Katalog

Hedef daha çok demokrasi Kongrenin 'Insan Haklart, Devlet ve Uluslararası Düzen' başlıklı en tartışmalı oturumunda dünyaya sorunlan çözecek yeni kurumlar gerektiği vurgulandı lnsan Hakları, Dcvlel ve Ulııslararau Düzcn" hn*lıklı aııa "tunım, 21. Dünya Fclscfe Kongrc&i'nin cn kakıbalık, cn iartışmah oturunılnrıntl»ıı biriyıti. Oturıımu HulgamUııriıı cskı di'tlcl ha$k»ııı vc Iclscfeu Jclyıı Zhelet yöııcili. /hciev otıırııınu açış konuşmasıncln. 'dünyaya yeni bir dfl/en gerektigine" Jikkat çckt'j. Zhelev, "yeni bir dünya düM'iıi" tlericcn. hııgün yünırlukic ulan yeni dünya dfizeni"nikusietmiyor; koınünist ülkclcnn, dulayisıyla konıünizmın Comccon. Varçova Paklı gibı kurumlannın gördügü işlevi bugün yvnııe uchrccek kuııımlard olan gcrcksımıni vurgulııyordu. Hıı kıırıımlann. kapıialisi sislcmdeki dcngi olan kurumlar. bugün dünyaıia ya*anan sorunlan çiî/mede vvtersiz kaiıyorlardı; kaldı ki bugünkü dııruma gure kurulmamıylardı Bu ııedunlc dünyaya, bugün yaşanuıı MMiınları vözebilecek ycni kunımlar gerekîyoniu. Zhclev. demokrasinın güvcııce altına ulmma.sını telıdiı eden ctkenlcrden htrînın dünyadakı aşın yoksullaşma nldugunu da vurguladi. Ru nturıım, aynı /amanda k«mu$niacılara cn tuzla soru y«ineltilen oturumlardaıı hiri oldu. Ka/akıstanlı. ya^lı hır t'elseicvintn "Sovyctkr Birlifti varkcn, Imtün bunlar olahüir miydi?" stırusu bîr yanıt gıbı alkişlandı. M Urtvtti onrkilı Olurumda "Küresd Demokrasiye Dofiru** başlıklı bir bıldiri sunan c jüncy Afrikalı filozof Michael Pendlcbury, bitcyın mutlulugu iviıı 'Mreysel ö/erklik'ın ycrckli okiuğunu. 'bintyıel özerklik'in ık ancak dcmokrasıyle gcrçeklcşcbıleccgıni anlalıı. Pcndlcbııry ^oylc konuştu:toÖ/erkbirey leriınini ben,gunlfik anlamda kenSAYFA 14 dl yaşamının sorumlulu&unu taşıyan |ünnıe ve karar vcrme sürcçlerînc birey anlamında kullanıyorum. O/erk önemli girdiler «aglayacak dü/enekleri hirey ha$ka insanların ve kamıı kurumların kendi yaşamına karı^maMAnDnııı. ıınliı fılo/of llobbcs'un ft ııa îziıı vmıuv. (...) Bireysel ö/vrklik. Levlathan* atlh Kılahına dayananık kcııdisıııı (lıınya cgeııunı ilan cilıgmı belırbana gon\ denıokrasi ve intan haklaten A\ usirılyal ı Pelcr Singer o/cllc şunn Idcalleri hakımından temel bir slyaları söylcdı: sal degcrdir. Çüııkü demokrasilcr'dc, M devlelin yasallıftı yurltafların ııssal n21MU Marlı'nda Irak'ın işgalini gervkliren aeil bir durııın yoklu. Dolayızanna dayaııır. (...) CerekKinim duyııyla işgal,(jiivenlik Konseyi'ni gfirüdu£umu/ fc>; daha çok deıııokrasidir. ozelllkle dc küresel düf ünü de£işlirme«i için /eydc. V"nkü demokraikna etmeyi hekleyemeyccek kadar yakın tikle^me iıısanlara yabir insanlık faciasının şamlannı ctkileycbileıı merikalı önlenmeKİ gerekçesigüçlcr fi/.rrinde daha T fclscfcci IrisYoung, ne dayaııdırılaınaz. fa/la denelim olanagı "Küresel sivil vererek bireysel ö/erk(...) Bu \avaş uluslaraliği artırınaktadır. (...) (oplumun vc hemen ratı hukukıı agır biAncalc, kurvsel deınok1 heınen tüm çİmde çignemi^M. , raxlden yaııa hu genel Blrivftnl^ Milletlerin