Katalog

kunımlar aynlmı? durumdalar. Örncgin cskı sosyaliKi ülkclcrdcakadcmılerde gflrevlı olanlar, ancak islcdıklcrı lakdırde, arada bır üniversjlcdc ders vcriyor ya da hiç vcnniyor. Birbirindcn farklı sislcmlcr vatdır btıgun dunyada Si/in sonınuz aslında ünıuTsilc vc dcrııcklcrlc ilgilîdir. Bııgünkü dunınıda ışlcvleri oldukça bır* birirtc kanşmış gfmknüyor. Ama btınlann f'arklı ihliyaçlan karçılamalannııı uygıın oldugunu düşünüyorum. Örgün egitim yapan ünivcralclcrckarşılık, birdcrncgin yaygın cghim yapması. ülkc çapında ça» lıgmaliir |!crveklcşfirıncs!t üyclcnnm kcııdilcrini ycnilcmelcnne yardııncı ulması, uluslararası dü/cydc kurumsal ılişkilcr kurması vc hu ilişkilcri gcliştirmcsı gibi. Kunımlaşma hcrycrdc öncmlidir Çultşmaların sürcklılıgiiıi saglar. dnlayısıyisı vcnmliligini ıırilmr. Ama aynı /amanda sürcklı duruın dcgcrlcndirmcleri yapınak vc bılgiyc dayanarak leşhis cdılcn ycni kamusal ılılıyavtan ülkc vapındu karçılayahilccck çalı$malar yapınak gcrckiyor. Arslan Kaynardag ıle, yamlmıyorsam I9*M*lc yaptıgımı/ bir söyk$idc hiıııu ben/cr bir soruyj $ö> lc hir ccvap vermi$lim: "Şintdi, bilgi derneklerinin orncgin bi/de Türkiye Felsefe Kurunıu, Tttrk Sogyal Bilimler Dernegl gibi derneklcrin ttelkt de iki aııa işlcvinden sö/ cdilebilir: Biri, so/ konusu bilgi alanında yapılan akadvmik çalışmalar ile toplumnal gereksininıler arasında bir köpru kurmak w hu bilgi alanlannın toplumsal işlevkrini yerine getirmele» rlne \ urdımcı olntakhr. Bu Ittr dernek* lerden beklenen, bir ülkedc o alanla ilISili olan, ama ilk bakifta gorunmcyen gereksinimleri saplamak ve o bilgi dalının saKİam teorik bilgisinc dayanarak bu gereksinimleri karşılajacak îşler yapmaktır Öleki işlcvi ise bir ülkcdeo alanda vahşanlur île dlger ülkcleruv valışanlar arasında bir köprii kurnıak > ani uluslararası işbirligi için olanaklar ha/ırlaııukiır Bilei dernekleri bu son işlevi gervekle|lirdikleri /jıman ve gerçekleflirebildikleri olvüde, bir filke çaftın dü^ünci'sinin olutma*ında rol oynayahilir, hu olufmaya katkıda huhınabllir." Nlllfl W Mtftlrl JiLsaııiarınyararınaulur nin yaptı£ı elcşliri mi, yoksa *dani|insan haklunııııı globallcşmesi gibi. manlık* mıdır? KlfÇHRADİ Hirının yapiıgını clcşAma ba^ka ha/i ^cylcr var ki. onlamı gk>tinnek ile bir düşünccyi clcşlirmck iki hallcşmesi, dünya insanlarınm büyük çoayrı iştir. Aynca bunlan clcşlirmck ile dcgunlugunun /anınna olur dünyamı/ın ğcTİcndirmck dc ayn uyn i^lcnlır l'ikihugflnkü kuşullannda scrhusi pa/arııı zollann hu konuda yajıahilcccgı bir ^cy, globallc$mcsi gibi. Hir dc öylc şcylcr vargcncl/lclsefi hilgılcre dayanarak vc en dır ki, unlann glohalleşmesi hcm yarnrlı hsı^la açik kavnımlara vc dcgcr hılgisinc hem zararlı *ckıldc kıılhınılahilecck oladayanarak lck tckolan hıtcnlcrc ışık tıılnaklar saglıyor telekomünikasyon ıınkânlarının globalleşmak. durumlann adlamcsi gibi. rının dogrıı lakılmasına Bııgfin glohnllc^yaıdımcı olınak. gclış* mcylc ilgıli olarak kormcicnnın. miklahalc ylc şeylcr kulan, karşi çıkılan hir cdılrncdigi lakdırdc ncvardır ki, bunlann nokta da, bclirli bir rcyc dugrıı gilligını