Katalog

B İ R Y A Z A R YAŞAR KEMAL "Yazarken keşişler gibi yaşarım" Fransa'da yayımlanan "Lire" edebiyat dergisinin mart sayısmda Christian Guidicelli'nin Yaşar Kemal'le yaptığı on sayfalık bir konuşmaya yer verildi. Bu konuşmanın bazı bölümlerini sunuyoruz. Çeviren: ÇÎĞDEM ÖZÜER ransa'da yayımlanan "Ure" edebiyaı dergisinin mart ayı sayısında Christian GiudicdUnin Yaşar Kemal'le yaptığı on sayfalık bir konuşmaya ycr verildi. Bu konuşmanın üzeiini veriyoruz. Kitaplannızda çocuklugunazun Rtçlifti yertere çok sık raMlsnıyor. Oysa bana sl/in cot'ukluftunıızdan konufmnyı Mvmcditiniz söylcnmifli. YAŞAR KEMAL Sadecc çocuklugundan değil, kendimden konuşmayi sevmiyorum. Biraz kendinizi zortaaanız... YAŞAR KF.MAL Amlanmdan biri... Köylü kızların tllrkuler söylcdiği bir dügünde duydugum lıcyecunı çok iyi haurlıyorum. Cîecc cvc döndüğumdc onlar gibi söylemeye, onları takliı etmcyc çahşıyordum. Koyde çok sık konaklayan dof açlama türkll söyleycn âşıklar bcni büyülcrdi. Sekiz yaşmdayken bir profcsyoııel gibi güncyderı. Suriye yakınlanndan gclcn bir âşıkla karşılıklı aiışmıştık. Aııcak f'codal bir ailedcn gclcn ve bu yctcnegi uianç verici hulan anncm hiçbir zaıııan âşık olrnaıııı isicmedi ... Babam ben 4.5 yaştndaykeıı ölduruldu. Koruyııcuları vardı. Daha sonra o koruyuculardan biri polis tarafından oldüruldü. Bu olaydan o kadar etkilendim ki doğaçlama ıflrkt) söylemeye başladım. Anncm bcni turku söylerken gördUğünde çok üzülüp aftlamıştı. Zaten ertesi gün de ttlrkUnUn czgisini unutmuşiuın. Benim ailenıde kimsı okuma yazma bilmez. Şiirimi "konımak" için ya/tnayı öğrenmeliydim. O nedenle okula gitmeyi çok istedim. F YAŞAR KEMAL Şimdilik hayır. Ancak okumayazma oranının dU$ak oldugu bir ülkede kitabın bu kadar çok satrnası ;a$ırtıcı. Işin bir başka ilginç yaıu da "Ince Memcd"i bir yazann varattığı hiç dUjjllnülmüyor. Birçok insan Ince Memed'in pervekte yaşadıgım zaıınediyor. Toros dağiarıttdu röporıaj yupaıı biı gazeteci arkadaş "Blliyor mu.sun ben Memed'in torunuyum" diyen biriyle tanışmıj. Her gün çelışıyor musunuz? YAŞAR KEMAL Bir kitap için çaİjjmaya bafladım mı evet. Yazarken içki, sigara içnıeın. Kadıııların peşinden koşmam. Keşişlcı gibi yaşarım. Bu durum hoşunuza gidiyor mu? YAŞAR KEMAL Evet. Çalışmamı bitirdiğimde altı ay hiçbir $cy yapmam. Sadecc okurum. Bir dahaki kitap çalışıııanıa kadar içerim. Son kilabımı bilirdigiındc o kadar çok içtnn ki kan şekerim yükseldi. Yeni bir çahşmaya hemen başlayamadını anıa, hcmen yeni bir rcjim uygulanıaya giriştiııı. Bir kilaba başlarken neler hıssediyorsunuz? YAŞAR KEMAL Gençligimde duyduğum korkuyu ycnidcn hisscdiyorum, Duraksıyorum, güvenmiyorum. Çünku her ronıanda yazım biçiminin ve kotıunun farklı olması gerektiğini dUşüııüyorum. Türkiya'nin Ortak Pazar'a üyaliği konusunda neler düşünüyorsunuz? YAŞAR KEMAL Bugün Türkiyc'dc komunısi parıi kurulması yasak. Politik düşflncelcri ncdeniylr oezalandınlanlar var. Hapisliiiııcicrdcki tuiuklu suyısı çok fazla... Türkiye'nin AT'yc üyeliginin olası olduğunu sanmıyorum. Ancak bugUn Avrupa'da da gerçek anlamda demokrasiden söz eimek kolay değil. BugUnUn Türkiyesi demokrasi yolunda ilerIıyor. Günumüz edeblyatında hangi yazan sevlyorsunuz? YAŞAR KEMAL Çehov. Ve diğerieri. YAŞAR