Katalog

18 Yanlış hesap Bağdat’tan dönüyor… C S TRATEJİ ABD körfezde zorlanıyor Kesintisiz enerji akışı için Irak’ı işgal eden ABD, körfez bölgesine tam anlamıyla hakim olamadı. Irak’taki istikrarsızlık ve İran’ın bölgedeki etkinliği, en önemli engellerin başında geliyor. Dr. Hicran KAZANCI TUSAM Orta Doğu Araştırmaları Masası vatandaşlarının da yaşamı için Körfez Bölgesi’nde yer alan birçok ülkede güvenli bir atmosfer yaratılmış, bu ülkeler yabancı sermayeli şirketlerin cazibe merkezi haline getirilmiş oldu. Söz konusu Körfez ülkeleri Batılı işadamlarının akınına uğradı. Irak’taki mezhep ABD, bir taraftan çatışmasının bölgedeki yarattığı hasar. stratejik çıkarlarını korumak için büyük askeri üsler yaparken, diğer taraftan da Körfez ülkelerini yöneten rejimlerin kendine olan ekonomik bağımlılıklarını artırmaya çalıştı. Nitekim son dönemde, batıdan gelen büyük nüfusun yaşamını kolaylaştırmak için körfez ülkelerindeki inşaat sektöründe, ulaşım ve altı yapıda büyük gelişmeler yaşanıyor. Özellikle modern yerleşim alanları, alışveriş merkezleri, iş merkezleri yaygınlaşıyor. Fakat ABD’nin körfez ülkelerindeki çıkarları ve varlığının güvende olması için, körfez ülkelerinin yanı sıra körfez coğrafyasının kapsadığı Irak ve İran’ı da kontrol etmesi gerekecektir. A ltı Arap ülkesini ( Suudi Arabistan, Birleşik Arap Emirliği, Umman, Katar, Kuveyt ve Bahreyn) kapsayan coğrafya Arap Körfezi olarak anılırken söz konusu coğrafyanın doğusunda yer alan İran ise Fars Körfezi olarak adlandırılıyor. Gerek altı Arap ülkesi, gerek İran, gerekse körfez coğrafyasının kuzeyinde yer alan Irak’ın petrol kaynakları incelendiğinde, bu ülkelerin petrol ihracatçısı ülkelerin başında yer aldıkları görülür. Ancak, bu petrolün bölgeden ihraç edilmesinde tek çıkış yolu olan Hürmüz Boğazı’nın İran tarafından kontrol ediliyor olması bu ülkenin önemini arttırıyor. Bu bağlamda, 1979’daki devrimle İslami rejimin ülke yönetiminin başına gelmesinden hemen sonra patlak veren İranIrak savaşı, iki ülkenin petrol ihracında da büyük aksamalara neden oldu. Bunun sonucunda, o dönemdeki günlük petrol ihtiyacının büyük kısmını bu iki ülkeden karşılayan ABD’de petrol fiyatlarında hızlı bir yükselme yaşandı. Bu durum, 1982 yılında Amerika’daki işsizlik oranını yüzde 10.9 seviyesine yükselterek, İkinci Dünya Savaşı’ndan sonra bir kez daha ülke ekonomisinde durgunluğa yol açmıştı. ORTADOĞU PETROLÜNÜN DAĞILIMI İran Nüfusu Günlük Petrol Üretimi Petrol Rezervi Nüfusu Günlük Petrol Üretimi Petrol Rezervi 68.017.860 4.1 milyon varil 105 milyar varil 26.417.599 9.475 milyon varil 262.7 milyar varil 26.074.906 güvenlik ned. belirsiz 115 milyar varil 2.335.648 2.418 milyon varil 96.5 milyar varil 2.563.212 2.396 milyon varil 97.8 milyar varil 863.051 790.500 varil 16 milyar varil 3.001.583 769.000 varil 1.6 milyar varil 688,345 188.300 varil 124 milyon varil İŞTAH KABARTAN BÖLGE Körfez ülkeleri, petrol üretmeleri nedeniyle, uzun yıllar boyunca başta ABD olmak üzere batılı devletlerin odak noktasında yer aldılar. ABD’nin bölgede büyük güç bulundurarak Körfez’i kontrol etme planları, 1991 yılında Kuveyt’i işgal eden Irak’ı cezalandırmak amacıyla Suudi Arabistan topraklarını üs haline getirmesiyle gerçekleşti. Bu bağlamda ABD, Saddam ordusunun Kuveyt’ten çıkarılmasından Saddam’ın devrilmesine kadar olan yaklaşık 12 yıllık süre boyunca başta Katar, Kuveyt, Suudi Arabistan, Birleşik Arap Emirliği, Bahreyn ve Körfez sularına binlerce asker ve en gelişmiş savaş teçhizatlarını yerleştirdi. Bölgeye Amerikan askerlerinin ardından onların eşleri ve çocukları gönderildi. Buna paralel olarak da, Amerikan askerlerinin bulunduğu yerlere sinema, hastane, okul ve benzeri tesisler inşa edilmek suretiyle de askerlere ABD topraklarında oldukları izlenimi verilmek istendi. Bununla devlet içerisinde devlet oluşturma benzeri bir durum da ortaya çıkmış oldu. Bu gelişme sonucunda, ABD’lilerin yanı sıra diğer batılı ülke Suudi Arabistan Irak Nüfusu Günlük Petrol Üretimi: Petrol Rezervi YANLIŞ HESAP ABD, 2001 yılında ElKaide Örgütü’nü topraklarında barındıran ve bölgedeki Amerikan çıkarlarına karşı koymaya çalışan Taliban yönetimini devirip, Usame Bin Ladin’i yakalamak için Afganistan’a operasyon düzenledi. Afganistan’da bulunmakla bugün ABD, Körfez bölgesindeki Amerikan varlığına hali hazırda tehdit oluşturan İran’ı doğudan kuşatmış oldu. 2003 yılında Irak’ı işgal eden ABD, İran’a batıdan da komşu oldu. ABD’nin Afganistan’a girmesiyle operasyonel hale gelen ElKaide Örgütü, Körfez ülkelerindeki Amerikan varlığına karşı direkt bir tehdit konumuna geldi. ElKaide Kuveyt Nüfusu Günlük Petrol Üretimi Petrol Rezervi Nüfusu Günlük Petrol Üretimi Petrol Rezervi Birleşik Arap Emirliği Katar Nüfusu Günlük Petrol Üretimi Petrol Rezervi Umman Nüfusu Günlük Petrol Üretimi Petrol Rezervi Bahreyn Nüfusu Günlük Petrol Üretimi Petrol Rezervi Saldırı sonrası kutsal mekanlarda alınan güvenlik önlemleri bağlantılı silahlı gruplar, Körfez Bölgesi’ndeki varlığını ve çıkarlarını devam ettirebilmek için uzun yıllar boyunca çalışan ABD’ye ciddi sorunlar çıkarıyor. Dolayısıyla, askeri ve ekonomik açıdan körfez ülkelerini kolayca ele geçiren ABD, Irak’ta tam anlamıyla bir hayal kırıklığına uğradı. Öte yandan, İran’a yönelik sıkıştırma politikalarında da gün gittikçe hüsrana uğradığı anlaşılıyor.