Katalog

Cemal ÇOBAN USİAD Ankara Şube Başkanı lke genelinde güvenliğin sağlanması, genel kolluk kuvvetleri olan jandarma ve polis teşkilatları ile devletin görevidir. Ancak hızla artan nüfus, hızlı şehirleşme, yoğun göç hareketleri, artan terör, cana ve mala yönelik suçlarda hızlı artış devleti yeni güvenlik tedbirleri almaya yöneltmiştir. Devletin güvenlik ihtiyaçları ve bu ihtiyaçlara yönelik önlem ve uygulamaları sürekli olarak genişlemekte, eskiden mahalle ve köy bekçilerinin sağladığı güvenliği şimdi çok sayıda yaya ve motorlu devriyeler, sabit karakollar, çevik kuvvet birimleri, terörle mücadele birimleri, asayiş, trafik ekipleri, jandarma sabit ve seyyar birlikleri ve daha pek çok zabıta ve istihbarat birimleri sağlamaya çalışmakta, bunlarda yeterli olmadığı hallerde hükümet veya il valilerinin talebi ile silahlı kuvvetler destek sağlamaktadır. Günümüzde artan nüfus ve güvenlik ihtiyacının çeşitlenmesi nedeniyle güvenliğin sağlanmasında kolluk kuvvetlerinin desteklenmesi ihtiyacı doğmuştur. Suç işleme oranları hızla arttığı gibi suç işlemede çok çeşitli yöntemlere başvurulmaktadır. Diğer taraftan dünyadaki hızlı ekonomik gelişmeye paralel olarak büyük mağazaların, fabrikaların, hastanelerin, okulların ve iş merkezlerinin sayısının giderek artması nedeniyle güvenliğin sağlanmasında yeni ve farklı yöntemlere gereksinim duyulmaktadır. İşte özel güvenlik hizmetleri de bu gereksinimden ortaya çıkmıştır. İlk defa 200 yıl önce ABD’de posta arabalarının güvenliğinin sağlanması amacıyla ortaya çıkan özel güvenlik hizmeti, ülkemizde 1980’li yıllardan itibaren sunulmaya başlanmıştır. 5188 sayılı yasa; kamu ve özel sektör kurum ve kuruluşlarını, özel kişi, işyeri ve konutları, spor müsabakaları, futbol karşılaşmaları, toplantı, sanat etkinlikleri, para ve kıymetli evrak nakilleri, limanları v.s. gibi kurum ve kuruluşları özel güvenlik birimi oluşturma veya bu hizmeti yasal olarak kurulmuş, özel güvenlik hizmet belgesine sahip özel güvenlik şirketlerinden sağlama imkanını sağlamıştır. 2004 yılından itibaren kurulmaya başlayan özel güvenlik şirketleri ve özel güvenlik eğitim kurumları 3 yılı aşan bu süre içinde 300 bin kişiye özel güvenlik eğitimi sağlamış, eğitim alan bu kişilerden 220 bin kişi özel güvenlik kimliği almış ve bunların 150 bin kişiden fazlası çalışmaya başlamıştır. Halen ülke genelinde 2008 yılı başı itibariyle 937 özel güvenlik şirketi ile 520 özel güvenlik eğitim kurumu hizmet vermektedir. Güvenlik kurumları silahlı ve silahsız özel güvenlik eğitimi vermektedir. Özel Güvenlik Kanunu; kişi ve kurumlara ihtiyacına uygun yeterlilikte güvenlik talebi yapma imkanını vermektedir. Kişi veya kurumların özel güvenlik talebi bulundukları illerin valilik makamına yapılmakta, il güvenlik komisyonunda değerlendirilip karara Türkiye’de ve dünyadaki örnekleriyle… C S TRATEJİ 7 kurumları uzun yıllar önce oluşturulmuştur ve sektör 100 yıllık geçmişe sahiptir. Güvenlikte kullanılan silah, ekipman, iletişim ve ulaşım araçları çok gelişmiş durumdadır. Her yıl çeşitli ülkelerde açılan uluslararası güvenlik fuarları sektörün dünyadaki gelişimini ortaya koymaktadır. Ü Özel güvenliğin boyutları ÖZEL ORDULAR Terörün uluslararası alanda, dolaylı harp, ekonomik ve siyasi çıkar maksatları için kullanımının