Catalog

8ŞUBAT1998PAZAR CUMHURİYET SAYFA EKONOMİ / YATIRIMCI REHBERİ 11 Cumhuriyet AJtını <t>in TV, 28Ocak 2Şgbat 3 6 . Dolar (serbest piyasa satış) 28Oa*2Şubat 3 M a r k (serbest pıyasa sabş) 28Ocak 2ŞuDat Gecelikfaizler(%) 79 80 ao ao 82 82 28Ocak2Şubat 3 4 S 6 Borsada geçen hafta 28Ocak 2Şubat 3 DÖVİZ - ALTIN NE GETİRDİ? Amenkan Dolan Alıran Marfcı Inpta Sterlını Isnçre Fraajı Hollanda Flonnı Fmsız Franp CHntannyet Aftını 24aprUlçe 22ırifiiezHı (H) 207 000 115700 M3000 121 750 102.500 34.500 12100000 1925000 1915000 (H) 217.000 121.000 358.000 14<250 107.800 36.100 13.906 000 2.M5.0N 2.060.000 (H) 221700 123.900 3*1000 153 500 110.000 37.306 14.250.000 2.145.9» 2.115000 mpo) Ml(Mi 2.17 2.40 2.79 354 2.10 3.32 2.52 2.39 2 67 710 709 7.29 1.29 732 8.12 11.33 11.43 10.44 BORSADA GEÇEN HAFTA Mmtaıl Kıymel AdanaÇm A AdanaÇm B AdanaÇm C AdtfKalemc Afyon Ç»n AkalTekSll Akbank Akçansa AtonTetetıl Aksa Ateagorta Atejip* AktaşBakt AkMFnans AkrkoOUYO AlaVoHold AlaflıoSan AKemaS?Y AltematffB AKmyıkta AnadotuBra. AnadoHjCam AnaooljGOa Anadl Isuzu A-Dohj Sıg Apetat>şT AratTeksöt Afçoik Ardem AMsan AlaYaürm AIlartısYO ABasYatO Avrasya Y 0 Aygaz Bagfaş Banvtt Batı Çtmsnto Bayrakh Boya BeKoBeki BerrJanTeks BtsaşTeksül BrtfcUens. Bofcj Çrrtento BorrjvaYapı Borusan Borusan Yat Bosch Frer S Bossa BoyasanTekst Bnsa Bugun Yayn Bumerang Burçei* BursaÇım C^ytan Gryim CeytaşTeks CUSıgorta Carçı EgaProfil Eg»S«ramık Eoapiast EgeserGfyvn İGSÎhsTc EmekSoorts &rw»«Amb EnkiHoHrıg Ertnaan ErayasBra. ErejlO Ç TııhMik Esem Sfcpt» Q r ' Factoftnais FtntşAJU™ FırwsF K FnaroY 0 Finansbank FordOHean FngoPak OarantıBank Garsntı YO GadızlpHt Gentas Gk»alM«nD GıooaJYalO Good-Year GoltaşGm GubreFabr GumuşsuyuH Gunas Stoor Guney Bıra. HasKKlarTu Hektt; INSSAI IniasHoM İki F K» Intema Is&ankası A Is torim BIsBankası C |s Bar*. KU IşYatrcı IzmrD Ç Izocam Kapömn Karsu Tnkstt Kanonsan Kav KetabskMob KamGüa KepuEictr Ksrovıtas Kipa KJmasan KoçHotdng KonfnıtGıda Konıteks KonyaÇım Kordsa Koytaş Knstai Kota KutahyaPor U*sKacHe MataıaTatam Msdvı Çmı Maret MamansA.Y MMamOtel Marshaü MadyaHoU MegasBoya MenaManau MarttoOKla Uatas M*f/fl* G Mılpa MudunnjT M.Ymmaz Yat UuHuAteı NemsHok] NetHoMng NetTunzm Nefes OkanTekst»! Otnuksa Otofcar OysaNpgUe Oz F*ıans F ParttTetetil Parsan PegFTolilo Petlom P Kert Tur PetröOfis PnarEt PnarSu PmarSuî PmarUn Pımaş Pdylen RateEMr RateEvAleU Flant Fn Kr Ray&gona Sabah Pazar SabattYayın SabancıHol Sarfcuysan Sasa SevgıSağl* S*emens Srfaş Solctaş SönmarFiam SPamuklu Şekortank ŞışeCam TaçYalOn Tansaş Tat Konserve TDemrdökum TeksHbank Tezsan TveKutsan TKakınmaB Tofaş Oto T Tofaş Oto F ToprâkFactor ToprakFin K TrakyaCam Transturfc H TSKB Tuborg Tukaş TurcasPetr TümteksT Tupraş T H Y JKI Konfeks UsasUçakS UşakSeramık UzM Matoia UndTanm OnyeÇmento VaMFrıK. VaM GMYO VatafYatO Veael VilongKağrt Y K. Y 0 YENİ YKredYO Y»ıKr«»B Yasaş Yaşartank Yataş Yünsa İşlem miUanfm) 21727 1974 73603 17336 5154 31498 382156 20960 3277 33618 274165 5904 8985 20681 96721 9616 13640 308923 18746 18411 3705 39164 84531 27260 92188 6001 6365 952 12B131 19780 28382 6418 1704 7179 496 12683 18442 5523 24368 19678 