Catalog

7 NİSAN2000CUMA CUMHURJYET SAY1 EKONOMÎ / ekonomi(g cumhuriyet.com.tr 1. Demirel'in seçilempmesini değerlendiren iş dünyasına göre önemli olan ekonomik istikrar gündeme döneKm'Ekonomi Servisi - Meclis'in Cum- hurbaşkanı Süleyman Demirel'in gö- rev sûresimn uzatılmasına onay ver- memesini değerlendiren iş dünyası ekonomik istikrann bozulmaması çağ- nsmda bulundular. Mannara Üniver- sitesi fktisadi ve 1dan Bilimler Faküi- tesi Öğretim Üyesi Prof. Dr. Osınan AJtuğ ise yurttaşlann ve Meclis'in gündeminın farklı olduğuna dikkat çekerek "Halk iş, gelir dağılımında adaJet istiyor. Cumhurbaşkaniğı se- çimJeriyapay gündemJerden biri" di- ye konuştu. Iş dûnyası ve akademisyenler siya- si gelışmelerin ardından ortaya çıka- cak ekonomik tabloyu şöyle değer- lendirdiler: ASO Başkanı Zafer Çağhıyan: Cumhurbaşkanhğı seçimi Meclis'in karan. Önemli olan hükümetin ıstik- ran zedelemeden konsensus sağlama- Prof. Df. Aftllğ: Halkın ve Meclis'in gündemi farklı. Halk iş, gelir ._ dağılımında adalet istiyor. Cumhurbaşkanlığı seçimi yapay gündem. ASO Ba$kai1l Çağlayan: Türkiye'de ekonomi yüzde 6 küçüldü. Bu durum sosyal sorunlan beraberinde getiriyor. Artık gerçek gündeme dönülmesi lazım. sı. Türkiye'de ekonomi yüzde 6 kü- çülüyor. Kışi başma milli gelir kaybı 380-400 dolara ulaştı. Bu durum sos- yal sonınJan berabennde getiriyor. Ar- tık gerçek gündeme dönülmesi lazım. Türkiye sırat köprüsünden geçıyor. ..Marmara UniversitesiÖğretim Uyeâ Prof. Dr. Osman Altuğ: Halkın ve Meclis'in gündemi farklı. Rejimin ıki görevi var: fnsanlara iş bulup gelir dağılımında adaleti sağla- mak. Bugün Türkiye ekonomisi yüz- de 6.4 küçülürken bu endüstri ve tica- rete yüzde 19.3 yansıyor. Bunlan unut- turrnak için insanlann bakış odakla- nnı başka yere çekerek avutursun. Cumhurbaşkanlığı seçimleri de bu ya- pay gündemlerden bin. Demirel 7 yıl daha devam etse bu sorunlarmı çözü- lecek. Hayır. tSO Başkaıu Hüsamettin Kttvi: Meclis cumhurbaşkanını kendisi seç- mek istiyor. Geçen hafta iJk oylama- dan sonra siyasetle ekonominin ku- raJIannı Türkiye'nin birbirine kanştır- maması gerekır. Burada en önemli handikaptablonun ardındaki en büyük gerçek, devletin ekonomide büyük na- ya sahipolması. Mali piyasalardaki ta- sarruflann tamamı devlet tarafından kullanıJdığı sürece siyasi çalkalanma ekonomiye yansıyor; ekonominin ta- raflan, toplum ödüyor. En küçük rüz- gârmalipiyasalarayansjr. Bubirhak- sızlıktır. Toplum fiyatlannhergün de- ğiştiği birortamdayaşamak istemiyor. TOBB Başkanı Fuat Miras: Yeni cumhurbaşkanJığı için Türkiye'yi dünyada etkin hale getirecek bir isim çıkması lazım. Artık konu kapanmış- tır. Anayasa değişikliğinin hükümeti bozacak endişesini düne kadar biz de duyuyorduk. Önümüzde duvara da- yanmış bir ekonomi paketi var. Bu du- van aşacağımıza inanıyorum. Siyasi gelişmelere bağlı olarak borsada ya- şanan iniş ve çıkışlann uzun vadeli olduğunu düşünüyorum. TİMBaşkanı Okan Oğuz: Eko- nomi prograrrunın sürdürülmesı için siyasi istikrar