Katalog

kendisi ve stratejik ortaklarının enerji güvenliği için çarpışıyor. Irak’ta bunun bedelini ödeyecek kaynaklar var. Bugüne kadar yapılan 500 milyar dolara yakın harcamalar geri alınacak. ABD, 1991 Körfez Savaşı’na katkı payı olarak diplomatik baskı ile Japonya ve Almanya’dan da 10 milyar dolar almıştı. Yeni petrol yasası Amerikan şirketlerinin 30 yıl süre ile petrol gelirlerinin yüzde 75’ini almasını öngörüyor. Gerek bu paranın geri alınması gerekse petrolün sadece ABD ve müttefiklerince kullanılmasının sağlanması için ABD’nin Irak’ta kalarak askeri gücün yardımıyla politik kontrolu sürdürmesi gerekmektedir. İRAN VE SURİYE’NİN KONTROLÜ 150.000’den fazla bir askeri güç ile Irak’ta konuşlanmış olan ABD, İran ve Suriye ile komşu konumuna gelmiştir. Bu durum, ABD’nin Soğuk Savaş yıllarını da içine alan yaklaşık yarım asrı geçen bir zamandır hayalini kurduğu bir rüyanın gerçekleşmesidir. Bu jeopolitik değişim, ABD’nin Kafkasya ve Orta Asya stratejileri ve planları için son derece elverişli jeostratejik, ekonomik ve politik avantajlar sunmaktadır. Irak’ın en emniyetli ve en uygun coğrafyası olan kuzey Irak’ta kendisine tabi bir devlet kurmayı başarmıştır. Bu coğrafya, Türkiye ile birlikte ABD’nin global ve bölgesel plan ve stratejileri için çok uygun bir yığınaklanma ve çıkış noktası oluşturmaktadır. ABD STRATEJİSİNİN RİSKLERİ... ABD’nin Irak’ta Jeostratejik Kontrolu tekrar sağlaması için Başkan Bush 20.000 civarında takviye birlik gönderilmesini kararlaştırmıştır. Ayrıca 2 tugay çapında yaklaşık 3000 kişilik bir Kürt peşmerge gücünün de Bağdat civarındaki güvenlik operasyonlarına katılması planlanmıştır. Bu katılım iki yönden önem arzetmektedir. Birincisi, 1991’den bu yana koruma altına alınarak, bugün devlet kurma durumuna getirilen Kürtlerin de, artık ellerini taşın altına koymaları zamanının gelmesi ve bu korumanın bedelini ödemeleridir. ÜRKİYE’YE ETKİLERİ İkincisi, Kürtlerin (Sünni) Araplara (Şii+Sünni) karşı kullanılmaları ile Irak’taki etnik ve mezhepsel Irak’ta sıkışan ABD’nin Kürtlere olan gereksinimi bölünmenin derinleştirilmesidir. ABD için Irak’taki en daha da artmıştır. Bu nedenle gerek PKK ile tehlikeli risk faktörü, etnik ve mezhepsel bölünmelerin mücadelede, gerekse Kerkük sorununda Kürtlerin rıza üzerine çıkacak bir antiişgalci/Amerikancı ideoloji göstermediği bir çözüme ABD’nin yanaşması mümkün etrafındaki bir birleşmedir. Saddam’ın ölmeden önce görülmemektedir. Merkezi Irak hükümetinin kuzey ifade ettiği "bölünmeyin, birleşin" söylemi bu Irak’taki PKK ile mücadele etmesi halihazır şartlarda stratejinin hala uygulanabilir olduğuna inandığını mümkün değildir. PKK ve Kerkük sorununun bu göstermektedir. Halen direnişçiler hem Irak hükümet aşamada çözüm adresi ABD ve kuzey Irak’taki yeni kuvvetlerini hem de Amerikan ordusunu hedef oluşumdur. Bu nedenle ABD rızası veya dışında seçmektedirler. Hedefin sadece işgalciler üzerinde odaklanması halinde, Irak ABD için yeni bir Vietnam haline gelebilir. ABD, ekonomik, teknolojik ve askeri açıdan dünya liderliğini sürdürmektedir. ABD’nin Irak stratejisi hakkında diğer global aktörlerin (Almanya, Fransa, Çin ve Rusya), insan hakları da dahil olmak üzere en küçük bir eleştiriden dahi kaçınmaları, bu gücün büyüklüğü ve etkisini açıkça göstermektedir. Almanya ve Fransa, artan enerji güvenlikleri ve Ortadoğu pastasından gelecekte alacakları payın beklentisi nedeniyle son iki yıldan bu yana tekrar ABD dümensuyuna girmişlerdir. Bunda Rusya’nın son dört yıldan bu yana uyguladığı Irak’ta bir kontrol noktası... milliyetçi ve korumacı ekonomik uygulamalar ile Avrupa’ya gaz akışının kesilmesinden doğan güvensizliğin de önemli rolü bulunmaktadır. Tek karşıt aktör görünen Rusya’nın ekonomik ve askeri gücü, ABD karşısında kararlı bir duruş sergilemeye Rice yetmemektedir. 