Catalog

3 0 AKALJK 1999 PERŞEMBE • • • • CUMHURİYET SAYFA HABERLEREV DEVAMI 19 GÜNCEL CUNEYT ARCAYUREK U Baştarafi 1. Sayfada rek politika yapmayı marifet sa- yailardan çekiyor. Haddini bilmezlik, ikiyüzlülük, yaancılık ve halkı aldatma duy- gusu ile hareket edenlere Başba- kan Ecevit, o gece gereken dersi verdi. örneğin; kürsüdeki Çiller. Elle- ' rini sağa sola uzatarak bilgiç in- sanlara özgü bir konuşma yaptı. Kürsüdeki Ecevit, Çiller'in iltrfat saydığı, oysa alayımsılamaya ör- nek bir cümleyle konuşmaya başladı: "Her fırsatte akademisyen ol- duğunu belirten Çiller, bize eko- nomi dersleri verdi" dedi. Ikide bir ekonomi profesöriüğü srfatından kıvanç duyduğunu yi- neteyen DYP Genel Başkanı, hü- kümeti "yaptığı yanlışlıklann be- delini millete ödetmekle" suçla- dı. Yüz çizgilerine, gelecekten iç- terrtikle kaygılanan bir insan ifa- desi vererek "sosyal patlamalar- dan endişe ettiğini" söyledi.. - Fakat Başbakan Ecevit, Çiller'i bu noktada yakalayıp silkeledi. Üstelik ekonomi üzerine kısa bir yanıtla. Bütün söylemlerini bir ke- naraatıverdi: "Dünyadahiçbirkriz yokken 1994'te ülke ekonomisi- nikrize sokan 'ekonomi otoritesi- nin' derslerini ihtiyatla karşılıyo- ruz" dedi.. Berber elinden yeni çıkmış saç- lann çerçevelediği neşeli yüz, ha- vası kaçmış bir balon gibi ıstırap- lı bir biçimsellik aldı. Zira, Ecevit'in değindiği geç- miş, Çiller'in gerçek kimliğiydi. Çiller; beş yıl önce bir 5 Nisan günü açıkladığı ekonomik önlem- lerie 19 bin lira olan dolan, 38 bi- ne çıkardığını, fakiri daha yoksul- laştırdığını, kimi bankalardan de- valüasyon öncesi gece yansı do- larlann ucuza alınıp ertesi günü pahalı satılarak trilyonlann el de- ğiştirdiğini, hükümeti teslim etti- ği sırada örtülü ödenekten 500 milyann buhariaştığını.. iktidannın unutulmazlar arasına girmesine olanak sağlayan.. yüzlerce olayı anımsamıyor Ama işte usta bir kürsü adamı olan Ecevit, "Çiller vakasım" ka- lın çizgilerte belleklerden çıkanp güncelleştiriyor. Hak edenlere yanıt Demokrasi ve erdemi üzerinde Ecevit'e sataşamadı Çiller. Ama bir cümlesi var ki; içeriğini en son kullanacak olan siyasetçinin ken- disi olduğunu da unutmuş görü- nüyor. Çiller'e göre; "Demokrasi mü- cadelesi, demokrasi sabıkası olanlann taşıyamayacağı kadar asil bir mücadeledir". Doğru bir yargı ama ne yazık ki, Çiller'in siyaset kitabında bulun- maması gereken bir ana kural, bir öğe. Refah Partisi'ni iktidara taşrya- rak demokratik rejimin bir yıl için- de ara rejime dönüşmesine ola- nak sağlamayanlann kullanacağı bir ifade. Çiller, iktidar ve başbakanlık uğruna Erbakan'a tam destek olurken, 28 Şubat günleri darbe- nin Genelkurmay'ın nizamiye ka- pısından geri döndüğünü nasıl oluyorda, bugün bilmezlikten ge- liyor? Türkiye'de yüzsüzlükte maha- ret kazanmış kimileri var ki; geç- mişin 20. yüzyılda kaldığı sanısry- la 21. yüzyıla yeni kimlik kazana- rak gireceklerini düşlüyor. Ecevit'in konuşmasından; Çil- ter"in yanı sıra FP Genel Başkanı Recai Kutan da payına düşeni aldı. Kutan'a göre; Ecevit'le "Çağı yakalayamadı. Toplum kesimleri arasında dil, din, demokrasi ba- kımından sakıncalı çelişkiler ya- şandı". Ecevit, "Sayın Kutan, siz" diye başladı söze: "Atatürk'ü anlar, laik cumhuriyet ile uyum sağlar- sanız, bütün bu çelişkiler kendi- liğinden büyük ölçüde ortadan kalkar." O Atatürk