Catalog

CUMHURİYET/12 EKONOMİ 9NİSAN1991 DÖVİZ KURLARI Ooviaı Cms 1 ABO Dolan 1 Alman Markı 1 Avustratya Ooun 1 BekSkaFrangı 1 Fransz Frangı 1 Hotlanda Horini 1 Isveç Kronu 1 tariçre Frangı 100 italyan üre» 1 Japon Yani 1 Sterkn 1 S Aratetan Nyali Oove Alıs 374050 2212.01 2938.16 107 56 653.93 1963.32 «14 31 2612.99 296.20 27 34 6616 95 997.36 BOftSADA •• (Onceki) BUes* endeks: (önceki) Bües* endeks: - AOnıÇan (A) AjtoaÇt» <C) AlalTlfcsai fllini"*" M a «MaHoUng Anaddu Cuıı Arçctik Man(9m IBU) SU.Brisa Çağ^Ğatt ÇfcnMD Çeyn Aitnyıns ÇSmsa Ç EMdrik Oemrtank B M M CMI OtvaHottno DoCusarı mm EcacMılJç Egıgnc** Eı*a Hoöng EfoysanaUı EnfiOÇ HnaıılMnk Gorbonl* 6ün F». GâMy BfciLM n u F KsHam Mtrm İMKorPMm Bnw 0 Ç Kjıtonsan K» BjtaMk ItaMvı I M M KtfreEH*»* KoçHoktnj KoçYmnm jCony ÇJmmlD KonraTar Uybf UiDtıyt Pmt*n IttftııTam Mtanfln pmtnio Mmt U n m M 0W M n M Mtn StfErsl •Maı NMMM MHıttıg MTitflsn 0tan TsteH Otrmtaı OMaı PanM PE69toflto ftriksn PrarSûl Pmr Entegn Et PrarSu hMTİİ M * ı SaaMHoUtag SMBHni TımSgortı TDtfar* TttoStan* TtleOs TJSntfB TJtlMKB) Tfcta* |Q TotnkKİJıt TJlMM TaseCam M M I U M L T.O. OOkiffl Tiriı H m Yofcn T. Tubonj TMflMnk UjakStmr* Vestt Yasaş YasıKretf Yûnsa YAT1RIM Oncafcs* ntınn 560000 115000 9ran tMİİ 6600 18500 34500 5900 28501 14901 jiooe 11S00 mm4800 6400 120000 8900 7SO0 13500 5001 4HI 11750 2400 M7M 26500 1900C 4150 51000 MH ım 1100 1«M 10250 10500 4000 7S00 3*50 7000 5600 6M0 1390 22500 7600 1900 11750 8400- 2300 m«4950 11500 V1M 34000 8000 t?750 24000 37500 n»(800 3*00 13000 ?roo 120000 M M 2200 11500 5600 -MM MM 1100 1900 2300 7600 1400 2700 12750 2300 49» 1850 6600 •25 2150 4MI I1M MM OM I3M40600 $7000 12750 •JMM nm 4300 3000 3700 8900 5600 2700 40000 820000 12750 2900 7500 « M ittM 4750 zm11250 2000 3850 4400 1750 8900 2050 5600 4200 Dövc Sahş 3748 00 2216 44 2944 05 107 77 655.24 1967 25 615 54 2618 23 298 80 27 40 6630 21 999.36 EfeMrf Alç 3736 76 2209 80 2888 21 105 73 663 28 1961 36 608 17 2610 38 293 13 27 07 6610 33 972 43 Efektrf Satış 3759.24 2223 09 2952.88 105.73 657 21 1973 15 617 39 2626 06 299 70 27 48 6650 10 1002 36 9N(SAN 1991 S 1.6909 Abnan Marig S 6.7200 Fr.Franoı $ 1.9051 Hd Ftonnı $ 1.4315 tsv S 1254 35 ital Frangı üretı S 136 80 Japon Yeni i 3 7504 S A/aö ftyall £17689$ M t a H a c a i : 83.4S1.MMS0 H a i i n t«Ma Mktan: I.032.7ZS 4273.M M M I uMa: 37*1.89 %mM ırittr 45T7.K 1340 78 Mali endeks: 3779 64 Sınaı endeks 4684 86 1322.81 Mali endeks- 3764 48 Sınaı endeks 4664 59 Bugunku w Oustk 550000 110001 4«a •JM 6200 18500 34000 5800 2SOH 1 4 » 275W 1WO0 17MI 4600 6000 8600 7400 13000 4900 MM 11250 2250 17M 26000 19000 *900C 1060 IM 9750 10000 3650 3550 6500 $400 6600 1300 21000 3700 1750 18500 8300 2150 1Z9M «800 11250 MM 7900 17250 23000 37000 an8500 3550 12000 2700 115000 2050 11500 5100 1M0 MM 1100 1800 2250 7600 1400 2600 12500 2050 4800 1800 800 2100 41M MM MM İ$M 40000 55000 12000 M W 4150 3000 6900 2500 39000 12250 2750 7500 mmIMM 4700 11000 S3M 1850 4100 1700 8400 1950 5500 4000 Bogünku Bugunkû en yuksefc 560000 11000C 475C MH 6500 18500 34500 5900 28501 14750 30500 11500 17JM 4650 6000 8900 7700 13500 4900 4 M 11750 2400 1TMI 26500 19250 49000 "00 1M8 9750 10000 3750 3800 6900 5700 6600 1400 21500 3700 1850 19250 8300 2250 127M 4900 11500 * 4 M 8500 17500 23500 38000 9000 3800 12750 2800 120000 41M 2100 