zorunlu. Enflasyonla mücadeledevam edecek. Meclis cum- hurbaşkanını da seçecektir. Türki- ye'nin artık istikrarsızlığa tahammü- Iü yok. Istikrarsızlık piyasalan olum- suz etkiler. tZTO Başkanı EkremDemirtaf: Türkiye'nin siyasi istikran bozma lük- sü yok. Tüm bu ilişkilerin ve ulusla- rarası alanda Türkiye'nin en lyi şekil- de temsili için yeni cumhurbaşkanının seçiminde titiz olunması gerekır. TÜSİADBaşkanıEriad Yücaoğtui Kendisi 40 yıla yakın bir süre, bütün kademelerinde hizmet vermış ve Tür- kiye'nin bu noktaya gelmesinde büyük emeği geçmiştir. Cumhurbaşkanlığı görevinin sona ermesinden sonra da, Türkiye, hizmetlerinden faydalanmaya devam edecekrir. EMİZEL BAŞKAN Üst kurul göreve başladı ANKARA (Cumtaıırfyet Bürosu) - Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kuruiu dün göreve başlarken Kurul Başkanı Zekeriya Temizei yapılacak çok ışlen olduğunu söyledi. Zekeriya Temizei ıle kurul üyeleri dün Yargıtay 1. Başkanlar Kuruiu önünde yemin etti. Yargıtay Başkanvekili fsmet Arshn, böylece tasarruf sahiplerinin çıkarlannm korunması, pıyasalarda istikrann sağlanmasının amaçlandığını kaydetti. Kurulun yer sorununun henüz çözülmedığinı de kaydeden Temizei, Ziraat Bankası'nm bir biriminde çahşmaya başladıklannı ama ilk firsatta kendı yerlerine geçeceklerinı behrtti. Temizei, bankacılara kurulda az yer verildiğıne ılışkin eleştinlen de, "Hiçbir pofemiğe ve tartışmaya ginniyoruz. Kurul içinde bankacdar çoğıutluktadır" diye yanıtladı. 'Gündemimiz ekonomV Türkiye Odalar ve BorsaJar Biriiği (TOBB) Başkanı Fuat Miras ile Türkrye fhracatçılar Meclisi (TtM) Başkanı Okan Oğuz, DSP Kocaeli Milletvekili Ahmet Arkan ile birlikte 'Türldye Enflasyonu Yeniyor" kampanyası çerçevesinde Maliye Bakanı Sümer Oral'ı makamında zryaret ettL Maliye Bakanı, aduun cumhurbaşkaıu adaylan arasında geçtiğini hatıriatan bir gazeteciye "Gündemimiz ekonomi. Biz, arkadaşlanmızJa ekonomi konuş.uyoruz" karşılığuu verdi Hem TL taksitle. Hem anında teslîm. Hem de Compaq! Peşin Fiyatı 3499$+KDV Mobile Intef Pentium' III İşlemci, 500 MHz pentlum*/// 7 Nisan'a kadar başvurun. 100$ değerinde - Targus çanta kazanın! \- .!-•((. Mobıle lnlel Pentcum III İşlemci. 500 MHz • 64 MB 100 MHz Sv"cDRAM • 12 GB Harrf Dnve • 6X DVD • 8 MB Video Memory • Supeı-lasl ?S6 L2 cache ınlegraled on chıp • 2X AGP (133MH? acceterated grapfıic portı vvıth AT! 3D Rage LT Pro 3D acceteraîed graphıcs • J5" TFT ekran • RJ45 10/100 Elbe-neî NIC COfineclOr ' TV-Out • 56 kfrn* Tınrtpm . t vıi naranh . I i-mn hattArv \t i- A ISl ' conmaPRBSAmo 1800-XL 182 Peşınat 879 000 000 469 500 000 333 500 000 Taksrt 2x879 000 000 5 x 469 500 000 8 x 333 500 000 Toplam 2 637 000 000 2 817 000 000 3 001 500 000 ı/ll COMPAdw w w . c o m p a q . c o m tr Kredi kartına 333.500.000 TL'den başlayan taksitlerle hemen teslim! Ayrıca bu kampanya 197 000 000 TL den başlayan YK8 Ferdt Kredi st ıfe 18 aya varan taksıtterte destektenmektedır Kampanyarmz stoklarımız ıle sınırlıdır Fıyatlara K D V dahndır