Katalog

sorundur. Fclscfe olmayan dcrkcn kaslcdilcn lcoloji dcgîl. lclscfcnm kar^ıtı lcoloji dcgil, lcLsefe olmavandıı: vc teoloji ılc U'olojik söylcııı klsclc olmayan ü£clcrdıMi sadcıv hıridir. ftııgün. cn yayj^ın lnvımdc tclsckryk kan^iııılaıı. ama lclscio olmayan iîgclcr ıdculoji vc dünya pnribfadflr. Bunl.ırtlan.hdkı idcolojimn ICINCIC oJmadıpı. hugiüı oldıık<;« İHfııi!iııka^ıni!}hr L'clsclc hır hılgı alaıııdi!. Hu hılgı. nc surusu ilc ürctilcn hir hılgıdır. 1'clscM'c. konıı cdındigi ncsncnın nclıgim, nc oUhıgunu sorar. ama sorınakla kalma/. konıı cdindı£i ncsncııin nc nldugıınu lanımlaıııaya. hıı lanımlamaya ılı^kın ka\ramlar olu^lurmaya vc hu kavranıları icmclicııdirmcyc çalışır. Aına. tclsclcnin konu cdindıjjı ncsnc. kcyl'i olarak scçılcn öylc hcrhaııgi hir ncsnc dc£ıldir llcrluıngi hir nesnc ü/crinc düşünmcyleortaya ^ $cy tclsck dcf ıl. "dcnemc'Mir. liaşkabirdcyi=jlc, "nedir?" sorusu, saıııklıf ı gibi durup dııııııkcn. c/bcrc sonıloLıık hir soru dcgildır. Yaşarkcn knr$ıla$lıgııııız hir pmhlcııı kar^ısmda. ya d.ı .ıra.>tınııa yaparkcn gnrdiigümü/ hir problcın oldugu /aman sorulahikn sorudur. Prohlcm görmck. hcr $cydcn öncc hır aykınlıjiı yakalamakiır. Ama nc ilc nc arasında hır aykırıltgı? Cc^illı bilgi alaıı* ları sö/ konu.su oldufunda hir prohlcm. ycnıfl'arkmavaıılan hıı olgu ık aynı koıuıda var olan bjf bılgı ya da açıklama arasında. haııa do^rıı hır hılgı vcya avıklunta ara.sında hir aykırılıklıt (3) sciesi ilc Balı fcLseicsı C'ünkîi. yapılan i'clsclc ofıAAlaıı sonra. kunu ncsiK'si \sfom fMsclcsı de olahılır, Bııiı frfısi'frsı ıfcî. 1953 Onlv«rslt« Reformu C'ııınhuriyci döncnıindc Türkıyc'dc lclscfcnin ha^laııgıcıifa rli^kin calı^malar. gcncllıklc I1|V1 l'lııivvısilc Kclor\y\u\ui \iirgu yapar Aııcak: hu ha^langıca ilişkm 11>V^ İ'lnivcrshc Rcl'^rııııı'na vurgu yapan hu ı;alı^ııialar. Cumhuriycl düııcmındcki lclsclcııın tarıhini Isianhul Ünıvırsitcsi lelscfc Hüliimü'nün larihmc iıutirg^ınc cjblitnını dc îvindeta^ıiiKikıadırlaı. liucgilimin nlu$mastnda. Türkıyc'nin fciscfc orlamındakı öncınlı k'lscliviknıı hu bolümdcn yclışmiş şcnlcr arasımla Öııuy SO/IT. Belfil Çoiuksökeıı Joomaıı Dumlı. MedarAtıcı,NtfdaAraMüion \ng,î>Mİiiklîral uihi rcKclCLilcı dc vaıdır. Istanhııl Uımcısıicsrnc clc^lirilcnn ha^ında. ncı>pıi/ıiı\i/nHiı cn öııcnılı icıusıkılcıındcn lıırı »ları llans Kciıhcnhach gtbi hır dîWüıüirrm. hölümdc ncdcn hirgclenck *>Uıştur;mKi<lıj>ina yöncliklir. (lcr\vkuaıı dc. ııcMptı/itivi/ıninTürkıycılc clkinlik ka/annıası Haııs Kcıchcnhach'ııı W W i c Isianhul OnıvcrsıIcsi l'clscfc Hölünui'nc gclmcsiyic ha$lar Rcichcııhaclı. M>3K yılıııa katlar. ııcnpozıtıvı/.m vcolasılık kıııaıuı u/cnnc dcrslcr vc konlcranslar vcnr. Ancak, hır anlışıklık olu^urma konusunda ha^arılı nlamıız. Uu ha^ansı/lıgın ncdcnlcri üzcriııc ılcri sıiıiıkn «Kıklanıa. "Türk ögrvtimflyclvrînln matvmalik vc fi biKhauı hıiıünuylc başarısı/ olduğu da pck ılcrı sunılcınc/. (/iınkü. Nusrct I lı/ırgibı bit fclsct'cci yciı^tımıek. hcr hocayıı ııasıp olmnmı$lır. Ama. asıl sorıın. ncopo/iıivi/min Tıırkiyc ılc ncdcn hır >>clcuek olıı.