11750 5700 10M •7M 1150 190O 2300 7600 1400 2700 12750 2200 4950 1850 825 2150 43M I9H MM •7M fMi 40500 56000 12250 I M M 4200 3000 7000 2700 40000 12750 2800 7500 MM M7M 4800 2 7 » 11250 S2M 2000 4200 1800 8600 2050 5600 4150 ucanş 560000 110001 4751 MM 6200 18500 34000 5800 ma M25I 30000 11000 ITMt 4850 6000 8700 7500 13000 4900 4TM 11250 2250 17M8 2600C 19000 490OC 105C 975C 100OO 3700 3700 6500 5500 6600 1300 21500 3700 1850 18750 8300 2200 Tt7M 4900 11250 M M 8000 17250 23500 37000 32M 8600 3550 12250 2700 120000 41M 2050 115O0 5400 i m MM 1100 1900 2300 7600 1400 2700 12500 2150 4900 1800 800 2150 4JM MM MM MM 2M0 40000 56000 12250 IMM 4150 3000 6900 2650 39500 12500 2*00 7500 MM 1MM 4700 tm11250 92M 1900 4200 1750 S6O0 2060 5500 4100 HMLARI Tifctan 16685 3314! 2174J S1M 73180 1500 20350 2300 9S545 •MM 4800 3S282 137800 nm6000 1600 670060 76160 389500 5000 « 1 M 27900 «4200 MMI 45560 219640 57OC 4620C 280C 1100 2019090 32500 15500 10170 900 124616 9500 3300 11340 8400 1000 145300 R7M 74575 12800 nm 18200 416S0 39308 42990 4MN 19400 163850 «350 737» 46245 1IMN 3400 49900 32200 5SS81» 1111M 61452 194900 141850 500 3850 2100 71150 36100 744» 70500 29000 9200 I7M MM M M 4TSM 2MS 35645 32550 6800 11S7M 9075 1500 59087 63100 40750 331080 9500 1550 M N 71M 46150 nm3300 M l 12000 12200 99200 9200 155750 324400 10600 En co* söz 550000 iiooot 470C O M 6300 18600 34000 5900 28001 1450C 30000 11500 172» 4600 6000 8700 7700 13250 4900 4 7 N 115» 2300 TTtM 26000 19000 49OO0 1050 9750 10000 3700 3600 6800 5500 6600 1350 21500 3700 1850 19250 8300 2200 1»M 4850 11250 MM 8000 17500 23600 37500 SM 8600 3650 12000 2700 115000 41M 2050 11500 58» m»MM 1100 1800 2250 7800 1400 2780 12500 2050 4900 18C0 625 2150 4ZM MM MM MM 2MB 40000 56000 12250 «M NJV IMM41(0 3000 6900 2650 38000 12900 an790» M M 1OM 4700 MM 11250 1900 4100 •1750 8600 2000 5500 4100 8NtSM Wllt» 550382 110000 4689 6853 6305 18500 34010 5850 28098 3781 14479 29471 11390 17M9 5605 6000 8721 7620 13290 4900 47t2 11471 2294 17Z1* 26006 19000 48814 1051 9750 10000 3704 3662 6736 5505 6600 1348 21336 3700 1804 18972 8300 2183 U M t 4851 11260 «JM 8054 17391 23379 37612 »M 8688 3666 12166 2726 115138 4113 2058 11521 5387 M » M87 1108 1834 2266 7600 1400 2666 12600 2071 4887 1813 819 2132 4210 53» M87 40196 55662 12230 M24 M 7 M 4158 3000 6921 2615 39231 12477 2789 7500 4837 183» 4747 284J 11156 52M 1920 4106 1755 8525 2001 5517 4091 1991 İ • ^ • • M l A İ MMM. ft^MMMİ MM^bM8İ M M ^ İ ^ M İ •^ k ^BHİBİ A B ^ \ Maytrfl • • B n i •kV^H mm^fmt MJMI pv) lşVaiınm-1 İşYatnm-2 İş tttnm-3 k>\atnm-4 jş VMnn>6 intorton-1 İntoton-2 Hitofiön-3 IntBrtDM lnterton-5 MsatYat-1 ikteat V»2 Ddisat Ma«-3 ikfeatttM İktsat Abkm Fon Gararm Yafcım-1 Garanti Yaönm-2 Garann ^bnm-3 Garanti YMrırM Garantj Vttnn>5 Esbank Fon-1 Estank Fon-2 Esbtnk Fon-3 YKBYat fonu YKBSektörFon YKBHisse Fon YKBKamu Fon YKBükft Fon YKBKarmaFon YKBDovizFon YKB Kaprtal Fon YKBAMrf Fon V*ıt Fon-1 Vatof Fon-2 VakriForv3 Vatof Hısse Vatof Dünya Fon Va(a/ Fon-6 ftşbank M»« Fon DışbarkBeyaz Dtşbsnk nîfnbc Tûlûn Fon-1 Tütün Fon-2 Mtsu fon-1 Mteui Fon-2 Finans Fon-2 Finans Fon-3 Finans Fon-4 Finans Fon-5 Ziraat Fon-1 Ziraat Fon-2 Ziraat Başak Fon Ziraat fon-4 Hak Fon-1 Hak Fon-2 Pamuk Fon PamukHtsse E n * * Fon-1 E n * * Fon-2 Impot Fon-1 Impoc Fon-2 TotankFon SAmarFon OenBfon