Catalog

12»rEMMUZ 1999 PAZARTESİ • • • • CUMHURİYET SAYFA ALTERNATtF SPORLAR 17 Balık Batnbaşka bir dünya LEVENT YÜCELMAN .; , S ualtı dûnyasının çekıciliği ve gizemi bugüne kadar çoğu kişiyı cezbetmiştir. Hatta 70'li yıllann jrtalanndan 90'lara kadar TV aracılığıyla evlerimize konuk olan, balıkadamlann idolü. Kaptan Jacques Cousteau'yu kim tanımaz? Pek çok insan sualtındakı yaşamı merak eder. Ancak suda nefes alamamanın ve sessiz dünyadakı denız canlılannın verdığı ledırgınlık ve korku bunu yakından yaşamayı engeller. Oysa hem sağlıkJı hem de dalış prensıplenne harfîyen uyuyorsanız dev bır alcvaryum ıçerisinde tamamen tehlikesiz spor yaptığınızı söyleyebiliriz. Son yıllarda talebin artmasıyla birlikte, dalgıç kulüpleri, insanlan, sözle anlatılamayacak gûzelliktekı bu müthış hobiyle tanıştınyorlar. Scuba kelımesi Sualtında kendi kendine yeterli solunum aracı anlamına gelen tngilizce "Serf Contained Undenvater BreathingAppararus" sözcüklerinın başharfmden oluşuyor. Tüıkıye'dekj balıkadam kulüpleri tstanbul Teknik Ünrversıtesı Su Altı Sporlan Kulübü'ne bağlı olarak ortak bir müfredat programı düzenleyerek eksıksız eğitim veriyor. Bu sayede Dünya Sualtı FedeTasyonu CMAS (Confederation Mondıale Des Activites Subaquetiques World Undenvater Federation) ve Profesyonel Dalış Eğıtmenleri Birhği R\DI (Professıonal Assocıation of Divmg Instructıons) onaylı dalış kartı (bröve) sahibi olunabiliyor. Doktordan dalış raporu Balıkadam olmak içın kımlik, fotograf ve tüple dalış yapabileceğine dair sağlık raporu ile başvuruluyor. Göz, kalp, şeker, astım, sara hastalan, ilaç bağımlısı olanlar. deniz çarpması olan ve aşın heyecanlı kimseler. orta kulak iltihabı. solunum yollan rahatsızhğı geçırmiş olanlar, böbrek hastalığı ve taşı olanlar ıle yüksek tansıyonu olanlara dalış sporu tavsiye edılmıyor. Güneşte kalan kımsenın de tansiyon düşme tehlıkesıne karşı o gün dalmasına ızin venlmiyor. Aynca grip, nezle. vücut kınklığı, soğuk algınlığı, bademcik iltıhaplan ve sinüsler dolu olduğu zaman kesınlikle dalış yaptınlmıyor. • Çünkü su altında basmc dengelenme&i olarak adlandınlan ayan yapmak ıçin solunum yollan açık olmak zorunda. Maske içerisinde göz ve burun kısmında Dalış prensiplerine u\morsanız dev bir alcmym içerisinde spor yapabilirsiniz. TÜRKİYE'DE EĞİTİM VE MALZEME MERKEZLERİ tTÜ (0212-293 13 00) Caddebostan Kulübü (216-467 31 68) tstanbul Yelken (0216 349 49 50) Pöseidon(0212-259 16 06) YAK (0212 238 51 07-08) Amphora (0216-467 01 45) , ' Hisar (0232^45 37 37) Marintek (0216-348 29 02, 349 16 61) Denizkızı (0212 251 1182) Çöllü (0242-346 25 17, 346 57 84) Engin Deniz (0232 382 49 17) ". i Marin Sport (0216 348 00 16) Yunus (0212 245 26 01,251 78 71) Kenan Spor (0216- 368 98 18, 363 24 28) Turkuaz Balıkadam (0212- 213 08 57) Yılmaz Balıkadam (0216- 399 15 15) Marin Mer (0324 237 46 44) Promar(0216 350 75 96) Islak Mavi (0216 347 83 10) " Irene (0242 349 40 07) Ogan Sub (0212 249 15 73,249 04 45) Motomar(0212 696 15 08) Rakar (0216 467 48 90) Dinamik Doğa (0212- 251 04 01) Tarkan Deep Store (0216 414 62 86) NYL (0212 514 09 04) Soner Deniz (0212 293 11 68) tstanbul Dive Center (0216 361 47 73) Saros Dalgıç (0212 258 03 10) oluşan hava boşluğu, su altında, iç ve dış basınç