2017 yılında Kırım’dan çekilmesi gereken Rusya’yı yeni bir askeri kıskaç beklemektedir. Bu nedenle Rusya kendi bölgesi ve arka bahçesindeki statükoyu korumaya çalışmaktadır. Çin, ABD’nin kontrolündeki dünya finans düzeninin kendi aleyhine kullanılmasından çekinmektedir. Bugün için askeri gücü sadece bölgesel alan için yeterlidir ve kısmi bir taarruzi kabiliyete sahiptir. ABD, Avrupa’nın bağımsız ve etkin bir güç merkezi haline gelmesini önleyebilecek siyasi, ekonomik ve askeri mekanizmalara sahiptir. Bunu Soğuk Savaş’tan bu yana geçen 15 yıldır ustaca kullanmaktadır. Almanya gevşek bir anayasa modeli ile son defa AB’nin gerçek bir siyasi birlik oluşturmasını denemeye karar vermiştir. Sonuç olarak, maalesef, halen ABD’nin Ortadoğu strateji ve planlarını engeleyebilecek bir karşı güç bulunmamaktadır. Bu aşamada en etkin güç, Irak’taki fiili direnişi dört yıldan beri sürdürenlerdir. C S TRATEJİ 11 uygulanabilecek diplomatik, ekonomik, ticari veya askeri her türlü gücün tatbik noktası, Kürt bölgesidir. Türkiye’nin Kürt bölgesi için kullanabileceği çok önemli avantajlar bulunmaktadır. Kürtlerin de, varlıklarının korunması ve sürdürülebilmesi için Türkiye’ye muhtaç olduklarının bilincinde olmaları bir gerekliliktir. Türkiye için en kötü senaryo, bölgedeki Şii zincirinin kırılması için, güç kullanımının Suriye ve İran’a sıçramasıdır. Bu aşamada Türkiye’nin ekonomik, lojistik, güvenlik, tıbbi ve insani yardım boyutlarıyla bu gelişmelerin dışında kalması beklenemez. Çatışmalara sürüklemek amacıyla, Türkiye’nin kontrolsuz ve provokatif saldırılara maruz kalma olasılığı da düşünülmelidir. TUTUM BELİRLEME Türkiye’nin etrafındaki siyasi ve askeri dengesizlik giderek artmaktadır. Bölgedeki gelişmeler, Birinci Dünya Savaşı sonrası gelişmeleri andırmaktadır. Türkiye, doğrudan düşmanca bir uygulama ve politika ile karşı karşıya kalmadıkça, uluslararası politik, ekonomik ortamdaki ABD hakimiyetini mutlaka dikkate almalı ve ilişkilerini gerginleştirecek girşimlerden kaçınmalıdır.ABD’nin bölgedeki politikalarını kendi güvenliğini ve bölgesel ilişkilerini zor duruma sokmayacak derecede desteklemeli ve bu konudaki kısıtlamalarını ABD’ye anlatmalıdır. Aşırı baskı ve dolaylı tehdit olarak algılanabilecek istekler olursa, bunlar gizli bırakılmamalı uygun bir şekilde, Türk ve dünya kamuoyu ile diğer global aktörlerle de paylaşılmalıdır. Bu kabil istekler TBMM kararlarıyla reddedilerek millete mal edilmelidir. Türkiye, Irak’ın bölünmesi halinde yeni oluşacak siyasi coğrafya kapsamında, sınır güvenliği nedeniyle TürkiyeIrak sınırında uygun derinlikte bir sınır düzeltmesi talep etmelidir. Türkiye, PKK ve diğer güvenlik konularında NATO’yu devreye sokmayı düşünmelidir. Türkiye, Atatürk’ün vasiyeti olan, "savaş zaruri olmalıdır" söylemini dikkate alarak bölgedeki çatışmaların dışında kalmaya ve tarafsız olmaya çalışmalı, milli sınırlarını en iyi şekilde korumalıdır. En kötü ekonomi ve en kötü idare bile savaştan daha iyidir. Bunun en canlı örneği Irak’tır. Türkiye ekonomisinin bugün için uzun süreli savaş durumunu sürdürecek bir güce sahip olmadığı değerlendirilmektedir. Din ve mezhebe dayalı devletlerin kalıcı olamayacakları, ideoloji ve millet bilincinin gerekli olduğu anlaşılmıştır. Bugün, ne mutlu bize ki, Kemalist ideoloji ve karma ekonomik sistem sadece ülkemiz için değil, aynı zamanda tüm dünya için küreselleşmeye karşı en iyi koruma ve çözüm yollarını sunmaktadır. Dipnotlar: 1 Jeffry E. Garten Soğuk Barış 1992 s. 219220 2 Cumhuriyet Gazetesi 28 Mart 2005 Dış Haberler Servisi 3 Milliyet Gazetesi 13 Ocak 2006 s.10 4 Jeffry Garten, Soğuk Barış 1994 Sarmal Yayınevi s. 179 Jeffry E. Garten Soğuk Barış 1992 s. 219220 Cumhuriyet Gazetesi 28 Mart 2005 Dış Haberler Servisi Milliyet Gazetesi 13 Ocak 2006 s.10 Jeffry Garten, Soğuk Barış 1994 Sarmal Yayınevi s. 179 T