Ege Fon Kaitonma Fon OemirFon lariş Fon Ortak Fon Türfcbank Fon Netkm Etrfon 1&0787 10800 M.0189 20.000 03.1089 10000 170150 10.000 040650 10.000 1909.87 10.661 14.12.87 9560 27.02» 9369 armaa 11.200 09J01S0 1Û000 1609.87 9.764 100259 9B06 Otsem 9596 2&D2İ9 9J90 1112B9 mooo 22.1087 9576 mrjâffl 9731 12D250 »0.437 300550 9536 29.0351 9.209 1&11B7 10319 3110.89 mooo n.0750 mooo 02.11.87 1tt477 07.0338 9.785 070188 9.713 07«188 9.795 070388 9.693 07O3BS 9328 02ff\BS 9.294 19.0650 1O000 190650 9342 09J3538 10000 73.192 48262 19382 16.472 14.044 56J312 48327 24592 22.451 11954 46334 37502 18.046 18229 13560 56536 26530 14.474 12538 9.076 57.736 19.157 11603 53.285 41573 69968 40947 34513 41509 18.079 U693 12548 41553 24.0459 4a279 106349 iaiO89 10444 220350 9594 26X050 9574 M.0650 mooo 2&0&88 10057 1O0439 20558 2806.90 mon 04.0758 11.021 101250 10000 15.0788 40000 1 201089 10000 200789 9556 18,1259 10428 2O0350 9558 05.1150 1Q000 09.1059 10100 14.0250 10000 M.02S0 10.000 20.0690 1O00O 01.1159 11397 08.0150 10357 02.0150 10724 280650 10469 220150 mooo 18.0750 10.000 02.0250 10X166 040550 9562 28.0350 10.000 12.0250 10.406 K0450 10808 rjao5âo laooo 070550 10.006 11X)650 10.000 27XB50 mOOO 03X1950 mooo 05.1150 10.000 m.1150 mooo oi 1130 mooo 19531 13391 16.448 12.766 36569 49580 11774 40590 11.435 I47645 17333 21547 15255 13184 12.015 21503 16345 17045 15529 21.152 16515 21.782 14553 17.617 14X73 16531 12439 15065 16561 17683 14.718 15163 14.144 14392 12 792 12490 12.167 11524 73.460 48374 19.452 16528 14.093 56.199 48.475 25.062 22502 11599 46522 38X156 18.119 18303 13592 57X159 26520 14512 12500 9X165 57360 19.232 10640 53474 41.725 69.100 41.103 35.050 41590 18.184 «740 12555 41 £96 10£676 19592 13424 16483 12507 37X196 49.749 13534 41.037 11477 148.129 18.004 21.728 18328 iaO87 12.066 21512 16397 17.105 15584 21.214 16546 21551 14303 17583 14.119 16596 12.463 15108 17014 17749 14.768 15.219 14.190 14445 12533 12531 12.215 11560 037 023 036 034 035 033 031 028 025 -046 041 041 0.40 041 0.23 039 034 026 -1.07 0.10 039 039 027 035 037 •1.24 038 039 044 058 034 005 034 031 031 025 0.21 032 034 034 044 036 037 033 O40 037 040 •0.74 042 004 032 035 035 029 019 032 034 037 033 041 019 0.29 031 037 034 037 033 037 032 033 039 030 THY uçaklarından vazgeçiyorTürk Hava Yolları ve HAVAŞ'ta grev 9. gününe girerken THY yetkilileri iş hacminin düşmesi üzerine, kira süreleri dolan iki B-707 uçağının mukavelesini uzatmamaya karar verdiler. Ayrıca haziran 1991'de THY filosuna alınacak iki uçaktan da şimdilik vazgeçildi. Hava-İş, grevin hemen ardından önerdiği, daha önceki teklifîni yarı yarıya düşüren yeni teklifini işverenin dikkate almaması üzerine, dün yazılı olarak işveren tarafına iletti. Sendika, çahşanların 1980-1990 arasında yüzde 135 üretim artışı gerçekleştirdiğini de öne sürdü. Iş-Sendika Servisi — THY ve HAVAŞ işyerlerinde çalışan 10 bin 500 işçinin sürdürdüğü grev 9. gününe girerken Hava-tş Sen- dikası son ücret amşı teklifini iş- veren tarafına verdi. THY işve- reninden gelen çağn üzerine dün THY Genel Müdürlüğü'ne gi- den Hava-lş Sendikası Yönetim Kurulu üyeleri, daha önce yan yarıya indirdikleri ve kamuoyu- na açıkladıkları yeni ücret artı- şı teklifini, THY yöneticilerine verdiler. THY yöneticilerinin, Hava-lş Sendikası'nın teklifini inceleyeceğini belirttiği