DİCTRİBOTÖRO K.V.K 'Intel, Inlel Insıde logosu ve Pentıum, Intef Corporatıon ın tescıllı lıcan markalandır www.ktrhr.com Kamu-Sen Yoksulluksının yarım müyar ANKARA (ANKA) - Dört kışiiik bir aılenin asgari geçim koşullannı saglayabiimesi için gereken ayhk parayı ifade eden yoksuliuk sınırı mart ayında 489.7 milyon liraya yükseldi. Türkiye Kamu-Sen Ekonomik ve Sosyal Araştırmalar Merkezi'nin hesaplamalanna göre dört kişilik bir ailenin, mart ayındaki gıda, konut, yakacak, giyecek, ulaşım, haberleşme, eğitim, saglıic gibi harcamalannın geçen yılın aynı ayma göre yüzde 72.3 artarak 489.7 milyon lira oldu. Mart ayındaki harcamalann 161.6 milyon firayla en büvük bölümünü gıda harcamalan oluşturdu. Gıdayı 78.4 miîyonla konut harcamalan izledi. EYAZSARAY VEAPEC ekonomi masaya yatınldı • 21 ülkenin bakanlan bilgisayar ve Internet'teki gelişmeler doğrultusunda ahşılagelen öğrenim metotlarunn da değişmesi gerektiğini tartışırken Beyaz Saray'da da yeni ekonomi masaya yatınldı. Ekonomi Servisi - ABD Başkanı Bill CKnton'ın başkanfığında Beyaz Saray'da bir araya gelen ekonomi uz- manlan ve aralannda Micro- soft'un patronu Bill Gates'in de bulunduğu dev şirketlerin düzey yöneticileri dünyayı saran *jeniekonomi*yi ve bilgisayardünyasındaki baş döndürücü gelişmeleri tartıştılar. Ciinton toplanhda yaptığı konuşmada, bilgisayar ve Intemet ile sanayi devriminin bir benzerinin yaşan- dığma dikkat çekti. Ciinton, "Bilişimdevrimidünya- nın bir yansmda küçük işkrmelerden fabrikalara, kövlere kadar yasamın her alanını ctkilivor. İnsanla- nn çaiışma.öğrenme yaşama vebirbirieri ileilişki kur- ma tarzJan değisime uğruyor" derken bu geiışmele- rin hükümetlerin rollerini de değiştirdiğini kaydetti. ABD hükümetinin mahkemeye verdiği ve federal yargıç tarafından anti-tekel yasalannı ihlal etnğine ka- rar verilen Mıcrosoft'un patronu Bill Gates ıse Ciin- ton ile yan yana orurduğu toplantıda bu alandaki ge- lişmelerin henüz "hiçbir şey" olduğunu anlatarak "Büyü daha yeni baslıjor. Bilgisayarlar sayesinde bu- gün bayal bile edemedigimiz pek çok şeyi gerçekleşti- receğiz'' dedı Kampanya Danışma Hattı: (0216) 445 70 45 Microsoft'un Baş- kanı Bill Gates, ge- lecekte kablosuz bağlantıyla Interne- t'inyaşamınherala- nına gjreceğinı ve her ortamdan erişı- min mümkünolaca- ğını söyledi. Asya Pasifik Ekonomik Işbirli- gi'nin(APEC)egi- tim bakanlannın da gündemi bilişim teknolojileri oldu. 2 gün sürecek bir zirve için Singa- pur'da bir araya ge- len ve aralannda ABD, Japonya, Çin ve Rusya'nm bu- lunduğu 21 ülkenin bakanlan bilgisayar ve Internet'teki ge- lişmeler doğrultu- sunda ahşılagelen öğrenim metotlan- nın da değişmesi ge- rektiğini tartıştılar. ÇİFTÇİ DOSTU SADULLAH USUMİ Güöne fiyaflaifndaki flpüş Korkutuyor... Türkiye'de son 10 yıl ıçınde fiyatı en çok yükse- len ve hatta enfiasyon rakamlannı bıle sollayan sa- nayi ürünü kimyevi gübre. Halbukı, gübre tanmın can daman. Gübresız ve- nm almak mümkün değıl. Nrtekim, ülkemizde yeter- li ölçüde gubre kullanılamadığı ıçırı verim son dere- ce düşük. Türkiye'de dekar başına kullanılan gübre mıktan 80 kilo cıvannda. Bu rakam Yunanistan'da 170, Bul- garistart'da 173 kilo. Ingıttere'de ıse 368, Fransa'da 395 kiloyu buluyor. Tabıi, bu durum verimi de etkılıyor. Batılı ülkeler- de venm dekarbaşına 1000 kiloyu geçtığı halde, Tür- kiye'de ortalama 200 kilo... Kuru tanm yapılan böi- geterimizde ıse 100 kiloya kadar duşüyor. 