Katalog

V İ T R İ N D E K İ kuşaklarımızı karanlık güclerin tuzagına karsı uyarmak arlık kaçınamayacağınn/ bir uygarlık görevidir. Kiiabımı, aydınlıga ılönuk gencl okuyucu kesimin yanı sıra ögretmen vc öftrencilcrin de ilginç vc yarurlı bulacağmı umuyorum." siyasetaskcr iliskilcrinin ortaya konulabilmesi içjn .sıkıyönetim ııygulamalarının incelenmesi gerektiği duşilncesinden hareket eııigini bclirtiyor. Türkiye'de Sıkıyönetimlcrc Cetıel Bir Bakış'la, olayın hukuksal çerçevesinî ve sıkıyönetimlerin genel gorünümunü inceleyen Prof. Üskül kılabıttdaki >u aııa başlıklarla askerlcrlc sivil iktidarın ilişkilcrini vc halkm sıkıyönetime bakişını açıklamayı amaçlıyar: Douu Anadolu'da Sıkıyönetim, IrticaKubilay OlayıSıkıyönetirn. Dünya Sava«ıı, 6/7 Eylltl Sıkıyöneıimi. 28 Nisan 1960 Sıkıyöneiimi, 21 Mayıs 1963 Sıkıyönetimi. 15/16 Ha/iran Sıkıyönetiıni. 12 Marı Sıkıyüneiimi, 20 Tcmmuz 1974 SıkıyOnetimi, Reddedilen Sıkıyüneıim, 12 Eylül öncesi Sıkıyönetim, Sonuç Yerinc. K İ T A P L A R Ara bölgelerde Fitzgerald ve Faulkner ile birlikte yOzyilımız Kuzey Amerika yazınının cn yetkin düzyazı lemsilcisi sayılan Wllllam S BurrouKhs, Bcat Kujagı'nın en şaşaalı günlerinde Junky (Kej) ve Çueer (Ibne) adlı iki romanı tamarnlayacak. bunlardan yayımlanan iikinin yankıiarı sUrerken (ikincisinin yaymılaıımaM /amatı alacaktı) de, 1953'ten itibaren, farklı bir biçem ve yönıcrn arayifina yönelecekti. 19S8'c kadar süren vc Unlü CutUp tekniğini temcl alan çalı$manın ürünu, sadece ya/annın degil, ülke yazınının da başyapııları arasına çok geçmeden yerleşcn Naked I.unch (Çıplak ögle Yemcgi) oldıı. Dugilne dek pck vok kez basılan yapıı, aynı zamanda Beat yazınının lemel taşı sayılıyor. Ancak, Naked Lnncb mctni, içinde belirli eksiklikleri de içeriyordu. Btırroııgh.s, romanı defalarca yeniden yazına cylemini surdUrmüş, 5 yıllık bu döıtcmdc bazı laslakları gö/den gcçirmesi için melinleri dosiıı Allen GlıuberK'c göınJcrmi>li. Bu metiıılcriıı bir bölümu rumantn yayımlanmıj halinin dı^ında kalmijjtı. Ginsberg, dostıınun kendi.sinc gönderdigi laslakları ancak 1984'te, Colıımbia Universiıesi'nde odasını temizlerken bulabildi. Uslanın son yapıtı Inlerzone (Ara Bölge). i$te bu taslakları içcriyor ve bi/lcrc Nakcd I.unch'ın ö/gutı hali konıiMjnda t'ikir veriyor. Kısa öyküleı. mcktuplar. noılar ve "girizgâh tevebbüsleri"nden olu$an Interzvne'un en rtnemli bölümü ise Buıroughs'un Naked l.unc'a kaımak istediği "Word" başlıklı bölum. Yapıtta yine Burroughs'un o benzcrsiz fictive dünyası var: Zaman, mekân ve insan karakicrine ılişkin yasalorın tUmüyle "lağvedildigi", hcr icyin içinde olanaklı oldugu bir dünya.. Inier/one, sanat anlayı>ını "Bcn, KIcc gibi, kcndi ya$amı olan; beni tehlikcyc atabilccck ve o tchlikcyi seve scvc UMİeneceğim bir şey yaratmak istiyorunı" diyen, kalemine sınır tanımayan bir yazarın gelişmesine ışık tuıun bir çalı$ma. tatttiMM / VVıtliam S Burroughs / Roman / VHdnfl / 1BB9 / 194 s / 17.95 dolar kâğıda basılan bu scrinin kapagında