20699 3943 1054 8082 99645 7571 312276 9521 845 28906 71593 49870 15609 23550 2158 1590 1933 9240 14714 9115 28927 25921 34690 117399 238011 113180 689 28591 4271 5407 521329 17098 53807 • 11974 21332 1263 21271 87770 245409 14836 8658 1081096 43681 3328 10200 119055 1260 3488 26904 4432 244684 39235 7688 2249 164891 52789 32479 306847 30254 39865 344$ 0400 1150 418538 0.003 111271 538938 8994 2789 2565 285306 120503 6004 6181 8357 24248 95244 12775 147377 15939 1350 41208 115805 241715 100287 17B34 2628 366677 197077 4407 5335 684265 22173 870340 4129 21288 19918 43520 21617 71344 180243 30682 2995 6296 25182 108376 17550 4065 6B157 17758 107114 540 57428 1538' 5048 9917 196853 358 405593 28077 8162 786' 925 8386 106519 30457 9396 17788 40934 51559 795366 1189955 30399 88709 32029 5450 209117 937 2596 448 61016 40354 380 15528 21748 26634 35980 1717 39846 7192 15168 775387 31313 28089 40776 204842 10884 10110 16465 37218 12159 1038634 500648 5358 5891 8043 73507 24838 26688 59833 38534 16166 232980 3143 43315 21696 992185 18009 299427 8290 5896 Kıpamş Rystı 16250 9000 1550 10250 25500 6600 175O0 24750 7200 11000 11750 4500 127500 2225 4350 37000 101O0 28000 1350 4800 21750 5600 3100 18000 16250 5300 8900 9900 16500 17000 8600 1750 4100 3350 2650 28000 120000 30000 19500 7800 9000 72X 6000 2175 3400 11750 9100 10100 360000 2025 B2O0 11000 9300 1000 9600 39500 6900 6600 3750 8 - 5 0 15250 3800 7300 16750 28000 1325 14000 115000 5100 32500 25500 1375 , • 6700 8030 - 2300 11500 3050 1050 3500 125000 5600 8500 2175 22000 13750 3450 3550 92000 28500 10200 1425 6300 18250 7000 3350 38500 15000 245O0 4800 5400 21000 13500 660000 30000 750000 2200 1725 6500 4950 6800 12000 3600 7600 20250 455000 24000 5900 13750 37500 3700 86000 3250 22000 7500 7400 5900 10250 1650 5800 13250 3750 3000 23250 3450 4400 4450 2900 6500 180000 16750 3650 5200 1925 7400 280O0 4450 14500 72000 1075 7900 245O0 6400 4900 7600 8600 7700 125000 7600 42000 5200 72O0 M750 14750 15000 3150 48500 4900 5500 2800 2600 2900 11500 15250 8000 6900 12000 5300 6300 10500 7800 1850 8300 2300 93000 7400 8200 2800 19500 7600 16750 29000 8900 3000 4450 12000 1525 2750 4100 3200 4300 4150 20500 13250 8500 610000 11500 29500 9100 5500 2125 11000 3300 15000 13500 910 1500 7200 33000 890 13000 4800 Hlrtlhk Yürtt -7 14 -10.00 -832 -22 64 -2714 -1096 -141 -16 10 •14 29 -1538 -9 62 -19 64 -20 31 -17 59 20.91 -16.85 •20 78 -15 15 -27 03 -2757 -16 35 -6 67 -17J3 -7 69 -23 53 -10 17 -1909 -1750 -13 16 -11 69 -26.81 •11.39 -«89 16.25 -15 87 -12 50 -25 00 -4 76 -18 75 -1959 -21 74 -1559 -9 09 -1 14 -15 X -22.95 -28 63 -2231 -21 74 -10X10 -5 75 -1852 -25 60 -14 89 •16.52 -3 66 •13 75 -25 00 -15.73 0 -16 44 •19 15 -1705 •822 -16 42 •27 40 -15 15 •1154 •10 53 -18 75 -20 31 -1159 «3-8C 1 9 74 ' -23 33 •23 33 -16 44 -16 00 1860 -20.63 •16 42 -1500 -4 40 -12.00 -15 38 -20 89 -8.97 -2 13 -26 00 -23 02 -1739 -1 56 -2316 -2 78 -21 18 -25S6 11 11 -10 91 -40-26 -1818 20 75 -8 97 -1852 •18 92 13.64 •12 00 -23 33 -14 47 -13 16 -9.33 000 •20 00 -12 64 •1818 -20 18 -6 80 -2057 •1912 -2051 -1395 -13 13 •1558 -4 35 -25 74 1 37 -14 49 •21 