Katalog

Evde eğitim, ABD'nin 41 eyaletinde de yasal olan bir altematif eğitim sistemi... Çocuklar dünyanın neresinde olurlarsa olsunlar bu eğitimi alıp sınavlara girebiliyorlar. Aile, eğitim için kurstan geçiyor. BAŞKENT GUNLERİ Afrodit Helvası MÜŞERREF HEKÎMOĞLU K Evde NtMET BALCI merikalı birçok ailenin Amerikan eğitim sistemine güvenmeyerek çocuklannı okula göndermediğini biliyor musunuz? ABD'de "Evde Eğitim Sistemi" 1980'li yıllardabaşlamış. Şimdilerdebirmilyondan fazlaçocuk, ailesinin yanında eğitim görüyor. "Home Schooling" denilen bu sistemde çocuklar okula gitmiyor, okulda almalan gereken birtakun temel dersleri evde anne ve babalanndan alıyorlar. Evde eğitimin nasıl olduğunu, Türkiye'de yaşayan ve hayatlannı öğretmenlikten kazanan John ve Rose Scott çiftinden öğreniyoruz. Çocuklaruu Home Schooling ile büyüten Rose Scott, "1980'li yıllarda başlayan bir oluşum bu. Çocuklannı Amerikan sisteminde okutmak istemeyen aileler onları kendileri eğitiyor. 1962 'de Amerikan okullannda sorun sayılabilecek olaylar sakız çiğnemek, saç çekmek gibi davranışlardı. 1992'ye gelindiğinde ise en önemli sorunlar; silah taşımak, alkol, eroin oldu " diyor. 41 eyalette yasal olan bu sistemde okuyan çocukların üniversite başan oranı diğerlerinkinden fazla. Heryıl HarvardÜniversitesi'ni kazanan öğrenciler arasında birçok "Home Schooling"li öğrenciler yer alıyor. John ve Rose Scott'unbüyük oğullan Michael "Home Schooling"den mezun olduktan sonra Kentucky'de Berea College'ini burslu olarak kazanmış. Evde yapılan eğitimin sistemli bir şekılde yürütülmesi gerekiyor. Bunun içın Amenka'da özel kurslar var. Aileler de kurslarla bağlantı kuruyor. Kursun verdiği kitaplarla belirlenen programa uyarak çocuklanna temel dersleri veriyorlar. Matematık, Sosyal, Fen, Ingilizce. Çocukeğer lise diploması almak istiyorsa kursun yapmış olduğu smavlara katılıyor. Her dersten bir sınav olunuyor. Amabu sınav için ille de Amerika'da olmak, orada sınava girmek gerekmiyor. Çocuk, dünyanın herhangi bir yerinde, sınavını anne ve babasının gözetımindc olabiliyor. Daha sonra sınav kâğıdı kursagönderiliyor. Ve böylece sonuç alınıyor. "Birçok ailenın çocuğu diploma ıçin sınava girmiyor eğitim A bile. önemli olan öğrenmeyi severek eğlenerek öğrenmeleri" diyor Rose Scott. John ve Rose Scott'un dört çocuğu var.Şu anda sadece biri evde eğitim programında. Diğerleri ise bitirmiş. En küçük çocukları 12 yaşındaki Daniel için şunlan söy lüyor: Evdeki ders sistemi ise şöyle işliyor. Sabah kahvaltıdan sonra 8.309.00 arası ders başhyor. Öğleye kadar devam edıyor. öğleden sonra da bir iki saat ders yapılabılır. Eğitim evde birebir verilebildiği için çok fazla vakit harcanması gerekmeyebiliyormuş. Haftada beş gün ders y apılıyor. Hafta sonlan iseboş. Daniel gıtarkursunagidıyor. Rose Scott, "Daniel ders olmasadaher an öğreniyor. Akşam yemek yapılıyorsa bunu görüyor, öğreniyor. Dolap bozuksa onu tamir etmesinı öğreniyor. Eğitim hayatın heranındadır. Yaşayarak öğreniyor. Tecrube en iyi öğretmendir."^ John Scott, deprem bölgesi çocuklanyla... aç kez gittinrc, dostlarla okurlanmızla karşılaştım, uzun söyleşiler yaptık. ama yetmedi, Tahtakuşlar'da müzenin bahçesinde ailece bir yemek özlemini belirtti Kudar'lar. Başta Esma Bacı (şimdi Temel Bacı diyorum ona, Kudar ailesinin altyapısında onun emeği, yüreği var). Alibey Kudar, oğullar, gelinler, torunlar, Ida'nın kucağında rakı içeceğiz, can câna tokuşacak kadehlerimiz, kadehlerin tınısı yüreğimde hâlâ! Ida ürünleriyle donatılmış bir sofra. Tarhana çorbasında dağın otlan var, söyleşilerimizde de dağ rüzgârları. Bir okurumuz müzeye