- 2004
- 2003
- 2002
- 2001
- 2000
- 1999
- 1998
- 1997
- 1996
- 1995
- 1994
- 1993
- 1992
- 1991
- 1990
- 1989
- 1988
- 1987
- 1986
- 1985
- 1984
- 1983
- 1982
- 1981
- 1980
- 1979
- 1978
- 1977
- 1976
- 1975
- 1974
- 1973
- 1972
- 1971
- 1970
- 1969
- 1968
- 1967
- 1966
- 1965
- 1964
- 1963
- 1962
- 1961
- 1960
- 1959
- 1958
- 1957
- 1956
- 1955
- 1954
- 1953
- 1952
- 1951
- 1950
- 1949
- 1948
- 1947
- 1946
- 1945
- 1944
- 1943
- 1942
- 1941
- 1940
- 1939
- 1938
- 1937
- 1936
- 1935
- 1934
- 1933
- 1932
- 1931
- 1930
Our Subscribers Can Login And Read Original Page
I Want To Register And Read The Whole Archive
I Want To Buy The Page
SAYFA CUMHURİYET 22 AĞUSTOS 2000 SAU
HABERLER
Başbakan'ın 'düşünmek bile istemediği' oldu. Sezer, MGK öncesinde KHK'yi 2. kez geri gönderdi
Ecevit'i kızdıran veto
KH,•K BUNALIMIBUYUYOR
2. kez iade
hukukçulan
ikiye böldü
tSTANBUL/ANKARA (Cumhuriyet) -Me-
murlara ilişkın kanun hükmündelü kararna-
menin (KHK) Cumhurbaşkanı Ahmet Necdet
Sezertaranndan ikınci kez hûkümete iade edil-
mesini değerlendiren hukukçular, karamame-
nin anayasaya aykın olduğu konusunda genel-
de birieşırken, Cumhurbaşkanı'nın ikinci kez
iadesi konusunda farklı görüşler belirttiler. Uz-
man hukukçulann değerlendirmelen şöyle:
Prof. Mümtaz Soysal
"Cumhurbaşkanının Anayasa Mahkeme-
li'ne bsşvurması durumunda yasanın uygula-
naın^^cağıgörûşünekaûtmı>t)nım.Davaaçı-
hnca yürûriüğü durdurma karan ahnmamış-
sadevameder. KHK normalolarakne zaman
çıkar, acil bir durum vardır, MechYin toplan-
ma okmağı yoktur, o zaman KHK çıkar. Hü-
kûmete KHK yetkisinin veritmesi hükümetin
Mecliste çoğunluğa sahip oinıası varsayımma
dayamr. Böyle bir çoğuniuğu olmazsa bu yetid
deofanaz.Hûküınetinkararnaıne>iyasao4rak
Meclis'ten çıkaramayacak olması bir "gerek-
çe" ohışturamaz. kararnamenin febefesi, ya-
sa çıkarmaya erverişli koşullar yoksa, yani acfl
durumlar söz konusuysa, Mectis toplananu-
yorsa hazırianmasıdır. Zaten kararname çıkn-
ğı zaman hemen MechVe gönderilir, öncetUde
görüşüiûp kabul edffir."
Prof. Yildızhan Yayla
"Kararnameyi anayasaya aykın buian sayın
Cumhurbaşakanı'nın kararnameyi imzalayıp
ardından Anayasa Mahkemesi'ne gitmesi da-
ha doğru olurdu. Cumhurbaşkanı imzalama-
dan kararnameyürürlülüğe girmez. Şimdi hü-
itinnetinyapmasıgereken bınravasab^armay»-
hma gitmesidir."
Prof. Süheyl Batum
"Kanun hükmûnde kararname, yasa ile ay-
m şey değfl. Dolayısıyla Cumhurbaşkanı imza-
lamak zorunda değİL Hükömet hukuksal açı-
dan doğru olmayan degeriendirmelere kendi-
sini inandırarak kararnameyi onaylatma yota-
na gftti, siyasal gerekçeleri hukuksal gerekçe-
fer gibisundu. Şimdiyapmalan gereken şey, otu-
rup bu karariar doğrultusunda yeni bir hu-
kuksal formfil bulmaknr."