15 -1951 •1343 -15 87 •14 77 -655 -19 83 -41 53 -14 56 3 49 -7 94 -13 33 -8 86 -1758 28 43 -1746 -1149 -633 -850 -19 09 -15.94 -556 1731 -13 19 -8.41 -755 -2 00 -24 75 -13 13 -21 43 -3151 -13 64 -1459 -2151 •2451 -7 84 •19 18 16 67 -2317 -25 38 -20 97 1406 -2359 -29 73 -25 64 -417 -14 08 -20 00 -20 69 -1864 -2319 -8 70 -1953 -22 00 -14 94 -15 31 -213 -7 92 -1685 -1881 -1385 -1459 -7 32 -1859 -2957 -22 61 -655 •1554 -5 88 -20 76 -16 67 -18 81 -17 95 -24 56 -1863 -39 71 -3056 -24 44 -4 69 -22 03 -1650 -24 17 -9 84 -2130 -8 33 -2235 -11.76 -1459 -9 00 -1045 -886 -20 48 -1554 -13 33 -1459 Yıllık YfeDe •7 14 -1743 -13.89 -18.00 -17 74 -17.72 -4 11 -14 66 -20» -27 87 -11 32 -19 64 -22 73 -20.54 -22-32 -16.85 -30 96 -850 -3751 -36 X -4 40 21 74 -4 62 -556 -18 75 -19 70 -2583 -34 00 -1538 -20 93 -3150 -1765 -18.81 -2054 -3 64 -27 27 -11 11 42 86 -18 75 -12 36 -29 41 -1459 -11 76 -1 14 -5 56 -27 69 -619 -1755 -1658 •1000 -6 82 -24 14 55 00 -23 08 -16^2 1618 -18.82 34 69 -12 79 -4 69 -14 61 -23 96 152 3 70 -18 46 •15 15 -4 17 -20 31 12 07 -20 31 -8 33 •19 28 -1528 -23 33 -14 81 -11 59 -1765 -11 39 -27 54 -18.84 -17 07 610 -3 30 -1159 -2159 -15.48 -108 -25 97 -24 44 -19 72 -7 35 3519 0 00 0 00 -158 o.x -18 33 -2813 -2059 -12 50 -10.42 •1750 -20 X 1384 -1852 -29 59 -9 72 -1610 -18 07 -5 88 -25.77 -12 64 1900 •18 75 -5.88 -16 90 -8.33 22 68 -12 94 488 -12 16 22.22 •38 78 44 39 1 72 -10 87 -27 47 5 45 -20 90 -2 60 18.81 -19 83 -19 77 •20.00 -7 29 794 -12 16 - 4 X 59 52 23 96 •18 75 -12.50 •1396 769 -24 58 -20 55 -4 00 -1731 -1222 3 16 -5 88 456 -29 30 -18.10 -26 67 11 11 -10 59 -15 15 -22 39 -2 70 -2034 -24 36 •25 X -10X -8 49 -30 X 0 00 •35 63 -177 7 41 -9 80 -17 57 -28 89 -27 37 -20 65 816 -25 88 -26 32 -1522 -2158 -1020 -9 80 13 41 -24 49 -28 70 -1642 -29 09 11 76 39 58 -34 09 -24 26 -9 09 -1 11 ooc -29 07 -6 78 -10.87 -28 89 15 69 -24 55 -12 77 6 16 -26 09 22 00 1856 -15 71 460 -8 33 -19 81 -22 81 -36 54 -11 76 -25 X -10 78 -14 94 -8 86 -1750 -1768 -7 14 -15 79 Körfez krizi ve Özelleştirme İdaresi'nin açıklaması borsaya yüzde 15.82 kaybettirdi Borsa hüsrana uğratbEkonomi Servis - Körfez krizinin etkisinde kalan pa- ra ve sermaye piyasalan haf- tayı tedirgin bir bekleyiş içe- risinde geçirdi. Hafta bo- yunca olumsuz haberlerin etkisinde kalan borsada iş- lem hacminde daralma ya- şanırken hisseİerin haftalık kaybı yüzde 15.82 olarak gerçekleşti. Haftalık repo- nun getirisi yüzde 2.59 olur- ken Cumhuriyet Altını'nın haftalık getirisi yüzde 2.52 oldu. Hafta başında Özelleştir- me tdaresı Başkanı Uğur Bayar'ın kamu hisselerini altı ay içerisinde borsada sa- tacağına ilişkin açıklaması- nın Körfez kriziyle aynı za- mana denk gelmesi, borsa- nın bir haftada yüzde 15.82 değer kaybetmesine neden oldu. Bileşik endeks hafta içinde 3547-2739 puan ara- sında seyretti. Körfez krizi- ni diplomatik yollardan çöz- me arayışı ile piyasa hafta- nın son günü bir miktar ra- hatladı. Hemen hemen tüm hisseİerin taban fıyatlardan işlem gördüğü borsada son iki günde yabancılann belir- li kâğıtlardaki alımlanyla endeks bir miktar toparlan- dı. Borsa haftanın son sean- sını 5 puanlık artışla