devlellerin îjiddctle düşüncder. geniş ölçâde uyuima/Jıkları harif kabul cdilenıe/ olarak karşı çıknıasma yoluyla çö/me yetkigorîilen bir dünya hürağmen ABD'nin sinl zayıflatnnjsa, kumeli/ detleli düfüngücüııü pervasızca başka devlellerin dc cenlnln onaylanma» Birlefmif Milletler olarak anlaıılmaınalıkullanınasi, bu giicü çerçevesi dışında sadır. (...) ileride de bildigi vaşa bafvurmalarına Demokraftiyi, insanlagibi kullanacağını yol açınışsa, yalnızca rın ortak istoncine göre hukuka dcgil. ahlaka gösteriyor" dedi. yönelme olarak düşünda aykırı oldu^u dnmek daha îyi olnr. Bir şünülebilir. (...) liush. yftnelim, karar ve ey1 I Ha/iran 20B2*de Weslpoin^ta yaptılemlerine, bunlanlan ya*aınları ctkJk ftı bir koııuf ıııada, nstîi kapalı olarak. nen kifilerin de katılmasına i/in verdiBirleşnıij Milleller*in dünya İH'kçîsi ol£i Slçfide demokralikcir. (...) duftunu reddedlp yerine kvndi ülkcsiBu idealin eerçeklefmc»nin koful* nl geçirdigini lÂyledi: 'Anıcrıka karşı ları $ıiyle sayılabilir: Devletlerin, özelVikılamayacak askcrı güce sahıpiir ve bu lîkk* de /cngin devlellerin dOnya izegüciînü korumak karanııdadır'(...) Buıh rindeki uücünü aultmak; halkın kenyöııeliıuiııiıı yeftlediui seçeııek *bir dilerini ilgilendiren konular hakkında Amcrikan yii/.yılı\ bir Tax Atncrıcana* bilgiye ulaşmasını sa£lamak.daha çok ya da iki sozcükle.Amerlkan egemensaydaınlık; dünyanın her yerindeki KIradan insanların ve topluluklann dttligidir. (...) Inımaııuel Kaııt 'Sonsu/ Ha nş'adlı kîtabında.de%leflerin güç kullanma lekelindrn bir diînta federasyonu lchine va/gcçlikleri bir ühlcnıl savunuyordu. Dünya fcdcrasyonu kar* Vhklı rı/ay Isı kıırulmuş bir organın ahlaki yelkeMiıe sahîp olacak ^e kararlannı yansı/ olarak venrceklî. («ünüınii/ düıı>j%ında bıı.emrindcycierli güç bulunaıı ve hu gücüıı kııllanılacagı durum ve /aıııaıı» karar venne»i >ansı/ kurallara lıaıilı, reffirıııclaıı geçıııh bir Blrleşmiı Milleller demekfir. (...r A MktatörlUMm tfemokraslye... Son koıuı^tiKu ı Aıucıikalı ll'lscfeci Irb Young, sö/tcnnc "Dünyanın. ABD'nin askeri güç bakımtııdan tek oldufiunu anlaması için Iruk'a kar^ı sa\aşı görmcyc gereksinimi yoktu. Kfiresd sivil toplumun \v hemen henıen lüm devlellerin fiddelle kar^ı çıknıahiııa rafimen ABD*nîıı uüıünü pervasuca kullanması, bu gücü ilerde de hildigi gihi kullanacagım giîsleriyor** dıycrck ba^ladı. Ins Young .sîtelerini ^ivk1 siırdürdü: "Bir dflnya diktaförlügü allında yaşıyornz. ABD gficünü insan haklarını. denıokrasiyi gcli|lirınek için kullandıgını &ö\lüyor. Ama. içte ve dışfa pek çok insan bunu Mirgııluyor. Ben de bu sorgulamaya katılıyorum. (...) Bir diktatörü /ayıflatmanın lek yolu onunla işbirligi yapmamaktır. Öyleyse tuııı devleller, hem kurumlar, lıenı de birt> ler için dlktaforlükten demııkra%iyc geçmenin tek yolu, bir araya uelip örgüıleııerok, ABDVi veonun ba^daşıfiı Mİaıı ulu%lararası fınans \v firkel guçlerini yalnı/ bırakmaktır. Bunu yapmayı amaçlayan birkaç girifim yoldadır ve çcfitli masalarda başka öneriler de bulunmakladır.M CUMHUttlYET FELSEFE •.m