*>tuı.iniHdığı stuııııihlııı, Kcıclıcnbiiclı hırgcIcnck olu$(uraınami!jiır ama, daha soııraki doncmdc, po/ıiıvı/nnn ^üvlu hır şckıldc savııııııUlıi]îıı klsitc İKİlümkTİ dc ohnu>luı. OnKgın Oıia |)oü>u Ickııik Ünivcrsılcsı'ni/1 lclsclc Hölüıııü hunlardiin hırıvdı. {(*\ Ama hu hölümdc dı* po/itivi/m hiı gclcnck olu^ıuıaınads. llcııı dc. cıı güvlü maıcııuıık vc fı/ik luılurulcıııu saliip olııiasiıu rapmcn. Sorun, mopıt/ıiıvi/nn icnısıl cdcn lclsclccilcnn. hu düşîînt'cyı dcvjm cllircL'ck ycnı lcUckvılcr ycii^iırcmcmclcriıulcn rnı kaynaklanmaklaydı; yokncopo/m\ı/ıuın ycnı ku^akhtıda. hcın dc hu dü^ünccyi lLmsıl cdcn hocaların ycli^ıirdi^ı ku$aklard:ı îkna cdicı I'CIKCİI hir itlcyc sahtp otamama.sındaıı uu? Yoksa, ılgı çekıci olan ucopo/iıivi/min. sö/ kuııusu döncmdc hir mtnla olmsıs\ mıydı?Cünkü. tclscII olan. kar:>ı vikı$lann vc almaşıkLııın ırdclcıımcsinı gcrekıırır: clcşCıriylc kar>ıla^ııii.a kampı icrk ctmcyı dciMuısu unıvcrsi Karşılaştıgımız olgu, n nlgu hakkında hıldiklcnını/lc ııyuşniaııuıkia* ycı;cr.si/ kalmakta: dolayiMylîi, bı/i, kcııdisinin nc oldıı£ıı hakkında ycnıdcn dü^Linıncye /orlaınakiadıı <"lrik^ın "ö/ıifl ktmllk" gihı konıı ncsnelcrine "Bu nedir?" dıyc sıMinrık. vc hu sımılar ü/crııiı dü^ünuıcklı; ndaya <;ık;m şcy fclscl ı tvılfjü degıl. daha Kok dcııcınvılır. Hu larv sorular ü/crİTU* herkc.s diıyüncbiUr \c hiriMiindcn l'arklı sıııiuı;lara var;tbılırk*r Aına. örncgin. hugün yü/ yüs.c gcldiğimı/ pnıhlemlcrdtfn. "lturitıivin inlihar saldınsı dü/vnk'yetrk *1 M>rumı ü/cnndc düşi'ınmck gcııcl olarak **ölüm ncdir?" dıye dîı>ünıncktcn daha lclsclı hîrctkinliktır. Uencnic, dünya goru$ü ««luşturrnaya yulktn bîr türdür. Bir rılıı/o(un hir ka\mnımtlan vcya bir öncrmesindcn lıayata vcya dünyaya ılişkin hir hakı^, hır gürüş larzı oluşlıırınak, hugün oldukva yaygnıdır: ama. lwylc yapmsıkUt yajuİaıı tclsclc tlcf ıl, bir dünya görü*ü ctkinliğidir Dokıyısıyİa. hugfin ya^ınan on gcnlimli kar^ıllık. lelscfc nlan ilc fclscte olmayan arîihiııdadır; yoksa IsLıııı t'cl* • • ı• ••• • . . . . iclcrin rdsclc tx»lüııılcrının daha sonraki durunılan dikkalc alıııdı£ında. lclsct'ı bakımdan :IMI tar(ı>tlması gercken isc. ncupo/iıivî/mdcn ncdcn farklı anlayiîjların. Islamı ügelcr la^ıyan f'clsci'ccilcnn oriaya olmnsıdır. Islami ö lcrlc nenpo/ırıv ı/m arasında kurulaıı Ivıf ncydi acaba'fe(7) Taıilıl /ik bil|>i*inin Kvicheııbach*ı i/Jvyecek duzeydc »Inıadıfiına" (5) yöncliktır. Burad» dikkalc alnuııayan ıınsıırUırdan hın. Kcıchcııbach'ın dcrslcnııı