Prof. AJI Ülkü Azrak
"Hâkümetin kanun hükmündeki kararna-
meyi ikinci kezCumhurbaskanı'na gönderme-
sihataydL Bu konu 3yü bekktildl NeNecmet-
tin Erbakan, ne de Mesut Yılmaz zamanmda
memurlariaflgjliolan bukonueteahnmadL Bu
kadar ağır davranddıktan sonra şimdi acil ol-
duğunu söylüyorlar. Anayasaya aykın olan
KHK, memurlarm sosyal yaşamlanm duzett-
me icermediği için, yetİd kanununa da aykın-
dır. Medis'in olağanüstü toplanıp konuyu gö-
rüşmesigerekuf
Prof. ibrahim Kaboftlu
"Anayasada Sezer'in KHK'yi ikinci kez ia-
desini engeüeyen bir hüküm yok. Cumhurbaş-
kanı, anayasanın uygulanması ve hukukun ûs-
tünlüğü ilkelerini yerine getinniştir. Şimdi hü-
kûmetdevlet Irîriziyaratmayaçaİışacaktır. Hü-
kümet, Cumhurbaşkam'nı Yüce Divan ile teh-
ditedebair.SorunuMGK'yegötürebilir.Ancak
hfikfimetiıı başanh olabfleceğini sammyonım.
Çünkû Cumhurbaşkanı'nı KHK'yiimralama-
ya zorlayacak hukuki bir araç yok."
istanbul Barosu Başkanı Yöcel
Sayman
"Cumhurbaşkanı,anayasanm8.ve 104.mad-
deleri açısından anayasaya ve hukuka aykın
olan hir yyi imyalamamakyiikıimHiliiğiı altın-
Aa. R» gyırfgn A» imzalanmamıştır Doğrn yap-
mıştır. Zaten hûkûmetm memurlarm özlûk
hakları ile ilgili almış olduğu bu kararname an-
cak kanunla çıkarülabilirdL Çünkü temei hak-
ian ilgilendiren bir konu. TBMM'nin yasayet-
kismi gasp ederek hazuiamıştL Sezer'in imza-
kmamasıdoğakhr. Bir hukukdevieti, hukukun
üstünlüğû görev bflinciyle imzabunamışnr.''
Prof. Erdofiaıt Teziç
"Cumhurbaşkanı geri gönderince. hükûmet
içm tek bir volkahyor.Oda bunu kanun tasa-
nsı hatine dönüştürüp parlamentoya sunmas-
dn-. Bundan sonra MecKs toplannya çağnla-
cak. Hükümetin bunu tasan hatinde, kanun
olarak parlamentoya sunması için Cumhur-
başkanı da MechVi tatilden toplantrya çağıra-
büir. Hükümet de Mechs Başkanı da bu çağn-
yıyapabflir.''
Prof. Orhan Aldıkaçtı
"Cumhurbaşkanı Sezer'in kararnameninilk
kez kendisine ulaştığmda daiade yetkisi yokru.
Cumhurbaşkanı'nındenetimyetkisi>'anhr.Bu-
nun için de imzaladıktan hemen sonra Anaya-
sa Mahkemesi'ne başvurabilirdi Bu prosedü-
re karşı olanlar diyor ki 'Anayasa Mahkemesi
karar verince kanunlar geriye tepmez. Anaya-
sa Mahkemesi kârar verinceye kadar istenilen
şekilde Bakanlar Kurulu, memurlann işene
son verebilir'. Yanlış söylüyorlar. Halbuki öy-
k değfldir. Cumhurbaşkanı Anay^asa Mahke-
mesi'ne başvıırduğu andan itibaren kanun da
kanun hükmûndekararnamede tatMkedflmez.
Br kanun aJev-hindeAnayasa Mahkemesi'nebaş-
vuruldugu zaman, o kanun arttkAnayasa Mah-
kemesi karar verinceye kadar ortada kahr."