dengelenmesine yardımcı oluyor. Basınç dengelenmesi, burun kısmınm iki parmakla rutulup burunla hafıf nefes venlerek yapılıyor. Çünkü sualtında kulaklar. otomobille bir tepeye çıkarken ya da uçakla yükselışe geçerken yaşandığı gibi basıncm etkisiyle tıkanıyor. Gazlı içecekler yasak Aynca dalış öncesı gazoz. kola gibi asitli ıçeceklerle, fasulye gibi gazlı yıyecekler özellikle de alkol, dennlerde, basınç nedeniyle mide ve bağırsak yırtılmalanna yolaçabileceğınden kesinlikle alınmıyor. Balıkadam kulüplerine başvurulduğunda palet, maske, patık, ağırlık kemeri gibi . ekıpmanlan kursıyer kendı sağhyor. 10-12 litre kapasiteli, 60-70 santim uzunluğunda. ağırhklan 8 ile 25 kilo arasında değişen tüpler ve 2 mihmetreden 8 milimetreye kadar olan balıkadam elbiselen kulüp tarafından karşılanıyor. Yıllarca kullanabileceğinız bu ürünler sayesinde balıkadamlık çok pahalı bır spor olmaktan çıkıyor. 1 yıldız için teorik derslerle en az 10 dalış, 2 yıldız için teorik ders ve 25 dalış, 3 yıldız bröve için yjne teorik dersler ve 65 dalışa ulaşmak gerekir. Dalış ekıpmanlanmn kullanımı, bakımı, özellikleri, dalışa bağlı fiziksel esaslar, dalış hastalıklannın (Vurgun, derinlik sarhoşluğu, hava embolı, amfızem) sebep, oluşum, belirti, önlem, ilk yardım, aletli dalış teknikleri, temel kurtarma, ilk yardım, dekomprasyon tablolannın kullanımı, dalış planlaması, hava sarfıyatının hesaplanması, ileri aşamalarda navigasyon, fızyoloji, stres, derin dalış. gece dalışı, diğer özel dalış teknikleri (Mağara, batık nıtroks) arama ve kurtarma tekniklen, ilk yardım. hidrobiyoloji, tabıi ve kültürel varlıklarla bunlann hukuki boyutlan gibi başlıklarla teonk eğitimler görülüyor. Vazgeçmek mümkün değil Sessiz ve mavi dünyaya bir kez gırdikten sonra bir daha vazgeçmek zor. Hatta dalışlar için gelıştirilmış fotograf makineleri ile bu güzellikleri eşınize dostunuza yaşatmanız, onlann da iştahıruzı kabartmanız mümkün. Ancak asla ve asla yalnız dalınmayacağını, suyun altında cisimlerin 1/3 oramnda daha yakın ve aynı oranda büyük gözüktüğünü, 8 metreden sonra ilk olarak kırmızı rengin daha derinlere inildikçe. sırasıyla, portakal, san, açık yeşil. koyu yeşil, mavi rengin „ _ kaybolduğunu 20 metreden sonra da grinin giderek koyulaşan tonlanyla karşılaşacağınızı unutmayın. 9 saniyede 4 0 0 metreSERKAN OZAN H erkesin bir hobısi var. Herkes boş zamanlannı çeşıtli yollarla değerlendinyor. Kimi koleksiyonuyla uğraşıyor, kımı kıtaplannın arasına dalıyor, bazılan da vücudundaki adrenalini yükseltecek sporlara yöneliyor. Özel pistlerde yüksek hızlara ulaşmak da bu adrenalin yükseltici sporlardan biri şüpheslz. Bir direksiyonun başında. yolun aracınızın tekerleri altından akışını hissetmek. virajlara son sürat girmek, özel etaplan kısa sürelerde alıvermek, heyecanlanna heyecan katıyor hız tutkunlannın. Işte bu hız düşkünü maceracılardan bın de Selahattin Vardarh. 1967 yıhnda Istanbul'da doğan Vardarlı, İTÜ tşletme Fakültesıni 1989 yıhnda bitirmiş. 2 yıl önce bır gazetede gördüğü drag yanşı ilanı ise en büyük tutkusunu uygulama ımkânı tanımış ona. 1997 yılında Ankara'da düzenlenen ilk yanşta ikincı olmuş Selahattin Vardariı. Ama bir sene sonra bırincihğı kımseye bırakmamış. Buraya kadar her şey normal görünüyor. Hız yapmayı seven biri ve kazandığı başanlar... Ama Selahattin Vardarlı'yı özelleştiren bu yanşlara kendı yaptığı otomobille katıhyorolması. 