Katalog

11 eşt i rm Bab'da sağiığı âıefteştfrme çabalan sonuçsuz kahrken, Bir model oluşturma savıyia ortaya çtkanlan yasa taslağı bir Doğu'da rüzgir geçlkmlş olarak es/yor ve buluttan topluyordu. model oluşturamadt. Şimdillk başardtğı, varolan modell diğer Dağılan sosyalist ülkelerde kazanılan sağlık haklan avuçlardan tüm sağlık kavnmlanyla birlikta ortadan kaldıracak ofması. kaymaya başlıyor, Türkiye'de "liberalleşme" bu kez kancayı Özelleştlrme aşkına, sağlıkta buyuk bir boşluk ve kargaşa "sağlıkta özetteşme" olarak taktyordu. doğacak. Varılan nokta sağlıkta kaos olacak. nt Vıkhnm Akhmm. GO'b pıMardton hu yana luv ıft/ı aonraki yıllarda tflm kırmal ve bazı kantsel ülka insarudatuı tıvtçokt^şfırmeye çattşhty ama bu turtu sonuca na lilmlere konu olan hızmetlar üreian aaftlık ocakları. tan çıkanlıyor, ısmı konmadan özeHeşlırıllyofdu Ualellk de devlet malı ve persunelı omrıı ıdü olarak... "sa0tık hlzmatlahnın toayalleşünimesı hakkında kaf 6u fıedMbn pofr çıkttor&k. 33?/ m&rt hırıhindtt Ankâ rum" ıle kuruldu Yaaa. U^lık huvnviınııı ıgurıtıssı gerafcen tum çaOdaş ılkfltare aahıplı 1«IHU krde uluslararm'dB gurçak " I UhıtalSiiğtık Kuıwo%inda stnjMkı tlgtft üutun raaı Wı loplantıda Dunya Safllık Örgutu Avıupa Bolgo k t o k ö U ü t o 3 ToffKÜrJsi. "tH/ 19/8'do Alma Ala Deklarasyonu'nu ha/ırladıOımı/da onyodlyılâncfiTürfclyadaçokdaha .tapfeımMftaghk» göruçutxh»\ yala kapaamlınnın yapılmış olduQunu bilmıyorduk" dlyorr.ı* çalıpffMtfarı f yti» oyîın HUHHSU aralAmt d+ du. Gerçakton da yaaa Alma Ata'da öngörülen ve inç ş u ğ t earn çevreatyle bir bütun olarak JoOerlendirıp aaulıkh m Turk Tatoplm BrrltğnTTB) ototâk üx** tağttkf Hçttt btrçok yiKia lumia fkun ıik ve sureklı lernaaını bdulayan Bırırv kmmtton nfarmun n n t a nftonuiundhMr ybflftj aMrffr yOcıl Sağlık Hızmulı rnodalının daha gelişkkn ve çağdaş nıntootaştHttm fliılrııaya başîmH üunlat mmamUtkangf9Mth bıçımı olarak ışlevını surdüruyordu Sınırlan bolıriennuçtora tıay* mtttmmmeaı. uamokrmttk boyutun otonrnnmm. tmşkL mlş bir dtana. yani beilrli bir nflkıaa dayah hlımei önM yanr yaptfânnufvdi M M M I A T M Mçtlmtptr* orârta flufı olmatf, G m f S/ffomut'nriiftnansmifiaorunu.yafeancı Atftiffs gftruyordu Böyiace klrm va ne kadar safllı1 hizmeli JArfnutt«tfnı/dEıiçA/jAi!M vnrimacıgfAıfcfifiıj/iiftaypnlrllt sunulduğu heaaplanablliyor. ölçüleblllr amaçlarla yeA y r a Gfftof Sajjfc* SıporfkMf *ndM Jr«ç M^ındn tiçoriutHnacfh nl hedefler çlzlleblliyordu öneeHkll hlzmett belirleye0f. primbrtoptonmcaQt.B&g* Saflıh tddrmtıri'nin ydnMmı, *•blltr bir yapıya sahlpll. sağlıkta ne yönde hlzmeto ge> ımı /iflittrMftriflift hratanmast. *tto tmktmtonntn dutumu. «Azrekalnme olduğu aaptanabiltyor ve hlzmetı o yöne toşnmhfitraatMhnMmndika O M I tağlOt hurumlarMin durumu yonlondırıyordu. Bugün blle çok çaQdaa olan bir ögeyi tmkktnttapnk çok BOmbugtHHmrduhm tarttştiıytv Içerıyordu. sağlık kurullan aracıhğryla loplum kattlmBu ay tçtnd* AMontar kutuhtntto gorı^ulup TBMM'y* ra MtğlıynrdN tMtelık tum hi/meiı bir eklp .