Catalog
Publication
- Anneler Günü
- Atatürk Kitapları
- Babalar Günü
- Bilgisayar
- Bilim Teknik
- Cumhuriyet
- Cumhuriyet 19 Mayıs
- Cumhuriyet 23 Nisan
- Cumhuriyet Akademi
- Cumhuriyet Akdeniz
- Cumhuriyet Alışveriş
- Cumhuriyet Almanya
- Cumhuriyet Anadolu
- Cumhuriyet Ankara
- Cumhuriyet Büyük Taaruz
- Cumhuriyet Cumartesi
- Cumhuriyet Çevre
- Cumhuriyet Ege
- Cumhuriyet Eğitim
- Cumhuriyet Emlak
- Cumhuriyet Enerji
- Cumhuriyet Festival
- Cumhuriyet Gezi
- Cumhuriyet Gurme
- Cumhuriyet Haftasonu
- Cumhuriyet İzmir
- Cumhuriyet Le Monde Diplomatique
- Cumhuriyet Marmara
- Cumhuriyet Okulöncesi alışveriş
- Cumhuriyet Oto
- Cumhuriyet Özel Ekler
- Cumhuriyet Pazar
- Cumhuriyet Sağlıklı Beslenme
- Cumhuriyet Sokak
- Cumhuriyet Spor
- Cumhuriyet Strateji
- Cumhuriyet Tarım
- Cumhuriyet Yılbaşı
- Çerçeve Eki
- Çocuk Kitap
- Dergi Eki
- Ekonomi Eki
- Eskişehir
- Evleniyoruz
- Güney Dogu
- Kitap Eki
- Özel Ekler
- Özel Okullar
- Sevgililer Günü
- Siyaset Eki
- Sürdürülebilir yaşam
- Turizm Eki
- Yerel Yönetimler
Years
- 2024
- 2023
- 2022
- 2021
- 2020
- 2019
- 2018
- 2017
- 2016
- 2015
- 2014
- 2013
- 2012
- 2011
- 2010
- 2009
- 2008
- 2007
- 2006
- 2005
- 2004
- 2003
- 2002
- 2001
- 2000
- 1999
- 1998
- 1997
- 1996
- 1995
- 1994
- 1993
- 1992
- 1991
- 1990
- 1989
- 1988
- 1987
- 1986
- 1985
- 1984
- 1983
- 1982
- 1981
- 1980
- 1979
- 1978
- 1977
- 1976
- 1975
- 1974
- 1973
- 1972
- 1971
- 1970
- 1969
- 1968
- 1967
- 1966
- 1965
- 1964
- 1963
- 1962
- 1961
- 1960
- 1959
- 1958
- 1957
- 1956
- 1955
- 1954
- 1953
- 1952
- 1951
- 1950
- 1949
- 1948
- 1947
- 1946
- 1945
- 1944
- 1943
- 1942
- 1941
- 1940
- 1939
- 1938
- 1937
- 1936
- 1935
- 1934
- 1933
- 1932
- 1931
- 1930
Our Subscribers Can Login And Read Original Page
I Want To Register And Read The Whole Archive
I Want To Buy The Page
SAYFA CUMHURİYET 11 TEMMUZ 1997 CUMA
8 DIŞ HABERLER
ETA politacı
kaçırdı
• BILBAO (AA) -
İspanya'da aynlıkçı ETA
örgütünün, Bask
bölgesınin Eruma
kentindeki Halk
Partısf nden bir encümen
üyesini kaçırdığı ve Halk
Partisi Hükümetı'nın. 48
saat içerisinde taleplerinı
yerine getirmemesi
durumunda, polıtikacıyı
öldürecekJen tehdidinde
bulunduğu bildirildi.
Devlet radyosunun
haberine göre. Bask
bölgesinde yayımlanan
Egın Gazetesi'ni arayan
ETA adına bir kişi,
politikacı Miguel Angel
Blanco'yu (26). hükümetin,
yüzlerce ETA mahkumunu.
Bask bölgesindeki
hapishanelere nakletmesini
sağlamak amacıyla
kaçırdıklannı söyledi.
