Catalog

15 EKİM 1999 CUMA CUMHURİYET SAYFA / ekonomiC" cumhuriyet.com.tr 13 TUKODER'in fteprem toplantısı • Ekonomi Servisi - Tüketıciyi Koruma Derneği'nin (TÜKODER) yann "Mannara depremi ve tüketici hakJan" konulu bir toplantı düzenleyeceği bildirildi. Toplannya TMMOB 2. Başkanı Celal Beşiktepe, Şehir Plancilan Odası Gn. Sekreteri Senihi Kitapçı. ÎTÜ Inşaat Fak. Öğr. üyesi Prof.Dr. Eren Omay. Gazeteci Meral Tamer, Avukat Ergin Cinmen, TÜKODER üyesi Kadir Onaran, TÜKODER Istanbul Şube Bşk. Yrd. Recep Yılmaz. TÜKODER Yalova Şb. Bşk. Gülseren Köse'nin de konuşmacı olarak katılacaklan kaydedildı. Emeklilerin belirlendi • ANKARA (ANKA) - SSK emekli, dul ve yetimlerinin Ekim 1999 dönemine ilişkin ayhk günleri belirlendi. SSK Genel Müdüriüğü'nden yapılan açıklamaya göre, tahsis numarasının son rakamı 5, 7 ve 9 olanlara 19 Ekim Salı günü, 1 ve 3 olanlara 21 Ekim Perşembe, 4, 6 ve 8 olanlara 22 Ekim Cuma, 0 ve 2 olanlara ise 25 Ekim Pazartesi gününden itibaren maaşlan ödenecek. Damgasız ete dikfcat • ADANA (AA)- Veterinerler halkı üzerinde damga bulunmayan et almamalan konusunda uyanyorlar..Adana Büyükşehır Belediyesi Veteriner lşleri Şube Müdürü İbrahim Gannemoğlu, Adana'da eylül ayı içindekı denetimlerde, bir ton kontrolsüz et ele geçirildiğini belinerek, konunun ürkütücü boyutlara ulaştığmı kaydetti. Gannemoğlu, damgasız etlerdeki artışın denetım eksikliğinden kaynaklandiğını ifade ederek, ildeki yurttaşlan güvenmedikleri yerden et almamalan konusunda uyardı. Denetimlerde çok miktarda at ve eşek eti ele geçirdiklerini de belirten Gannemoğlu, özellikle seyyar satıcılarla Iokantalan denetlediklerini bildırdi. TffiAŞ'm alacakları • ANKARA (AA)- Türkiye Elektrik Üretim ve tletim A.Ş. (TEAŞ) Genel Müdürü Muzaffer Selvi. deprem nedeniyle tahsilatlar gerçekleşmeyince, Türkiye Elektrik Dağıtım A.Ş'den (TEDAŞ) 1 milyar dolara yakın alacaklan biriktigini bildirdi. Bölgede kurulacak prefabrike evler konusunda da kendilerine bir bilgi ulaşmadığını kaydeden TEDAŞ yetkilileri, bunlann yerinin, sayısınm kendilerine bildirilmediğini, bu konutlara elektrik getirilmesı için 8-10 trilyon liralık kaynağa ihtiyaç duyuldugunu kaydederek, bu kaynagın nereden sağlanacağının da hâlâ belli olmadığını belirttiler. 2. Avrasya Ekonomi Zipvesi • tSTANBUL(AA)- Devlet Bakanı Prof. Dr. Şükrü Sina Gürel, Avrupa Birliği (AB) ile ilişkilerin geliştirilmesinin Avrasya için de çok önemli ve yararlı sonuçlar vereceğini kaydetti. Bakan Gürel, 2. Avrasya Ekonomi Zırvesi'nin ilk oturumunda yaptığı konuşmada, Türkiye'nin dış ekonomik ilişkileri içinde AB ile ilişkilerinin önemli bir yer tuttuguna dikkati çekerek, "îthalat ve ihracatımızın yansı AB ülkeleri ile gerçekleştiri lmektedir. Türkiye'ye yapılan dogrudan yatınmlann yüzde 70" i AB'den