• Başbakan Ecevit, memurlarla ilgili kararnameyi ikinci kez geri
gönderen Cumhurbaşkaru Sezer'i "anayasal rejimin işlemesini
güçleştirmekle" suçladı. Son derece sinirli bir ifadeyle
Cuînhurbaşkanı'na tepki gösteren Ecevit, "Buna hakkı yoktur.
Devlet yönetiminde esef ve kaygı verici bir durum ortaya çıkmıştır"
dedi. Ecevit bugün liderlerin bir araya geleceklerini, daha sonra
konuyu Bakanlar Kurulu'na taşıyacaklannı söyledi.
ANKARA (Cumhuriyet Bûrosu) -
Cumhurbaşkanı Ahmet Necdet Se-
zer, memurlann işten aöhnasını ko-
laylaşbran kanun hûkmünde karar-
nameyi (KHK) imzalamayarak ikin-
ci kez hûkümete geri gönderdi. Baş-
bakan Bûlent Ecevit, iade gerekçe-
sinde "Cumhurbaşkanhğmın onay
makamı" olmadığını vurgulayan Se-
zer'i "arıayasalrejinımjşlemesini güç-
leştirmekle'' suçladı. Sezer'in, yann
toplanacak Milli Güvenlik Kurulu
(MGK) öncesinde kararmı açıklama-
sı dikkat çekerken Başbakan Ecevit
de bugün hükümet ortağı partilerin ge-
nel başkanlan olarak bir araya gele-
ceklerini, daha sonra konuyu Bakan-
lar Kurulu'na taşıyacaklannı söyle-
di. Son derece sinirli ifadeyle Cum-
hurbaşkanı'na tepki gösteren Ecevit,
"Saym Cumhurbaşkanı,anayasal sü-
reci uygulamak yerine Anayasa Mah-
kemesi'nin görev ve yetkisini üsden-
meyekalkışnıışür. Buna hakkı yoktur.
Devlet yönetinünde esef ve kaygı ve-
rici bir durum ortaya çıknuşür'' gö-
rüşünü dile getirdi. Ecevit, Meclis ta-
tilinin sona ermesine az zaman kal-
dığı için "olağanüstü toplantıya gerek
ohnadığmı" savundu.
Cumhurbaşkanı Sezer, hükümet ta-
rafindan 2. kez kendisine gönderilen
memurlarla ilgili KHK'yi dün yeni-
den hûkümete geri gönderdi. Sezer'in
yann toplanacak MGK öncesinde ka-
rannı açıklamast dikkati çekerken
hükümet ortaklan bugün bir araya
gelerek somna çözüm arayacak.
Cumhurbaşkanı Sezer'in KHK'yi
iade etmesinin hemen ardmdan Ece-
vit, Başbakanlık'taki makamına gel-
di. Başbakan Yardımcısı DevletBah-
çefi de Başbakanlığa gelerek Ecevit'le
değerlendirme yaptı. Ecevit, Bulga-
ristan'da bulunan Başbakan Yardım-
cısı MesutYıhnazla da telefonla gö-
rüşerek gelişmeler hakkında bilgi ver-
di ve görüşünü aldı.
'Esef ve kaygı verici durum'
Bahçeli ile yaklaşık 1 saat görüşen
Ecevit, daha sonra gazetecilere yap-
tığı açıklamada, Sezer'in iade gerek-
çesmin "çeüşkilerie dohı" olduğunu
savundu. Son derece gergin olduğu
gözlenen ve sesi titreyen Ecevit, ge-
linen noktayı "esef ve kaygı verici bir
durum" olarak değerlendirdi. Ece-
vit 'in "tehdftkâr" bir üslupla yaptı-
ğı açıklaması şöyle:
Sezer, iade gerekçesinde anayasaya aykırı KHK'yi imzalamak yükümlülüğünde olmadığını belirtti
'Onaymakamı değilim'
"Bakanlar Kurulu'nca Cumhur-
başkanlığı'na ikinci kez sunulan
KHK'nin Saym Cumhurbaşkam'nca
ikinci kezgeriyollanması ve bu işlem-
le ilgili olarak öne sûrülen gerekçeler,
Cumhurbaşkanhğı'nın ve Bakanlar
Kuruhı'nun yetki ve görevleri konu-
sunda ve anayasa anlayışlan arasm-
da beürgin aynhklar bulunduğunu
göstermektedir. Bu aynhklar gideril-
medikçe, Cumhurbaşkanhğı'yla Ba-
kanlar Kurulu arasmda uyum sağla-
namaz. tki yüksek devlet organı ara-
sında uyumsuzluk bulunması daağır
sorunlara neden olur.