öğrenil- di. Türk Hava Yollan AO yetki- lileri, grev nedeniyle iş hacminin düşmesi üzerine çeşitli tedbirler aldıklanm, bu kapsamda kira süreleri dolan iki B-707 uçağının mukavelelerini uzatmamayı ka- rarlaştırdıklannı açıkladılar. Hava-İş Sendikası yöneticile- rince dün yapılan açıklamada, THY çalışanlarının 1980'den 1990'a kadar geçen süre içinde yüzde 135 oranında üretim ar- tışı kaydettikleri behrtilerek "Bu ahnterini yok sayanlar yalan söylüyoriar" denildi. Açıklama- da, THY yetkililerinin "Ciro- muz 1.7 «rihon, sendika 1.8 tril- yon istiyor şekJindeki beyanlan- nın inandıncı olmadığı" kayde- dilerek "Şirket, grev nedeniyle giinde 65 milyar zarar ediyorsa, kaba bir hesaplamayla THY'nin 1991 cirosunnn 3-4 trflyona alaşması gerekir" denildi. THY yetkililerinin personel giderleri konusunda da çeüşkili açıkla- malan olduğu öne sürülerek şöyle devam edildi: "1991 per- sonel giderleri, 1990 cirosuyla oranlanıp bu giderlerin Avrnpa standartlannm üzerine çıktıgı savunuhıyor. Ancak bu gjderlere 800 kapsam dışı, 470 yurtdışı personelin ücretlerinin. üst dii- zey yönetidlerin harcırahlannın, lojman giderlerinin dahil oldu- gunn söylemiyorlar. Toplam gi- derler içinde toplu iş sözleşme- sine bağlı ücret alan personelin giderleri şu anda yüzde 10'a ulaşmıyor". HAVAŞ işvereni de y y tabiymiş gibi hareket ettiği öne surülen açıklamada, HAVAŞ'ın 1990'daki net kânnın 110 milyar liraya vardığı, sendi- kanın bütün HAVAŞ personeli için ilk altı ayda toplam 5 mil- yar lira, ikinci altı ayda da top- lam 7 milyar lira istediği kayde- dildi. öte yandan Hava-tş Sendika- sı'na üye bir grup grevci işçi, dün gazete bürolannı dolaşarak so- runlarıru aktardılar. Işçiler evle- rine, "Şirketi baûrdınız, grev bi- tince kendinizi kapının öniinde bulacaksınız" şeklinde tehdit te- lefonları geldiğini savundular. tşçiler, grevde bulunan HAVAŞi ın araçlannın Çelebi Yer Hiz- metleri Işletmesi'nce boyanarak kullanıldığını anlatırken teknik servis işçileri de THY'nin Türki- ye'deki özel havayollan şirketleri uçaklanna teknik bakım yaptı- ğını, ancak grev nedeniyle bir- çok özel şirket uçağının teknik bakımı yapılmadan havalandığı- nı savundular. öte yandan Izmir Büromu- zun haberine göre Adnan Men- deres Havaalanı'nda grevdeki THY'nin standlarının Istanbul Hava Yollan'nca kullanılması- nın Hava-lş Sendikası'nın giri- şimleriyle önlendiği bildirildi. Hava-lş Sendikası Şube Başka- nı Hasan Coşkun grevi kırma- ya yönelik her türlü girişime Belediyeye pîs sudantemîz para UFUKTEKİN ADANA — Belediyeler, ev, işyeri ve sanayi kuruluşlarından aldıklan atıksu bedelini yüz milyarlarca lira gelir getiren bir kaynağa dönüştürdüler. Kirli sudan ciddi anlamda gelir sağlamaya başlayan yedi anakent belediyesinin 1991 yılında- ki tahsilatının 1 trilyon 162 milyar lira- ya ulaşması bekleniyor. İSTANBUL — Anakent Belediyesi^ nin yan kuruluşu olan İSKİ, ev, işyeri ve sanayi kunıluşlanndan aldığı atıksu be- delini birkaç kat arttırdj. Böylece ISKİ- nin 1991 bütçesi, devlet bütçesinin 5O"de birine ulaştı. İSKİ Genel Müdürü Ergün Göknel, bu yıl 2.2 trilyonluk bir bütçeleri oldu- ğunu, bunun 650 milyannı da kirli su- dan sağlayacaklarını açıkladı. ANKARA — Ankara Belediyesi Su ve Kanalizasyon Idaresi de ev, işyeri ve sa- nayi kuruluşlanndan aldığı atıksu bede- lini yüzde 100'e yaklaşan oranda arttu-- dı. İZMİR — Izmir Su ve