Catalog
Publication
- Anneler Günü
- Atatürk Kitapları
- Babalar Günü
- Bilgisayar
- Bilim Teknik
- Cumhuriyet
- Cumhuriyet 19 Mayıs
- Cumhuriyet 23 Nisan
- Cumhuriyet Akademi
- Cumhuriyet Akdeniz
- Cumhuriyet Alışveriş
- Cumhuriyet Almanya
- Cumhuriyet Anadolu
- Cumhuriyet Ankara
- Cumhuriyet Büyük Taaruz
- Cumhuriyet Cumartesi
- Cumhuriyet Çevre
- Cumhuriyet Ege
- Cumhuriyet Eğitim
- Cumhuriyet Emlak
- Cumhuriyet Enerji
- Cumhuriyet Festival
- Cumhuriyet Gezi
- Cumhuriyet Gurme
- Cumhuriyet Haftasonu
- Cumhuriyet İzmir
- Cumhuriyet Le Monde Diplomatique
- Cumhuriyet Marmara
- Cumhuriyet Okulöncesi alışveriş
- Cumhuriyet Oto
- Cumhuriyet Özel Ekler
- Cumhuriyet Pazar
- Cumhuriyet Sağlıklı Beslenme
- Cumhuriyet Sokak
- Cumhuriyet Spor
- Cumhuriyet Strateji
- Cumhuriyet Tarım
- Cumhuriyet Yılbaşı
- Çerçeve Eki
- Çocuk Kitap
- Dergi Eki
- Ekonomi Eki
- Eskişehir
- Evleniyoruz
- Güney Dogu
- Kitap Eki
- Özel Ekler
- Özel Okullar
- Sevgililer Günü
- Siyaset Eki
- Sürdürülebilir yaşam
- Turizm Eki
- Yerel Yönetimler
Years
- 2024
- 2023
- 2022
- 2021
- 2020
- 2019
- 2018
- 2017
- 2016
- 2015
- 2014
- 2013
- 2012
- 2011
- 2010
- 2009
- 2008
- 2007
- 2006
- 2005
- 2004
- 2003
- 2002
- 2001
- 2000
- 1999
- 1998
- 1997
- 1996
- 1995
- 1994
- 1993
- 1992
- 1991
- 1990
- 1989
- 1988
- 1987
- 1986
- 1985
- 1984
- 1983
- 1982
- 1981
- 1980
- 1979
- 1978
- 1977
- 1976
- 1975
- 1974
- 1973
- 1972
- 1971
- 1970
- 1969
- 1968
- 1967
- 1966
- 1965
- 1964
- 1963
- 1962
- 1961
- 1960
- 1959
- 1958
- 1957
- 1956
- 1955
- 1954
- 1953
- 1952
- 1951
- 1950
- 1949
- 1948
- 1947
- 1946
- 1945
- 1944
- 1943
- 1942
- 1941
- 1940
- 1939
- 1938
- 1937
- 1936
- 1935
- 1934
- 1933
- 1932
- 1931
- 1930
Our Subscribers Can Login And Read Original Page
I Want To Register And Read The Whole Archive
I Want To Buy The Page
SAYFA CUMHURİYET 30 ARALIK 1999 PERŞEMBE
DİZİ
'Insaneâbir dünya^mümldkLdür
Yüzyıldan
SERVtRT
20 yüzyüın.enazmdanbınyılın
tt
büyükdüş''u
adına. "dâha insanca bir dünya
T>
nın aranışını sur-
dürduğü dogrudur, ne \ ar kı yuzyıl, böyle bır dun-
yayı, özgürluğün, eşıtlı-
ğın, kardeşlığın dünya-
sını, savaşsız ve sömu-
rüsuz bır dünyayı -çok
uğraşsa da- kuramadı
21 yuzyıl, bu aramşı
sûrdûrecek En başta
yapması gereken de
yuzyılın eşığınde pıya-
saya sunıJen sahte for-
mullenn ustüne yurü-
mesı olacak
a
KûreseDeşme''yı
saptırma onlardan bın-
dır
'Küreselleşme'ye
nasıl bakmalı?
Son yıllann bır moda-
sı da şudur Pek doğal
bır ekonomık ve teknık
gelışmeyı anlamını
saptıraıak, ınsanlığın
bütun sorun ve çelışme-
lennden kurtulmanın
yolu olarak gostermek'
Bu basıtleştırmeye gıdı-
lırken. sapla saman bır-
bırıne kanştınlarak
"küresefleşme" soyutla-
nıyor ve ortunun altmdakı bır başka gerçeklık. ya
gorülmuyor ya da hınoğluhınce hesaplarla gız-
lenmeye çalışılıyor
"KüreseDeşme", aslında koku ta 19 yuzyıla
uzanan bır sureç Hareketoyuzyılda,ozellıklede-
nız araçlanndakı devnm, tıcaretın gelışmesıne bu-
yuk bır atılım getırdığınde başlıyor Ikıncı Dunya
Savaşı'yla zorunlu bır yavaşlamanın arkasından.