1974 model Chevrolet Camarosu'nu öyle bir hale getirmiş ki Vardariı, 400 metrelik etabı 9.2 saniyede tamamlayabıhyor. 9.2 saniyede de 3 litre yakıt kullanıyor Vardariı'nın Camarosu... Vardariı, otomobilinı drag yanşlanna katılabılecek hale getirebilmek için 35 bin dolar harcamış, geceü gündüzlü Selahattin Vardarlı 35 bin dolar harcadığı otomobiliyte görûlüyor. 5 ayını vermiş aracına. Bu emeğinin karşılığını da almış Vardariı. Hem ikinci kez katıldığı yanşta 1. olarak hem de hızın doruklannda dolaşmanın zevkıni tadarak. Vardariı, "Herkesin bir hobisi var. Benim de hobim hız. Bu spordan ve drag yanşlanndan maddi bir bekkntim yok" dıye konuşuyor ve drag yanşlannın tanımını şöyle yapıyor: "Sadeee iki araba yanşır. Bu araçlar start çizgisinde yan yana durarak start işaretinin verilmesini bekkrler. Start verildikten sonra iki araç 400 metretik pisti, rakibinin şeridine geçmeden, tamamlamaya çahşırlar. Finiş çizgisini ilk geçen yanşı kazanır." Pıstın özel olması gerektığıni de belirten Vardariı "Drag pisti, bir cetvelin üst kısnu gibi düz otanabdır. Pisöer, DRAG NEDİR? Drag yanşı ABD kökenli bir yanş türü olduğundan araba kategorileri orijinal isimleriyle birlikte sınıflandınlıyor: Pro Street, Out Lavv Street, Super Street, Hot Street, Real Street, E.2 Street ve Nostalgia Super Stock. Bir de sadece drag pistınde sürülebilen araçlar var. Bunlar da Funny Car ve Top Fuel modelleri. YakJaşık 6000 hp gücünde motorlara sahipler. Yakıt olarak da Nitro-Metan kullanıyorlar. Dünya rekoru 4.539 saniyede 320 mil (yaklaşık 510 km/s) süratle 400 metre finiş çizgisini geçen Joe Amato'ya ait. virajsız, rampasız ve yokuşsuz yapıfanalıdır.Asfalt da mümkün otduğunca kasslenJen aruxhlmahdır. Çünkü kısa sürede çok büyük hızlara ulaşıyorsunuz ve en ufak bir kasis bfle tehlikeyi kaüavarak artürabilir" diye konuşuyor. Vardarlı, "Yeterfi pist yok" diyor ve sözlenni şöyle bitinyor: "Pisfler çoğaldıkca ve bu vanşlar daha çok yapddıkça ügi de artacakûr. Zaten bunu da görüyoruz. Orneğin son yanşa 50 ldşi katikb." j Tutkusunun peşinden sonuna kadar gıden ve yaşamının belki de boş kalacak bir yönünü drag yanşlanyla doldurmayı başaran Vardarlı, imkânı olan herkesi bu heyecan firtınasına kaülmaya çağınyor. En azmdan izleyici olarak... TrekJdng sporu dağlık yörelerde yapdan geziler anlamına gelmektedir. Doğayürüyüşü ATİLLA ERDEMÜ I ngilizce kökenli olan Trekking sözcüğü, özellikle dağlık yörelerde yapılan ve yürümeye dayanan geziler anlamına gelmektedir. özellikle 20. yy'ın ikinci yansında doğada yapılan sportif etkinliklerin gelişmesiyle sözcûğün kapsamı da genişlemiş, böylece orman veya çölde yapılan sportif amaçlı yürüyüşler ile bir dağı uygun yollardan ve tırmanış yapmadan boydan boya ya da bir yanrodan öbür yanına yürüyerek aşmak da trekking içinde anıttr olmuştur. Sözcük bazı durumlarda "tur" sözüyle koşut olarak kullanılırsa da, "Tur" trekkingden daha kapsamlıdır. Örneğin, denizde trekking yapılmaz. Hatta kışın özel kayaklarla yapılan ve birkaç gün süren yürüyüşler de "tur" kapsamındadır. Dolayısıyla trekking, daha çok bahar ve yaz mevsimlerine