Kanalizasyon Idaresi, geçen yılki tarifeleri arttırınca OsmanErk TÖBANK Genel Müdürü Önceki gün Çetin Hacaloğlu'nun istifasıyla böşalan TÖBANK Genel Müdürlüğü'ne Başak Sigorta Genel Müdürü Osman Erk getirildi. Ekonomi Servisi — Başak Si- gorta Genel Müdürü Osman Erk, önceki gün görevinden is- tifa eden Çetin Nacaloğlu'nun yerine Türkiye Öğretmenler Bankası (TÖBANK) Genel Mü- dürlüğü'ne atandı. Çetin Haca- loğlu, 4 yıldır TÖBANK'ın ge- nel müdürüydü. TÖBANK'ın 1990 yılında 150 milyar lira zarar ettiği ve banka- nın birikmiş zaranmn 350 mil- yar hraya ulaştığı belirtildi. Ban- kanın batık kredilerinin mikta- rı da yaklasık 50 milyar lirayı buluyor. Körfez krizinden önce özelleş- tirilme çahşmalan tamamlanan TÖBANK'ın 120 milyar lira olan sermayesinin 250 milyar liraya çıkartılması planlanıyor. Serma- ye arttınmımn bankanın gayri- menkullerinin satışıyla gerçek- leştirilmesi bekleniyor. 1959 yılında öğretmenler Ya- pı.Sandığı tarafından kuruluna TÖBANK daha sonra ekonomik darboğaza girdi. öğretmenler hisselerini satmaya başladıli-. 1970'lerin sonunda hisse senet- lerinin önemli bir bölümü ban- ka yönetim kurulu başkanı Sait Kemal Mimaroğlu'nun elinde toplandı. 1986 yılında girdiği darboğaz nedeniyle bankaya devletçe el konuldu. Ziraat Ban- kası başta olmak üzere kamu bankaları TÖBANK'a ortak ol- dular. Belediyelerin atıksu geliri Istanbul Ankara. Adana Bursa Izmir Gaziantep Kayseri TOMJUH (*)lto*jflMMtal 1990 . 325.000 . ...69.500.... 5.346.... ...15.000.... ...25.973... 3.600.... 1.230.... .445.641.... HMat rnin 650 000 ...275.000 30.000 50.000 ....143.100 10.000 3.800 1.1(1.999 Yedi büyük anakent belediyesi, işyeri ve sanayi kuruluşlanndan aldıkları kirli su bedeline önemli ölçüde zam yaptılar. îstanbul, Ankara, İzmir, Adana, Kayseri, Bursa ve Gaziantep belediyeleri, 1991 yılında atık sudan 1 trilyon 162 milyar lira gelir bekliyorlar. Adana'da 70 sanayi kuruluşu, zamma karşı çıkarak dava açtı. içinde bulunduğumuz yıl konutlardan 10 metrekübe kadar 840 lira, 10-20 metre- küp arasuıdaki üretimden 2 bin 464 lira ve sonrası için de 4 bin 704 lira almaya ba$ladı. Işyerleri ve sanayi kuruluşlann- dan ise 10 metrekübe kadar 4 bin 704 li- ra alan İZSU, 10-20 metreküp arasında- ki üretimden 6 bin 048 lira ve sonrası için de 7 bin 616 lira atıksu bedeli ahyor. ADANA — Atıksu bedelini saptama- dan önce sanayicilerle görüşen Adana Su ve Kanalizasyon Idaresi, bu yıl önerdiği rakamlar "aşın" bulununca rakamları "kendi hesaplan"na dayanarak yaptı. ASKl'nin KDV hariç geçen yıl 120 lira aldığı sanayi kuruluşlanndan yeni tari- feyle her metreküp atıksu için KDV ha- riç 591 lira istemesi tepkiyle karşılandı. Aralannda Sabancı Holding'e bağlı çok sayıda fabrikanın da bulunduğu 70 ka- dar sanayi kuruluşu, tarifenin "aşın yüksek" olduğu gerekçesiyle vergi mah- kemesinde dava açtılar. ASKİ Genel Mü- dürü Yüksel Baydar, Türkiye'de en dü- şük atıksu bedelini kendilerinin aldığını belirterek "Dava açdması tabii ki hak- lan. Ancak biz yeni tartfemizi saptarken yönetimin işktme, amortisman, ıslah ve tevsü gklerleriyle yüıde 10 kâr hakkunızı koyduk. tstanbul'dald sanayici aüksuyun metrekübüne 10 bin lira ödüyor. Bizim- kiler 20'de birine nn değUler" diye ko- nustu. BURSA — Bursa Sular Işletmesi Ge- nel Müdürü Mehmet Aii Meriç, geçen yıl konutlar için metrekübü 350 lira olan atıksu bedelini 500 