Oysa Sayın Cumhurbaşkanı,
KHK'yiAnayasa Mahkemesi'nesun-
sa idi, sorun çözülürdü. Fakat saym
Cumhurbaşkanı, bu anayasal süreci
uygulamak yerine, Ana-
yasa Mahkemesi'nin gö-
rev ve yetkisini üstlenme-
Cumhurbaşkam
Sezerin KHK'yi 2.
kez geri çevnTnesi
Başbakan Ecevit'i
ktzdınh. Ecevit,
"tebdakâr"bir
üshıpla yapüğt
ANKARA (Cumhuriyet Bürosu) - Cumhurbaşkanı
Ahmet NecdetSezer, memurlann işten atılmasını ko-
laylaştıran kanun hükmûnde kararname (KHK) tas-
lağını imzalamama gerekçesinde "onay ve yayın ma-
kamı'' olmadığını vurguladı. Başbakanlığa gönderi-
len gerekçede, "Cumhurbaşkanı anayasaya aykın
IGKtaslagmmızalanıanıakyûkümlû^ündedir.Cum-
hurtMişkanınınparlamenterrejimin gereği$a\Tİan 'so-
rumsuzluk' kurâh uyannca Bakanlar Kuruhı'ndan ge-
len kararnameleri tarüşmaksızın imzalamak zorun-
da olduğu savı geçersizdir" görüşü kaydedildi.
Cumhurbaşkanı Sezer, kararname taslağını geri
gönderme gerekçesini 7 sayfalık metin halinde hûkü-
mete iletti. Hükümetin "bilgi no-
tu"ndakı yaklaşımını tek tek yanıt-
layan Cumhurbaşkanı'nın 6 madde-
lik gerekçesi özetle şöyle:
1- Güçler aynlığı ilkesine göre,
yasama, yürütme ve yargı organlan
kendi alanlannda ulusa ilişkin ege-
menliği kullanırlar; birbirierinin gö-
rev ve yetki alanlanna kanşmazlar.
Cumhurbaşkanı'na, ulusal istencin
•ürünü olan yasalan "Bnzalamak" ya ••
da "onaylamak" değıl, yalnızca yü-
rihiüğe girmelerini sağlamak üzere
"vayunlamak'' görev ve yetkisi ve-
rümiştir. Bununla birlikte, demok-
ratik hukuk devletı ılkesinin sağlık-
lı işlemesı için anayasada, erkler ara-
sındaki dengeyı sağlayacak kimi de-
netım düzeneklen getırilmiştir. Bu
bağlamda, Cumhurbaşkanı'na yasa-
larla ilgili olarak Anayasa Mahke-
mesi'ne dava açma görev ve yetkisi
verilmıştır. Kanun hükmûnde karar-
nameler yönünden Cumhurbaşka-
nı'na verilen görev ve yetki ise yal-
nızca "yayımlamak"tan ibaret değil-
dir. Anayasa koyucu, eğer kanun hük-
mûnde kararnameleri yasalar gibi
düşûnseydi, kuşkusuz bunlan da "ka-
nunlan yaynnlamak'' kuralı içine
alırdı. Oysa, kanun hükmûnde ka-
rarnameler tüm bilim dünyasmca da
benimsendıği gibi, işlevsel (maddi)
yönden yasama işlemi niteliğinde ol-
makla birlikte, organik (uzvi-şekh)
yönden bir yürütme işlemidir.
Öncelikle belirtmek gerekir ki,
"kararnameleri unzalamak" düzen-
lemesiyle öngöriilen yalnızca bir "gö-
rev" değil, aynı zamanda "yetid"dir.