hungı dıllc \crdifîi sorutıudıır Kcu'hcnhach. derslcıini Türkvc vcnuıyordu. Kcichcnbttch. dcrslcri kciıdi dtliııdcanlaiiyor. oıilan uncclcri Macil Cttkberk. dalıu sonra isc Nuartrt Hızır Tütkvcve (,'cvinyordu. Ardışıklık oluîjiurm;ıyı cngcllcyici ümınİL hir stırundur bu. (,'üııkü. AgrcncıİKn:» ılı^kısi, sadccc ögrcnınıc dayalı bir ıli$ki dcgıS. nyııı /aınand;ı i'^itim sürccini dc gcrekli kılar. bu ııcdcnlc dc nılisal hakımdan da iknrmlmayı gcrcktirır liu ıse. lanıllann aynı dıli konus;nıasıyla cilanaklı hır ^cydîr Cünkü. ruh duruniu (ercümc cdilcmez. Ünıvcrsitclcrdc ardı^ıkhk olıı^lurıılamumasinın oncnıli ncdcıılcrııulcn hıri. aslında iinıvcrsiteııin özcrk olmayı^ı ilc ilgılıdır liirkıycılcki fcl.scl'c Kıliiınlerinirı urdışıklık oluşıuramamalan ü/crindc dii^ünürkcn, bu dunım hcsaba kalılmalıdır. Bununla hırlikic KcîchcnC'umhuriyctin ilk yıllartnda gcrvcklc^linlcn cn oncınlı İclscl'ı calı^malardaıı bıı ı lclsclc larıhmc, dıgcn dcTürkı,v Tclsclc icrııulcrınc ıli$kin olamdır. Ûuulurdun ılkı. bılındıf i gihı Macil Ciokhcrk'ın FVNcfı1 Tarihi valı^ıııaMilır llcı di>ıplinin tcuıcl ı^levı olııp luicııc bakınuk isc. tcnıcl diiyanuğı dn, bu olııp hıicııc. sıiz koııusu dısiplmın (!Cv'mi^ıudc nasıl hsıkıldıgı hılgı sıııırı hilıntindcnlmnktır liirdısiplınin ivıınlc ycı alaıak. u ıliMplının ^cçmi^indc olııp hiccııc nasıl hukıldıgının hılgiMiiı cldc clıncdcıı olııp hitcnc hakııuık olanaklı dcjîıi. (,'ünku. disıplın pcrspckiıfdcmckıır Bır cikfiılİL'in. hıı disıplın olarak oı laya çıkı^ı dcmck, o ctkinligın yönıcminin, problcmlcrinın vc tcıııel kavramlannın nc oldugunun IKlirlcnmcsıdcmcklir [>olayısıyla, hırdiKiplııı ıcuulciaklıl vcaklnrıuaeılıgındh şında. o dısiplımn nclijîmo gorc bilgi üretınck. bu hu$langw hılgısııu /munlu kılar Macil (îökhcrk'in lclscfc Tarıhi çuHsı. hu /orunlulııgu yörmcnm C UMHURİY E T FELSEFE olıııalaıınııı hclırlcyicı hır mlü vardır. (rcrvckicıı dc. t'ııınhuriye! TürkiyeSİ'IKİL Ulselcnin knrıımsullaşması vcya l'clscfcnın kunım>al uırıhi W331 Iniversıtc Rclonnu yla bî^laınakladır Uu refıırmun MHiuOarııı;» tsnrc. Isianhul Oniversîtcsi'miı. l'clsclc lüılüınü ycııidcn dü/cnlcnir. Rıı dii/cnlcmc soınıcıında. holiımıın ugrctım üyclcri. üv kaynaklan oluijur. Uırinci kayııak, îinıvctsite rctormu ilc ı^uıc son venlmcyen, dolayısıyla gıircvdc kalan kişilerdîr: Musîara fjckîp Tunç, Orhan Sadvitin. Ikinci kayrıak: Kîlümc. yııridışıudan gclcn ögretım üyclcridir. llans Reiclıenlıach, Em»l von Aster,Waller Kranz. LJcüncü kaynak isc, yuridışında lisans vc lisansüstü çahşmnlan yapanık ülkcyc döııcn kışilerdir: Takiyetlin Menttüv^lu, Madt CtökİHrk, If alil Vclıbî tralp. ı4t IJıı yapıdau. Bedia Akarsu, Isnıail Ttınalı vc Nerıni t y t u r gıhi, ıkıucı l'clsclc ku^afının ıcnısilcileri ycüşccckitr. Daha sııııra yciı SAYFA 4