Katalog

18 Türkiye’ye önemli fırsat sunan, çevre dostu ‘bağımsızlık yakıtı’: C S TRATEJİ Hidrojen enerjisi Prof. Dr. Engin TÜRE UNIDOICHET Direktör, Destekli Programlar [email protected] eçtiğimiz günlerde Rusya’nın Ukrayna’ya verdiği doğal gazı kesmesi ile yeniden alevlenen doğal gaz krizi, ülkemizin enerji konusunda dışa bağımlılığını bir kez daha gözler önüne sermiştir. Ülkelerin enerji planlamasında arz çeşitliliği ve enerji üretiminde öncelikli olarak ulusal kaynakların kullanılması büyük önem taşımaktadır. Atatürk’e kömürden benzin üretmenin mümkün olduğu, fakat bunun pahalı bir yöntem olduğu söylendiğinde Atatürk’ün cevabı aynen şöyle olmuştur "kömürden benzin istihsali bir maliyet mevzuu değil bir milli müdafaa mevzuudur". Milli savunmamız için enerjinin önemini vurgulayan bu satırlar, 1936 Sanayi Planında da yer almıştır. Türkiye’nin her yıl artan enerji ihtiyacına karşılık veremeyen yerli üretim sonucu, doğal gaz, petrol ve hatta kömür ithali gittikçe artmış olup, son yıllarda bu ithalat yüzde 65’leri geçmiştir. Gelecek yıllarda dışa bağımlılığın daha da artacağı açıkça görülmektedir. G Petrol tanker kazaları sonucu denizlere saçılan petrol, kömür madenlerindeki grizu patlamaları, asit yağmurları ve yangınlar nedeniyle harap olan ormanlar, enerji üretimi sırasında ve araçların çıkardığı eksoz gazı nedeniyle oluşan hava kirliğinin yol açtığı hastalık ve ölümler, küresel ısınma nedeniyle artan sel, kasırga ve kuraklık gibi zararların bütünü, fosil yakıtların dünyaya olan sosyal maliyetleri olarak kabul edilmektedir. Petrol savaşları bu hesaba dahil edilmemiş olmasına rağmen, yapılan çalışmalar bu maliyetin yılda 5 trilyon Dolar (5000 milyar dolar) olduğunu göstermektedir. jenle birleşmesi sonucu büyük bir enerji elde edilmekte ve atık ürün yine su olmaktadır. Kolaylıkla anlaşılacağı üzere, güneş enerjisi devam ettiği sürece, güneş veya türevleri olarak bilinen rüzgar, dalga, gibi enerjilerle elde edilecek hidrojenle, dünyanın enerji problemini çözmek ve milyarlarca yıl yetecek enerjiyi devamlı olarak üretmek mümkün olacaktır. Bu üretimin yukarıda sayılan temiz enerji kaynakları ile sudan elde edilmesi ise hem sonsuz bir enerji, hem de dünyanın küresel ısınma başta olmak üzere tüm çevre problemlerinden kurtulması anlamına gelmektedir. Hidrojen enerjisi ile çalışan cep telefonları GELECEK BİN YILLARIN YAKITI Bütün bunlara tek çözüm olarak, yalnız içinde bulunduğumuz 21. yüzyılın değil bundan sonraki binlerce, milyonlarca yılın çevre dostu ve tek yakıtı olarak kabul edilen Hidrojen enerjisi gösterilmektedir. Dünyada bir çok ülke önümüzdeki yıllarda hidrojen enerjisine geçiş için yoğun çalışmalar yapmaktadırlar. Ayrıca, sınırlı miktarda rezerve sahip fosil yakıtların 4050 sene gibi çok kısa bir sürede tükeneceği gerçeği göz önüne alındığında zaten başka bir alternatif de bulunmamaktadır. Bilindiği üzere Türkiye petrol, doğal gaz ve kömür gibi fosil yakıt kaynakları yönünden yoksul bir ülke olmasına karşın, rüzgar, güneş, akarsular, ve jeotermal gibi temiz enerji kaynakları yönünden son derece zengin bir ülkedir. Temiz enerji kaynaklarının geniş çapta kullanılmasını engelleyen faktörlerin başında bu enerjilerin kesikli olması ve depolanamaması gelmektedir. Bu enerjiler ile son kullanıcı arasında bir bağlayıcıya yani sentetik bir yakıta gerek duyulmaktadır. Uzun yıllar yapılan araştırmaların sonucu bu bağlayıcının ideal yakıt olarak kabul edilen hidrojen olduğunu göstermiştir. Hidrojen