ıniayışı ilo mâsı ftgMtntfl. bakmkğmm "klmgâ Profr" otarah ^ aürdürüyordu. çünkıi uğlıgı Mr bütün olarak görüyor. S RMormu Yapt TMarrfirı "mttnfetoraBarmaoup. göru*tümeld yaklaşimia sağlığın önce korunmasa. daha geNiHrllfneaı. bozuUuğunda lyileşlınlmesı ve u bıraktığmda esenlendlrilmesını sağiıyordu. Ayrıca yenHHıçl ve Neriye yflnellıi. kendi hizmetinde duzeltmusı gereken Mirıınlan belırlıyor vt* tjnlî^tlriyordu Soayalleştlrfimlf sağlık hızmeh. sağlık ocağı birlmi aracılığıyla yürüluMı) Kırnal alanda çok baçanlı olnn uygulama kente taşınmaya çalışınca Ilncancı katırlan urMu. Sağlıkta büyuk çıkarfar yatıyordu. KArlı sağlık piyasaaını kapbrmak iataınoyuııler. devlelîn hizmett Âkmmkogfu aunumımu cngellomeye koyukJu ANAP hukumetlerî dönemlnde sağlık bakanhğının en usl makamlannca O&O. Hafc SAOIIOI Praimarfl kente aağlık ocağı kurulması "yasaklandı" Mle. ama Türlciye ınsarumn farkında oimadan tahip yıne de tam anlamıyla flnlanemedı 1990/lara gellndlbir ayncelıflı var Dünyadt «yaQına ğlnde sağlık ocağı aayıaı 4.000*1, bağlı sağlık evt sayısı kadar aaOjık hfemtfi ulaşunlmMi ıçln hor tur1OJX» i aşıyor. 1993'to gdrevH hekim sayı» 30.000'e lü yaul diizontomenin hutr olduOu ander ül yaklaşıyordu. Türklye kısıtlı olanaklannı seferber elkelerdan birl Oysa şimctt yine farkında olmlş. bir sağlık an yapıyısıoluşturmuvtu Ancakburada madan • bu şantını yrtirvyur. Çunku aaOlık ürelllen fıızmetın nitHıOi fmtışma gölururdu Çunkü aıHk bir hak. devlet de bunu aunmakla yuaağlığın nbaşka türiu'. yanı paraya çevrilerek niyaaakümtu kurum olmaklan çıkıyor. Saftlık humetı mml yaaunulması "klmilerıne" çokçaklci gellvorriıı konmadan Aıalle^lırılıyor. özalhaatan»: Birinci basamakUın sonra ikinci ve uçuncü a$arnaya geçtldı MSB ve unıversita hastanalerı dısındakı lum kamu haataneleııriırı "ışletme'yu donuunu&ı vo "pazarhk yönfcntıyle i&ioklllero tahs*»" k,«raı lıiçiınl dı Runlann "Içlefılmosr'de "ytvenin Mvmn ve ıirrı gelenlerr aOırhklı Nr kurula bırakıldı. Ikinu \ru uçuı mıi basamak da ozellâşıuildlkten sonra stra parasaJ kaynaklarageidi Fkıam: Parasal kaynaklar içfn fazfa dü^ünmeye gerek yokUı. Birinci Menderes hukümelınden bu yana aürekU ısıtılarak maaaya surülen Genel Sağtık Sigortası (GSS) çok tarttşılfniâti ANAP hukumetiefinc« yaaa taalağı haline getıııien QSS kuçük roluşlefle yenıdun görücüye ha/ırlandı Sorun. dtğer sıgoria kurumlarımn (SSK, Emekll Sandığı) aynı potada eritılmoyo ra?ı olmamasıydı. Bu da çözuMü. prlmin temel olarak tartm Işçisınden loplanması uygun bulundu Vergnı toplanamayan tanm Işçısınden toplanan prımlorle "rnodornM sağlık humetı verılecektı Çok önernlı tnr çelıskı honuz farkodilmemıştı Köyluden topJüiiun pııınle kenlliye aağlık hirmcrfı ulashnlacaktı Şbmdi sıra ambalaja. yani hu yakla«ml.ırı hukümet progrBmlanna uygun hale geçlrmeye galmişti Genlş bir uzman kadro blraraya gaUrfldl ve görüşlerı (f) alındL Bu gorüşkerın "kelımeal kelımesıne uygulanucağr Hade ediliyordu Ama uımnnldr aile hekimlîğı kavramını geriye gıdış olarak değorlefidırryor ve çağdaş sağlık anlayışına aykın buluyordu Çünku ülkede otuz yıl Içlnrle gelişkin ve zengin bir sağlık örgutü oluşhırulmtıştıı VAftnrunlarhu Arrjütıan rteğıl. onun bllerek ve Isteyerek iştotllmemeslnden kaynaklaruyordu Uzmanlarm aosyalleştirmHrun günün ko ftullanna göre yenıden düzenlenmesi ve desieklenmeal ünerlstne soğuk bakıEdı Uzntanlann "göruşlerinin alıncbflı" ifade edildi. ancak bu gOruşle» rtn m* ıdduğu açtklunmadı Bu gelı^nıoler sırasındü hükümei başkanınca "sıyasetın, uzmanlarm gorjslerini ülke yaranna uygulamak