Plavsiç'in karam
askıya alındı
• BELGRAD (AA) -
Bosna Sırp
Cumhuriyeti'nde Anayasa
Mahkemesı. Devlet
Başkanı Biljana Plavsiç'in
meclısi feshetme ve erken
genel seçimlere gitme
karanni askıya aldı. Sırp
Haber Ajansı'nın
bildirdiğine göre, Anayasa
Mahkemesı Plavsıç'in
meclisin feshi karannı
görüşürken ara karannı dün
açıkladı. Bu karara göre,
meclisin feshı ve Eylül
başında genel seçımler
yapılması karan geçici
olarak askıya alındı.
Mahkeme'nin nıhaı ve
kesin karannı önümüzdeki
günlerde vermesi
bekleniyor.
Kıbrıs-AB üyeliği
• BRÜKSEL (AA) -
Avrupa Birliği (AB)
Komisyonu'nun, Polonya,
Macaristan, Çek
Cumhuriyeti. Slovenya.
Estonya ve Kıbns Rum
Kesimini'nin bırliğe üyelik
görüşmelenne başlanması
için AB'ye tavsiyede
bulunulması konusunda
prensipte anlaşmaya vardığı
bildirildi. Reuters
Ajansı'nın haberine göre.
ismi açıklanmayan üst
düzey bir AB Komisyonu
yetkılisi yaptığı
açıklamada, 5 Doğu
Avrupa ülkesı ve Kıbns
Rum Kesimi'nı ıfade
ederek, "karar, beş artı bir"
dedi. Ajans aynca, haberin,
yine ismıni açıklamadıği
başka bir komsiyon
yetkilısı tarafından
doğrulandığını ıfade erti.
Libya
yaptırımlara
uymayacak
• NEVV YORK (AA) -
Lıbya, kendısıne 1992'den
beri uygulanan uluslararası
yaptınmlara artık
uymayacağını bildirdi.
BM'deki Libya temsilcisi
Abuzid Ömer Dorda, BM
Güvenlik Konseyi'nin
uluslararası yaptınmlan
uzatma karannı oybirliğıyle
almadığına işaret ederek.
"Bundan böyle bu
yaptınmlar yokmuş gibi
hareket edeceğiz..
Önümüzde Arap
kardeşlerimizle
inceleyeceğimiz birçok
seçenek var." dedi.
Almanya'da
operasyon
• BIELEFELD(AFP)-
Alnıan polısi. aylar süren
çalışmalar sonucunda bir •
uyuşturucu çetesinin 6 Kürt
kökenli Türk vatandaşı
üyesini yakaladığını
açıkladı. Polıs
açıklamasında, Kuzey Ren
Vestfalya ve Saksonya
eyaletlerinde gerçekJeştirilen
operasyon sırasmda
gözaltma alınan 55 Kürt'ten
6si hakkında tutuklama emri
bulunduğu belırtildi.
İtalya'nın güneyindeki
Bari'de de polıs, Türkiye,
Almanya ve İtalya arasında
bir örgüte mensup 2 kişinin
tutuklandığmı açıkladı.
Cezayip'de
yine vahşet
• CEZAYİR(AA)-
Cezayir"in başkenti
Cezayir'in 20 kılometre
güneyindeki Bugara
yakınında 9 ve 10 yaşlannda
iki çocuk boğazı kesilerek
öldürülmüş halde bulundu.
İki çocuk dağda koyunlanm
otlatırken teröristler
tarafindan boğazlandı.
Önceki gün Belcourt'da bir
sinemada meydana gelen
patlamada yaralanan bir kişı
hastanede öldü. Patlamada
20 kişi de yaralandı.
Kuzey Kore'de
açlığın acısuu
en çok çocuklar
çekiyor. Kuzey-
Kore ABD\i
ülkedeki açlığı
Pyongyang
yönetimini
köşeye
sıkıştırmak için
kullanmakla
suçluyor.
ASEAN üyeliği
Güney'e sığınan Kuzey Koreli parti ideoloğu Hwang Cang Yop
4
K. Kore salchracak'Dış Haberler Servisi - ABD'nın
arabuluculuk gırişımlennı yoğunlaş-
tırdığı v e "Kore yanmadasında ba-
nş rüzgâıian esmeye başüyor*1
de-
nilen bir dönemde Kuzey'ın Gü-
ney'e yıldınm saldın planladığı ile-
ri sürüldü. Pyongyang yönetiminin
önde gelen ideologlanndan bıriyken
geçen nisan ayında Güney Kore'ye
sığınan HvvangCang Yop. ciddi bir
açlık tehlikesiyle karşı karşıya bu-
lunan Kuzey Kore'nin Güney Ko-
re'yi işgal etmeyi tek çare olarak gör-
düğunü belirtti.