ilışkin bir etkinliktir. Bu bakımdan Türkçemizdeki Dağ Yürüyüşü sözü trekkingi önemli ölçüde karşılamaktadır. Dünyada Dağcılık Sporu'nun gelişmesinde Doğa Yürüyüşlerinin büyük etkisi olmuştur. Sözgelimi Goethe'nin Isviçre gezısi üzerine yazılan, JJ. Rousseau'nun, Yeni Heloise'daki doğa anlatımlan, ınsanlann dağlara gitmesine büyük etki yapmıştır. Öte yandan lngiltere'de 19. yy.'da başlayan Naturalist akım da insanlaruı doğaya değışık amaçla yönelmelerine neden olmuş, giderek trekking gruplan ve kulüpleri ortaya çıkmıştır. Doğa sporlan arasında her yaşta yapılabilmesi, doğnı yapıldığı zaman doğayla bütünleşmenin getirdiği güzellikleri tattırması, insarun yaşama sevincini arttırması, anndırması bakırmndan dünyada en yaygın doğa sporlanndan biridir. Pek çok ülke, bu tür etkinlikler için dağlannda özel, doğayı DOĞATURLARf Andkal\ırizm SeyahatAcefitesi: Aladağlar, Kaçkar Trans, KaçkarYayla, Kaçkar (Pokut) Yayla, Olimpos, Güneydoğu Anadolu ve Doğu Anadolu. (Tel: 0212.245 15 93 - 249 06 46) Gdçerierltarizm LTDŞTt: Kaçkar Dağlan, Aladağlar, Sinop'tan Amasra'ya Karadeniz, Tokat- Amasya-Çorum- Samsun-Ordu, Barhal-Ayder Geçişi, Akdeniz Yaylalan, Güneydoğu- Anadolu, Datça Yarımadası (Tei: 0216.41444 74 - 336 58 43, Fax: 0216.347 62 97) bozmayan yürüme yollan yapmıştır. örneğin Avusturya'da bu yollann uzunluğu 40 bın km'dir. Bir dağlar ülkesi olan Türidye'de henüz bu tür yollar yoktur. Fakat bu da Doğa Yürüyüşü'ne ayn bir güzellik getinnektedir: Yürüyüşçü kendi yolunu kendisi çizmekte ve özgür doğa sporlanndan biri olan bu yürüyüşte, doğayla daha çok bütünleşme olanağını bulmaktadır. Türkiye'de özellikle 197O'lı yıllann sonlanna doğru dağcılık sporunun gelişmelerine koşut olarak doğa yürüyüşleri de başlamış ve hızla gelişmıştir. Türkiye'ninher . ,, ;.,,,,, yöresınde çok güzel doğa yürüyüşü olanaklan bulunmaktadır. Trekkıng doğada yapılan bir sportif etkinliktir. Ayn deyişle bir doğa sporudur. Dığer spor dallannda olduğu gibi doğa yürüyüşünde kurallar bulunmaz; burada ilkeler vardır ve ilkelere uyulması zorunludur. Değilse kişi ılkın ve önemle kendisine, sonra da doğaya zarar verebilir. Örneğin, yürüme biçımınden beslenmeye, donanımdan yürüyüş programma, sırt çantasının hazırlanmasmdan hava tahmınıne. değişik durumlarda yapılması gerekenlerden çevre korumaya dek pek çok temel bilgı obnadan doğa yürüyüşüne girmemek gerekir. Unutmamak gerekir ki, dogarun merhameti yoktur: Doğanın kendine özgü kurallan vardır ve bunlar dakik olarak işlerler. Bu sporu belirleyen ilkeler, doğanın bu kurallanna uygun olarak belirlenmiştir. Doğa sporu yapacak her insan gibi, doğa yürüyüşçüsü de bu ilkeleri gözardı etmemelidir. Doğa yürüyüşü, pikniğe gidıldıği sırada. yörede yapılan iki saatlık gezınti değıldir. Özel bir hazırhğı vardır ve en önemli hazırlık da eğitimdir. Doğa bilerek sevmeyi ıster. Yelkende lassadan hıss& Teknenizi fazla zorlamöyiGÜL AYBERS Yıl 1989 Her yıl olduğu gıbı geleneksel Deniz Kuvvetlen Kupası Istanbul - Gehbolu - Kuşadası (son etap her yıl değişiyor) yat " yanşlan düzenlendi. Istanbul'da başlangıç yine her zaman olduğu gıbı Boğaz'da Çengelköy'de olmuştu. 