1945'ten sonra buyuyor Gunumuzde ıse kavrarn,
gıtgıde dunya çapında bır ekonorruyle butunleş-
meye goturen. mallann ve hızmetlenn mübadele-
sı ıle sermaye ve emek arasındakı gelışmeyı be-
hrtıyor Onunla. hem ekonomık sınırlann açılışı,
hem kurallanri dışına çıkış hem de ıletışımdekı
ılerleme anlablmış oluyor Boylece daha genış bır
soyleyışle, 1990'h yıllann başlannda, komûnıst
blokun çokuşu ve lıberal modelın -en azrndan gö-
rûnüşte'- zafere ulaşmasıyla geçerhhk kazanan
kapıtalıst ekonomının dünya çapında bır genışle-
mesı soz konusudur
Bunu böyle açıkça söylemek varken, kelımenın
arkasına gızlenmek neden'' Hele o kapıtalıst eko-
nomının başmı çekenm dupeduz "finans kapital"
olduğu ve Amenka'nın kurmak ıstedığı bır "Ye-
ni Dûnya Düzeni" doğrultusunda bır ışlev de yuk-
lendığı nıçm görmezlıkten gelınır
17
Yollan ulus-
lararası sermayeye açarken, ulus-devlet, ulusal
ekonomı, gıderek emek adına kazanılmış mevzı-
lenn darmaduman edılmesının yol açacağı fela-
ket nasıl olur da fark edılmez?
Ütopya ihtlyacı
20 yuzyü, utopyalann yuzyılı olmadı, tersme,
daha önce söylenenlen yaşama geçırmek ıçın ça-
baladı 21 yüzyıl ıse "daha însanca bir dünya"
adına ütopyalara yer vereceğe benzer, vermelı de
Utopya, bır yanıyla yetkın bır toplum tasansı, öte
yandan bır mutluluklar dıyan değıl mı
9
Her yanı
dökülen ve acılar ıçrnde kıvTanan ınsanlığa, bu
yolla da anlatılacak şeyler olmaz olur mu
9
Bunun belırtılen de gorulüyor şımdıden
Tekellenn ınsafsız kapıtalızmı yerıne "dayanış-
maabirekonomi*'>edoğrueğilımlervar 1998 ya-
zında dunyanın butun malî merkezlennı çarpan
nucu, demokrası bunalım ıçındedır Oyle de olsa,
Guney'de olduğu gıbı Kuzey'de de yurttaşlann -
daha da genışlığıne- katılımına dayanan deneyım-
ler görûluyor Avrupa'da derneklerın çoğalması,
tskandınavya'da komünlerm seferbeTohnası, Bre-
zılya'da Porto Alegre'de "katıtanaa bütçe" duzen-
lemesı, yenı bıryurttaşlık anlayışının yaşama geç-
tığı yolunda örneklerdır Hemen her yanda, -hem
bıreysel hem kolektıf- tamamlayıcı ınsan haklan
elde edılıyor Butun bunlar. bu- başka geleceğın
habercılendır
Gûney'den gelen ügınç ornekler var Oradan
savaş, açlık, doğal afet haberlenne alışığız Oysa
ıktısadı, sosyal, sıyasal her alanda yığınla gınşım
Afnka kıtası yüzyıl
içinde savaşlara,
zencı beyaz
düşmanlığına,
açlık ve sefalete
sahne oldu
Ya gelışmenm kultür alanına yansıması''
"Küresel" denılen yenı ekonomık modelm,
dûnya çapında gelışen bılgılendırme şebekelen-
ne dayandığı bır gerçek "Lıternct", onlann baş-
ta gelenı Ama Internet yoluyla, bır kûltûr küre-
selîeşmesı değıl, bu kûlturel bırornekhk, daha çok
bır "Amerikanlaşnuı''olmakta Kımı antropolog-
lar daha da vahım gelışmelenn tehlıkelenne ışa-
ret edıyorlar Üzerlermde durmaya değmez mı
bunlann
0
"KureseBeşme
w
ye kımsenın hayır dedığı yok,
ama saman altından yürüyen suyu da fark etmez-
sek. "daha insanca bir dûnya"nın kuruluşu tehlı-
keye gırer Amaç da, ö>le bu dunya kurmak
1
Bu yolda ütopyalara da ıhtıyacımız olacak.