ideal yakıt özellikleri olarak tanımlanan, güvenirlik, taşınmada enerji kaybı olmamamsı, depolanabilmesi, çevre dostu olması, yüksek kalori değerine sahip olması hafifliği, karbon içermemesi, ekonomik olması her yerden elde edilebilmesi ile yine her yerde kullanılabilmesi gibi bütün şartları sağlamaktadır. Hidrojen aynı elektrik gibi ikincil bir enerji, yani taşıyıcı olup, bir şekilde üretilmesi gerekmekte, ve her türlü birincil enerjiyi, örneğin güneşi, kömürü veya rüzgarı kullanarak, suyu oksijen ve hidrojene ayırmak suretiyle elde edilebilir. İkincil bir yakıt olmasına karşın, özellikle rüzgar veya güneş enerjisinden kolaylıkla ve masrafsız olarak elde edilebildiği için, rüzgargüneşhidrojen sistemi olarak adlandırılan bu yöntem geleceğin yakıt üretim sistemi olarak kabul edilmekte olup, konu üzerinde yoğun çalışmalar dünyanın her tarafında devam etmektedir. Bu yöntemle elde edilen hidrojenin tekrar oksi FOSİL YAKITLAR ZARARLI Enerji konusunda Türkiye’nin kömür, petrol ve doğal gaz gibi fosil yakıta dayalı enerji üretim ve tüketimine benzer şekilde hemen bütün ülkelerde fosil yakıtlaÜlkelerin enerji rın son üretiminde önceliklerini yüzyılda BAĞIMLILIĞA SON Hidrojen enerjisi, ülkeleri petrol doğal gaz gibi yakıtların ithali konusunda dışa bağımlı olmaktan kurtardığı için "bağımsızlık yakıtı" olarak da adlandırılmaktadır. Nisan 2004 de Kaliforniya Valisi Arnold Schwarzenegger "Hidrojen Otoyolları" projesi çerçevesinde halen 12 adet olan hidrojen dolum istasyonu sayısını önümüzdeki 6 yılda 200’e çıkartmak için çalışma başlatmış ve bundan böyle her 30 km de hidrojenli arabalar için dolum istasyonları bulunacağı müjdesini vermiştir. Japonya önümüzdeki 20 yıl içinde 15 milyon adet hidrojenle çalışan otomobil imali için karar almış bulunmaktadır. Benzer şekilde Almanya 1800 kilometrelik hidrojen otoyolu inşasına başlamıştır. Bu konuda dünyanın çeşitli ülkelerinden bir çok örnek vermek mümkündür. aşırı kullanımı ile dünyamızın ekolojik dengesi bozulmuş, küresel ısınmanın açık belirtileri görülmeye başlanmış, hava kirliliği ve ozon tabakası incelmesi nedenleri ile kanser vakaları artmıştır. Yaşadığımız bu dünyaya sahip çıkmaktan başka çaremiz olmamasına karşın insanoğlunun bencilliği ve aşırı hırsı dünyamızı felakete sürüklemektedir. çeşitlilik ve ulusal kaynakların kullanılmasına yöneltmesi önem taşıyor. Türkiye’nin her yıl artan enerji ihtiyacına yerli üretim karşılık veremiyor; doğalgaz, petrol, kömür ithalatı artıyor. Önümüzdeki yıllarda dışa bağımlılığın daha da artacağı biliniyor. Bağımlılığı azaltan ve çevreye hiçbir olumsuz etkisi olmayan Hidrojen enerjisi konusunda çalışmalar hızla ilerliyor. Hidrojenle çalışan dizüstü bilgisayar BM MEKEZİ TÜRKİYE’DE Hidrojen enerjisi konusunda Türkiye’de de geçtiğimiz günlerde çok önemli adımlar atılmıştır. Uluslararası Hidrojen Enerjisi Birliği (IAHE) Başkanı ve Miami Üniversitesi Temiz Enerji Enstitüsü Direktörü, Türk bilim adamı Prof. Dr. T. Nejat Veziroğlu’nun uzun yıllar süren çabaları nihayet sonuç vermiş ve Dünyada tek olan "Birleşmiş Milletler Uluslararası Hidrojen Enerjisi Teknolojileri Merkezi’nin (UNIDOICHET) İstanbul’da kurulması ile ilgili olarak Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Sayın Dr. Hilmi Güler ile Birleşmiş Milletler UNIDO teşkilatı arasındaki anlaşma 21 Ekim 2003 Salı günü Viyana’da imzalanmıştır. UNIDOICHET Mayıs 2004 de faaliyete geçmiş olup, Türkiye’de ve Dünyanın bir çok ülkesinde başlattığı pilot projelerle ça