vc glohutlcşmcsi kültürun yani bclirli allcrııatif'ıııi göstcnnckhir dfinya gorü^îinön, lir. Kongrcdc hu komıyinsan ların yaranna b:ı/ı nctniıların \c dav1a ilgili hıldııılcrdcn olur insan haklarının ranıs hıvimlerinınbcnim dinlcvcbıltligjın globallcşmesi gibi. yayginla^nıiLsı vc dı ftcr bildınlcrdcn bu sövlckültürlcnn ft/ayı(ladigımc cn yakın örnck. Ama ba$ka ba/ı şeylcr masına* yol avmasudır. Jürgen Hahermas'ın var ki. onlamı iiuna kanjı çıknıak ium bıldırisıdir. liunlann globalleşmcsi. dünya dc başka btt küliühı clcsitirilcfdcıı Tarkını insanlannııı büvîik yaygınla^lırtna ^ahası gormck vc hıınlanı kugiisicnlıyur. Bu kunulak vcrip vcrmcmck. ülçoğunlugunun zararına da ıla bakılması gcrckclcrdc vc dünyada yaolur dünyanıizin kcn $cy* yaygııılapılacak !$cylcr kunusunbugünkü koşullarında şan/yaygınla^lırılnıak da karır vcnrnlcrin anistcncn dünya göriî^lelamu yclcncgınc haglı scrbcsl pazann ri vc normlar uldugu görünîiyor. glüballcşmcsi gibi/ kadar, hnlgescl/ycrcl XXI. Kongre*de en dünya görü$lcri ve fa/lu bildiri sunulan normlann niiclijtidir. tıısanlann insansal seksiyonlardan hiri Ftik'li. Ktifiin hu olanaklannı guliştınrhiimc ycılunu av'ik denli fine çıkmasıyla, haşka bir dejiştutmalan vcya kapatmalandır, diyc dü$ule, insanların vlik arayiflar itfne girnüyurum, mesi ile dün>a pnıhlemleri arasında nasıl hir ilgî so/ koııusu? Bugun dunyada >aygın olarak ya^anılan *lero 'O dı Bugünkü oranı hilnııynrum. ama I^SO'lcrdc, UNISCO'nuıı "bır bclgcsınc gore (Draft Medlum Tcrın Plan \W4l I^S >, par. 5S|. bilimscl araştımıalann cna/ dörttc birinin uskcri amu^lar vc Mlah gclistimıck îgtn yapıldıgı; bu araştırmalarda vnlı^an biliııı adamı vc mühcndisin dc 400.000 dc 5«J (MKl arasında oldupıı söylcnmı*tli Rgılınıdc yıllar yılı doga bilimlcn ön plandauldu, sonnı da sosyal bılıınlcr lürK yasi bajüladı. Mılımscl valı^malarda neük nef olabilmck ıgin, insanlara deger dıv $ı ı^ yapmalan gcrckltgı ügrciıldı Utc, ha^ka ncdcnlcrlc bırliklc hılımlcnn dcgcr dışı Nayılnıasıııın da sonucu olarak urlaya vıkarı birçok sıırun vc uırılcn vıknıu/lar. ctik kaygılann »»rtaya çikmasına w\ a^tı. Bir mcslck 4elikler*i patiamasmı yaşıyoru/. Ama bumda d» oııcmlı hır ichlikc goriiynrunı: ^ok dcl'sı dcgcr yargilanna karv ba>ka dcjtcı yargılanyla kar^ı v>kılıyur nudavıkına/bır>ul. Dcgcr yargılanyla u^nıyıcaksuk. bunıı ba^ka dcgcr yargılanyla dcgil. 1'clscH dcgcr bilgisiylc yapnıak uygun «»lur. Adalclsı/.lık ycni bır olgu dcğıldır, ancak yü/ıı dcpı>tı. kongrc sırasında Klau» LcÎKİnger'lc yapılan bir süylc^i sirasıııda. onun vcrdıgı ^arpıcı bir bilgıyı hır dcryı ha^lık yaptı: 'Büyukhaş hayvana WW, Afrikalı çocufta 20 Kuru!VTcr»n/in tsc. yaygınLı^maya başladıgı gıinlcrdc. adalctsı/.lıklc ıımıılsu/ların scvtıgı (yanlı^) hır Ama bugüıı ıcnm/ın, nc olursa olsıın islcnilcni yaplırmayı tkııomcnin yulu hahnc dönü^lti Düııyamı/iıı ıvıcc bır Mİkclcıımcsi gcrck. Lgilimdc îıncclıklcri dc gi'ı/ıkrn gL\(irnıcmı/ gcrck. Birfinerklloruyla ba{lanlılı olarak Mirarsak; XXI. Kongrc*ııîn ana otıırumlarında sunulan bildirilenlv, ABD*nin Irak sava^ı ilo haflallıftı ^urcce, ve sünrçte