1980 yılından sonra iş başına gelen tüm hükümet- ler gübredekı fıyat artışlannı onleyemedi. Ömegin, 1994 yılında kilosu bin 400 ıle2 bin (ira arasında olan gübre fiyatlan şımdı peşın parayla 100 bin liraya, va- deli olursa 150 bin liraya dayandı. Daha da acısı, son üç hükümet döneminde dev- let desteğı de azaldı. Geçmış yıilarda yüzde 50 olan devlet desteğı 2000 yılına geldığimızdeyüzde20'ye kadar genledi. Heie, 1980 örıcesi ve sonrası gübre fiyatlannı ki- yaslayacak olursak, çiftçinin nasıl birkazık yediği or- taya çıkar. 1979 yılında gübre fiyatlan 110 kuruştu. Buğday fiyatı ıse 7.5 lıraydı. Çiftçi bir kilo buğday satarak 7 kilo gübre alabilryordu. Çiftçi bu yıl buğdayını 70 bin, hatta 60 bin liraya satabildı.. 50 bin liraya bile satmak zorunda kalan- laroldu.. Gubrefiyatlan ıse peşın 100 bın, vadeli 150 bin lıra. Demek kı, çiftçi 2000 yılında bir kilo buğday kar- şılığında sadece yanm kıto buğday alabılecek. *•• Bugüne kadar, Tanm Bakanı Hüsnü Ziya Gö- kalp'ın tanm urunlennde taban fiyatlann yüzde 35 zamla sınırlandınlmasına karşı çıktığı ileri sürülüyor- du. Daha doğrusu böylesine bir hava yayılmak is- tenıyordu. Ancak geçen gün Kızılcahamam'da yapılan Hay- l k K ' d " y ü / / ? ö üy ç yor" demış ve hükümetin yeni politikasının tanm ürüntennın malıyetinı düşürmek olacağını söylemiş. Harika!.. Eğer, Bakan bu sözünü yerine getirebilecekse, hıç kımsenın bir diyeceği olmaz.. Üstelik, destek de görur. Ama, Bakan'ın ortaya attığı bu tezın geçertilik de- recesını araştırmakta yarar var.. Zira, çiftçi tecrübe tahtası değil. Örneğın, tanm ürünlerinın maliyetinı en çok etkı- leyen gübre ve mazot fiyatlannı araştırmakla işe başlayalım. Diyelim ki, hükumet bu yıl ekmeklık buğdaya 140 bin lıra fıyat verecek.. Bu takdirde, 1980 öncesi duruma dönebilmek için gübrefiyatlarının100 bın liradan 20 bin liraya, mazot fiyatlarının da 450 bın liradan 60 bin hraya çe- kilmesi gerekir.. Dahası var. Traktör, römork, yedek parça, tohum- luk, tarla kirası gibı gırdılerde de en azından 8 ile 10 kat indırım yapılması kaçınılmaz hale gelecektir. Peki.. Hükümetin bu indirimlen yapmaya gücü yeter mi? Bize göre.. TÜGSAŞ ve İGSAŞ gibi gübre üreten dev devlet kuruluşlan özelleştırmekapsamında. TÜPRAŞ da pa- zara çıkanldı. Neredeyse satılmak üzere.. Gübre piyasası zaten büyuk ölçüde ozel sektö- rün elinde. istediklerı zaman, ıstedıkleri kadar zam yapıyorlar. Hükümet ağzını bıle açmıyor. TUGSAŞ ve İGSAŞ satıldığı zaman devlet tama- men dışlanacak, gubre pıyasasına özel sektör hâ- kim olacak. Gübre fiyatlan da düşmek