yaygınlaşması, uluslararası sermaye ve tekellerin gelişmekte geri kalmış ancak yeraltı ve yerüstü zengin kaynaklara sahip ülkelerde anlaşmalı veya zorbalıklarla elde ettikleri imtiyazların korunması amacıyla o ülkelerde destekledikleri terör örgütleri ve oluşturdukları büyük ölçekli özel güvenlik unsurları çağımızın dikkati çeken gelişmeleridir. Buna en yaygın örnekler Irak, Afganistan ve bazı Afrika ülkelerindeki ABD veya Avrupa oluşumlu özel güvenlik oluşumlarıdır. Halen Irak’taki ABD birliklerinin idari ve lojistik desteği, tesis ve konut güvenlikleri, ikmal ve ulaştırma güvenlikleri büyük ölçüde özel güvenlik unsurlarınca sağlanmaktadır. Sadece Irak’ ta kullanılan özel güvenlik personelinin sayısının 160 bin civarında olduğu ifade edilmektedir. Bu bölgede görev yapan tüm özel güvenlik elemanlarının ABD güvenlik şirketine bağlı elemanlar olduğu Türkiye’den de taşeron olarak bir kısım özel güvenlik şirketlerini kullandığı, elemanların hepsinin hafif veya ağır silahlarla donatıldığı, çatışmalara katıldıkları ancak bu elemanların uluslararası çalışma teşkilatı kuralları dışında hiçbir sorumlulukları olmadığı, ordu mensubu olmadıkları için harp hukukuna bağlı olmadıkları değerlendirilmektedir. Özel güvenlik kavramı ABD kaynaklı olarak posta ve trenlerin güvenliğini sağlamak amacıyla oluşturuldu. Daha sonra tüm dünyaya yaygınlaşan özel güvenlik anlayışı, günümüzde özel ordulara varmış durumda. ABD’nin işgali altındaki Afganistan ve Irak’ta hiçbir hukuka tabi olmadan savaşan özel ordular bulunuyor. bağlanan güvenlik talebi valilik onayı ile yasallık kazanmakta, talebin niteliğine göre silahlı veya silahsız güvenlik imkanı sağlanmaktadır. Güvenlik talebinde bulunan kişi veya kurumlar güvenlik ihtiyacının gerekçelerini ortaya koymak zorundadır. 5188 sayılı özel güvenlik yasası güvenlik talebinin yasal gerekçelerini açıklamıştır. KAYIT DIŞI ORDU 19942002 yılları arasında ABD'nin bu şirketlere 300 milyar dolarlık iş yaptırdığı tahmin edilmektedir. Çoğu Amerikan ve İngiliz olan (onları Güney Afrika izliyor) yüz dolayında firmanın faaliyet gösterdiği bu sektör, dünyada hızla gelişen sektörler arasında sayılmaktadır. (90'larda borsada işlem görenler, Dow Jones endeksine göre iki kat fazla büyümüşlerdi) ve cirosunun 2010'da 200 milyar doları bulacağı öngörülüyor. Nasıl bilişim ve iletişim sektörleri "yükte hafif, pahada ağır" yönleriyle, hem büyük paralar kazandırıyor, hem de zihinlere hükmettikleri için stratejik olarak Cemal Çoban nitelendiriliyorlarsa, özelleştirilen savaş ve saldırı hizmetleri de giderek bu kapsamda ele alınmaktadır. Bu silahlı ve kayıt dışı ordu niteliğindeki unsurların faaliyet, icraat, eylem ve uygulamalarını denetleyecek, takip edecek hiçbir uluslararası mekanizma yoktur. Özel ordular bulundukları ülke hukukuna tabi olmayan marjinal kurumlardır. Geçerli yasal çalışma izinleri yoktur. Bu tür uygulamaların yaygınlaşması dünyada haksızlık ve istikrarsızlıkların artmasına, güçlü olanın isteklerini bu tür özel kayıt dışı güç kullanımları ile kabul ettireceği değerlendirilmektedir. DÜNYADA DURUM Dünyada özellikle batılı ülkelerde güvenlik sektörü çok gelişmiş ve miktarları genel kolluk kuvvetlerinin mevcudunu geçmiştir. Özellikle ABD’de çok sayıda özel güvenlik eğitim ve hizmet