gelmektedir" dedi. Başbakan Ecevit ortaklar arasmda uzlaşma sağlandığını söyledi. Ancak ortada henüz rakam yok Bütçede sora işaretleriANKARA (Cumhuriyet Bürosu) - Uluslararası Para Fonu'yla (IMF) ya- pılacak stand-by'da kılit konuma gelen 2000 yıh bütçesi ve temel ekonomik he- deflere ilişkin dün yapılan liderler zir- vesinden de rakam çıkmadı. Başbakan Bfilent Ecevit'in, bugün Bakanlar Ku- rulu'nda göriişülecek bütçeye ve eko- nomik hedeflere ilişkin temel büyüklük- Ier üzerinde, koalisyon ortaklan olarak tam bir uzlaşma sağladıkJannı bildirrne- si. hiçbirrakamın kamuoyuna açıklan- maması karşısmda boşlukta kaldı. Ece- vit, sosyal adaleti gözeten gelir arttın- cı önlemlere başvurulacağmı, memur- • Liderler zirvesinin ardından açıklama yapan Ecevit, istikran gözeten ve enflasyonun hızını düşüren bir bütçe yapısı hedeflendiğini, 2000 yılında kamu çalışanlannın enflasyona ezdirilmeyeceğini söyledi. • 48.5 katrilyon lira olarak belirlenen 2000 yıh bütçesinde, faiz ödemelerine 20 katrilyon aynldı. Bütçede çahşanlann vergi iadelerinin ödenmemesi yönünde bir düzenlemeye gidilmeyeceği belirtildi. lann enflasyona ezdirilmeyeceğini söy- ledi. Enflasyon hedefinin yüzde 25 ol- duğu, memur zammının da bu düzey- de tutulduğu, ancak DSP ile MHP'nin yıllık yüzde 25'lik artışın bıraz daha yükseltilmesini istedikleri belirtildi. Hükümetin, IMF'nin istemi doğrul- tusunda sert düzenlemelere gitmek zo- runda kaldığı bütçe üzerinde yaşadığı sıkıntı dün de sürdü. ANAP lideri Me- sutVılmaz'ın liderlerzirvesinden son- ra Devlet Bakanı Hüsamettin Ozkan, Devlet Bakanı RecepÖnal'la Özkan'ın makamında görüştüğü öğrenildi. Büyüklüğü 48.5 katrilyon lira ola- rak belirlenen 2000 yıh bütçesinde fa- ızödemelenne 20 katrilyon lira aynlır- ken personel ödeneklerine 9.9 katrilyon lira, yatınm ödeneklerine 2.5 katrilyon lira aynldığı öğrenildi. Bütçede, 22.9 kat- rilyon lira vergi geliri hedeflenirken fa- iz dahil transfer harcamalan için 32 katrilyon liralık ödenek aynldı. Böyle- ce bütçede 19.1 katrilyon lira düzeyin- de açık olması hedeflendi. Buna göre bütçe açığı gayri safı milli hasılanın yüzde 15'ıni aşacak. Enflasyon hedefi yüzde 25 düzeyinde tutulurken defla- tör ise yüzde 42.5 olarak belirlendi. Ulusal gelirin 125 katrilyon lira, büyü- me hedefinin de yüzde 5.5 düzeyinde öngörüldüğü öğrenildi. Depremle ilgı- li yapılacak harcama ve gelir düzenle- melerinin bütçede ayn kalemlerde yer alması bekleniyor. Bedeh askerlikten ge- lecek kayanağın özel tertip kaleminde 1 ürkiye Maden Işçileri Sendikası Ege Bölge Şube Başkanı Nayim Sezer, TKl Genel Müdürü Yusuf Çebi'nin 12 yıllık görev süresini müteahhitlere 'iş ayarlamakla' geçirdiğini öne sürerek, başanlı görünmeye yönelik gerçek dışı açıklamalarla kamuoyunu yanılttığını