yenne ıki ve- ya üç kat artacak. Anlaşıian Tanm Bakanı hayal peşinde. Tanm ürün- lerine yeterli bir fiyat vermekten umudunu kesince, çiftçıyı malıyet hesaplan ile oyalamaya çalışıyor. Katı hesaplarhenüz açıklanmadı. Ancak, bu yıl bir kilo buğdayın maliyetinin 150 bin lıranın çok üstün- de olacağı daha şımdıden bellı. Çiftçi gubreyi 100 bin liraya, mazotu da 400 bın liraya almış.. Tarla kı- rası, tohumluk, ziraı ağaçlar, traktör, yedek parça ve işçi ücretleri için geçen yıla göre iki kat para öde- miş.. Hem de bankalardan, tefecilerden aldığı yük- sek faizli kredilerle.. Böylece, yuzde yuze varan enflasyonun darbesi- ni yemiş. • • • Parnuk, ayçıçeğı, pancar, mısır, kavun, karpuz, tü- tün ekimı için çalışmalar başladı. Topraklar gübre, traktorler mazot beklıyor. Bu ıki önemli gırdinin fi- yatlan da düşeceğıne sürekJı artıyor. Enflasyonun çarklan arasında ezılen çiftçi, artık hü- kümetten laf yerine şu sorulann yanrtını beklfyor: 1. Gübre fiyatlannda ne zaman ve ne kadar indi- rim yapılacak? 2. Gübrede devlet desteği ne zaman eskisi gibi yüzde 50'ye çıkanlacak? 3. Çtftçrye vaat edilen ucuz mazot ne zaman ve- rilecek? 4. Maliyetı 150 bin lırayı geçen ekmeklık buğda- ya hükümet acaba ne fiyat verecek? Nasdaq'ıngözdehisseleri, son bir aydırhizlageriliyor Borsalarda teknolojidepremi EkononriServisi-ABDborsalannda ve özellikleteknolojihisselerinin ağıriıklı ola- rak işfem gördüğü Nasdaq'da yaşanan dalgalanmanın yarattığî etkiler sûrûyor. Nasdaq Borsası'nda ABD federal Mah- kemesi'nin Microsoft'un tekel davası ile ilgili karannm ardından başlayan çalka- lanmanın yavaş yavaş duruİmaya başla- ması bekleniyor. Yahoo, General Electri gibi büyük fîr- ma hisselerinin yüzde 20'Iere varan dü- şüşleryaşadığı 'GerginSah'mn ardından eski ABD Hazine Bakan Yardımcısı Ro- gerAlrman da borsadaki hızlı düşûşün ar- dından bir dûzeîtme hareketi geleceğine kesin gözüyle bakıyor. Asya borsalann- daki teknoloji hisseleri de ABD'de yaşa- aan harekedüikîen nasıbıni aldı. Hong Kong Borsası 'ndaki 3.4'lük düşûşe tek- noloji hîsseleri öncülük etti. Nasdaq'ın geçen yıl en çok kazandıran seçkin hisselerinin oluşturduğu endeks, 10 Mart'tan bu yana yûzde 17.4 oranın- da birdüşüş kaydetti. Bu endeks, geçen yıl orijinal değerlerinin 10 katı kadar de- ğerlenen hisselerden oluşuyordu. Kontrol zoriaşıyor Nasdaq'daki bu hareketlilik, uzmanlar tarafından, parasa! olarak çok büyûyen ABD borsalannın giderek dahahareket- 11 ve kontrol edilemez hale geîmesine bağlıyorlar. Borsalardaki elektronik ağ da yattnrncılann verdikleri kararlara ye- tişmekte yetersiz kalıyor. ABD borsalannda hergûn milyarlarca dolarel değişririyor. Wall Street'in hisse değerleri toplam ı geçen yıl 3 kat artarak 71 milyar dolara yükselmiş. ABD'deki hisselerin toplam hacmi ise 7 kat artarak 17.4 tnlyoii dolara enşıyor. Ancak bu den- Ii büyük paralar bile her biri 400 milyar dolarhk pıyasa değenne sahıp Mıcrosoft ve Intel gibı şirketlenn hisselerindeki ha- reketi yavaşlatmaya yetmiyor.