XVII ya da XVIII. yuzyıla tarihlenen bir mimarlık resmi yer alıyor. Biblos'un ticari sonuçları henUz alınamadığı haldc, seri aynı yayıncı tarafından kısa süre Once piyasaya sürülen "Decouvertes" serisi kadar başanlı olacaga benziyor. Scrinin ilk uç kitabı bir Fransız, bir Italyan vc bir Japon yazara aynlmıs: Marcel Ayme (Palrick Mondiano'nun önsözüyle.) Elsa Mormie (önsöz ve çeviri: Jean Nocl Schifano.) Yuklo Mlshims (Onsözüııde Marguerltr Yourcenar'ın yazara adadığı eserden alıntılar kullanılmış.) Scridcn ytlda sckiz cildiıı piyasaya sürulmesi amaçlanıyor. Hcr cilt asağı yukarı bin sayfa, fiyatlar ise yOz clli ila yuz doksan frank arasında değişiyor. Ura / Ntsan 1989 / No: 163. Emel ABORA HARİCİYE ÇARKI / Mahmut Dikerdem / Cem Yaytnevi / 206 s. "Hariciye Çarkı" cmekli bUyükelçi Mahmut Dikerdem'in anılanndan oluşuyor. Dikerdem kitabında, 37 yıl sureyle eesiıli kademelerde görev yaptıgı "Hariciyc"nin belirli bir döncmde nasıl çalıvlıgını, orada egemcn olaıı zihııiycli, gevirdigi deneylcri (anık oldugu olaylann ışıgında anlaiıyor. Dikerdem kitabına yazdığı "önsöz"de "amauın kimscyi yargılamak degil" diyor, "amacım Hariciye v'arkının nasıl işjedigini göstermekıir. Çarkın dişlilerini tanımadan onun nası! işlediği anlaıılamayacağına görc Hariciye'ye damgasını vurmuj kişilerin kimliklerini de istcr istcmez açıklamam gerekli. Bu kiiapta adı geeenler arasinda kendileri hakkında ya/dıklanmdan memnun katmayacaklar bulıınabilir, fakaı hiçbirısiylc kişiscl valışmam olntadıgı gibi mcsicgimin dorugıınu genç yaşta crıştiginıdcn. yazdıklanının dııygusal tepkilerın dı$ında vc ımııel öleüler içinde kaldığına inanıyorum." Dünyadan BatılıveÜçüncüDünyalı blrey Marı ayı içinde Paris'te piyasaya çıkan iki kitabın ortak kortusu birey. Alaiıı Rcnaut'nun "L'Fr* de l'lndivldu" (Bircy'in Çagı) ve Mahmoud Husscin'in "Vcrsanl Sııd de la Lİberte" (HUrriyctin Güııey Etekleri) başlıklı kilaplaıı, cağımızda ancak dcğişik mekâniarda birey vc özgtlrlıık temalannı işliyor. Rcnaut'nun "Birey'in Zaferi" altbaslıklı kitabı Batı Avrtıpa; O/el olarak da Fraıısa toplumunda bireyin bireysclligini kazanması ve özgürlcjmesı silrecinî tarlısıyor. Felsefı bir denemc olan 115 saylalık kiiapta, "en parlak toplumlıtnn en bayanlı glrlşimlerin ardındaki özgttr blrey" anlatıyor. "ÖzDelllftln larihlne katkı" olarak tanımtanabilecek kitap Bau'da çok yaygın otan bilimcilik, nmncllik, ra.syonalizm teorilerirtin eleştirisine gcniş ycr ayırıyor. "Yeni ve sinlrli görü$ler ileri siirvn RenauC", Kant'tsn bu yana bıraz ihmal edilen felsefenin tarihini değil de fclsefesini yapmaya (alı$ıyor. Paris VII Ünivcrsitcsinin ordinaryUs profesörlerinden biri olan Mısırlı Mahmoud Hussein, Üçitncü DUnya'da olu$tnaya başlayan yeni tür bireyi inccliyor. Mısır Orneğinden yola çıkan yazar. Kavalalı Mchmed Ali Paşa'dan, Napolyon'un Mısır scfcrine ve btıgünkii Mısır'da bir tchlikc olujluran sofu Müslüman akımlara kadar Ulkesinin tarihini, Batılı dcgcr yargıiarı ve Batılı bireyle kıyaslayarak