iddia etti. Son 12 yılda yatınmlar durdu, milyarlarca dolar harcanan projeler iptal edildi TKI zarara malıkûııı edildi CELAL YILMAZ JZMİR - Türkiye Kömür îçteTOıeteri *nde (TKf) son 12 yıl içinde yatınmlann durdurul- duğu, üretimın yan yanya düştüğü ve milyon- larca dolar harcanan projelerin iptal edilmesiy- le de devletin zarara uğratıldığı savlandı. Tür- kiye Maden Işçiten Sendikası Ege Bölge Şube Başkanı Nayim Sezer TKl Genel Müdürü Yu- suf Çebi'nin 12 yıllık görev süresini müteahhit- lere "iş ayarlamakla" geçirdiğini öne sürerek, başanlı görünmeye yönelik gerçek dışı açıkla- malarla kamuoyunu yanılttığını iddia etti. TKl'nin dev makinelerinin yedek parça ek- sikliğinden çalışamaz durumda olduğunu kay- deden Sezer, 12 yıl önce sanayiye ve piyasaya satılan kömürün 12 milyon ton olduğunu, bu ra- kamın 1998'de 6 milyon tona düştüğüne dikkat çekerek, piyasadaki boşluğu kömür ithal eden özel firmalanadoJdurdugunıvkaydeia. Sezer, şusorulann yanıtlanmasını istedi: # TKl'nin en büvük işletmesi Ege Linyit tş- letmekri'ade (ELİ) 625 milyon ton rezervin 400 milyon tonu yeralü yöntemleriyle alınabilecek, yüksek kalitdi ve ithal kömürie rekabet edecek düzeydedir. Garp Linyit tşletmeleri'nde (GLİ) ise 262 mihon ton rezervin 195 mihon tonu ay- nıniteliktekömürdür. Genel MüdürÇebi, 12yil- da yeraltı üretimiyle Ugiti hiçbiryatinmyapma- dığı gibi var olan ocaldan da kapatmaya çahş- maktadır. Neden? # Soma-Işıklar'da DPT'den onaylanmış ve 2.5 milyon tonlukkömürüretim kapasitesi olan yeraltı projesini neden durdurdu? Müyonlarca dolar harcanan Soma-Eynez yeraltı ışletmesini kapatıp açık işletme yaparak müteahhide ihale ettnek için proje hazıriatılmakta, yeıaltı ocak- lan yeterli işçi olmadığı için tam verimlilikle ça- hştınlamamaktadır. Neden? # Soma-Eynez ve Tunçböek'te veraJündan kömürçıkarmakiçin özel sektöreihaie açü. Tunç- bikk'i iptal etti. Eynez ihalesini kazanan müte- ahhit firmayla 1998 yılının son ayında sözteşme imzaladı. Ancak bugüne kadar yer testimi yap- madL Gerekçesi nedir? Başbakankk YüksekDe- nefleroeKuruhınun 1997raporunagöreTKl'nin parasııu Ankara'da 15'i özel, 48 baoka şubesin- de repo etti. Özel bankalar, TKl'nin ve devletin olan bu kaynaklaria yüksek faizle tahvil alarak devtete borçvenü Yani devletin parası >ine dev- ietevnüerek faizahndı.TKt'ninbuyö'ntemkgös- terdiği kânn ne kadan repodandır? Nayim Sezer, Çebi'nin 12 yıllık görev döne- mini orgaBizasyon şeması yaparak geçirdiğini ve bu uygulamayla personeü sürçkh huzursuz et- tiğini öne sürerek, şemalann ne zaman kesinlik kazanacağını ve hangi kriterlere göre hazırlan- dığının bilinmediğini savladı. Sezer, şunlan söy- ledi: *TKİ"ıu'nürettiğikömüriikullanançirnen- tofabrikalannınçoğuAmerika'daaOkürünoJan petro-kokla çauşmaya başladı. TKİ halkın yaka- cak kömür ihtiyacuu karşılryordu. yerini ithal kömür akh. Burüarta rekabet etmek için ne yap- ü? Kurunı 1986 yıtana kadar bfiyük yaonmlar yapnuşür. Bu >-atırnnlanıı ürünlerini topiayarak kâr ettiginiiddia ediyor.Buodansonrayönetime gelecekolanlarakendüertninbırakacağı miras ne- dir ve hangi yatırunlara ûnza atb?" Sirketlerde uyku odası Iş saatinde 'şekerleme' moiası • Çalışanlardan biri ilk uyku odası deneyimini şöyle anlatıyor: "Bir kamera aradım. Horlarsam beni yakalarlar mı diye." T Ekonomi Servisi - Işyerinde uyumak tabu olmaktan çıkıyor. Çoğu ABD'de olmak üze- re bazı şırketler, çalışanlannın işyerlerinde 'şekerleme' yapmasına izin veriyor. Morali ve verimiiliği yükselrmeyi amaçlayan bu iş- yerleri personelin uygun saatlerde 'kestire- bileceği" uyku odalan açıyor ya da mola sa- atlerinde uyumalanna izin veriyor. Hem Union Pacific hem de onun en bü- yük rakibi Burlington Northem Santa Fe De- miryolu şirketi, tren durduğu ya da mürette- batın diğer bölümünün uyanık olduğu sıra- larda çalışanlanna en fazla 45 dakikaya ka- dar 'kestirme' izni \eriyor. ABD ordusu bi- le yeni araştırmalann ışığmda, mümkün ol- duğu zamanlarda personeline 'kestirme izni' verebileceğini söylemeye başladı. Bir çah- şan ilk deneyimini şöyle anlatıyor: "Bir ka- mera ya da teyp anyorsunuz. Merak ediyor- sunuz, 'Horlarsam acaba beni yakalayacak- lar mı' diye." Washington'daki Ulusal Uyku Vakfi'nın araştırmalanna göre. Amerikalılar dedele- rinden ortalama olarak 20 dakika daha az uyuyorlar. Ulusal Uyku Vakfi. iletişim çağı- nın çalışanlann ış saatlerinde uykusuzluk halini arttırdığını vurguluyor: lnternet, 24 saat televizyon ve kesintisiz borsa gibi uy- gulamalar yüzünden iletişim çağı insanı ge- ceierini ekran karşısmda geçiriyor. 300 trilyon lira olarak yer alacağı öğ- renildi. Ecevit, liderler zirvesinden sonra yaptığı açıklamada. hiçbir soruyu "bu brrbasınaçıklamasıdeğir dıyerekya- nıtlamazken "2000 yıh bütçesinin temel büvüklükJeri üzerinde tam bir mutaba- kata varümışOr" dedi. Ecevit, bütçenin ülke ekonomisinin koşullan göz önünde tutularak hazırlan- maya çalışıldığını belirtirken "Istikra- n gözeten ve enflasyonun hızını düşü- ren bir bütçeyapısı hedeflenmistir. 2000 yüında kamu çalışanJan enflasyona ez- dirUmeyecektir. Bütçe, Bakanlar Ku- nıhı'ndan geçtikten sonra 17 Ekim Pa- zar günü TBMM'ye sunulacaknr" di- ye konuştu. Ecevit, görüş bırlığıne va- nlan temel noktalan şöyle sıraladı: • Kamu harcamalannda en yük- sek tasarruf sağlanacak. • Yatınmlarda kesin öncehkler sap- tanacak. • Kamu geliıierinde sosyal adale- te uygun yoflardan gerekU arüştan sağ- layıcı düzenlemeler yapılacak. • Özelleştirmeler hızlandınlacak. • Dışsatımı ve kaynak akışını özen- dirici önlemler alınacak • Depremle ilgili gelir