tamam- ladı. Buna rağmen hisseİe- rin haftalık değer kaybı yüz- de 15.82 olarak gerçekleş- ti. Borsadaen çok kayıp yüz- de 17.11 ile sanayi hissele- rinde görülürken hizmetler sektörü hisseleri yüzde 15.06 değer yitirdi. Repo sevindirdi Borsanın düşüşüne bağlı olarak yatınm fonlannın ge- tirilerinde de genleme görül- dü. Portfoyün en az yüzde 25'ıni hisse senetlerinden oluşturma zorunluluğu olan A tipi fonlan, haftada yüz- de 7.45 kaybettirirken, B ti- pi fonlar yüzde 1.41 kazan- dırdı. Dolar ıse yurtdışındaki gelişmelere paralel bir se- yir izledı. Hafta başında 1.83 mark düzeyıne çıkan dolar, hafta arasında 1.77 düzeyi- ne kadar gevşedi. Dolann uluslararası önemlı paralar karşısında değer kazanma- sı iç piyasada Merkez Ban- kası'nın zorunlu dolar de- S - S î 5. < LLJ ıri -1.84 I- -£ -S -55 Yatırım araçlannın aytık getirisi (%) Faızter, net ve dönem sonu olarak hesaptanmıştır. Repo faızteri, İMKB verileridir. Döviz ve attın, serbest piyasa fiyatdır. vir kurunu yükseltmesine neden oldu KÖTfez'deki ger- ginlikle birlikte iç piyasada dolardan yana talep gözlen- di. Merkez Bankası, anı fi- yat hareketlennın önüne geç- mek ıçin pıyasaya müdaha- le ederek spekülatif hare- ketleri önledi. Merkez Ban- kası'nın Interbank kotasyon- lannı 2'şer puan yukan çek- mesı hem dövize olan tale- bi önledi, hem de bono fa- izlerinin yükselmesinde etkıli oldu. Fonlamamaliyet- lerinin artmasıyla ve Kör- fez'deki gerginliğin etkisiy- le bono faizleri ikincı piya- sada yüzde 121 'lerin üzen- ne çıİctı. Piyasadaki likidite sıkışıklığı ve tedirginliğin etkisiyle repo faizleri de haf- ta boyunca yüzde 82'den işlem gördü. Kısa vadeli fa- izlerdeki yükseliş repo ya- tınmcısına yaradı. Reponun haftalık getirisi yüzde 2.59 olarak gerçekleşti. Hafta bo- yunca inişli çıkışlı seyir iz- leyen altın bu hafta kazan- dıran yatınm araçlan ara- sında yer aldı. Cumhuriyet Altını'nın haftalık getirisi yüzde 2.52 olurken, mev- duat faizlerinde önceki haf- taya göre fazla bir değişik- hk görülmedı. Bir yıllık mev- duatın getoisi yüzde 1.59, al- tı aylık mevduatın yüzde 1.44, üç aylık mevduat ise yüzde 1.34 düzeyinde kal- dı. Başkan Ayaydmı'Özel ve kamudaki devirlerde kurulun izni gerekli' 4 OIB, Rekabet Yasası'na göre çahşmah' BANUSALMAN ANKARA - Rekabet Ku- rulu'nun,iznialınmadan ya- pılan enerji ihaleleri ve Eti- bank'm satışı da dahil olmak üzere tüm özelleştirmeleri incelemeye alabileceği bil- dinldi. Rekabet Kunılu'nun, ekmekte olduğu gibı geçmi- şe dönük tekel oluşturan sek- törlerle ilgıli işlem de yapa- bıleceği belirtilirken, kuru- lun başvuru olmasa da ken- dilığinden harekete gecebi- leceğine dıkkat çekildi. Rekabet Kurulu Başkanı AydmAyaydm, Ekonomi Mu- habırlen Demeğı (EMD) üye- lerine verilen bıifingde yap- tığı konuşmada, bugüne ka- dar, 2'si muafiyet ve menfi tespıt taleplen, 12'sıbirleş- me ve devralma, 50'si reka- bet ihlali ile ilgili olmak üze- re toplam 64 başvuru yapıl- dığını bıldırdi. Ayaydın, kurulun görev alanının yalnızca özel sek- törle smırlı olmadığına, ka- mu sektörünü de kapsadığı- na dikkat çekti. Özelleştır- me3en yana olduklannı, an- cak Özelleştirme Idaresı Baş- kanhğı'nın (ÖtB) Rekabet Yasası'na göre işlem yapmak zorundaolduğunu kâydeden Ayaydın, özelleştirme Yük- sek Kurulu (ÖYK) karann- dan sonra alıcı ya da satıci- nın kurula izin almak için başvurması gerektiğini bil- dirdı. Ayaydın, 4 Kasım 1997 tanhinden itibaren gerçek- leştirilen birleşme ve devral- mâlann Rekabet Kunılu'nun iznine bağb olduğunu, bu izin altnmadan yapılan işlemle- rin hukuki nitelik kazana- mayacağını kaydetti. Bu ta- rihten sonraki özelleştirme- leri kurulun kendılığinden incelemeye alabıleceğıni be- lirten Ayaydın. "4 Kasım 1997'deD ö'nce ÖtB bir KİT satmış, bir tekelleşme oluş- muş. kötüye kullanıbyorsa Rekabet Kurulu sorusturraa açabilir. Resen bir konuda, ekmekte araşürma başlat- nk. Gerekirse soruşrurmaya karar verilecek" dedı. TE- DAŞ ve TEAŞ ihalelerinde de sözleşme imzalandıktan 30 gün sonra kurulun uıcele- me yapabıleceğini belırten Ayaydın, gazetecilerin soru- lan üzerine şunlan söyledı: "Mevcutolan işletmedev- raffîyorsa kuruldan izin ahn- mah. Vap-işl'-t-devTet ve yap- işlet modeUerl, yani yeni ku- nılacakşirketsekuruklaıı izin almaya gerek voktur. Devle- tin elindeki TÛPRAŞ tama- tnen tekel konumunda. Bu- nu birine saüyorsa, tüketici- nin bundan yarar görmesi mûmkün müdür? Muafiyet için 4 kofid var. Muhtemelen fıyat \ ükseltflecek. Bu da tü- ketici akvhinedir. Yasa te- kefleşme\i yasaktamıyor. Yüz- de 100, yüzde 90 pazar payı- na sahip olabüir. Potansryel güç olduktan sonra gücü kö- tüye kullamyorsa izin verii- mez. Rekabet Kurulu, gere- kirse ÖtB'ye model sunabi- Br. Biziın amacımız. özelleş- tirmelerin önünü açmak." Ayaydın, Ceylan Hol- ding'mihaleyi kazanmasın- dan sonra Sabah grubunun sahibi Dinç Bilgin'ın ortak olmasına karşın satışı onay- lanan Etibank'la ilgili henüz başvuru ölmadığını belirtir- ken, u Bunun30günJüksüre- â var. O sûre içinde başvuru yapıimazsa kurul gerekeni yapar" dedi. Rekabet Kurulu Başkanı Ayaydın, yasası çıktıktan 2.5 yıl sonra oluşturulabılen ku- rula uzman alımı için 1 yıl süre tanınması nedeniyle ya- şanan sıkıntının bu hükümet döneminde de giderilmedı- ğini anlattı. Ayaydın, Sanayi ve Tıcaret Bakanlığı'ndân geçici görevlendirmeyle uz- man aldıklarını belırtırken, " Elemarumız fazla oisaydı, 7 değü 17 araşürma olacakb. Fazla araşnrma açüamıyor, konulann içinegiremiyoruz. Belki tekel olan yerlerde, re- sen de araşbrma başlatacak- ök" dıye konuştu. SPK karan Ekonomi Servisi - Doğan Grubu'na ait Hürriyet ve Mil- liyet gazeteleri, kurul kay- dında bulunmayan hisse se- netlerinın borsada satışı ıçin Sermaye Piyasası Kurulu'na (SPK) başvuruda bulundu. Türk Dış Ticaret Bankası, Tüpraş ve Türk Demir Dö- küm fabrikalan kayıtlı serma- yeye geçmek için kurula baş- vururken, Migros, Gentaş ve Adana Çimento'nun bu ko- nudaki başvurulan kabul edildi. Hisse senedi, yatınm fonu ve finansman bonosu çıkartnak amacıyla 1.7 tril- yon lira karşıhğı 11 başvuru yapıldi. En çok kazandtran . 10 hisse ^ haftalık değtşımpcj H Yapı Kredı Fın. Kır. QlhlasEvAletleri HEmsanPas.