Yürütme "yetkisi ve görevi", Cumhurbaşkanı ve Ba-
kanlar Kurulu'nca birlıkte kullanılacaktır. Yürütme-
nin iki başuıdan birini "görevfi", diğerini "yetkffi"
görmek olanaksızdır. Anayasanın 104. maddesinın
gerekçesinde de, kararnameleri imzalamanın hem gö-
rev hem de yetki olduğu belirtilmiştir. Yukanda ya-
pılan açıklamalar, Cumhurbaşkanı'nın, parlamenter
rejimin gereği sayüan "sorumsuzhık" kuralı uyann-
ca Bakanlar Kurulu'ndan gelen kararnameleri tartış-
maksızm imzalamak zorunda olduğu savını geçersiz
kılmaktadır. Aynca bu sav, anayasanın, anayasa hü-
kümlerinin yasama, yürütme ve yargı
organlannı, yönetim makamlannı, di-
ğer kuruluş ve kişüeri bağlayan temel hu-
kuk kurallan olduğunu vurgulayan 11.
maddesi ve Cumhurbaşkanı'nın, anaya-
sanm uygulanmasmı gözeteceğini, gö-
rev ve yetkilerini anayasanm ilgili mad-
delerinde gösterilen koşullarla yerine
getirip kullanacağmı öngören 104. mad- " ^ ^ ^ ^ ~ "
desi ile de bağdaşmamaktadır.
Cumhurbaşkarilığı'nı bir "onay" ve "yayın" maka-
mı olarak görmenin yanlışlığı Anayasa Mahkeme-
si'nin 27.04.1993 günlü karannda ortaya konuhnuş-
tur. Bu kararda "_. Bu nedenle de sorumhıhığunu hü-
kümetin taşKhğı kararnameler hakkında Cumhur-
başkam'nınuyanvetavsryedebuhınmaktanötediren-
mesi, sistemin özeESğine ters dûşer. O halde, anayasa-
nm Ogüi kurallaruun parlamenter sistemin temel flke-
lerinin ışığmda değerlendirihnesi sonucu, Cumhur-
başkanı'na tanman bütün yetkilere karşm sistem öz-
de parlamenter demokrasi olduğundan ve sorumluhık
da hûkümette bulunduğundan, anavasaya ve vasala-
ra aykuı ohnadıkça, Cumhurbaşkanı'nın Bakanlar
Kuruhı tşlemkrini srvasal yerindetik yönünden denet-
kyeme>ip imzalamak zorunda olduğu açıkar" değer-
lendirmesi yapılmıştır. Bu değerlendmnede en önem-
ü husus, Cumhurbaşkanı'nın, "Anayasaveyasalara ay-
km ohnadıkça" kararnameleri imzalamak zorunda
olduğudur. Ancak, Cumhurbaşkanı anayasa ya da ya-
saya aykuı kararnameleri imzalamak zorunda değil-
dir. Hatta, Cumhurbaşkanı bu içerikteki kararname-
leri imzalamamakla yükümlüdür. Anayasa Mahke-
mesi'nin anılan karannda, bu konuda şöyle denilmiş-
tir: "Kuşkusuz anayasada, tarafcnhgmı sağlama ko-
nusunda özen gösterilen Cumhurbaşkanı, siyasal ya-
şamda bir denge ve kararüuköğesi olarakdüşünühnüş;
çoğunhık partisinin emrinde bir yürütme araa, hiç-
bir yetkisahibi ohnayan simgeselbirdevletbaşkanıdu-
rumuna sokulması amaçlanmamışür. Bu nedenle, hu-
kuka aykuı bir işlem söz konusu olduğunda Cumhur-
başkanı'nın rutumu farkh olabilecektir. Çünkû, Cum-
hurbaşkanı'nm sorumsuzluğu, onun hukuka aykuı
kararnameleri imzalamak zorunda olduğu biçimde
yorumlanamaz. Böyle bü- anlavış. her şe>den önce
Cumhurbaşkanı'nın anayasanm 103. maddesindeön-
"Cumhurbaşkanı,
bu anayasal sûreci
uygulamak yerine,
Anayasa
Mahkemesi'nm
görev ve yetkisini
üstienmeye
kaUaşmıştır. Buna
hakkı yoktur. Kakh
kiSaym
Cumhurbaşkam'm
nret gerekçesi
çelişkilerle
dohıdur"dedi
görüJen andına aykm düşer. Cumhurbaşkanı'nın mab-
keme kararmaaykn-ı düşecek birBakanlar Kuruhı ka-
rarnaroesini imzalamak zorunda ohnası anayasaya
bağh kahnak, ana\asayı uygulamak, saymak ve sa-
vunmak görevleriyle bağdaşmaz. Hatta Cumhurbaş-
kanı, bunlan imzalamamakla VTİkümlüdür."