liraya, işyerleri ve sa- nayi kuruluşlan için 500 lira olan bedeli de bin liraya çıkarttıklannı söyledi. GAZtANTEP — Gaziantep Su ve Ka- nalizasyon îdaresi yetkilileri de bu yıl ko- nutlarda metrekübe göre kademeli ola- rak yeni bir tarife belirledi. Atıksu be- dellerine de yüzde 100'e yakın zam yap- tı. KAYSERİ — Anakent Belediye Baş- kanı Niyazi Bahçecioğlu, ilgili kuruluşun atıksudan başka geliri olmadığını, zam yapmamn doğal olduğunu belirtti. Su ve Kanalizasyon îdaresi Genel Müdürü Mnstafa Ulker ise geçen yıl 1 milyar 230 milyon lira olarak gerçekleşen atıksu be- delini bu yıl 3.8 milyar liraya çıkarmayı amaçlıyor. 21. yüzyılın 'temiz' otomobili Ekonomi Servisi — Daha 21. yüzyıla girmeden, dünya otomobil endüstrisi, "temizlik devrimi"ni tamamlayarak yeni bir çağa girecek. Avrupa Topluluğu da ABD hükümeti de sayıları gittikçe artan pek çok ülke de yakın bir tarihte çevreyi kirleten otomobilleri piyasadan kaJdıracak yasal önlemler getiriyor. Büyük otomobil şirketleri de birbiriyle yanşarak "temiz otomobil" üretmek için araştırma-geh'ştirme çalışmalannı hızlandırdı. Gerek Detroitü üç kız kardeş (General Motors, Chrysler, Fbrd) gerek Japon otomobil devleri (Honda, Mazda, Toyota), gerekse Avrupahlar (BMW, Mercedes Benz, Fiat, Renault, Peugeot) bu alanda milyarlarca dolar harcıyorlar. Projeleri gehştirilen otomobiller arasında elektrikle, metanol gazıyla, doğalgazla, hidrojenle çalışanlar bulunuyor. Mazda şimdiden, 1990'lann sonunda hidrojenle çalışan yeni bir otomobili sınırlı biçimde üreterek piyasaya sürebileceğini belirtiyor. Mercedes Benz ve BMW de bu alanda Japonlarla çekişiyor. Japon otomobil şirketi Honda ise güneş enerjisiyle çalışan bir deneme otomobili yaptı. "Düs" admı tasıyan bu otomobil, gerçekten de 21. yüzyüın düşlerinden biri. (Botoğraf: Business Week) karşı çıkacaklannı söyledi. Türk Hava Yollan yetkilileri, birinci haftasını dolduran grev nedeniyle Türk Hava Yollan'nuı Paskalya trafığini ve Şeker Bay- ramı rezervasyonlannı kaybetti- ğini belirttiler. Yetkililer, iş hac- minin düşmesi üzerine çeşitli tedbirler aldıklannı, kira müd- deti sona eren 2 adet B-707 kar- go uçağının mukavelesini uzat- mama karan aldıklannı apkla- dılar. Bu arada haziran 1991'de THY filosuna katılacak olan bir adet B-737 uçağı ile bir adet A-310 uçağının teslimlerinin ip- tali için görüşmeler yapmak üze- re firma temsilcilerinin Türkiyeî- ye davet edildiği kaydedildi. KONUK YAZAR Çimento, alüminyum, ve tenekeye zam geldi ANKARA (AA) — Çi- mento, alüminyum, teneke ve soğuk rulo fıyatlanna zam yapıldı. An- kara Çimento Fabrikası'nda üretilen torbalı çimentonun ton satış fiyatına, dünden geçerli olmak üzere 25 bin li- ra zam yapıldı. Buna göre daha önce KDV hariç ton fi- yatı 195 bin liradan satılan torbalı çimentonun ton fiya- tı 220 bin liraya yükseltildi. öte yandan Seydişehir'de- ki Etibank'ın alüminyum te- sislerinde üretilen ürünlerin satış fıyatlanna da yüzde 9 ile 13 arasında zam geldi. Ereğli Demir-Çelik Fabri- kalan da (ERDEMİR), üre- timini yaptığı teneke ile ru- lo ürünlerine yüzde 9 ora- nında zam yaptı. ERDE- MlR'den yapılan açıklama- da, fıyat arttmmının, girdi- lerde meydana gelen yüksel- melerden kaynaklandığı be- lirtildi. TÜSİAD raporu tartışıldı İZMİR (Cumhuriyet Ege Bürosu) — TÜSIAD'ın "21. Yüzyıla Doğru Türki-' ye: Geleceğe Dönük Bir Atı- hm