Çefik Hçarşı Q Maisa Mensucat OÇimsa MKrtstalKota @Hafl(Sıgorta KİKartonsan BilgmsanBesvddg 20.43 11.11 10.00 4.08 3.49 227 1.37 1.35 0.00 0.00 Ençokkaybettiren 10 hisse haMkdeğışm(%j U MedyaHolding Q Iktisat Rn. Kır. Q Tüpraş H Petkim Q Turk Hava Yoilan Q Sabah Pazartama Q Tofaş Oto Tıcaret Q Borusan ^ M ı l p a Y EmekS^orta 41.53 40.26 39.71 31.51 3026 29.73 2927 28.63 28.43 27.40 Şampiyon borsada ANKARA (AA) - 1998 yıh Ocak aymda reel anlamda yıllık en yüksek getiri yüzde 42.4 ile borsa endeksinde ger- çekleşti. Devlet tstatistik Enstıtüsü (DİE), seçil- miş finansal yatınm araçlannın bu yılın ocak ayı itibanyla gerçekle- şen reel getin oranlannı açıkladı. Buna göre, 1994=100 temel yıllı Toptan Eşya Fiyatlan Endeksi'ne gö- re, bu yılın ocak ayında seçilmiş finansal yatı- nm araçlannda en yük- sek aylık reel getiri, yüz- de 7 ile yine borsa endek- sinde gerçekleşirken, aynı dönemde dolar yüz- de 0.4, mark yüzde 2.5, banka mevduatı yüzde 0.3, külçe altın ise yüz- de 1.2 oranında genledi. Borsa, Kentsel Yerler Tüketici Fiyatlan En- deksi göz önüne ahndı- ğmda, aylık yüzde 6.3 oranındaki reel getirisi ile yatınmcısının yüzü- nü güldürürken, banka mevduatı (brüt) yüzde 0.9, dolar yüzde 1, mark yüzde 3.2 ve külçe altın yüzde 1.9 oranında de- ğer kaybettiler. HOTEL MANAGEMENT CONSULTATION SERVICES HOTEL YÖNETİM DANIŞMA HİZMETLERİ tşletmenizinreorganizasyonuve modernizasyonu için aşağıdaki konularda danışma ve yönetim destek hizmetieri sunmakta> ız: *** Marketing/ Pazarlama *** Qut Sourcing / Departman Özelleştirmesi *** Modernizasyon *** EDV Sistemleri / Bilgi îşlem Sahası *** Organizasyon Sistemleri *** Human Resources / Insan Kaynaklan işletme Politikası Rekabet Dayamklılığı işletme Rasyonalizasyonu / Tasarruf Tedbirleri Tüm başvurular gizli tutulacaktır. Sorunlannıza OTELCtLlK ve MANAGEMENT konulannda güncel uluslararası bilgi ve tespitler ışığında BlREYSEL çözümler. BİLGİ İÇİN: Metin KONRAD Faks: 0 232 745 70 38 *** *** *** YORUM ÖZTİN AKGÜÇ İç Borçları Denkleştirme Fonu Türkiye iç borç sarmalına, kısırdöngüsüne nasıl girdi, hangi pariak zekâ ve vizyon sahipleri Türkiye'yi bu yola soktu, bu sorular çok tartışıldı. Sorun bu kı- sır döngüden nasıl çıkılabileceğidir. Sorunun boyutunu ortaya koyabilmek için bazı bil- gi ve ölçüler sunalım. Türkiye'nın ıç borç stoku 1997 yıh sonu itibariyle 6.283 trilyon TL'dir. Bunun yüzde 56.8'i devlet tahvili, yüzde 37.8'i Haztne bonosu, yüz- de 5.4'ü de TC Merkez Bankası avansı şeklindedir. TCMB'nin 26 Aralık 1997 tarihli bilançosuna göre Devlet İç Borçlanma Senetlerinin (DİBS) 1.185 tril- yon TL.Sİ bu bankanın portföyündedir. AyncaTCMB anılan tarih itibanyla bankalarda kamu kâğıtlan üze- rinden 679 trilyon TL repo yapmış gözükmektedir. Bu bilgilere göre DlBS'lerin önemli bir bölümü TCMB elindedir. TCMB'nin iç variıklannın en büyük parça- smı kamu kesiminden alacaklar oluşturmakta; TCMB Hazine'yi fonlamaktadır. Borç faiz ödemeleri, 1997 yıh bütçe gerçekleştir- me tahminlerine göre 2.291 trilyon TL olup, bütçe harcamalannın en büyük kalemini oluşturmaktadır. Faiz ödemelerinin bütçe harcamalanna oranı yüz- de 28.5, transfer harcamalan içindeki payı da yüz- de 50.0 dolayındadır. Faiz ödemeleri vergi getirieri- nin yüzde 65.7'sini emmekte, bütçe açığının ana ne- denini oluşturmaktadır. 