Katalog

Ü "blr gün, / Balılı bir cgilimd çeteıl / benl kacırdı, / dokiora unvanlanyla / pariak rvsimll clers klUıplanyla / sUahfıydılmr.." / giin gtcflkçe / anam babam daha yoksullaşfı / beni kaçıranler daha lenKİnlcgli / ben iae, / giderek beyaztadım." Vanuatu'da bir ba$ka çıgiık. Mildrcd Sope de 'beyaz külıur'dcn rahatsızlığmı •Anayurı" dizeleriyle açığa vuruyor: "yorgunıım / ba$ım agnyor / balkım içtn döviinüyoruın / hırkıra hıçkıra, / anacıgım tıereje gidiynrsuıı / yömımüz nere ki..." Papua Yeni Gineli Kumaiau Tawali'nin 'Nchirier geri de akar' şüri köken arayışına yonelik: "bir gün grlecek / kaynagıma varacagım / ve i»le o gün, orada, / yeryttziinu ilk seJamladıgım yerde / benl ban» kucaklayacak." Kumalau'nun yurtıa^ı John Kuisttipwalova ise daha aleşli. 'GöııutsUz Alcv' şiirindeki di/elerden kor fıjkırıyor: "Defol! / bcymz piç, drfol! / senin f u aciz / fakal bavıtlı / (avrtn yok mu / ytiregime mızrak gibl aaplaıuyor." Bir diğer Samoalı ozan Tolovae 'Polinezyalı yaşlı adam'a, babasına sestcnirken, Batıda okuyup da koyılne donmuj yerti gencin ledirginliftini yaşıyor: "merak cdiyonııtı / Polinezyalı yajJı admm, / 'beyaz diploma'yla / RMİ drtndttgttmde kttyiime /. niçin / beni o kujkulu yaşlı goıierinle / su/üyordun. / ancak. gö/Jerinde biraz da / umot vardı deftil Rli..." Couk Adaiarı'nın gcnç bir ozanı da dizeleriyle misyoncrlere seslcnıyor: "Ey Mlıyoncri/gcldln, / balkımı o soluk bcnizlnle / ısakına çevtrdin, / kendlne bafcladın." N Y A D A N B««l banf kuuüdayscak Papua. Yenl Ginefl Kumalau Tawall'nln 'Nahlrler Gen de Akaf' şılnnde şuyle dlyor: "bir gün gefecek / kaynaflıma varacaOım / ve Işte o gün orada. / yeryuzunu ilk selamladıjım yeıde / boni banş kucaklayacak " Cook adalannın ganç blr ozanı İse misyoneriere şuyle seslenlyor: "Ey misyonert / geldtn, / halkımı o soluk beıutnle / şaşkına cevırdin. / kendlne baOladın." 'Sons for the reiurn HotncDönüs Çocukları' (1973) adtı romanında, Wcndt Ycni Zelanda'da Umvcrsile üjrcnimi gCSren Samoalı bir gencin karşı karşıya kaldığı deger yargılân çat^matım, Batılı orÖ(e yandan, Tahitili Cliaries Manlaki tamdaki şaşkıntıftım ve sonra da ulkesiözgün Okyanus şiirinde cok a/ işlcnen, ne dönllşte karşılaştıgı uyumsıuhıftu anancak "bcyn/ adaıniar'm niest olduğu latıyor. 'The l.eaves of Banyan Tree"Pasiiik gUzelliklerî'tıe dcgincıı nadir Banyan Yaprakları' (1979>romaııındada ozanlardan biri. Tahiti'nin egzotik gece yazar köken ve kimlik arayıjını sürdürü1 yor. Yine. Wcndfin dcrledigi "I.ali *" terinde sfvgilisine şöyle seslcniyor: ba>lıklı Pasilik Edcbiyalı sev'kisi (afflo"Ay lannçsnın melekleri allında / kı lojisi), okyanu.sta konusundaki ilk yapıı vıkımlar «ıçıyorsun Kvgilim / o latlı mı olma özelliğini de laşıyor (1980). nltılann yok mu? / benUgjml sanyor / PouliuliKaranlık' (1977). Atbert. o boyükyki len kokun yok mu? / ikimi Wendt'in okyanus Wesi i\g\ toplayan bir zide /ehlrliyor dtfler romanı. 