Katalog

6 Ali KÜLEBİ TUSAM Ulusal Güvenlik Stratejileri Araştırma Merkezi Başkanvekili [email protected] Doğu Avrupa’ya yerleştirilen sistemlere, Rusya sert tepki gösterdi… C S TRATEJİ burnunun dibine girerek yapmasıdır. Bunun karşısında artık petrol gelirleriyle iyice palazlanan Rusya’da Putin’in ağır siyasi açıklamalarına ek olarak Rus askeri çevreleri, yerleştirilecek platformların Rus hava gücü vasıtasıyla devre dışı bırakılabileceği tehditlerini yüksek sesle dile getirmiştir. Rusya’nın algısı silah sistemlerinin sadece sınırlarının çok yakınlarına konulmasıyla değil aynı zamanda bunların belli değişikliklerle istenirse saldırı amaçlı kullanılabilecek balistik füze sistemlerine dönüştürülebilecek olmasıyla da ilgili. merikan Dış Politikası’nın gevşeyen müttefiklik ilişkilerini sıkılaştırmak için kullandığı kozlardan biri sanal, abartılmış tehditlerdir. Füzesavar Sistemleri de bunun son günlerdeki en önemli örneği oldu. Aslında sahneye konan oyunun provaları 1980’lerin başlarında uygulamaya konulmuştu. 1983 Mart’ında Başkan Ronald Reagan Sovyet Kıtalararası Roketleri’ne karşı, "Stratejik Savunma Girişimi" (SDI) projesini başlattığını ilan etti. Bu program Sovyet füzelerine karşı yerde üstlenmiş savunma silahlarının yanı sıra uzayda konuşlandırılmış uydu platformlarına dayandığından süreç içinde "Yıldız Savaşları" projesi olarak da adlandırıldı ve Sovyetlerin karşı sistem kurma çabalarını da provoke edip Sovyet ekonomisini sarsması nedeniyle Sovyetlerin beklenenden de önce çöküşünü beraberinde getirdi. 1991’de Baba George Bush Sovyetlerin çöküşüne karşın projenin sürdürülmesini istedi. Amerikan silah sanayisinin realiteleri de Bill Clinton devrinde projenin belli ölçülerde yürütülmesini sağladı. Ancak yapılan çalışmalar süreç içinde artık, toplu bir dünya savaşına karşılık verecek bir sistem yerine, daha ziyade ABD’ye yapılacak münferit balistik füze saldırılarını önleyecek bir programa yönelmişti. Bu program, 1999 yılında çıkan 'Milli Füze Savunma Kanunu' uyarınca kurulması planlanan ve Milli Füze Savunma Sistemi (MFSS) olarak bilinen bir programı gündeme getirdi ve yönetimleri bağlayan uzun vadeli bir hedef haline geldi. Buna göre ABD’nin tümünü kıtalararası balistik füzelere karşı korumak amacıyla saldırıya geçmiş füzeleri saptayan ve tahrip edebilecek koruyucu bir kalkan oluşturulacaktı. Planın Reagan döneminde geliştirilen plandaki erken uyarı esaslarını tamamen içermesine karşın eski plana göre daha az ayrıntılı ve daha az karmaşık olduğu uzmanlarca ifade ediliyordu. 2001’de George Bush tarafından çalışmaların hızlandırılması emri verildi ve 2004 yılında ilk önleyici balistik füze sistemi Alaska’da Fort Greely’e yerleştirildi. 2007 yılının başında da füzesavar sistemlerin ABD tarafından Polonya ve Çek Cumhuriyeti’ne yerleştirileceği yönündeki açıklamalar unutulmaya yüz tutan ABDRus gerginliğini tekrar gündeme getirirken bu konuda başlayan tartışmalar kendini belli ölçülerde ABD’ce dışlanmış hisseden NATO’yu da etkiledi ve bu örgüt merkezinden de yakından izlenmeye başladı. A ABD füzeleri AB’yi bölüyor ABD’nin Polonya ve Çek Cumhuriyeti’ne RUS TEHDİTLERİ Rusya’nın bu gelişmeleri takiben yeniden İran kaynaklı tehdit gerekçesiyle kısa ve orta menzilli füzeleri gündeme getirmesi de yerleştirdiği füze savunma sistemleri, geliştirebileceğini özellikle Avrupa Birliği ülkelerinin bir kısmının tüylerini diken diken etmeye Rusya’yı rahatsız ediyor. Sistemin yeterlidir. Çünkü bu, Avrupa üzerinde yaratılan Sovyet umacısının Avrupa Kafkasları da kapsayacak şekilde ülkelerini ABD dış politikasının ve askeri gücünün bir anlamda esiri durumuna genişletilmesini düşünülmesi getiren koşulların tekrarlanması ihtimali geliyor. Silahlanma yarışının ve Moskova’nın rahatsızlığını arttırıyor. anlamına özellikle uzun menzilli füzelerin eski Doğu Bloku ülkesine Amerikan füze savunma sistemleri kurulması halinde bunların askeri hedef sayılacağını açıklarken ABD Dışişleri Bakanı Condoleezza Rice, bunu talihsiz bir açıklama olarak nitelendirerek Rusya’nın Çek Cumhuriyeti ve