ve harcama- lar belirli kurallara bağlanacak. Vergi iadelerinin ödenmemesine iliş- kin düzenlemenin söz konusu olmadı- ğı ileri sürüldü. Hükümetin böyle bir dü- zenleme için yasal bir çalışma yapma- sı gerektiği, aynca eski Malıye Bakanı Zekeriya Temizei döneminde çıkanlan yasaya göre devletin de ödemesini ge- ciktırdiği borçlan için faiz ödeyeceği- ne dikkat çekiliyor. Hükümetin yüzde 25'lık enflasyon bedefı kapsamında memurlara da yıl boyunca yüzde 25'e ulaşacak biçimde ilk 6 ayda yüzde 15. ikinci 6 ayda yüz- de 10 düzeyinde zam vermeyi planla- dığı bildirildi. Ancak hükümetin ilk 6 ayda verilecek zammı birkaç puan da- ha yukan çekmek istediği öğrenildi. Fa- iz dışı fazlanm da ulusal gelirin yüzde 3'ü düzeyine çıkanlması hedefleniyor. Ecevit'in sosyal adaleti gözetici ge- lir arttıncı önlemlere başvurulacağı açıklamasına karşın deprem vergileri ve bu tasanda düzenlenen akaryakıt tü- ketim vergisinin yüzde 500'e kadar çı- kanlması yönündeki çalışmalardan ge- ri adım atılmayacak. MHP'li Sanayi ve Ticaret Bakanı Ah- met Kenan Tannkulu'nun ardından MHP'li Tarım ve Köyişleri Bakanı Hûs- nü Yusuf Gökalp dc bütçenin IMF'nin istekleri doğrultusunda şekillendirilme- sine "IMFnin diretmesi di>ebir şe>i Ta- run ve Köyişieri Bakanlığı olarak asla kabul edemeviz. IMF öneride bulunur. Bunlar tarüsılır. Ama kati surede Tür- kiyeCumhuriyetidevleti bütçesini L\1F yapamaz" diye tepki gösterdı. Çiftçilerin enflasyona ezdirilmeye- ceğini. bütçe hazırlanırken sosyal ada- Ietin göz ardı edilmeyeceğıni savunan Gökalp, "Bir kadife işler gibi göz göz iş- lenerek Türk mflleti için en güzel bütçe diye konuştu. Kışlık giyecek fiyatlan el yakıyor • Asgari ücretin net 68 milyon 600 bin lira düzeyinde olduğu Türkiye'de bir kişi, bir ayhk kazancı ile ancak tepeden tırnağa giyinebiliyor. Büyük mağazalarda fiyatlar astronomîk Ekonomi Servisi - Vitrinler sonbahar-kış sezonu kreasyonlan ile donanırken, fiyatlar adeta el yakıyor. Asgari ücretin net 68 milyon 600 bin lira düzeyinde olduğu Türkiye'de bir kişi bir aylık kazancı ile ancak tepeden tırnağa giyinebiliyor. Ancak tercih markalan ürünlerden yana ise bir asgari ücret karşılığı sadece bir kaban ya da bot almak mümkün olabiliyor. Uzun bir süredir devam eden yaz indiriminin ardmdan mağazalarda yeni sezon oldukça pahalı açıldı. Kışın vazgeçilmezlerinden kazaklann fıyatı 5 milyondan başlayıp 30 milyon liraya kadar çıkarken, ayakkabılann fıyatlan ise 12 milyon liradan 50 milyon liraya kazar uzamyor. Mağazalarda fıyatlan pahalı bulan yurttaşlar alış-veriş için semt pazarlannı tercih ederken satışlann oldukça düşük olduğu mağazalann kısa bir süre sonra indirimlere gideceği belirtiliyor. IpekYol: Ceket Pantolon Etek Triko Çanta Kemer 64.900.000 10.000.000 21.300.000 22.950.000 