yapıp rlf îklvrint1 yonelik «I* dukçv sert ele|liriler vardı. Oys». felvefeden, ele^tfri ycıinv lıep ütopik lalarılar beklenmişiir. îjunu sorınak istiyorum: Bıı clrşlircl lavır ile, Olotalltfmmln geMrdlkltrl... XXI. Kongnr'nin ara olurumlarıııdan biri,glohalle; me vı küllürel kiııılik lcmasıyla ilgillydi ama, aslında lıiilün ana oturıımların lemel proMemi glohalleftnıyle iİRİHydi. Vc genel luium da globalkf meye karşı dtrgildi. T0rki\e*de bu «orun. olarak bir kar^ıthk içîndv algılanıyor: Yaygın sö> lo> i*lı\ kürcselleşme laraftarlan ve kîimelleyme karfilları gibi. Şuraya gelmek isliyorum; siz, blldigim kadan>la, bu soruna, bu karf ıilık ivindeıı hakmıyonunu£. Sizin bu konudakî fiörüşlerini/ nedir? Klî<, IRADİ * (ilul>allcşmc konusııiKİa konıışabılmck ıvin. ılkın ncyin glohallc^mcsindcn sö/ cutgımi/i bcliıt mcını/ ^crvkıyor. Bir diinya dü/cyiıulc dünya dîiyvyindc ılgili işlcrııı nna ^urt yapılması dcıuck ıılsa gcrck Simdı.aylcşcylcr vanjır ki, bunlaSAYFA 12 9kmüruw gibi |irobleınler ile elik arasında nasıl bir ilifki sö/ koııusudur? Vunkü hu prohlemler, daha (ok Myaselle, siyasel fehefesiyle ilgili giîrülen pruhlemlerdir. KUÇHRAIll 20 yu/yıkh 'bilim'ın *de{er dışıv ı»ldugaojınası gcrckiıgi savi, yaygın hir savdır. Hu savla aslında aiiuwlaıı.tn. hıltmscl aıa^lıruuılitruı vc »ygulamaların kıılıiırcl dcgcr yargılarmdan dı>layı cngcllcnıncmcsıdır. Nc var kı. dcgcr dcğcı lcrküllürcl dcgcr yargilan arasındaki rarkliirgöriîlmcdıgı ıv 20. yü/yıhn kar.ıktcrisiıklcnııdcn biri olan cylcmdc 'her )c> yapılabillr* ilkcsı hılimscl Valışııuıiara da yansıdı.lkrkcsınhıldıgi bır üınck, atnni dra^ttrmalarıdır. bu arj$iırmalur uynı /amanda alomhnınbasının yapılıııaHinısagladı. Sonra da hu bomba kullanıl M •Ottlmlt 9«tan lc iMtaplafma Bir iincvki soru> la baglaniılı olarak sormak h tiyorum: 20. yfr/yıl daha çok epİNf cnıokıjinîn \e anlolojînin yü/yılıydı4denllehillr. SİA 1970li yılarda >a>ınlanan F.lik adlı yapıtım/du. 20. yüzyılı ıligin ortaça£ı olarak tlegerkndirmişlîni/. Bugün. etige gohiırileıı bu iİRÎyî dikkate aldıgımı/du. cligîıı duruınunu nas»il değrrlendirhnr^ıııııı/. KLii, I RADİ 7(Vh yılhırda «etik1 «'/cügii rniKİa ıtcgildi. $ımdı IIHHLI olıiıı !>U aııda ctık kaygılui arimı^iır. btr ihlıyav duyuluyor. ama Iclsclcnııı hıt dalı ohııak *Etik* bcnim ı/lcycbıldıgım kadanyladiınya dü/cytndc hcııü/ oriavagdan çıkmuıınv» bcn/iy«)r AMI sorun. ctıgııı halu norınlarduıı iharci sa> ılmasıdır Ycrlı ycrsi/. ba/an da ücivksi/ mcslck clıklcrı gc* lı^lırrnc rn<Hİası hunun hirgöskTgc<ı. Nc var ki, insanları normlanı gorc davranmaya /orlayabilır.sinı/ hııkuk hunun pc$îndc vc bir ycrc kadar işc yarıyor ama dcgcr koruyanık vcya ıvindc buluııan dıırumlarda dcgcrlca cn a? /urar \crcrck cylcmdc bulunmaya /orlayama/sinı/. I lcr kışi bu konuda tck ha*>in.ıdır. ^ apılabılccck olan, bclirli bn cgılmıIc ha/ı dcgcr bılgılcnmn İCIIKII u/cnııdc kışilcriıı kcııdı kcndılcriylc licsaphı>masina yardımciüliTiukiır Huıılanyap' makla. dtînyanın ccnnclc gümii siinmayın. Bu. hiımcvccck bır ama mıılukkak goslcrılıtıcsı vc sürckli olarak göstcrilıncNİ gcrckcn bır CUMHURİYET