Anayasa Mahkemesi 'nın bu karan da göstermek-
tedir ki, Cumhurbaşkanı anayasaya açıkca aykın olan
bir kanun hükmûnde kararname taslağını imzalama-
mak yükümlülüğündedir. Kanun hükmûnde karama-
menin geri gönderilmesi ise, imzalanmamasmın do-
• Cumhurbaşkanı Ahmet Necdet Sezer, KHK taslağını
imzalamama gerekçesinde "onay ve yayın makamı"
olmadığını vurguladı. Başbakanlığa gönderilen gerekçede,
^Cumhurbaşkanı Bakanlar Kunüirndan gelen kararnameleri
tartişmaksızın imzalamak zorunda olduğu savı geçersizdir"
görûşü kaydedildi.
ğal sonucudur. Cumhurbaşkanı'mn siyasi sorumlulu-
ğunun ohnaması, hukuk devleti ilkesinin gerekli kıl-
dığı anayasanm bağlayıcıüğı ve ûstûnlügünü gözet-
mek ile Anayasa Mahkemesi kararlanna uymak so-
rumluluğunu ortadan kaldırmamaktadır.
2- Kararnameler Cumhurbaşkanı'nın yürütme yet-
kisi içinde, onun katılmasıyla yapılması gereken hu-
kuksal işlemlerdir. Cumhurbaşkanı'nca imzalanma-
dığı sürece kararnamelerin geçerlik kazanamayacağı
ve yürürlüğe giremeyeceği açıktır. Bakanlar Kuru-
lu'nca alınan bir karann hukuksal varlık kazanabil-
mesi için Cumhurbaşkanı'nca imzalanması koşuldur.
Tersi durumda, bıçmısel yönden tamamlanmayan iş-
lem, taslak olarak kalmaya mahkûmdur. Yürütmenin
işlemi olan kanun hükmûnde kararname ile kararna-
melerin, Bakanlar Kurulu ile birlikte Cumhurbaşka-
nı'nın istençlerinin birleşmesiyle geçerlik kazanma-
sı kaçınılmazdır. Imzası biçimsel bir tamamlama öğe-
si de olsa, Cumhurbaşkam anayasaya ve hukuka ay-
kuı kanun hükmûnde kararnameleri ve kararnamele-
ri imzalamak zorunda değıldir.
Saym Kenan Evren döneminde 11, Merhum Tur-
gutOzal döneminde 7 ve Saym Sükyman Demirel dö-
neminde 9 olmak üzere toplam 27 kanun hükmûnde
kararname taslağının; anayasaya aykınlık, düzenleme-
lerin yetki yasalannın kapsamı dışında kabnası, ya-
sayla düzenlenmesinin daha doğru olacağı, ıçenk yö-
nünden yerinde görühnemesi, yetki yasalannın iptal
edihnesi, gibi gerekçelerle imzalanmayarak geri gön-
derildiği saptanmıştır. Bu taslaklardan 17'si Cumhur-
başkanlığı'na yeniden gönderilmemiş, 10'u ise, iste-
nilen doğrultuda düzeltilerek yeniden imzaya sunul-
muştur. Bu durum, bugüne kadar hukuksal bir sorun
yaratmamıştır.
3- Anayasanın 129. maddesinde, memurlar ve di-
ğer kamagöreviılerinin disiplin hukukuna ilişkin ge-
• nel ilkeler dûzenlenmiş; 140. mad-
desinde de yargıç ve savcılann sta-
tû hukukuna ilişkin konulann, bu
bağlamda disiplin kovuşturması ve
disiplin cezalannın yasayla düzen-
lenmesi öngöriilmüştür. Anayasa-
nm 38. maddesinde, hiç kimsemn,
işlendiği zaman vûrûrlükte bulu-
nan yasanın suç saymadığı bir ey-
lemden dolayı cezalandınlamaya-
cağı; ceza ve ceza yehne geçen gü-
venlik önlemlennm ancak yasayla
düzenlenebileceği hiikme bağlan-
mışnr.