gelmiş o gün, bir kitabını bırakmış bana, sevgi şiirlen. Adı Bir Yağmur Bulutuydu Suskunluğum. Özgeç mişini de sunuyor: Biraz şair Biraz ressam, aslan burcundan, Kocaman yüreği bedenine sığmayan Sevgi ve coşku dolu Bir Allahın kulu. Sonra bir önsöz: Selam dostlanm Selam dost bildiklerim, Selam tum sevdiklerim Sevmediklerim: Yok Nevin Konuk'a telefonla ulaştım ancak. Ida'da buluşmak umuduyla selamladık birbirimizi. Bakalım ne zaman? Soframızda bir tabak zeytin var, önce seyrettim sonra yedim, özel bir zeytin, Alibey Kudar özel yöntemle üretiyor. Vaktiyle diktiği Delicelere değişik aşılar yapmış, zeytin dallan da delice ürünler vermiş ona. Rengi de güzel, tadı da güzel, kocaman zeytinler. Söz zeytinlere gelince acıyla gülümsüyor Esma Bacı. Zeytin ağaçlannın oduna dönüştüğünü anlatıyor sesi sızlayarak. Belli çok yaralı, ben de yaralandım, 500 yıllık ağaçlar nasıl yanıyor kim biliri Ne şarkılarla külleniyor! Bir dostumdan duydum geçen gün. Siyanürle altın üretmeye kesin karar verenler var belli çevrelerde. Mahkeme kararına da aldırmıyor, akıl almaz yöntemlere başvuruyor. Zeytinlikleıi kesmek, taşa döndürmek için de kesin karar vermişler anlaşılan. Örneğin tanm dalında çalışan kimi kamu görevlileri "Bu topraklar zeytin ağacına uygun değil" diye karar, dahası rapor veriyor, kıyıma yol açıyoriar. Kim bunlar, tanımak, saptamak gerekiyor. Peki, yüzlerce yıl bu zeytinlikleıi nasıl korumuş bu topraklar? Dahası ağacını yitiren toprak nasıl yaşar, bir gün öç almaz mı doğasını yitirenlerden? Ida bilgece susuyor, tepkimizi, davranışımızı bekliyor belki de. Beklentisi boşuna değil. Bu denizler, bu dağlar, bu ağaçlar sahıpsiz değil çünkü. Gerçek sahipleri de özünü, sözünü duyuracak elbet. Kudar kardeşler ılginç araştırmalarla uğraşıyor, Ida'nın gizemıne ulaşmayı amaçlıyor uzun süredir. Afrikalı, Kızılderili ve Yörük Türkmen kültürleri arasındaki benzerliğin, ortak çlzgilerin izinde hayli yol almışlar. Ilginç bulgulan var. özellikle giysilerde, takılarda. Kimi dostlanm yaşadığımız olaylarda da ortak çizgiler buluyor. Bu araştırmalar kitaba da dönüşecek ilerde. Bir kitap da Ida bitkileri ister bence. Selitn Kudar elini, ayağını, kınk bileğini gösteriyor. Kantaron yağıyla iyileştiğini anlatıyor bana. Kırmızı çiçekleriyle dağı süsleyen, yaralan onaran bir bitki Kantaron. Deneyenler ağnyı, sızıyı unutuyor. Yakın tanıklan var. örneğin yıllardır Paris'te yaşayan Hasan Kudar'ın Fransız eşi, ağn ve sızılarını Kantaron'la onanyor. Ben de denedim ama biraz geç kalmışım, sonuç gecikeceğe benzer. Yine de bir şışe Kantaron yağıyla döneceğim Ankara'ya. Selim Kudar bir süre sonra sonuç alacağıma inanıyor. O zaman tüm dostlara Kantaron yağı armağan edeceğim. Elbet bulabilirsem. Antik çağlartn ik güzellik kraliçesi Afrodit Helvası da var. Bilgisizlikle kökünden kopanlıyor, türü tükeniyor dağlanmızda, yeniden üretmek yolları aranıyor, yatınm gerekiyor! Direnciyle masallaşan Sankız'ın, güzelliği yüzyıllara yansıyan ilk kraliçe Afrodit'in yaşadığı bir bölgede çiçeklerin de başka gizemi var galiba. Ağnlar, sızılar uçup gidiyor. Kaç yıldır gelirim, dolaşınm bu yörede, güzel dostlarım var. Onlarla buluşur, yeni kıyılara, köylere, çağlayanlara ulaşınm. Ama hâlâ görmediğim yerler var. llçeler, köyler. Biri de Bigadiç. Karar verdim gelecek yaz gideceğim. Kudar'ların sofrasında helvasını tattım geçen akşam. Uçuk bir helva, bu bölgenin en ünlü helvasıymış meğer. Selim Kudar adını da söyledi, belki de o koydu: Afrodit Helvası! Rastlarsanız bir parça yemenizi dilerim. Afrodit'in rüzgârını duyabilirsiniz damağınızda. ^ Rose Scott, evde eğitmekten memnun.