Geçen şubat ayında dünya bası-
nını uzun süre meşgul eden bir ka-
çış gerçekleştırerek önce Pekin'e
sonra Filipinler'e ve sonunda Gü-
ney Kore'ye geçen Kuzey Koreli
ideolog Hvvang Cang Yop. dün dü-
zenlediğı basın toplantısında *Ku-
zey'in savaş hanrlığı inanılmaz bo-
• Kuzey'in Güney'e bir yıldınm saldın
planladığını öne süren Hwang, açlık içindeki
ülkesinin savaşı tek çare olarak gördüğünü söyledi.
Mitiarda*" dedi. Kuzey Kore'de ik-
tidardaki lşçi Partısı'nin üst düzey
sekreterlerinden olan Hwang, Ku-
zey'in yıldınm bir saldınyla tüm
Güney'i işgal etmeyi planladığını bil-
dirdi. Hvvang, Pyongyang'ın Gü-
ney Kore'de 37 bin asker bulundu-
ran \Vashington'un müdahalesine
firsat tanımayacağını da sözlerine ek-
ledı. İdeolog Hvvang "Kuze>'inke-
sin tavn, bir savaşın kaçuulmaz o(-
duğu yolundadır. Kuzey asla Gü-
ney'in tek başına gelişmesine izin
vermeyecektir. Seul'e birild bomba
atmadan da ölmeyecektir" dedi.
Seul'e geldiğınden bu yana Gü-
nev Kore istihbarat servisince ko-
ruma altmda tutulan 74 yaşındakı
Hwang, Kuzey Kore'nin silah ba-
kımından kendı kendine yeter du-
nımda ve topyekun bir savaşa ha-
zır olduğunu bildirdi. Güney Kore
gizli servisi. Hvvang'ın ifadelerine
dayanarak yaptığı açıklamada.
Pyongyang'ın Güney Kore ordusu
üniforması giymiş komandolarla
sınıra saldırdıktan sonra başkent
Seul'e yoğun bombardıman ger-
çekleştireceğini öne sürmüştü.
Daha önce düzenlediği basın top-
lantısında. Kuzey'in bir nükleer sal-
dın planladığını ilen süren Hvvang'ın
dün bu ıddialannı yinelemediği dık-
kat çekti. Hvvang, tüm Güney Ko-
re'de naklen yayımlanan basın top-
lantısında. "Kuzey'in niikkersilah
sahibi olduğunun iilkede herkes ta-
rafindan bilinen bir gerçek olduğu-
nu ancak kendisinin şahsen bu silah-
lan görmediğinr kaydettı.
SeuTde köstebek avı
Güney Kore yönetimi. Kuzey Ko-
re İşçi Partisi Sekreteri Hvvang Cang-
Yop'un uyanlannm ardından ülke-
de Kuzey Koreli casus avı başlattı.
Seul 'den üst düzey istihbarat gö-
revlisi Eom Ikk- Cun, Hvvang'ın
kendilerine Güney Kore'deki casus-
lann adlannı verdiğini ve bu kişi-
lerin aranmakta olduğunu bildirdi.
İstihbarat görevlisi. bu casuslann
Kuzey'e bilgi sızdırmanın yanı sı-
ra. Güney Kore'de toplumsal kan-
şıklık doğurmak için de çalıştık-
lannı belirtti.
Kamboçya'ya
erteleme cezası• Güneydoğu Asya Ülkeleri
Birliği, Burma'yı üyeliğe
alırken Kamboçya'yı bekletme
karan aldı. ABD ve Almanya
bu ülkeye yapılan yardımlan
askıya aldıklannı bildirdiler.
Dış Haberler Servisi - ABD yönetimi-
nin Kamboçya Eşbaşbakanı HunSen'i fi-
ili darbe gerçekleştirmekle suçlamasının
ardından Güneydoğu Asya Ülkeleri Bir-
liği (ASEAN ). Kamboçya'nm bırliğe üye-
liğini erteledi. Malezyahaberajansı Ber-
nama'nın bildirdiğine göre, ASEAN ülke-
leri dışişleri bakanlan. Kamboçya'nın üye-
lığini ertelerken Laos ve Burma'nın daha
önce planlandığı gibi 24 temmuz tarihin-
den itibaren üye olmalannı onayladılar.
Laos ve Burma ile birlikte Kamboçya'nın
da üyeliğe alınmasını daha önce kabul
eden ASEAN'ın. bu ülke ile ilgili karan-
nı geçen pazar günü îkinci Başbakan Hun
Sen'in, Birinci Basbakan Norodom Rana-
riddh'i kanlı bir şekılde devirmesi uzeri-
ne değiştirdiği dikkat çekiyor.
Ülkenin kuzeyındeki Siem Reap kenti
yakınlannda, Eşbaşbakan Prens Rana-
riddh'e bağlı güçlerle Eşbaşbakan Hun
Sen'e bağlı güçler arasındaki çatışmala-
nn sürdüğü bildirildi. Prens Ranariddh'in
FUNCINPEC partısınin üst düzey yetki-
lilerinin öldürülmekten korktuklan belir-
tildi. ü'st düzey bırpartı yetkılisi "HıınSen
ve Kamboçya Halk Partisi (CPP) Prens
Ranariddh yanlılanna yönelikbir cadı avı
başlattılar. Hepimizi yok etmek istiyorlar"
dedi.
Eşbaşbakan Hun Sen ıse darbe yapma-
dığını belirterek Fransa'dan ABD'ye giden
de\Tİk Eşbaşbakan Norodom Ranariddh'in
ülkeye dönebileceğini, ancak kendisine
karşı yasal işlemler uygulanacağını söy-
ledi. Hun Sen, dün gazetecilere yaptığı
açıklamada "Ben darbe yapmadım. Eğer
darbe yapmış olsaydım, monarşi yerine
cumhuriveti kurardım. anavasavı askıva
Hun Sen darbe yapmadığıru söyledi.
alırdım ve FUNCINPEC bakanlannı tu-
tuklardım, ancak hiçbir şey eskisinden
farklıdeğirdedı.
Almanya ve ABD yardımı as- :
kryaaldı ^
ABD ve Almanya. Kamboçya'da ikin-
ci eşbaşbakan Hun Sen'in, birinci eşbaş-
bakan Prens Norodom Ranariddh "i de-
virmesını kınadıklannı belirterek, bu ül-.
keye yönelik yardımlan askıya aldıkla-
nnı bildirdiler.
Almanya. aynca Kamboçya'daki vatan-
daşlannın mümkün olan en kısa sürede bı^
ülkeyi terk etmelerini istedi. ABD Dı-
şişleri Bakanlığı sözcüsü Nicholas Burns,
Kamboçya'ya yönelik yardımprogramı-
nı askıya aldıklannı belirterek, bunun,
Hun Sen'e ve yandaşlarına, ABD'nin
kendileriy le tıcaret yapmayacağı yönün-,
de açık bir işaret olduğunu da kaydetti.
Yalan haberlerle Kuzey Kore suçlandıBütün bu belgeler Washington'a ulasamadı mı?
Çogunun hedefi Dışışlen Bakanlığı ve Beyaz Sa-
ray'dı. Kore'de anlatageldığım bıçimde çatışmanın
başladıgına ilışkin ilk telgraf Washıngton'a ulaştık-
tan iki saat sonra Amenkan Dışışlen Bakanlığı Bır-
leşmış Milletler (uluslararası banş ve güvenlık-
tenbaşlıca sorumlu) Güvenlik Konseyi'nın olağa-
nüstütoplanmasını istedi. Amenkan hükumeti Ku-
zey Kore'nın •'bir saldın fîili'" ıçınde olduğunu ile-
ri süren karar suretinı alelaeele hazırlayıp konseye
sunmaya hazırlandı. Ancak BM'deki Amenkan he-
yetinin o zamanki başkanı Charles Noyes bunu kon-
seyın süreklı üyelennden Ingılız ve Fransız ve ay-
nca geçıcı olarak seçılmışlerden Hınd. Mısır ve
Norveç temsılcılenne göstennce beşı de "işgalden
hangi tarafın sorumlu olduğuna ilişldn bir tavırta-
kınmakta çok acete edildiği" gerekçesıv le itiraz et-
tıler Noyes bu tepkılen kendı hükümetine hemen
ve yazılı olarak bildirdi Buda7'ncicilttedir(s.l44-
145). Bunlar hem Kuzey in saldırdığına ilışkin ye-
terli bılgı olmadığını söyiüyorlar. hem de çatışma-
nın bir "iç savaş' nıtelığinde olduğunda ısrar ede-
rek BM Antlaşması madde 39'da geçen "saldırr
sözcüğünün buraya uygulanamayacağını ekliyor-
lardı.