'Karanlık', uaıV. bir Saanua Ama. Samoalı Albcrt Wendl Tuhiıili köyündeki 'ulu rcis'in, gclcnckscl toplıım ozaıuıı dizcicrmc pck katılmıyor. Ona gü yapısımn ve degcrlcrinin dışandan esen rc "Okyanus gttnefinde panldayan ada rüzgârlarla savrulması karşısındaki çarelar yok artık, yalnızca beyaz baylar, ba sizligini vc hUznünü konu alıyor. yanlar var; Pasifik'te keyif çauuı..." Papua Yeni Gineli Vinceat Eri'nin. ayözgün Pa&ifık Edebiyalı'nda öykU. ro nı zamanda Ulkcsinin de ilk romanı olan nun ve dencmc lilrundeki valtşmalar he •The CrocodileTimsah' (9170); Yeni Zeni ana dilleri dışında ikinci bir dilde yaznüz bir elin parınaklarını gcçmiyor. Sa landa'nın yerlisi Witi tlıimacra'nın maları kunuyla ilgilencnlcrİR Önc sürdümoalı AJberl W«ıdl düzyazının en verim 'Tangi' adlı eserlcri. romanöykü lürü|U bir başka cleşıiri noktası. "Duygular li yazan; üstelik tc okyanu.saşırı bilincn nün Pasifik'icki bellîboşh ötcki örnekleyabancı bir dilde ne denli içien nnlaiılabelki de lek yazar. Eiğirimini Ycni Zelan ri arasıtıda ycr alıyor. bilir; ana dilin dışında ikinci bir dil ne Fiji'nin ba$kenti Suva'daki 'Pasifik da'da yaparı Wrndı fimdi ünivertitede denli kıvrak kullanılabiiir?" sorularını Pasifik Edebiyaıı okuıuyor; Wcndt, tn Edebiyai vc Sanat Birligi' (South Paciyabana aımanıak gcıekiyurüu da ilk ağızfıc Creative Arts Society, PO Box: 5038, gilizce yazıyor. da, Pasifik'ic kouu^uluıı ycrcl dilltrrin saSuvaFiji) ÖTgtin Pasifık Edebiyatı'nı geyısmın 1000'i geytiği, bunları kunujanUıtimıe ve destekleme amacıyla kurulİarın ncredeyse mikroskopik duzcydc kalmu|, Guney Pasifik'ieki en önemli cdcdığı vc de çoğunun yazıya bile drtkülcmebiyat kurumu tıiieliğindc. Yayın organmiş olması karşısında, Ingilizcc ya da lanndan 'Mana', aylık edebiyal vc sanai Fran«ızca ya?mak yinc en manııklı yol gidergisidir. Kurumun digcr yayın organı bi görünüyor. Bir e1e$tiri de Pasifik Ede'Pacifîc Per.fpoctivc'dc daha çok bftlgcbiyütı'rıın 'slogaiKi' olduğu, özcllikk dc deki sosyal, kuUürcl vc tarihscl tanışmajiirin ince duyaı lılıklardaıı, gOzelliklerden lar işlenir. Birliğin yayın listcsinde hemen yoksun oldıı&u yolunda. Bu elc^liriye gcher Pasilik ülkcsindcn ozanların yanı sılirilen yanıi ise $öyle: "lyi, ama geuçlik ra, okyanusu konu alaıı lıeınen her lürdöııcıııiııdc Nİogancı olmayan mı vur!.." den esere rastlarıabiliyor. Pa.silık'ıe yUzyıllann olu^turdugu, 'atol' dcnilcn alçacık mcrcan adacıkları Soranlara gelince vardır. Sonsıız mavılikıc nilüferler orneği Pasifik Hdebiyatı'nın kar$ısınsalınır durıırlar; yanına varmadan da pck da duraıı cıı önemli sorunlar, kanımtzfark edilemezler. Pasifik Edebiyatı da ca, yazariarın scslenchildiği okuyııcu kitSİmdilik böylesi 'aiol'ler gibidir; küçOk, lesinin azlığı, halkın okuma ali}kanlığısıukun, ancak oluşumu sUregelen... nın çok sınırlı olu$u. Yazariarın eserlcri Ji Kaynaklar 1. Mana Revtrw, A South Pasific Journal of Language and Liurutıırc. Vol I. No. I, January 1976. SuvaFiji. 2. A. Wendt, Lali (A Pacific Antology). Longman Paul Ltd. AuckUnd, New Zealand. 1980. 3. A Pacific hlauds t.olleclion, Seaweeds and Conslruclions, Honolulu, Hawaii, 1983. * 'Haaa 1 birçok Pasifik dılınde ortak bir suzcuk. Ooflayı. lum yaratıMan yöneten, y&nigndlren ruhsal guCiı lanımlamak içın kııllanılıyor. ** PMHa Somr, Bcst Siorıes of ttıe South Seas, Faber and Faber Yayınevi, Londıa. 1967 **• L4fc Pasifik köylarınde inplantılan. danslan. törenleri haber vermnk içln çalmart tamtam r içln M l : Samoali yazar JUbtrt fin eserieri "Longfnan Paul Ud. 182190 Waırau road. Aucland 10, New Zsaland adreündakl Longman yayınevince basılmışbr. (Çevirıler: Nadlr Paksoy) * NAOİR PAKSOY'un. BAĞLAM YAYINLAfll araanda çıkacak kitabtndan. KMim1909 Ç I R Ç E V I