Katalog

6 KAPAK Antik tiyatro yelim. Üzerinde o dönem için halka açık tapınaklar olan bu alanın tepeye uzanan yokuşundan antik kentin seyri bir başka oluyor. Hele bir de gün batımına doğruysa ve ay, Celsus Kütüphanesi’nin üzerinde kavuşmaya başladıysa, bu görüntü karşısında, az önce antik tiyatroda dinlediğiniz “Musalar”dan biri olmamanız içten bile değil. Hem bu kent hangi sanatçılara esin perisi olmadı ki bugüne kadar. Uluslararası İzmir Festivali kapsamında gerek Celsus Kütüphanesi’nin önünde gerekse Büyük Tiyatro’da dünyaya nam salmış sanatçılar pek çok kez sahne aldılar ve bu gelenek hala sürmekte. Söylenir ki, cadde çevresindeki heykellerden bazıları yaşadıkları devirde, bakanları kendisine hay ran bırakan alımlı kadınların tasviridir. Mermerin bu denli ihtişamını gördükten sonra, insan, bu heykellerin esin kaynağı nasıldı abaca demeden edemiyor. Ephesos’un kendisi kadar meşhur olan ve antik dönemin 7 harikasından biri olarak kabul edilen Artemis Tapınağı’nın ne yazık ki bugün sadece adı var. Milatan önce 550’de inşa edilen yapının ünü o dönem tüm Doğu Akdeniz ve Anadolu’ya yayılmış haldeydi. Ne var ki, tarihe geçmek isteyen bir “deli” tarafından milattan önce 356 yılında yakıldı. Herostaratos adındaki bu zır deli, tarihe geçmek için Artemis Tapınağı’ndan başka bir hedef bulamazdı elbet. Düşünsenize bundan 2 bin 453 yıl önce yaşamış bir adam var orta yerde ve adından sırf Artemis Tapınağı’nı yaktığı için söz ettiriyor. Ardından yeniden yapılan tapınak bu kez milattan sonra 263 yılında saldırılar sonucu yeniden yıkılıyor. Ephesos, Anadolu’da, bağnazlığa karşı yaşamın temel değerlerini savunanların tartışmasına da sahne olan bir mekan. Anadolu’nun eşsiz motifi Kibele, Ephesos’un önemli figürlerinden birisi. Bereket Tanrıçası olarak da kabul edilen Kibele’nin, bereket için üretim, üretim için sulh, sulh için paylaşmayı sunduğundan kutsal sayılırdı. O dönemde de, yaşamı göklerden gelen vahiylerle kurgulamak isteyenler vardı. Yaşam diyenler, Kibele’nin değerinden ödün vermek istemeyenler ile Hıristiyanlık dinini yaymak isteyenler arasında ciddi tartışmalar oldu. Sonunda Kibele diyenler kazandı ve bin yılların üzerine karanlık çökmedi. Dile kolay 3 bin yıllık bir kent var karşımızda. Hafızalara büyük tiyatrosu, mermer yolu, Celsus Kütüphanesi’yle kazınan ve günümüzde gezilip görülebilen alan 2 bin 300 yıl öncesine dayanıyor. Öncesinde Amazonlar’ın, Hititler’in izleri var. İlk olarak Küçük Menderes Nehri’nin, Ege Denizi’ döküldüğü alanda Panayır Dağı’nın eteğinde kuruluydu. Nehrin getirdiği alüvyonlar denizi doldurunca bu kez Bülbül Dağı eteklerine taşındı. Son olarak da, Büyük İskender’in generali Lsi