Stratejisi" konulu rapo- ru Egeli sanayicilerin görüş- lerine açıldı. TÜSİAD Yö- netim Kurulu Başkanı Bü- lent Eczaabaşı, "Bizim al- ternatif plan yapmamız dü- şünülemez" dedi. Raporun amacuun Türki- ye'yi toplumsal uzlaşmaya götürecek yeni diyalog yol- lannın açılması olduğunu vurgulayan TÜSİAD Baş- kanı Bülent Eczaabaşı, stra- tejik yönlendirme için kamu ve özel sektörün işbirüği yapmasınm zorunlu olduğu- nu vurgulayarak şöyle konuştu: "TÜSİAD kalkmma planlannı DPT'nin yaptığı- nın bilincindedir. Ancak Ankara'da masa başında oturanlann planlan tespit etme imkanının kalmadığı da ortadadır. Çünkii dünya çok hızlı bir gelişme içinde- dir, banlara yetişmek çok zor olmaktadır. Bunun için kamu ve özel sektör yöneti- cilerinin çok sıkı bilgi alış- verişine ibtiyaçlan vardır. Katı plancdık anlayışı terk edOmeli ve yeni planlama anlayışı ortaya konulmalı- dır. Katı plan yerine daha esnek, genel stratejiye uy- gun genel planlar yapılma- tadır. Karşüıklı tartışmalar- la daha iyi yol ahnabilir." Bankacılığa giriş de çıkış da zor olmalı Birçok kişi tam ve disiplinli bir rekabet ortamının gelişmesi için serbestlik ilkesinin işletilmesi, sektöre giriş ve çıkışların serbest olması gerektiğini söylemektedir. Bunlar doğrudur. Ama asıl yapılması gereken, bankaların batma noktasına gelmelerini devlet yardımı yapmadan önlemede yatmaktadır. Yönlendirici bir mevzuat ile tam ve disiplinli bir rekabet ortamını yaratıp verimsiz olanları sistem dışına taşımabyız. KORKMAZ ÎLKORUR Bankacı Son günlerde sık sık okuyor ve işiti- yoruz. Deniyor ki bankacılık sektörü- ne giriş ve çıkış serbest olmalı. Bu, aşa- ğıda değineceğimiz bazı önemli Voşul- lann var olduğu ortamlarda olması ge- reken bir kavramdır ve o koşullar var olduğu sürece bu tür bir isteğe saygı duyanz. Ancak bu deyiş, aslında söy- lenmek istenilen şeyin kibarca söylen- miş halidir. Zira, bazı meslektaşlannuz verilmek istenilen mesajı daha kestir- meden söylüyoriar: Bankaalık sektö- rüne giriş serbest olmalı, bankaların batmasına izin verilmelidir. Yani dev- let, bankalan kurtarmamalıdır. Bazı arkadaşlanmız ise bunu daha değişik bir tonalitede ifade etmektedir: Ma- dem ki isteyen bankaalık sektörüne gi- riyor, o zaman batmak da serbest ol- malıdır: Yani devlet banka kurtarma- malıdır. Bu son iki söyleyişte biraz re- kabetten bunalmışlık belirtileri izlen- mektedir ve her ikisinde de maksat 'üziira yemek degil, bağcıyı dövmek- tir'. Bu satırlann yazan ise daha fark- lı bir tezi savunmaktadır: Bankacılık sektörüne giriş ve çıkış (yani batış) o kadar kolay olmamalıdır. Bunun iki önemli ve geniş nedeni vardır. Bir; Türkiye'de tam ve disiplinli bir reka- bet ortamı yoktur. İki; sayfalar dolu- su mevzuatımız yönlendirici olmaktan çok uzaktır. Şimdi, birçok kişi, bu teze itiraz ede- cektir; tam ve disiplinli bir rekabet or- tamının gelişmesi için serbestlik ilke- sinin işletilmesi gereğinden söz edile- cektir; sektöre giriş ve çıkışlann serbest olmaması halinde sektörün oligopolis- tik yapısının kırılamayacağı söylene- cektir. Bunlar özünde doğrudur. Yal- nız bu itiraz gerekçeleri ile bankacılık sektöründe giriş ve batışlann serbest olması gereğini ifade eden deyişler ara- sında önemli bir fark vardır. O da ban- kalann batma noktasına gelmelerini, devlet yardımı veya kurtarma operas- yonu yapmadan önlemede yatmakta- dır. Diğer bir deyişle, amaç