Polonya’yı tehdit etmesini kınadı. Rusya Dışişleri Bakanı Sergey Lavrov ise, ülkesinin Amerika’yla yeni bir silahlanma yarışına girmeyeceğini ve ancak Avrupa’ya Amerikan füze savunma sistemi kurulması önerisinin Moskova’da kaygıyla karşılandığını belirtip, Rusya’nın kendi ulusal güvenliğini tehdit edecek gelişmelere cevap verebileceğini vurguladı. Buna karşılık olarak da ABD Dışişleri Bakanı Condoleezza Rice, savunma sisteminin Rusya’yı hedef almadığını, Avrupa’yı İran gibi ülkelerden korumayı amaçladığını bildirdi ve bu konuda Amerikalı diplomatların Rus hükümetine ayrıntılı bilgi verdiklerini öne sürdü. Uluslararası siyasal arenada karşılıklı tehdit ve açıklamalar böyle sürerken bazı NATO kurmayları da konuyu Amerikan bakış açısıyla ele alarak İran’ın birkaç yıla kadar uzun menzilli füze geliştirmesi durumunda Avrupalıların korunma talebinde bulunacaklarını savundular. Son günlerde yayınlanan Amerikan füzesavar sistemiyle ilgili tanıtım spotlarında balistik düşman füzelerinin atmosfer dışında nasıl kolaylıkla tahrip edileceği anlatılmaya başlandı. Ama aslında bilinen o ki şimdiye kadar yapılan denemelerin çok azı başarılı oldu. Füzesavar sistemi henüz geliştirme ve deneme safhasında ve olgunlaşmak için önünde uzun bir yol var. Bu bağlamda bugünlerde Avrupa ülkelerinin büyük bir kısmını dış politika açısından tedirginliğe, kararsızlığa iten husus, Amerika’nın savunma amaçlı askeri platformlar yerleştirirken bunu bizzat eski Varşova Paktı topraklarına ve Rusya Federasyonu’nun geliştirilmesi ve yenilerinin de sahneye çıkabileceğinin başka işaretleri de mevcuttur. Savunma çevrelerince açıklandığı üzere Ruslar bir süre önce fırlatıldıktan sonra normal dışı yol aldığı tespit edilen SS25 sınıfı prototip kıtalararası bir balistik füze denemişlerdi. Normalde kıtalararası balistik füzeler fırlatıldıktan sonra uzayda dünyaya yakın bir yörüngeye yerleşip buradan hedeflerine intikal ederken bu yeni tip füzenin atmosferi terke yaklaşırken yörünge değiştirip bir Cruise Füzesi gibi ve yerden yaklaşık 25 km yükseklikte Mach 5 süratinde seyrettiği tespit edilmiştir. Burada özellikle ABD’yi tedirgin eden husus, füzenin radar ışınlarını emen ve görünmezlik özelliği arz eden boyalarla donatılması durumunda bugünkü teknolojide durdurulmasının ve ABD’nin çok güvendiği, radyasyon teknolojisiyle çalışan HAARP füzesavar sistemiyle tespit edilmesinin olanaksız olmasıdır. Çünkü HAARP sistemi atmosfer dışında radyasyon yayan nesneleri tespit edebilmektedir. Bütün bu gelişmelerin ABD ve Rusya arasında yeni bir Soğuk Savaş’ın en azından teknolojik alanda Putin başlamakta olduğunun işaretleri olarak değerlendirilmesi mümkündür. ULUSLARARASI GERGİNLİK Konu uluslararası düzeyde ülkelerarası anlaşmazlığa yol Bush açarken ayrıca Polonya’da da halen siyaset sahnesinde tartışılıyor. İktidar, füzesavar sisteminin Polonya’da üslendirilmesini onaylarken, muhalefet aynı görüşte değil. Avrupa da ABD’nin antibalistik füze kalkanı projesi nedeniyle bölünüyor. Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin Münih’te Amerikan savunma projesinin Rusya’nın güvenliğini tehdit ettiğini söylerken, Washington sürekli olarak savunma şemsiyesinin Rus füzeleriyle ilgisi olmadığını dile getiriyor. Rus Stratejik Füze Kuvvetleri Komutanı General Nikolai Solovtsov, iki ABD SİSTEMLERİNİN ÇATIŞMASI ABD’nin çok kademeli olarak planladığı sistem saldırıya geçen balistik füzeleri her aşamada bertaraf etmeyi amaçlamaktadır. Herhangi bir düşman ülkeden fırlatılan füzenin ateşleme sistemindeki alevin, uzaydaki erken uyarı uyduları tarafından saptanmasından sonra, yüksek performanslı özel radar sistemleri ki buna benzer bir sistemin Çek Cumhuriyeti’ne konuşlandırılması planlanmaktadır füzenin uçuş yörüngesini değerlendirirler. Düşman füzesinin ateşlenmesinden sonra 45 saniye içinde, bu füze 10 km. yüksekliğe erişince erken uyarı uyduları füzeyi yakalar ve izlemeye başlarlar. İlk ateşlenmeden sonraki 4 dakikada füzenin özellikle arkasından bıraktığı alev izini hedefleyen, lazer topları veya av önleme füzeleri taşıyan uçaklar