ki; geçen binyılın 100 büyük devlet adamı listesinde Türkiye adının geçmesini sağlı- yor. Dünya, Türkiye'yi anıyorsa; Türkiye, Atatürk'ün gösterdiği çağdaş hedefiere başanyla yürü- düğü için anıyor. Nerede Atatürkçü Ecevit, nere- de Erbakancı Kutan! Tahkim ıılıısal yargıyı dışhyor ANKARA (CumhuriyetBü- rosu) - Cumhurbaşkanı Süley- man Demirel ile Milliyetçi- ANASOL iktidar ortaklığının ısrarla yasalaştırmak istediği "uluslararası tahkim uygula- masının. ihale ve inıtiyaz söz- leşmeieriiçin geriye döoükcşle- tilmesi77 önerisi, ulusal yargı denetiminin tûmüyle askıya alınması sonucunu getirecek. Genye tahkim uygulaması, son çıkan uyum yasalan ile liman- lardan otoyoUara, maden işlet- melerinden cep telefonu lisans- lanna değin bırçok alanı kap- sayacak. TBMM'de tartışmalara ko- nu olan "uluslarası tahkimin geriye dönük işletilmesi", baş- ta enerji dağıtım ıhalelerini ka- zanan medya holdıngleri ol- mak üzere birçok şirketın çı- kannı yakından ilgılendinyor Uluslararası tahkimin ana- yasaya yerleştirilmesinin ar- dından geçen günlerde TB- MM'den çıkan Danıştay, Idari Yârgılama Usulü ve Yap-lşlet- Devret yasalanndaki değişik- lıkler, uluslararası tahkim uy- gulamasuıın "yerS- yabutcT şiıket ayrunı yapılmaksızm ka- mu hizmetlerinin devrine iliş- kin ihale ve imtiyaz sözleşme ve şartlaşmalan için geçerli ol- masını öngördü. Ancak geç- miş yıllarda çeşitli kamu hız- metlerinı üstlenen ya da dev- ralmak için sözleşme-anlaşma imzalamış olan büyük holding ve şuketler, ortak olmak iste- dikleri yabancı şirketlerin de istekleri doğnıltusunda, "ulus- lararası tahJdnTın geriye dö- nük ışletılmesı amacıyla ikti- dara baskı yapmaya başladılar. Bu aşamada, TBMM'dekı kimi DSP ve MHP mılletvekil- lerinin de geriye dönük tahki- me karşı çıkrnalan üzerine Cumhurbaşkanı Süleyman De- mirel devreye girerek özellik- le enerjı yatınmlannın gerçek- leşmesi gerekçesiyle uluslara- rası tahkimin geriye işletilroe- sınin yasalaşması gerektiğini ileri sürdü ve hükümeti uyardı. Demirel'in istemlerine oİumlu yanıt Başbakan Bölent Ece- vit'ten geldi ve bu uygulama- nın TBMM'den tahkimin işle- yişine ılişkin bir genel yasa ile yüriiriüğe sokulacağını dile ge- tirdi. TBMM'de daha önce veri- len önergelerde "ulustararası tahkimin 1998yıh başudan iti- baren geçerii olması" hükmü göz önüne alındığında, ulusla- rarası tahkim yalnızca enerji sektöründe değil, birçok alan- da geriye dönük işleyecek. Cumhuriyet'in yaptığı araştır- maya göre uluslararası tahki- min geriye dönük uygulanaca- ğı kimi kamu hızmetı alanlan ve bundan yararlanacak kimi şırketler şöyle sıralamyor: Timan ahnımfa' Tekirdağ 1İ- manı (Akport-Dinçkökler), Giresun, Ordu ve Sinop liman- lan (Çakıroğlu), Rize limanı (Asım Çillıoğlu), Hopa limanı (Paık Holding-Turgay Ciner), Antalya (Ortadoğu Şirketi). Maden alanmda: Zonguldak Türkiye Taşkömürü Kuru- mu'ndan devrahnan özel röde- vans sahalan, Beypazan Trona , lşletmesi (Paık-Bayındır). Cep tdefona fisansı alanın- da: Turkcell (Çukurova grubu), Telsim (Uzan grubu). Otoyol ahnmda: Karadeniz otoyolu (Saray, Ceylan, Cen- giz, Tubin, Akyapı, Yüksel, Entes, Kolin, Tekfen, Nurol, Güriş, Metış, Limak, Polat, Mapa, Makyol, Baymdır, Do- guş), Bursa Çevreyolu (Gül- san, Göçay), Aydın-Denizli otoyolu (Kiska, Makimsan, Bayındır, Polat). Elektrik santrah alanında: Tekirdağ-Marmara Ereğlisi doğalgaz santralı (Trakya Elektrik AŞ, Enka, Uni-mar Enerji), Esenyurt doğalgaz santralı (Doğa, Missione- nergy) Kınkkale doğalgaz santralı, K. Ereğlisi doğalgaz santralı, Eskişehir doğalgaz santralı (Essel), Yalova doğal- gaz santralı (Ak Enerji), Kon- ya Ugın hnyit santralı, Afşin- Elbıstan A ve iki tesis ürutesi (Erg-Verbund Elektrik Üretim ve Ticaret Şirketi), Ankara do- ğalgaz santralı (Baytndır-Nati- onal Power-Mimak), Gebze, Adapazan, Izmir doğalgaz santrallan (Enka-tntergen), Is- kenderun ithal kömür santralı, aralaımda Gönen (Balıkesir) Sütçüler (Isparta). Çamlıca I (Kayseri), Tohma-Medik'in (Malatya) bulunduğu 30'a ya- kın hıdroelektrik santralı ve 1 jeotermal santral, Çeşme-Ala- çatı rüzgâr santralı (Demırer- Ares), Kangal, Tunçbilek (Temzet), Yatağan, Yeniköy- Kemericöy (Bayındır) ve Ça- yırhan tennik (Park) santralla- n. Enerjidagmm abnmda: Ba- lıkesir - Çanakkale bölgesi (Korona Mühendıslık), Aydın - Denizli - Muğla bölgesi (DE- MAY), Konya - Karaman böl- gesi (SEDAŞ), Izmir - Manisa bölgesi (GEDAŞ ya da Sen- kom) Eskişehir - Bilecik - Kü- tahya bölgesi (BEK Enerji), Kahramanmaraş - Adıyaman bölgesi (AKEDAŞ), Afyon - Uşak - Burdur - Isparta bölge- si (Kocatepe Elektrik), Kocaeh - Gebze bölgesi (Ceylan) An- kara - Kınkkale bölgesi (AKE- DA), Samsun - Ordu - Sinop (ParkHolding), Elaağ - Malat- ya - Tunceli - Bingöl bölgesi (GAP Elektrik) Şanlıurfa böl- gesi (ŞUREDAŞ Elektrik), Is- tanbul ili Trakya yakası (tSE- DAŞ-Çukurova-Doğan Hol- ding), Tekirdağ - Kırklarelı - Edirne bölgesi (TEKAŞ), Sa- karya - Bolu bölgesi (SBD), Kırşehir - Nevşehir - Niğde - Aksaray bölgesi (ANDAŞ) Yozgat - Srvas - Tokat bölgesi (Kızüırmak Elektrik). Trabzon - Rize - Artvin - Gümüşhane - Giresun bölgesi (Zıgana Elekt- rik) Zonguldak - Çankın - Bar- tın - Karabük (Batı Karadeniz Elektrik) Bursa - Yalova böl- gesi (Ihlas Grubu). Çeşitli belediyelerin su, ray- lı sistem, kanalızasyon gibi hizmetleri ile ilgılı olarak ım- zaladıklan sözleşmelerde de uluslararası tahkim geriye dö- nük uygulanabüecek. Böylece, kimi belediyelerin geçmişte onayladıklan anlaşma ve söz- leşmelerde yer alan "uiosiara- ras tahkim'1 hükümleri nede- nıyle yaşanan tartışmalar da sona erdirümiş olacak. Kargo uçağı denize düştü • Baştontfi 1. Sayfada 30 dakika knzey, 033 dakflta 20 derece do- ğu parametrelernıde'' venldiğini bıldirdi- ler. Donanma Komutanlığı'na bağlı gemi, helikopter, uçaklar ile sahil güvenlik ve jandarma ekiplerince havadan ve karadan başla&lan arama çaüşmalan sûrdürülüyor. Yetkililer, Zonguldak'tan Turgut Reis Fır- kateyni ile Sinop ve Inebolu Sahil Güven- lik ekiplerinin de çalışmalara katıldığıru bildirdıler. Devlet Hava Meydanlan lşletmesi Ge- nel Müdürii Topa Tbker, Ekvator Guana Havayollan'na ait Antonov 28 tipi uça- ğın. yakıt ikmali için Ankara Esenboğa Havaalanı'na teknik iniş için izin istediği- ni belirtti. Uçağın, 3200 feet'te, 85 not hız civanndayken sivil radarlarda tespit edil- diğini bildiren Toker, irtifa kaybının, uça- ğın düştüğünü gösterdiğini ifade etti. tran Sivil Havacıhk Kurumu Başkanı Behzad Mezahiri de. Tahran'a gelmekte olan Ukrayna uçağının düştüğünün radar- lannca da tespit edildiğini söyledi. Beh- zad Mezahiri, olayla ılgili her türlü yardı- mı yapmaya hazır olduklannı bildirdi. Yanıt bekleyen 15 soru • Baştarafi 1. Sayfada kıplan aracılığıyla hangi sıklıkla denetle- niyordu? Denetim sonucu hazırlanan ra- porlarda bankalann kötü durumda olduk- lan ortaya çıkmamış mıydı? • Bankalar yeminlı murakıplannın ra- porlannda baflkalann kötü yönetildıklen- ne ilişkin saptamalar varsa neden gereğı zamanında yerine getirihnedi? • El konulma süreci öncesinde bankala- nn malı yapılannın düzeltılmesi için Ban- kalar Yasası'nın da verdiği yetkilere daya- nılarak çeşitli önlemlere başvuruldu mu? • Söz konusu 5 bankanm da içinde yer aldığı 10-12 bankanın malı yapılannın kö- tü olduğu ve devletin el koyacağına ilişkin söylentiler, 1 yılı aşkın bir zamandır piya- salarda dolaşıyordu. Buna karşın neden da- ha önce önlem ahnmadı ve bankacılık sisteminin güven- siz bir ortamda çalışmasına göz yumuldu? • Egebank'tn hileli devri- ne ilişkin Haziran 1999'da hazırlanmış raporla yargı sü- reci başlanlırken bankayla il- gili önlemler neden o dö- nemde ahnmadı ve bankaya el konulmasında neden geci- kildi? • El konulan bankalardan dolayı devletinüstlendiği yü- kümlülük ne kadar? • Bankalara yapılan mü- dahalede geç kahndığı belir- tiliyor. Geç kalma nedeniyle devletin üstlenmek zorunda kaldığı zarar ne kadar? • Hükümet ve ekonomi yetkilileri sürekli. el konulan bankalann rehabilite edile- ceğini belirtiyorlar. Ancak rehabilitasyonun içeriği hak- kında açıklama yapılmıyor. • Bankalann rehabilite edildikten sonra eski sahiple- rine iadesinin söz konusu olabileceği iddialan yalan- lanmadı. • Bankalara elkonulduğu ilk gün, devletin bankalann zaranmn tamamırö ûstlenmeyeceği yollm- • da açıklama yapıldı. Bu ne anlama geli- yor? • Tasarnıf Mevduaö Sigorta Fonu'nda- ki 8 banka hangi takvime göre ve nasıl bir süreçle saülacak? • Bankalann off-shore (kıyı bankacılığı) hesaplannda mevduat güvencesi bulunmu- yor. Türkiye'deki birçok bankanın, topladı- ğı mevduatın önemli bir kısmını off-shore kuruluşlanna aktardıklan belirtıliyor. Bu hesaplann dunımu ne olacak? • Holding bankacılığının önlenmesine yönelik önlemler düşünülüyor mu? • Diğer ülkelerde medyanın başka işle uğraşması yasakken Türkiye'de medya or- ganlannın banka sahibi olmalanna karşı bir önlem düşünülüyor mu? G U N D E M MUSTAFA BALBAY M Baştarafi 1. Sayfada ce "çekler" hecesiyle ilgili. 2.2 katrilyon lira, iki elin parmaklannı geçmeyen aile tarafından iç ediliyor. Bu bankalann bir yıldır zor durumda olduğu hükü- metin her katı tarafından biliniyor; bankalardan ba- zılan altı aydır Bankalar Birliği'ne bilanço gönder- miyor. Bütün bunlann ardından atılan adım için, "en cesur karar" deniyor. Gerçekten doğru başlık. Bu kadanna kîmse ce- saret edemezdi! ••• Hükümet iki aydır kamuoyunu nükteer santral ko- nusunda hazırlamaya çalışıyor. Elektrikler kesildi, zirveler yapıldı, "2000 yılının dünya lideri Türkiye" gazlan verildi... önceki akşam üç lider bir kez daha bir araya gel- di. Kesin karan vermeye çalıştılar, olmadı. ihale gün- lerdir Kanada firmasıyla Amerikan fırması arasında- gidip geliyor. Hükümet ortaklan karar vermedeki zortuğu anlat- maya çalışırken şunu söylüyorlar - Işsiyasi! Dünyanın adım adım terk ettiği bir teknolojinin Türkiye'ye getirilip getiıilmemesi tartışılıyor. Duyar- lı kesimler, insan sağlığı açısından bunun getirip gö- türeceklerini anlatmak için çırpınıyor. Hükümet si- yasi karar