0 yıl katıldığımız tekne, yelken dünyasındakı en eskı dergüerden olan 'Yelken Dttnyan'nın degerlı sahıbı Mesut Baranın v Hayal' isımlı teknesı ıdı. Ne yazık kı ışlennın çokluğundan dolayı Mesut abi o yıl bizlerle yanşa katılamamıştı. Teknede yanlış hatırlamıyorsam 8 kişiydik. Ben, TolgaAybers, Deniz Durmay, Murat Sussa, Aylin l'stin,OsrnanTanju Kalar*cıoğtu ve Denız Harb Okulu'ndan ıkı arkadaşımız vardı. Güzel bır startla Istanbul - Gelibolu etabına başladık. Rüzgâr yanş için oldukça müsaıt hızda ve yönde esiyordu. Boğazı geçıp Marmara Denızi'ne açıldığırnızda dalgalann boyu bü^meye başlamıştı. Tekne balon seyri yapıyor, dalga ve rüzgann işbırliğı ıle rotamızda devnlmeden ilerlemeye çalışıyorduk. Zor bır gecenın sonunda Gelibolu'ya vardık. Çanakkale Boğazı'nı geçerken rüzgârdaha da şiddetlenmiştı. Gemı rotasında yol aldığımız için çok dıkkatli olmak zorundaydık. Balonla se>ir her ne kadar tekneyı hızlı götürse de tehlıkelı olmaya başlamış, rakkase gıbı sallanmaya başlamıştık. Yanımızdakı tekneler de aynı durumda yol alıyorlar ve çok yakın seyir yapıyorduk. Bu arada teknemızın yönünü değiştırmek zorunda olduğumuzu kaptanımız Tolga Aybers bıldırdı. Rüzgân arkadan alırken teknenin yelkenlennın diğer tarafa geçmesine kavança adını \ennz. Kavança ıçın hazırlık yaparken ön tarafta çalışan arkadaşımız Murat Sussa'dan (nam- ı diğer papyon) bır nara geldi. Kavança atarken bir şekılde ıskotalardan binsi yanından hızla geçerken kolunu sıyırmıştı. Kavançayı tamamladıktan sonra hep birlikte arkadaşımızı tedavi etük. Her hangi tehlikeli bir duruma gırmeden balonumuzu ındırmemiz gerekıyordu. Balonu ındinrken hemen kamaraya almak gerekıyordu, çünkü güvertede kaldığı zaman rüzgârla şışecek ve belki de yırtılacaktı. Kamara gırişinde ben duruyordum. balonu toplayan arkadaşlanm hızla balonun toplanan bölümlerini bana iletiyorlar, ben de kamaranın içine atıyordum Çok hızlı toplamamız gerekiyordu. Bu arada balonun ucundakı kılit yennden çıkanlmamış üzennde kalmıştı. Balonun sonu geldıgınde kılit hızla yüzüme çarptı ve maalesef ön dişlerimden bir tanesı, sonradan öğrendiğime göre, içeriden çatlamıştı. O anda yapılacak bır şey yoktu. Bu kadar olaydan sonra balonsuz bir seyır yapmaya devam ettık. Artık ön sahadaki genova ve arkadaki ana yelkenimızle güvenli ve aynı zamanda eğlenceli bir seyir yapmaya başlamıştık. Oldukça güzel esen rüzgâr bizı üçüncü günde Kuşadası'na getırmişti. Finiş yaptığımızda dığer teknelerin ne zaman bitırdıklenni öğrenmeye çahşük ve henüz varamayanlan beklemeye başladık. Bu arada bildirmem gereken şey, tüm tekneler aynı boy ve özellıklere sahip olmadıklan ıçin yanşta geçen zamana göre özel bır hesap sistemi ıle eşitleniyorlar. Yanı bir teknenin sızden önce finiş vermesi her zaman sizi geçtiğı anlamına gelmiyor. Günün sonunda tüm tekneler yanşı bıtirdiler ve açıklanan dereceler göstenyordu ki yanşı kazanmış ve binncı olmuştuk. Her sene bır yıl boyunca girilen yanşlarda en iyi dereceyi alan yata trofe venlir. 1989 yılı trofesi de aynı zamanda Hayal ve ekibine ait olmuştu. Kıssadan hısse: Yanşta tekneyi her zaman zorlamak gerekmez, başuuza daha kötüsü gelmeden olanla idare etmek, hırsınızı aklınızın önüne geçırmemek çoğu zaman kazanmanızı sağlayabilır. lyı seyirler dileğıyle... \felken yansında hırsnua akfanızuı önüne geçirmemek çoğu zaman kaaranmanm sagtayahair