KF.MAI. Bir dönemde Albvrl Cnmus'nüıı "Yabunır'sını çok bcğvniyordum. Bu lutku sonralan geçti. Faulkner'l de çok sevdlğlnlzi düşunmüştum. YAŞAR KEMAL Evet. Çok "zengin" bir yazar. Ancak onun gibi yazmak istcmezdim. Anlatim bivimi çok karmaşık. Okuyucunun, Faulkneı'i okurken "kaybolma" tchlikesi vaı. U I Kahvsde balıkçı dostlanyia YAŞAR KEMAL Evet öyle. Bir keresindc köyüıı çocuklanyla bir kaplumbagayı ıa$la OldUrmU$ıUk. Kabugu kırılınca her tarafa kan üiçradı. Bu olay bcni çok etkilemişü. Çok dikkuıli bakarsanız bu olayı birçok hikâycmde anladığımı görUrsilnUz. Okuldan sonra birçok işte çalıştınız. YAŞAR KEMAL Evet. $imdi hepsini sayamam. Tarım işvileriyle biriikte ot yoldum. Onlar sayesinde folklor üzerine ilk çaiışmalanma başladım. Yazsonuna dojnı birn/ para biriklirmi.jiim. O gline kadar hiç görıncdigim dcnizi görıneyc gitiım. Dcniz kenarında durdum, baktıtn, baktım... "fnce Memed"do genç bir çocuk şöyle dar: "Deniz ilk görüşte insana korku varir. "Sizde korkmuş muydunuz? YAŞAR KEMAL Yajmur yağıyordu. Gri renktc ve dalgalıydı. Ürpererek deniz kıyısında oiurdum. Evet korktum. Deniz beni içinc çekcbilir, yok edcbilirdi. Geçmişten başka arular... YAŞAR KEMAL Gbzaltmda tutuluyordum. Bunıın verdiği sıkıniıya karşın Arlf ve Abidin Uipo sayesinde çok okuyordum. Aririe Rimbaud'uun bir kitabının çevirisini yapmışiık. 1718 yaşındaydım. Isianbul'da ölümüne kadar Arif en iyi arkadaşım oldıı. Hororros'u ve "bttyttk" trajedileri çok iyi biliyordu. Bana onları tanıtan da Arif oldu. Bana "Don Klfot" adlı kitabı hediye ederkcn şöylc demişii: '•Runu cok iyi suklm. BiiIttn hııyatın hoyuntu ihliyacın ulacak. Onu oku, bir dnlıa oku..." Sözünu dinlediniz mi? YAŞAR KFMAI Elbetıe. Yunan edebiyaiı dı>nula Molierr ve Charlle ChBpUn'i çok scviyordu. Onun büıün zcvklcri bana miras kaldı. Fakat kitap al mak o döncmde çok /ordu. Allahtan Adana'da kimsenin gelmcdiği bir kiiaplıkta çatı;ıyordum. 3ü bin kitap vardı. Gecc gündU/ okuyordum. SO'li yıllarda Istanbut'a getdinlz. Geçlmlnlzi sağlamak için batıkçıtık yapUğtnızı söylemîştiniz. YAŞAR Kf.MAI. Cfece balık avına çıkıp. gıındiı/ de yakaladıklanmı sutmaya valıştyordurıı. Hava vok soğtık olnıadıgında Topkapı Sarayı yakırtında bir parkta yıldızların alıında yatıyordum. Fakat sansım vardı. Zaten şans bcni tıcmen hemeıı hiç bırakmadı. C umhııriyel Cueleıi'ne gtrmeye başarabildim. IncB Memad'te bir "mit" yaratîığınızı düaunuyor musunuz? Okula gıtmek kolay mıydı? YAŞAR KIMAI. Hayır. Okulagittigimde ayakkabılarım, kalemim, defterim ve nüfvıs cuzdamm olmadığı için öğretmcn bcni okula alamayacagınt belirili. Ben de ona sadece uç ay okulda okumak istedigimi sOyledim. Neden üç ay oldugunu sordugunda, "şür yazınak isiiyorum" yamtını verdim. öğrotrnen bu durumdan çok etkilenmi} olmalı ki bana kitap ve kalem alahilmem için para verdi. Bir de alfabe hediye etli. Ameam da şehırdcn ayakkabı, bir kasket ve bir panıolon aldı. İ)ç ay snnunda sürlerimi yazabiliyordum. Ogrciıncnimc hana gösterdiği antayıştan dotayı tcjekkür cdip nkuldan ayrılacagımı söyledim. Bana verdiği yanıt çok kisaydı: "Devametmek jonındasın" Haklıydı. Sö/itntı dinlcdiın. Hayal gücü çok geniş olan tomancılar biİ0 yazarken kandi anılarından esinlenirler... Mayıs 1989 Ç 1 I Ç I V I