olduğu" ilade ediliyordu. " Venı sağlık reformu önerlsi bir ulusal polltika olmayı savlarken. gerçekto devletin yapmakla yükun> lu olduklarını kaldırıyordu. Başta anne ve çocuk gibi özGÜıkti gruplara koruyucu sağlık humotı göturnmk, yani gebe bakınn. bebek i/U?nmesi. bağışıklama gibi kavramlar zorunlu olmaktan çıkanlryor, "gereken hallerde bakanltkça zorunlu kılınablHr" konuma geünllyordu Hasuılığın lylla«Hrltmasl görevi sağlık ocağtndan alınryor, "sAzleşmeU" aile hekimine verlliyordu. Hastane hızmetlerl tüzel kışilere devredlllyor ve kamu hı/rııotı olmaklan çıkarılıyordu Devletin sağlık ocakları, alle hekimlerine deslekle yukümlü kurumlara dönüştürülüyor. gerçek Içlcrvlerî ortadan kaldınlıyordu Tflm bunların yehne ne olduğu belirslz. tanınv lanrmş bir sorumluluk alanı olmayan blr model oluştunıluyordu. Planlandığı ileıi sürülen taaanlar hergun bapka Uçlmde ortaya ablıyor. elevtirilen her nokta yeni veralyonla ve stale bılimsel kılıltarla yeniden sunuluyordu. Başlangıçta aıleye yonelık hezmal fçin düşünüton aile hekimliği. aile kavraım oriaU t f a n sayfayı çevirlnlı. "Köylüden toplanan prlml kentllye sağlık hlzmetl Uhnal u^lık polMkan: Dflnyadagelişlfii: Frtodman akonomisi bululları Balırun Ofrtndan daOthrken. DoOu'ya yayılıyor IngiNara'da Major taçl» rrt yanidan va aurprlz olarak kaıantnea baaımn yorumu " Mftlık hizmattndateaHo^Elrmayidurdurmaaına baON" biçimtnde oldu. Zaton 13 yıMa ülkMİa kaynaklarm yalnına yuzde 8 ı 6 u l rıuemato kaydırilabılml|tt. Otaya on çok ABD baaını yef vo yorum verdı. nedanl da kıaa aürede belli oldu Birtıaç ay ıçînda bu kez ABD. Clinton'ı ışbaşına gatfrdl. Dunya baaımnın yorumu. başta 36 mlryon hiçbir aaflhk güv»nc«sl olmayan yokautlar olmak flnra löm halka satfıkta davlet guvancaalftozünunbirlnd daracadaraloynadığı yunündaydl. BatTda safllıOı öwil«ftirm» çabalan lonuçauz kalırken, Oogu'da rıugar geciknıış olarak osiyor ve buluüaıı lopluyordu. Daflılan aoayaiıst utkalerde kazanlmi| tadlık hakları avuçlardan kaynıaya başlıyor. Türkiyn'da "llbaraHavma" bu kez kancayı "uaiıkta özeHe^ma" olarak takıyordu. Alle hakimiiğî dlye fair kavram urcrtlldl BAytece aağlığın loplumsal boyutu oözardr edllmeye çahçılıyor. sağlığın ve sağtıksızhğın nedenlerl ve çözumlerl boyutlnrı dar aıle illfkılerı kapsamında aranryordu. Once aıle hehiminîn kendislne kayıtlı aileden sorumlu dacağı du«unüldü. sonra ailenrn değil. nerede otururaa otursun bıreyterintatediklerıhekıme kaydolması kavramına Inlldi Alle heklmlne yer olarak muayenehane uygun görüMü, çünku "flnl aaOhk" daha guzel oluyortfu. Teknoto|lye gerek duyulmadı önce, sonra uyarılara biraz otsun uyuldu: radyotojl, Isboratuvar gt» bi çağdaş geraksinmetorı devtetîn sağlık ocağı aracthğryla alle hekımıne deslek olarak vormesı duşurıcesl üretildi Hizmelin ekîple yürutülmefiî oerekaiz görüldü. ancak yine uyarılar aonueu çözum bulundu Sağlık ocakları alle heklmlne gereğlnde ebe. hemşıre, glde* rak ocak hekimı desteğl vereceklerdl. Sağlık ocağının dışında ıkinci bir baş olufluğu anlaşılınca bu kez Azel hekımın kamu bınalarımSan yararlanabileceğı bir moSosyaHeştirm*: del oluşluruldu Bunabirdellaçsatmayetklsieklendl. 1960*lırdan yu yana özrtlüüe kırsal <toQu ınaanına. Boylece bırıncıi sağlık hızmetı doviol hızmelı olmak Altehekhnllfll MAUK EKİ1