1998 yılı bütçe tahminleri- ne göre durum daha da kötüdür. Bu konuda iyileş- me değil, kötüye gidiş egilimi sürmektedir. Gerçekten 1998 yılı bütçe tahminlenne göre, borç faiz ödemelerinin konsolide bütçe harcamalan için- deki payı yüzde 40.0, transfer harcamalan içindeki payı da yüzde 65.8'e yükselmekte, vergi gelirierinin üçte ikisinden fazlasını soğurmaya (massetmeye) baş- lamaktadır. Yıne GSMH tahminlerine göre, devlet büt- çesinden faiz ödemelerinin GSMH oranı yüzde 12.0'ye ulaşmaktadır. Devlet, gelirierinin çok önem- li bir bölümünü faiz ödemelerine ayırmak zorunda kaldığından, temel görevlerini, işlevlerini yapamaz durumadüşmüştür. Son yıllarda devlet hizmetlerin- de reel büyüme sıfır, hatta negatrftir. İç borç soru- nunun Türkiye'nin ekonomik sorunlar listesinın baş- lannda yeralmasına karşın, hükümetlerce bu konu- da ciddi önlem ahnmamakta, doğal olarak da so- run giderek ağıriaşmaktadır. Bu konuda düşünülen kısa vadeli, palyatif oden- li de yavan, uzun sürede çok daha tehlikelı sonuç- lar doğuracak önlem, devleti mülksüzleştirme, özel- leştiıme adı altında kamu kuruluşlannı elden çıka- rarak bundan sağlanacak kaynaklan borç servisi- ne, iç borçlann anapara vetaksit ödemelerine ayır- maktır Böyle geçici, palyatif uzun süreli etkileri dik- kate alınmayan bir önlem yerine, daha ciddi, zara- n olmayacak önlemler almak ve uygulamak gere- kir. Bu bağlamda borç yönetiminin TCMB'ye bıra- kılması ve bunun gerektirdiği kaynaklan sağlamak üzere "İç Borçlan Denkleştirme Fonu" oluşturulma- sı önerilebilir. TC Merkez Bankası'nın görevleri arasında dev- letin Hazinedariığı ve Mali Ajanhğı da vardır. Yuka- nda açıklandığı gibi, iç borçlann doğrudan ve do- layiı bir şekilde yüzde 35.0'i bu banka taraftndan sağ- lanmıştır. Bu nedenle TCMB, bu konuda hem yet- kili hem de etkin olabilecek konumdadır. Önerilen "İç Borçlan Denkleştirme Fonu" kaynaklan arasın- da, beyana dayanan gelir ve kurumlar vergisine yüz- de 10.0 oranında ayn bir fon uygulaması lüks ola- rak nitelendirtebilecek mal ve hizmetler üzerindekı KDV'nin birkaç puan arttınlması, mevduat munzam karşılığına bu amaçla iki puan ektenmesi menkul ser- maye iratlan üzerindekı gelır vergisi kesintisinin 5 pu- an yükseltilmesi, bazı fonlann geçici bir süre için bu amaçla kullanılması düşünülebilir. Kuşkusuz kaynak konusu daha da gehştirebilir. İç borçlar sorununun çözümü, bazı kesımlere yeni yükler getirecektir. Bu yükü de günümuze değin devletin yüksek faızli iç borçlanma politikasından yarar sağlayanlartaşıma- hdır. İç borçlann faiz ödemeleri tüm vergi gelirierini yut- madan, ivedi olarak ciddi ve çözücü önlemler alın- malıdır. Bu önlemler arasında borç yönetiminin TCMB'ye bırakılması ve bir İç Borçlar Denkleştirme Fonu oluşturulması düşünülebilir. YATIRIM Yatınm Fonu Adı AflPf k B<wtı Hıss£ Fofl İJBanLMjakFon IntBrttftfc )uıpt Ksm MstariATraDeİı inttrYatHtsstFon lktı$3t A Tjpı OcfışJı Garantı A Iıpı Kana G«antıATi(»O*B» FjtMtAruDetŞie YKYATıpıfeeFSı m A r!p! TeksU Se YKYArSlMalSdL' YKYATpGrfı-k;! VaMHBseFm DıjbankATıpıKarma DtsfoankAîipı Detısk YssavtMok A Tipı Dcgı Fmns ATipf Dctökc ZirıafTTnpıDeftşke Pmını'flHHk A TMH [)tfi