Dolayısıyla, anayasanm anılan
kurallan ile birbirine koşut olarak
dısiplın hukukuna ıhşkın alanlan da
içermek üzere suç ve cezalann ya-
sallığı ilkesi getirilmektedir. Ana-
yasanm 1. maddesinde bu pekişti-
rihnekte ve suç ve cezalara ilişkin
düzenlemelenn kanun hükmûnde
kararnamelerle yapılamayacağı vur-
gulanmaktadu'. Şunu da belirtmek
gerekır ki, ancak ikı ayn mahkeme-
nin aym konuda birbirinden farklı
sonuçlara ulaşan kararlan arasmda
"çeüşki'' den söz edilebilir. Aynı
mahkemenin, zaman içinde aym
konuda alınmış iki farkh karan var-
sa, çelişki değıl, "içtihat değisikii-
ği" söz konusudur. Anayasa Mah-
kemesi'nin bir konudaki ıçtıhadı
değişmedikçe, başta Cumhurbaş-
kanı ohnak üzere tüm organlann,
kurumlann ve kişilerin o içtihada
uygun davranması zorunluluğu,
anayasanm 153. maddesinin buy-
ruğudur.
Anayasa Mahkemesi, disiplin suç
ve cezalannın anayasanm 38. maddesi kapsaminda ol-
duğuna karar verdiğine göre, artık anayasanm 38 ve
91. maddelerini bu kararlarla bütünleştirerek değer-
lendinnek gerekir. Anayasanın bağlayıcı ve buyunı-
cu kurallanna uyulması "keyfi" değıl, "hukuki" dav-
ramldığını gösterir. Hukuka saygılı bir devlet yöneti-
minden beklenen budur.
4- Damştay'ın, Yükseköğretim Kurumlan Yöneti-
ci, Öğretim Elemanı ve Memurlar Disiplin Yönetme-
liği'nde yapılan benzer düzenlemelerle ilgili kararla-
nnda, anayasa hükümlerini hükümetle aynı yaklaşım-
^______ da yorumladığı ilen sürülmektedir.
5-Cumhurbaşkanı ve Bakanlar Kuru-
lu bir kanun hükmûnde kararnameyi çı-
kanrken önce anayasaya, sonra yetki ya-
sasına uygım davranmak zorundadır.
Anayasaya ve yetki yasasına uygun ol-
mayan kanun hükmûnde kararnamelerin
imzalanmadan geri göndenlmesı, bu zo-
^ ^ ^ ~ ~ " " runluluğun gereğidir. tmzalamamamn
TBMM istencinin dikkate almmaması anlamına gele-
ceği savı, ancak, verilen yetkinin anayasa ve yetki ya-
sasma uygun kullamhnasma karşın kanun hükmûnde
kararnamenin imzalanmaması durumunda geçerlı ola-
büir. Cumhurbaşkanı, anayasaya ve yetki yasasına açık
aykınlık içeren kanun hükmûnde kararnameleri geri
gönderebileceği gibi, anayasaya ve yetki yasasına ay-
kuılıklan tartışmalı ve duraksamalı olan kanun hûk-
münde kararnameleri imzalayarak Anayasa Mahkeme-
si'nde iptal davası açabüir. Bunedenle, kanun hükmûn-
de kararnamelerin imzalanmayıp geri gönderme gö-
rev ve yetkisinin kullanılması, Anayasa Mahkeme-
si'ne dava açma görev ve yetkisini düzenleyen kuralı
anlamsız kılmamaktadır.