vermeye çalışıyor! Biz, siyasiler politika üretemiyor, diye yakınıyor- duk, meğer yanılmışız; ihale siyasetindeki özverile- rine diyecek yok! • • • Tahkim konusundaki anayasa değişikliğinin Mec- lis'ten geçirildiği günlerde, bunun arkasının gelece- ğini öngörmek zor degildi. Hükümetin yeni yıla devrettiği konulann başında tahkimin geriye doğru işlemesi için yasal hazıriıkla- nn tamamlanması geliyor. Örneğin kişi ihaleyi almış. işe başlamış, ihale şart- lanna göre parasını bulmuş, uluslararası koşullar gereği tahkimin olmamasının riskini de ihale bede- lineeklemiş... Şimdi bu kişiye, "AJ sana bedava tah- kim" demeye hazırlanıyorlar. Bu tür politikalann üreticisi ANAP, DSP'yi ikna et- miş görünüyor. Şimdi MHP biraz bozuk, "çokgeri- ye işlemese de az geriye işlese" diyor. Bakalım ortaklar ne kadar gerici çıkacaklar! ••• ANAP lideri Mesut Yılmaz 28 Şubafa birtanım daha getirdi: Dar 28 Şubat, geniş 28 Şubat. Yılmaz'a göre dar anlamdaki bitti, geniş anlam- daki devam ediyor. Yılmaz'ın bu degerlendirmesi- nin ardından TBMM Genel Kurulu'na türbanla giri- lemeyeceğinin içtüzüğe eklenip eklenmemesi tar- tışıldı. DYP-FP'ye ANAP'lılann ve MHP'lilerin oyla- n eklendi ve reddedildi. Bunun üzerine Yılmaz dev- reye girdi; bu oylamanın yeniden yapılmasını ve evet oyu verilmesini istedi. MHP'de de benzer bir hava esiyor. Bir ülke düşünün ki, Danıştay'ı, Yargıtay'ı, Ana- yasa Mahkemesi koro halinde aynı karan vermiş, TBMM'si ne yapacağını bilemiyor. TBMM bu konuyu da yeni yıla bırakmış durum- da. Ne yapacağı ise hâlâ kesinlik kazanmış değil. Laiklik, siyaset borsasında; tıraşlanması prim ya- pıyorsa bu tarafa, okşanması prim yapıyorsa öbür tarafa... • • • Uygar dünyanın geçen yüzyılda kökünden çöz- düğü bir sorun bizim en büyük kentimizin neredey- se yaygınlaşan hastajığı. Istanbul'da Serpil Özbek adlı birçocukla Hüse- yin Şahin adlı 44 yaşındaki bir yurttaş art arda ku- durarak öldüler. Türkiye, Avrupa'da kuduzdan insanlannın öldü- ğü tek ülke. Konunun tartışılma biçimi ise şu soru- yu gündeme getiriyor Acaba tüm toplum olarak şizofren miyiz? Insanlann kuduzdan ölmesinin kabul edilir yanı yok. Ama bunu önlemek için tüm köpekleri ortadan kaldıralım demek de çözüm değil ki. Bu mantık, içme suyunda mikrop bulununca ve bundan birkaç kişi yaşamını yitirince şu öneriyi getir- meye benzemiyor mu: - Kente su verilmesini yasaklayalım! komisyonu atakta • ANKARA (Cumhariyet Börosu)-TBMM Partilerarası Uzlaşma Komisyonu anayasa değişikliği çalışmalan için başlattığı siyasi parti liderlerinden destek arayışını sürdürüyor. FP Genel Başkanı Recai Kutan ile görüşen Komisyon Başkanı Nejat Arseven, "konjonktüre göre paçal anayasa değişiklikleri yerine toptan ve bir bütün olarak değişiklik yapmayı amaçladıklannı" söyledi. Kutan da anayasa değişikliği konusunda partisinin her türlü desteğe hazır olduğunu belirtti. HESAP Tek Hesap'ta çok marifet! Vadesiz hesap gibi kullanın, vadeli hesap gibi kazanın. • Vadesiz hesabın tüm kotaylıklarını yaşarken, günlük bakiyelerinize göre aylık faiz kazanırsınız. • Tüm Bireysel Bankacılık işlemlerinizi Tek Hesaptan yapabilirsiniz. • Tek Hesap, kredili mevduat hesabı olarak da kullanılabilir. Hemen bir İktisat şubesine uğrayın, Tek Hesap avantajlarından siz de faydalanın. (0212) 274 16 16 www.iktisatbank.com.tr İKTİSAT Memnuniyetle