EmlafctıankHBseSefieı' SmwKın»afiîn EpFgn-2 KataMMıpıDeJıs DemirFon-1 DOM Yat A TMJM DG| Tarkbank Hese Senedı TSffiAlnDehdn Teüsbl A Tin Ifisse AtaATıpıbniıaFon KgçbMkKaflMFaı Kûotank Hıssc Fon KMezATıpt'Defıai! MrfsYatAToiM lEBDeftkaA TOKanüaA TtBYatD*5toA KentbankATpanDa AlteraatıfF-1 SfW A Mjft ffifffiHl Ecoatast A TÎBI De# ÜUflfKA BW DftÎBİ GdTkArnKannFo KapıUIATİpıDeJısiı Topo*»îıp'Defısle TekfaFan-1 fMFon-1 tşık * Tıpı hhsst Fon AfaATıpıDegisfcen EvraFon-1 YatırımFn.Oetet» TaanaArıpibrM Strstnı A Dc&sln F k Y^ Dfğtsnfgn HaftSB>tıXifn EGSAİpKanuFon ABNAımKırmF TAjB]atraıOeti5«fli Pank. Degısktn Fon s Bank. Yaosncı HX IşBaoİLTahviveBon |nteıtan»BTıpıL*ı IİKısatBT«*Tatml FONLARI Haftaiık -976 -1165 -399 -251 •341 •263 •558 •1063 •327 -1081 •16.67 -807 -626 1138 -1066 -1347 -867 -1411 730 -6.32 1670 -920 -790 -802 -347 -5.04 1104 -596 -988 -12.63 -556 -13 37 -9 75 -966 -416 797 -1556 -569 -1153 584 -7 54 -724 -1106 -1377 -903 516 -724 265 -682 -691 -942 -992 -360 -178 -12 78 -619 -330 -547 -801 -4 52 -15 53 •442 460 •315 •584 -369 •329 -267 -498 -544 •3 77 -404 173 155 153 165 135 170 170 Yıtıçı Deeışım -1197 1038 -1J1 176 060 262 U4 -1009 146 -1334 1468 -647 051 -833 1176 1396 -2 79 1216 106 182 17İ1 -818 -646 380 300 -356 1096 -437 -494 1059 5.24 998 1093 725 -238 -1101 1204 •1.66 944 129 -0.91 -4.62 -316 -11.24 -698 -091 -155 262 -6.37 -589 -819 457 -086 1028 -754 -031 358 0.29 -382 -0.40 -1266 -419 -503 1.17 -070 641 Hl ıt 257 -026 Hl749 - 7.S8 7.47 NE GETİRDİ? Yatınm Fonu Adı MmtBrmDettk Garantı B f<H fıknl GımtıBTJüUkıt &»MtıBTij>ıKınM Garantı IIK. Defcka EsbankBfrrıDeftte rKBBTıpiLjkıtfon ' YKBBTİpıOefckaF YHBBTıpıTafivîlon YKBBTıiNYabMK! YKY B Tıpı Uut Fon YKV B Tp Tahvıl-Bono VakıfTatıyılnBom Vakrf Oeeşkoi Fon Vakrf Yabancı Mentari VstolüMFm VabfBTİKKamuFt Dtştnflk 8 TiM Oottsk YjtşvttMk B T İ B Ö S Yaşarb«*lMF»ı Finjfts B Tipı Dcjhskt Zra?BTiiTı>t$e ZıraatBTıpıLıkSF Zıraat Fon-4 HalkFonl Hal Fon-2 PamııkBTipılıtatFo PamııkBTiBiûe*»» EmUUMnkTanvMo» EnlakİMfik üAraR SmaDeteJHiFon Stlıner LakrfFan Sâms TatıvU Bono Foo EgeFon-1 KaUonaa8Ti|HDete Daı» Fon-2 ^ Danır Yat A Tıpı Deg TansFan-1 TareFM-2 TerBmkTarınİKh Etıfat AJd)ank GHlpiKoifcı AkDank B T n Tanvt TekstılBTipıLfit TetatılBTıpDeösfce MaBTıpıfatnSBOT isvıçresj BTatml Koçfiank B Tıpı Dejışk KocbanHatıvılBonoF ÛriezBTıpıDelı^ KoffezYat B rıpıTSe TEB Degışten B teıtba«nah»ıl-Bom AlematıfF-2 MeraatıfF-3 Seka B Tı*)i Drfısten EracteıBTıpıte Elopres B rıp< Defrşli Mkfffiahîtfl Dnnifcf Ptfııluifl fo KımtılBTİgıiSisk KlatmmBTıpılSgı tatoTToıYajaıt OsaaolıTıİH^MF EGSBTifiıTMta IABYat™ffiw HdlanıtBntBlınD YurtbankBIİKD*; Haftalık Degıjım ın0.64 166 130 042 -456 -759 183 -3J0 136 572 10§ 107 11100 353 165 098 -176 B5169 14i •137 •0 73 181 163 010 L33 -387 İfi172 179 179 106 1.84 Hl u»12i il ıs11» 270 181 189 103 128 089 060 .182.13 -024 -115 2J4 1.17 1* 11 î!Oil 1.15 02\ 170 -101 Yllıçı Oeii}ım 585 766 5J5 3-27 11081 8.82 864 752 8Ü2 914 809 7İ0 243 m669 662 ?5766 768 344 498 767 765 765 5a7 76 088 m757 752 714 2 07 795 IS Hl776 7 74 )8818 1965 m912 700 679 5.27 900 461 9.21 •086 872 6.51 4.54 852 2.11 ]| 886 778 732 180