Noyes kelımelen değiştirdi. Bu kez "sflahlı işgal"
diyordu. Endonezya temsilcisi de savaşın kim ta-
rafindan başlatıldığına ilişkın yeterli bilgı olmadı-
ğı görüşündeydi Aslında Güvenlik Konseyfne
doğrudan birbilgı de gelmıştı. Güney Kore'deki BM
temsilcıliğınde görev li Amerikalı Austın'ın bildir-
diğine göre. saldıny ı Kuzey başlatmıştı. Ama o bi-
le çatışmanın 38'ınci paralenin ancak tek bir nok-
tasında olduğunu belirlemışti Ne var ki bu rapor-
Güneyın Haejıfyu ele geçırdiğını hiç söylemiyor-
du. Nedenı şu olabılır: BM heyetının açık alanda
gözlemcılen yoktu. ılk elden bılgi almıyordu. ra-
poru da Güney kaynaklanna dayalıydı. Bu raporo
tarihte konsey toplantısında okunmakla yetinildi
Yugoslav delegesı ise. bir de Güney Kore temsilcı-
sinin dinlenmesıni ıstiyordu Bu konuşma da BM
belgelen ıçınde yayımlanmıştır (SPV 473/1950).
Bu tepkılen karsılamay a çalışan Amenkan tara-
fı karar suretindekı kelımelen degıştirmeye çaba-
lıyor, ama Konsey uyelerimn çoğunluğu. olay ne
olursa olsun, çatışmayı kım başlatırsa başlatsm. bu-
nun bir "içsorun" olduğu kanısındaydılar. Birleş-
mış Milletler'ın mudahalesi için sorunun "ulusla-
rarası" bir boyutu olması gerekiyordu. Bu nokta-
da konsey üyelennın kulaklanna şöyle bir "bilgi*'
verildi: Güney ordusunun eline geçen tanklar Rus-
lar taranndan kullanılmıştı. Bu ıddıa hiçbir BM
belgesınde yer almadı. Yalnız Avustralya delegesi
kendi hükümetine yazdığı telgrafta böyie bir şeyin
söylendiğini nakletmiştı. Bu bılgi de Kore savaşın-
da Avustralya'nın tavnnı ınceleyen Gavan Mccor-
mack'in Soğuk Savaş - Sıcak Sav^ş adlı yenı kıta-
bında var (s. 75). Öte yandan. bu ıddıa Fransız ve
Mısır hükümetlerinin akhnı çeldi. Görüşlennı de-
ğiştirip Amenkan karar tasansınıdesteklemeyeha-
zır olduklannı söylediler. Ne var kı Prof. Quıckley
bu konuda şunu diyor (1992): "Bu haber oldukça
yanlıştı: çatışmalara herhangi bir Rus'un katıldığı
kanıtlanmadı. Bu iddianın nıahsus mu kotanldığL
bask bir yanlıştan mı kaynaklandığı hiçbir zaman
beürfcnemeyecek.''
Böyie bir ısnada yennde yanıt v erecek kaynak
Sovyetler Birliği olmalıydı. \rm onun delegesi de
Çin Halk Cumhunyetf ne konseyde yer verilmıyor
ve onun yerine küçük Formosa (Tayvan) adasında-
ki yenik Çan Kay Şek yönetimi temsilcisi oturtu-
luyor diye toplantılan bir süredır boykot edıyordu.
Katılmış olsaydı. hem bu soylentılere karşı çıkacak
hem de Amenkan karar tasansına olumsuz oy ve-
rerek veto edecek. kısaca böyle bir karann alınma-
sını engelleyecektı. Karar Sovyetler'in yokluğun-
da geçti.