borsa firtınası unutulmuş değıl, şımdı bızzat ma-
lî ekonomının temellen üzennde yenıden duşun-
mek, ozelhkle de olçusuz bır ıktıdar kazanmış
olan pıyasalan sılahlanndan anndırmak gerekı-
yor Yenı bırekonomı, ınsanı merkezaJan daha da-
yanışmacı bır ekonomı ıcat etmek zorundayız
Zengınlıklenn yemden boluşûmü, herkes ıçın ya-
şarrnnı surdürecek bır gelır sağlama, çalışma su-
resınde bır azaltma soz konusudur, onlann yanı
sıra, bır bağış ve karşılıklılık ekonomısı yaranna
para ve pıyasa ekonomtsını -en azından bır bölü-
müyle- tartışma konusu yapmak, yenı bır "birük-
te yaşama sanan"na yol açacaktır
Yenı bır yurttaşlık anlayışı yaratma uzennde
duruluyor Ulus-devletın zayıflaması, hemen her
yanda sıyaset sorumlulannı çarpan skandallar so-
"azgeüşmiş ulke" dedığımız bu ulkelenn yurttaş-
larmın ortaya koyduklan -olağanustu- dınamızmı
gostenyor Mah'nın bu- köyunde, koylûlenn or-
gutlenışı, Sahıl'de kooperaüflenn kuruluşu, Sene-
gal'de okur-yazarlığı arttırma, Brezılya'da sokak
çocuklarmm kurtanlışı, çoğu kez çaresızlığın un-
dadına koşan daha yığınla örnek Gelışme de on-
lara bağlı, yeter kı Bangladeş 'te "yoksııUarm ban-
kası" denen Grameen Bank'ın şaşırtıcı deneyımı-
nın gosterdığı gıbı ellennden tutulsun
Bır başka dunya, yen v e anlamı dennden den-
ne değışmış eğıtıme dayanacak her şeyden once
Ancak toplumda yaşamm her alam ondan etkıle-
necek ve, bılgılendırme teknolojısı, başta da ln-
ternet bu gelışmelerde çarpıcı bır rol oynayacak
yeter kı pıyasanın yasalannın ağırüğından yaka-
suıı sıyırmış olsun
1
Bunun gıbı ortak yaşamm ye-
nı ufuklannı da keşfetmek gerekıyor Bu arada
dışlanrmşlara eşıt haklar sağlayarak ve söz hakkı
vererek
Geleceğın yenı uruklan bunlar
Yazıya dökülmüş daha da somut bır tasan şu an-
latacağımız
1
Bemard Cassen adlı bır dûşunur, eskının kehme-
lenyle yem bır dunyanın kurulamayacağı, başkala-
nyla dayanışmayı öne alan bır yurttaşlık anlayışı-
na ıhtıyacımız olduğu, hele hele "ekonomiznTle
hesaplaşmamız gerektığı goruşûnden yola çıkarak
Yurttaslığın "On Emn" adıylabırutop>adeneme-
sınde bulunuyor (Manıere de voiı; 1998, sy 41, s.
10-12)
Bınncı emır, yenı çö-
zumleme araçlan edın-
memızdır "ÜretkenKk'',
"zengmlik", "serbest
mübadete", "rekabet"
\b yenne, ınsanın gelış-
mesını sağlayacak araç-
larayer venlmelı
1
tkıncı olarak, ıletışım
ve haberleşmeyı serma-
yenın egemenlığınden
kurtarmalı
1
Üçuncu olarak, mul-
tımedyanın doğru yol-
dan sapmasını onlemeu'
Dorduncu olarak, her-
kesın bır gelın olmasını
guvenceye bağlamalı'
Beşıncı olarak, her şe-
yı zengın "Kuzey"e aİa-
tan gelışme modelıne
karşı, "Gûney"e de ye-
nm vermelı
1
Altmcı olarak dunya
çapında bır kamusal
alankurmalı
1
Yedmcı olarak, malî
ıktıdan sılahlanndan
arındırmalı'
Sekızıncı olarak, ser-
mayenın evrensel haklannı ılandan başka bır şey
olmayan YaönnüannÇokyanhAndaşmasıyenne,
yatınmı kabul eden ulkelenn yurttaşlannın hak-
lanyla yatınmcılann gorevı uzenne kurulu bır ant-
laşmayı yururluğe sokmalı'
Dokuzuncu olarak, dızgmlennden boşanmış
serbest mübadele anlayışı yenne, sosyal koruma
ıle çevreyı koruma>T ıÛce edmmelı
1
Onuncu olarak, Avrupa Bırlıgı'nı bu ılkeler doğ-
rultusunda orgutlemelı
1
Bunlar, dıkkat çekıcı ve öğretıcı onenJer
Bütun bu dınamıkler, bır başka gerçeğın de al-
tım çızıyor Yenı bır enternasyonalızmı yaratma-
lıyız'
SÜRECEK
ı LUİItfA
ENİNE BOYUNA
ı
MILLENNIUM KUTLAMALARI
r*
'$
2000LERIN TURKIYESI
MECLİSTE GRUBU BULUNAN
BEŞ SİYASİ PARTİNİN LİDERLERİ
GELECEKLE İLGİLİ VİZYONLARINI
NURİ ÇOLAKOĞLU'NA ANIATTI
BEŞ LİDER BİRARADA
BÜLENT ECEVİT
DEVLET BÂHÇELİ
MESUTYILMAZ
RECAİKUTAN
TANSU ÇİLLER
200Ü
BU ANI SADEÇE
1000 YILDA BİR
YAŞAYABİLİRSİNİZ
26 SAAT KESİNTİSİZ
CANLI YAYIN
ÜM'
www.ntv.com.tr
BU AKŞAM
21:05
L
YARIN
TSİ11:30" DAN
www.ntv.com.tr İTİBAREN
BU YAYINI 102.8 RADYO POP1
TAN DA DİNLEYEBİÜRSİNİZ