32.150.000 14.250.000 Yonca Bebe: Ayakkabı 11.000.000 Kazak 10.360.000 Pantolon 20.100.000 Bebek Takımı 18.300.000 Escada Sport: Hırka Pantolon Kemer Ayakkabı 752 DM 384 DM 289 DM 342 DM B«netton: Triko Gömlek Bot Ceket Pantolon ( Vakko: Gömlek Kravat Eşarp More More: Hırka Triko Gömlek Çanta Elbıse > 14.950.000 8.950.000 46.950.000 59.950.000 33.950.000 35.000.000 1 19.800.000 1 27.900.000 1 24.950.000 23.900.000 14.950.000 43.950.000 22.450.000 Banka birleşmeleri tüm hızıyla sürerken çalışanlar bash altına alınmaya başladı JiipoıryiCdarekiibeûnfitiıınısıçcilışana © <5> • Haksız uyguîamalardan şikâyet eden işçilerin sayısı son 10 yılın en yüksek düzeyine ulaştı. Ekonomi Servisi - Krizin yaralannı sarmaya çalışan Japonya'da şirketlerçareyi birleşmekte ya da çahşanlannadaha katı davranmakta buluyor. Sumitomo ve Sakura Bank'ın dünyanın en büyük ikinci bankacılık grubunu oluşturmak üzere birleşme görüşmeleri sürdürdüklerini açıklarken artan rekabetin famrası Japonyaida da çalışanlara çıkartılıyor. Ülkede haksız uygulamalardan şikâyet ederek mahkemelere başvuran işçilerin sayısı son 10 yılın en yüksek düzeyine ulaştı. Sözkonusu birleşmeyle toplam \'arlıklan 1 trilyon 308 milyar dolarlık bir banka ortaya çıkacak. Ekonomik kriz sonrası yavaş yavaş toparlanmaya başlayan Japonya'da işçilerin işverenlerine karşı açtığı davalann sayısı ülkeçapındageçen yıl için 1800 olarakaçıklanırken Yomiuri Shimbun gazetesinin haberine göre, Japon İşçi Avııkatlan Birliği haziran ayının sadece bir gününde ve sadece' Tolcyo'dan 858 şikâyet telefonu aldıklannı bildirdiler. //A 30 bin lira fark Süte ^ambalaj parası9 tZMİR (AA) - Izmirli sût üreticileri, süt alım fiyatlan- nın 90 bin liradan 120 bin li- raya yükselmesinin tüketici- ye katlanarak yansıtılmama- sını istedi. îzmir Damızlık Holstein Süt Sığın Yetiştiri- cilen Birliği Başkanı Halil Tokoğhı. üreticiler olarak fa- hiş rakamlarda süt satmak is- temediklerini, süt sanayicile- rinin, sütün tüketici fîyatlan- nı çok yüksek tutmalannın kendilerini üzdüğünü belir- terek "Btzden 120 bin liraya ahnan süt, kutuya girince fi- yaü475bin liraoluyor" dedi. Dayanıklı sütün yüksek fî- yatla satılmasmın süt tüketi- mini düşürdüğünü savunan Tokoğlu şöyle konuştu: "Ülkemizm ekonomik ko- şullan nedeniyle halkımızso- kafc sütçüsünedönüyor. Sağ- lıksız süt tüketmeye yöneli- yocNüAısu lOObiniaşanyer- lerdesokaksütüsaülmasıya- sak. ama sanayi sütünün sa- Olma şansı da yok.Asgari üc- retin 90 milyon Bra olduğu bir ülkede 475 bin liraya süt tüketümez. Nitekinu ülke- mizde üretilen sütün yüzde 15'i fabrikalarda işleniyor, yüzde 85"isokaksütçüleri*e mandıralar tarafindan de- ğertendiriliyor.'' Tokoğlu, tüketicinin daha sağlıklı süt içmesi için bazı önlemler alınmasını istedik- lerini kaydetti.