6- Disiplin ve görevden uzaklaştırmaya ilişkin dü-
zenlemeleri içeren 604,606 ve 607 sayılı kanun hük-
mûnde kararnamelerin Cumhurbaşkanı'nca imzalan-
masına karşın, 605 sayılı kanun hükmûnde kararname
tasansımn geri gönderilmesi bir çelişki olarak değer-
lendinhniştir. Bu kanun hükmûnde kararnamelerin il-
gili hükümlerinde disiplin suç ve cezalan dûzenlen-
medığı gibi, bu hükümlerin disiplin suç ve cezalan ile
doğrudan ilgisi de bulunmamaktadır.
ye kaUaşmıştır. Buna hak-
kı yoktur. Kakh ki Saym
Cumhurbaşkanı'nın ret
gerekçesi çelişkilerle dotu-
dur.
Sayın Cumhurbaşka-
m'nca ikinci kez geri çev-
rilen KHK'nin amacı, bö-
hıcü terörün \e laikük kar-
şraeylemlerin devlet yapj-
sına sızmasmı önlemekti.
Saym Cumhurbaşkanı'nm
rutumu, devlerin bu işlevi
yerine getirebUmesini ve
anayasal rejimin korun-
masmıdagüçleştirecekni-
teliktedir. Böylece devlet
yönetinünde esef ve kaygı
verici bir durum ortaya
çıkmış buhmmaktadır. Du-
rum, Bakanlar Kuru-
lu'nda değeriendirilecek-
tirT
Yılmazve
BahçeB'den aoaty
Ecevit bu açıklamayı,
telefonla görüştüğü ANAP
Genel Başkanı ve Başba-
kan Yardımcısı Mesut Yıl-
maz ve Devlet Bahçeu'nm
onayını aldıktan sonrayap-
tığını da ifade ettı.
Ecevit, bir gazetecinin,
"Cumhurbaşkam ile bir-
likte Anayasa Mahkeme-
si kararlanm birlikte de-
ğerlendirmeniz söz konu-
su olabilir mi" sorusuna
"BESöyieyebieceğmıizher
şeyisöytedik. Cumhurbaş-
kam da kendi düşüncete-
rini söyledi Daha önceyüz-
yüze dekonuştuk, karşıhk-
h metinler yohıyla da gö-
rüştük.KakhkiCumhur-
başkam ret yaasıru biraz
önce gönderdi Şimdiyeni-
den görüşmenin faydası
yok" karşılığmı verdi. Ece-
vit bir başka soru üzerine
de ret gerekçesini aynnü-
lanyla incelediğini ve bir-
çok çelişkinin gözüne
çarptığını söyledi. Ecevit,
Meclis'in olağanüstü top-
lantıya çagnlıp çağnlma-
yacağına ilişkin soru üze-
rine, "Şusıradaona gerek
ohnadığnu düşünüyorum.
Zaten Mechs tatihnin so-
na ermesine az bir vakit
kakh. Ama vann genel baş-
kanlarolarak bir araya ge-
leceğiz. O zaman bu ayrm-
nh değeriendBreceğiz" de-
di.
'Ciddi bir sorun'
Cumhurbaşkam'mn
"görevmi kötüye kullan-
dıgı gerekçesiyle Yüce Di-
van'a gönderilip gönderi-
lemeyeceği'' yönündeki so-
ruya ise Ecevit, "Öyle bir
şeyi telaffuz etmem. Fakat
ciddi bü- durumla, ciddi
bü- sorunla karşı karşrya-
yız" yanıtmı verdi.
Memurlann meslekten
çıkanhnasını kolaylaştı-
ran KHK, 8 Ağustos'ta
Cumhurbaşkanı Sezer ta-
rafmdan geri gönderümiş-
ti. Hükümet ise kendi ge-
rekçelerini eklediği bilgi
notuyla bırlikte KHK'yi
14 Ağustos günü yeniden
Köşk'e gönderdi.
TBMM aritmetiğine ba-
kıldığında, hükümet or-
taklarmın 350 sandalye-
lik çoğunluklanyla KHK
ile aynı içerikte tasanyı
kolaylıkta yasalaştırması
gerekiyor. Ancak, özellik-
le ANAP ve MHP ıçinden
ciddi fireler olabileceğin-
den gruplanna gûveneme-
yen hükümet ortaklan
TBMM'yi olağanüstü top-
lantıya çağıramıyor.