Onemli bir soru şu: Madem saldınyı Sovyetler
Güney Kore saldınsında yakalanan Kuzey Koreli esirler çınlçıplak soy ulmuş, sorguya götürüliiyorlar.
Prof. Dr. Tûrkkaya Aiaöv
uzey açısından Güneyle birleşme banşçı ve
siyasal yoldan pekala olabilirdi. Böyle bir
değerlendirme hem Amerikan Merkezi
İstihbarat Orgütü (CIA) hem de İngiliz haber alma
belgelerinde var. Her ikisi de Kuzeyin işgale
gereksinim duymayacağı görüşünün altını çiziyor.
Acaba bu Soğuk Savaş öğretiyle yetişmiş ve ilk
elden belgelerden yararlanmayan bazı kişilerin
gözlerini açmaya yarayacak mı?
destekliyor ve Kuzeyin tanklanna kendi askerlen-
nı yerleştıriyordu da, BM'deki delegesine toplantı-
lan protestodan vazgeçip böylesine yaşamsal bir top-
lantıya katılıp veto hakkını kullanmasmı neden ıs-
temedi? Bu soru artık hep soruluyor - bu konuda
konuşma ehliyetinı kendinde gören bazı kişilerce
çok önemli dalgalanmalar izlenmiyor, bu arada bu
nokta da gözlerinden kaçıyorsa da.
Savaşın hukuksal dayanağı var mı?
Dahası var Bntanya oyunu açıklarken koyduğu
koşullar rahatsızlığının da göstergesidir İngiliz bel-
gesi kanıtlann sınırlannı aşabilecek herhangi bir ey-
leme ginşilmemesini ıstiyordu. Ne var ki bu karar
ve onu izleyen kararlar .\merikan Başkanı Harry
S.Truman'a Kore'ye asker yollama olanağı verdı.
Olay bir savaş konusuydu. Bunun için Amerikan
Kongresi 'nin savaş ilan karanna gereksinim vardı.
Truman daha Birleşmiş Milletler karan alınmadan
önce bıle Pasifik'teki 7'nci Filo'ya Kore çevresine
gıtme emri vermişti. Birtakım Amerika siyaset ada-
mı. bu arada önde gelen senatörlerden Robert Taft
Truman'ın başlattığı savaşın "hiçbir hukuksal da-
yanağı otmadığuır söyledi. Bu açıklama ıçın de
Kongre Zabıaan'nın 96'ncı cildine (s.9320,9323)
bakılabilir.
Kore Savası adlı yeni (1987) kıtabın yazan Max
Hastings'e göre Amerikan asken haber alma örgü-
tü 1950 yazında Kuzeyin saldınsını beklemiyor.
buna olanak tanırruyordu. Böyle bir ış için 15 tü-
mene gereksinımlen vardı; oysa hazirandaki tü-
men sayısı 6'da kalıyordu. Kuzey Güneyle birleş-
mek istiyordu, ama bunu savaş dışı bir yoldan ger-
çekleştırmeyı umuyordu. 30 Mayıs 1950 seçimle-
n Güneyde Rhee'nın ne denlı zayıf olduğunu orta-
ya koymuştu. Parlamentoda Rhee karşıtı büyük bir
çoğunluk kendiliğınden oluşmuştu. Başka bir de-
yişle, kuzey açısından güneyle birleşme banşçı ve
siyasal yoldan pekala olabilirdi. Böyle bir değer-
lendirme hem Amenkan (CIA) hem de İngiliz ha-
ber alma belgelennde var. Her ikisi de Kuzeyin iş-
gale gereksinim duymayacağı görüşünün altını çi-
zıyor. Bu bilgiler Amerikalı yazarlar Cumings (s.
450). Hastings (57) ve Sorne'un kıtaplannda v ar (s.