scrgiliyor ve bu tarihi sUreçte otuşan Üçuncü DUnyalı bireyin tipolojîsini çizmeyc çalı$ıyor. Bireyin Batıda artık dünüsüz bir varlık oldugunu saptayan Hussein, cvrenscl insani dcgcr yargıları adına, ÜçtlncU Dünyalı bircyin artık sahııeye çıktıfiını mujdcliyor. Bu bircyin lıalcn "dzerk, yalnız ve nilahsız" oldugunu saptayan Mısırlı toplumbilimci, Doğulu toptumlarda yaşayanlann Batılı birey kavramına neden ve nasıl karsı yıktıgını da araştınyor. • l'ere De L'ladMM Alain Renaut / uallimard Yayınevı. Blbliotheque de Idees / 310 sayfa / 115 • «Msant M * la lllmtt Essals sur l'emergance be l'individu datn la Beramonde (Uçuncu Dunya'da Bireyin Ortaya Çıkması Üşrine Bir Daneım) La DacouvertB VSyınevl/174 sayfa / Mart 1989) Ragıp DURAN Manquaı Şiirsel başyapıt Kiıbalı O73n ve ya/ar Jusc Lczaıııa Lima'nın romanı Paradiso, l.atin Amerika ya/ınının ıııiheıık lasları arasıpdii sayılıyor. U/un bir çalı<;ma dftncnıindttı soııra 1%6'da yayımlanan roman. v'(*k gcı.MKi.lt.Mi. Jıılio Ctmi/Mt, (•aa'la Munıııv/. VnrKUs l.lıısa ve • Kıtıir Rudri|{UC4 Moıti'KUİ (aıufından bir "hasyapıl" olarak luıunılunıuiy ancak ya/arının Küba Ulusul Kıılıur Konscyi'ndcki ya/ııı \c yayın bölüııııı ınudurlü^ıtnden alııımasına vc Castro yöııctiminin go/uııdc iıibarını yilirme&inc yol açnııştı. Huna gcrckvc olarok da ''ruınunda Kuba Dcvrimi'nc aiıflaıın ulınayışı vc e^cinsellü gibi Ulkcdc labu olan bir konuyu derinlcmcsıııc ı^leıucsi" govierilmi$ıir., "Ispanyol dilınin cıı go/ kuıııa>ııncı örneklcıindon biri" rtlarak nitelendirilcn romanında Lcuıma Lima, lîıi/mlc barok kurguyu içinde kenetleycn bir bivcmle "aşk vc ar/.uyu yenidvıı yaratmayı" deniyor. Hroıi/m yllklu mctınlerde cinse! dtıyarlılıgın 1 çevrcsiııdc "süfcilkkıle iiğlar «rtıyor! Bu son dcrece kurıım^ık romanın merkezindc, babasıııt!) ııılımuı, a^kın farklı anlamlarını vc stizcUklcrin gücunu ar.ıyan Jorgc var. Gnrcia Manıuc/'in "çcvrilmcsinin ne denli güv nldııgunu Italyancasım gözdeıı geçirirken aııladım" dcdiği bu bcn/crsi/ yapıı, tnüilizcedc yıllar sı>ııra yeniden yayınılarıdı. Ö.'gün dili bilmcycnler. ancak buna karşırı l.atin Amerika ya/.ıııııu gccvek tcmsilcilcrinden izlcmck iüteyçnler icin Psradis», ycikin lngilı/cc çevirKiylc, bir gereklilik. l'aradİMi/Jose Lczuıııa l ima/roman/University of Tcxas Pres.s/1988/466 s. Yavaz BAYDAR SİYASET VE ASKER / Zafer Üskü! I Afa Yaytntan / 224 a. / Kod No: 011.089 Anadolu Üniversiicsi ögretim Uyelerindcnolan Prnf. Dr. Zafer Uskül kitabında (alı bashgında da bclirtildigi gibi) cunıhuriyet döncınindc sıkıyöneıim olaylarım inccliyor. 66 yıllık Cuınhuriyeı larihimizde 25 yıl 9 ay 18 gün gibi uzunca bir süreniıı sıkıyonctim altında geçtigini vurgulayan Prof. Uskül. Kanm191» Marguerite Vburcenar BiblosDoğdu Fransa'nın lanınmıç yayınevlerindcn Cullîmord yepyeni bir kitap serisi hazırladı. Amaç, yirminci yüzyılııı büyUk yazarlarının birçok escrintn tck ciltle loplanması. Her cill için Unlü bir yazardan önsOz isıeniyor. Kaliteli 85 FF Ç E R Ç E V I 21