bankala- nn batmasına göz yummak değil, ban- kaların batma noktasına doğru gitme- lerini önlemektir. Zira, bankalar kamu güvenine dayanan kuruluşlardır ve is- ter devlet, ister özel girişimci, isterse sokaktaki adamın olsun kendilerine emanet edilen varhklan konımakla yü- kümlüdürler. Bankaların batma noktasına doğru gitmemelerinin teminat altına aünma- sı birçok faktörün bir arada bulunma- sına bağlıdır. Ama en önemlisi, ban- kalar da birer işletme olduklanndan, işin özünde kültUr ve disiplin yatmak- tadır. Bu açıdan bakıJdığında banka- cılık sektörünü Ulkenin genelinden ve onun genel gelismişlik düzeyinden ayır- mak mümkün değildir. Ancak birçok açıdan öncü nitelikli olması gereken bankacılık sektörünün bir ulkenin eko- nomik kalkınmasında, refahın tesisin- de, bağımsızlığın perçinleştirilmesinde ve nihayet, ulkenin ve onun vatandaş- lannın onurlanmn yüceltilmesinde oy- nadığı kritik rol dikkate alındığında bu sektörün her açıdan üzerinde titrenme- si gereken bir sektör olduğunu herkes kabul edecektir. Bu nedenle onu her- kese emanet edemezsiniz. Onu, ancak çok etkin bir yönlendirici mevzuatınız ve teşkilatınız olduğu zaman tam ve di- siplinli bir rekabet ortamının içinde ta- mamı ile serbest bırakırsınız. O zaman hâlâ batan var ise o artık kendi bece- riksizliğinden batmaktadır. Bırakınız batsın. Savunduğumuz tez korumacılığı özendirmek değildir. Aşın ve anlam- su bir korumacüığm ülke ekonomisi- ne verimsizlik kanalı ile yarattığı ma- liyetin bilincindeyiz. Sistemdeki bu ve- rimsizhklerin teker teker sökülüp atü- ması gereğini -bankaahk sektörü de dahil- savunuyoruz. Ama 'serbestlik' kavramının yanlış yorumlanması ve tatbik edilmesi nedeni ile ülke ekono- misine çıkacak maliyetlerin de karşısuı- da olmamız gerekir. Tam serbesti için- de oluşan 1982 banker krizinin toplu- ma ve mali sektöre ve bıraktığı derin yaralar ile ülke ekononıisine yükledi- ği maliyeti hâlâ unutmadık. lfrat ile tefrit arasında gidip gelme- yi bırakmamız ve seçici olmamız gere- kir. Herhalde, arastırmacı bir kafaya sahip olmadığımızdan, tartısma cesa- retimiz bulunmadığından ve hele hele, demokratik bir toplumun en önemli ni- teliği olan ortak çözüm oluşturma yan- lısı olmadığımızdan olsa gerek, biz hep kolayı seçiyoruz. öyle bir koru ki her koşulda yaşasın ve topluma yük olsun; öyle bir serbest bırak ki, sebebi ve so- nuçlan ne olursa olsun, ölsünler ve topluma gene yük bıraksınlar. Yok mudur bunun topluma maliyetini azal- tacak bir yolu? Elbette vardır. Vardır, ama o yol zoru başarmaktan ve taraf- sız olmaktan geçmektedir. Zor ile uğ- raşmak ve tarafsız olmak ise bizim hiç sevmediğimiz şeylerdir. 'Serbest bıraküm' demekle, başka- lannın yüz senede bir kültür ve disip- lin evrimi içinde gerçekleştirdiğini bir zim on sene içinde gerçekleştirebilece- ğimizi düşünmek topluma ve ülke eko- nomisine insafsızlık oluyor. Onun ye- rine zor olanı başarmayı tercih etme- liyiz. Yönlendirici bir mevzuat ile tam ve disiplinli bir rekabet ortamını yara- tıp verimsiz olanları sistem dışına ta- şımalıyız. Inanınız ki bu tür bir yakla- şım sonucunda sistem dışında kalacak olanlar, zaten meslektaşlarımızın bu- gün 'bırakın batsın' dedikleri zaman akıllarında olanlar ile aynı olacaktır. Ama bu elemenin topluma ve ülke eko- nomisine maliyeti en düşük düzeyde olacaktır. Yeter ki kimse tarafsızhktan aynlmasın.