65). Stone'unkıtabınınadıdaçokılginç: KoreSa-
vaşuıın Saklanan Tarihi. Acaba bu yayın Soğuk Sa-
vaş öğretiyle yetişmiş ve ilk elden belgelerden ya-
rarlanmayan bazı kişilerin gözlerini açmaya yara-
yacak mı'
1
Güney Kore'nin Cumhurbaşkanı Rhee'nin tav-
nna gelince. Çatışmalan başlarmak ıçın yeterince
nedeni vardı. Seçımler iktidannın sonunun gelmek-
te olduğunu gösteriyordu. Ekonomi bir yıkıntıdan
başka bir şey değıldı. Kuzeye karşı bir savaş bazı
muhaliflerini kendı safina çekebilir, Amerika'nın
desteğinı de kazanırdı. McCormick Soğuk Savaş,
Sıcak Savaş başlıklı kıtabında (s. 90-91) bu yargı-
ya vanyor. Kolko v e Cummgs'e göre. Rhee aske-
ri malzemeyı sınıra taşmıış ve 1949 yazından beri
38'ıncı paralelı zorlamış, hatta geçmışti. Rhee'nin
bu tavnnın "salgırgan" olduğunu bizzat Kore'deki
Amenkan Kuvvetlen'nın Komutanı General Mac
Arthur söylemişti. Bu bılgi Amerikan Senatosu,
82'nci Kongre. l'ıncı oturum, l'inci bölüm. s.
231 "de (1951) görülebilir. Öte yandan. gene Cu-
mings'e göre. 38'ınci paralelin kuzeyinde bir sal-
dınya yetmeyecek kadar çok az kuvvet vardı.
Rhee'ye Amerikan desteği
Rhee Amenkan desteğinden umutluydu. Ame-
rikan Dışişlen Bakanlığı'nın başdanışmanlığından
John Foster Dulles 18 haziranda Kore Ulusal Mec-
lisi'nde yaptığı konuşmada kuzeyden bir saldın
olursa Amerika'nın tepkı göstereceğini söylemiş-
ti. Rhee sonra bakan olacak bu kişıden Amerikan
desteğinin aynntılanm öğrenmek ısityordu. Dulles'ın
bu konuşması Rhee'yi çok etkilemişti. Amerikan
yazarlan Kolko ve Cumings'e göre. ancak Kuzey-
le bir savaş Rhee'nin adamakıllı sarsılan durumu-
nu düzeltebilirdi. Sılahlı çatışma başlayıp da ilk
haberler güney başkentine ulaşınca. Seoul'deki
.Amerikan Büyükelçisı 'nın bildırildiğıne göre, Rhee
bir yandan fazla ilgili görünmüyor, bir yandan da
Kore sorununun en ıyi bu biçimde çözümlenebıle-
ceğıni söylüyordu. Bu tavır saldından korkan bir
yöneticinin tavn degıl. Hiç değlıse. Cumings bu gö-
rüşte Kuzey Güneye kaldıımayı aklından hıç ge-
çirmedimi? 1958-64 yıllannda Sovyetler'i yönet-
miş olan N S. Kruşçev'in anılanna bakılırsa (Rus-
ya dışında Ingilizce olarak yayınlanan bu anı kıta-
bını gerçekten o yazmışsa), Kim 11- sung Sovyet U-t
derine -Rhee'nin baskısma karşı ezilen kardeşlerv
neyardım ermek istediğini" söylemış. Bu sözler ne
anlamagelır? Belki de bır müdahale ısteğı anlamı-
na Ancak. Çuıckley nın dedığı gıbı. Hazıran 1950'de
buna gerek kalmamıştı. Kuzey saldınyı daha önce
düşünmüş olsa bıle. kanıtlar daha çok onun bun-
dan daha sonra ve değışen koşullann baskısıyla
vazgeçtiğidır
Öte yandan. Kore'de çatışmabaslarbaşlamaz, Baş-
kan Truman Sekizınci Orduyu Güneyin desteği-
ne koşturdu. bir yandan da 27 haziranda BM Gü~
venlık Konseyf nden üyelen "silahfa saldınyı geri
çevirme'ye destek olmaya çağıran bır karar geçırt-
ti. Bu kararda da kimın saldırdığı belli değıldi.
Çatışmalann kendine gelince. Güney kuvvetle-'
n üstünde ağırbaskı olmayan Haeju kentinı kolay-
ca terkettıler Bu durumda, Kuzeyliler başkent Se-
oul'e açılan Lijongbu'yu da aldılar. Kuzeyin baş-
kent yönünde hızla ılerlemesı bazılannda saldınyi
da onun başlattığına ilışkin bır kanı uyandırdı. Bun-
lann ikısı ayn şey ler. Ola kı. bu çabuk ilerleyişini
ya da güneyin bu hızlı gen çekilmesinın başka bir'
nedenı vardır. Cumıngs'e göre. Güneyin "simgesd
karşı koy uşu kuşku çekidydL1
" Güney, başkenti bi-!
le kuzey daha ortaya yetişmeden terketmişti. Gü-1
neyın hızla gen çekılmesı gerçekten kuşku venciy-
dı. Quıckley'ye göre, Güney kuvvetleri kuzeyden
daha kalabalıktı. Bu hızlı gerileme Kuzeyi de şa-
şırtmıştı. Amenkan Sekizınci Ordusu da bu geri ce-
kılışten yanaydı MacComack'a göre, Rhee ve Ma-
cArthur önce Amerikan halkına ve sonra dünyaya
durumlannm "umutsuz" olduğunu söylemek ısti-
yorlardı. Bundan asıl Başkan Truman y ararlanacak-
tı. Demek kı. komünızm "silahb sakünya geçmisti
ve hızla ilerKyordu" Beyaz Saray Kongre'nın des-
teğinı ve ıstediğı kabank askeri bütçeyi bu sayede
alabılırdı.
Mac Arthur guneylılerle birlikte Pusan'a çekil-1
di. Böylesine geniş bir yayılmaya hazırlıklı olma-;
dığı anlaşılan Kuzeyin toparlanıp geri çekilenleri;
ızlemesı bile zaman alıyordu. Cumings ve Quick-
ley'nın şu sozlenne bakın. "Kuzey 25 hazirandabir!
saldın tasarlamış olsa bile, fazla uzağa gitme niyet-
lisi olmadığı anla^lıyor." Öy le ki, Sekizınci Ordu il^
güney kuv\ etleri karşı saldınya geçince, kuzey or-
dusu dağıldı ve kaçtı. Kuzey bu hazırlıksızlığı si^
lahlı çatışmaya başlattığı görüşünü bu yönden de
zayıflatıyor. Yukarda sözünü ettiğim kaynaklargös-
teriyor ki, Kore Savaşı'nı hangi tarafin başlattığı öy-
le sanıldığı gibi açık değıldir. Soğuk Savaş yıllan-
nın betonlaşmış düşüncelerine sımsıkı yapışmak ye-
nne. tanhın vebilimsel incelemeningereğine uya-
rak yenı belgelen görmeli ve yeni yayınlan ızleme-I
lidir. Kore efsanesi yalnız savaşı kirran çıkardığı tar-|
tışmasıy la da sınırlı değildir. Örneğin. .Amerikan yö^
netimı askeri yönden müdahale edebilmek için bu
çatışmaya "uhJSİararası"birnitelıkatfetmiştır.Hat-^
ta. bununla Tayv an v e Fransa"nın Vıetnam savaşıy-1
la bağlantılar kurmuştur. Kuşku yok ki. Araeri-,
ka'nın sürekli sılahlanmasına olanak tanıyan "NSC!
68" başlıklı o son derece önemli belgenın dayan-]
dığı dünyagörüşünün tüm Soğuk Savaşdöneminde
itibar görmesınde Kore Savaşı'nın belirli ama ek-l
sik, giderek yanlış bıçimde yorumu büyük rol oy-
namıştır. Mac Arthur'un kuvvetlennın Güneyordu-!
sunun on katı olduğunun bizzat Amenkan kaynak-,
lanndabelirtılmesi, Kuzey ın Güneye saldırdığı ile-,
ri sürülürken 38'ınci paralelin "uluslararası1
' birsı-;
nır muamelesı görmesi ama aynı Amerika'nın bu;
çizgıyı geçerken bu kez onu "suni bir smır" diye
tanımlaması. gene Amerika'nın Çın Halk Cumhu-ı
riyeti'nı savaşa kanştırmak ıçın kışkırtması gibi il-
ginç konularda son derece açık belgeler tarihın na-
sıl incelenmesi gerektığine ilişkin dersler v erecek
nıtelıktedır Bu önemli aynntılan başka yazılarda
ele almak gerekebılır
Hfn ;