Katalog

7 EYLÜL 2000. SAYI 756 âyet yollan olmasına karşın bu yollar praikte yalnızca yurttaşlann en bilgili ve en /arhkhkesimitarafındankullanılır. Bunlam dışında kalan geniş kitleler, korku ya da Mİgisizlik nedeniy le yönetime karşı hukuki »üreci başlatmay ı göze alamaz. Kaldı ki an;arya, kötü niyet, unutma ya da ihmallerin ^arattığı kötü yönetim, yargının yönetim ozerindeki hukuki denetiminekarşın, varlı*ını sürdürüp gidiyor. Yurttaşlar, rahatsızhk /eren bu tavırlardan kendilerini koruyacak ıraçları boşuna anyorlar. Kurumun 1973 yıhndayönetsel yargının jeşiği sayılan Fransa'da kabulü ve geçen p'illar boyunca da oldukça önemli işlevler ^örmesi, ombudsmanlığın yönetsel yargııın bulunduğu ülkelerde uygulanamayacaŞı endişelerini büyük ölçüde çürütecek niteikte... Yönetimin denetlenmesi konusuniaki diğer denetim yollarına getirilen eleşti•iler, Türkiye için de fazlasıyla geçerlidir. Bu nedenle Türkiye'de de diğer denetim yollarının yanında, ombudsman denetimi ıçin yer olduğunu, en azmdan, konunun cidii bir şckilde tartışılabilecek değere sahip alduğunu düşünüyorum. Türkombudsmanının görevi neolmalıdır? Türk ombudsmanin görev alanını belirlerken yanıtlanacak soru, ombudsmanın, ınsan hak ve özgürlüklerinin korunmasmda mı, yönetimin eylem ve işlemlerinin denetimi ve yönetimin iyileştirilmesinde mi, yoksa yönetim veyurttaşilişkilerininiyileştirilmesinde mi görevli olacağıdır. Ombudsman, doğum yeri olan Iskandinav ülkelerinde, genellikle Bakanlar Kurulu üyeleri ve yargıçlar hariç, kamu yetkisini kullanan bütün birimlerde yukanda belirttiğim üç alandadayetkilidir. Türk ombudsmanının görev alanının da başlangıçtakurumlararasıçatışmalaraneden olsabile bu üç alanı da kapsayacak şekilde tasarlanmasının uygun olacağını düşünüyorum. Türkiye 'de yurttaşlann hak ve özgürlüklerinin savunulması hukuk ve yönetim mahkemelerinin görevidir. Bu nedenle Türk ombudsmanı özgürlük savunucusu olarak tanımlandığında görünürde bu alana müdahale ediyormuş gibi algılanacaktır. Halbuki ombudsmanın özgürlük savunucusu olarak müdahalcsi hiçbir şekilde yargı kararlannı kapsamayacak, bu açıdan hiçbir şekilde yargı ile rekabete girmeyecektir. Bu yaklaşım çerçevesinde Türk ombudsmanının görev alanı, 'yönetsel işlemleri, biryönetsel işlemde bulunması gereken denetlemek suretiyle birey hak ve özgürlüklerini korumak', ' Kötü yönetimin ortadan kaldınlması için yönetimin iyileştirilmesine yönelik araştırmalarveönerileryapmak' ve 'yasalarınuygulanması sırasında ortaya çıkan hakkaniyetli çözümleri sahk vermek' olarak belirlenebilir." Hakkaniy yct zaten adaletin içerisinde yer almıyor mu? Yasalara uygun adil bir işlem yapılmışsa verilen karar hakkaniyeti de içermez mi? Adaletin hakkaniyeri de içermesı gerektiği iddiasında, bir dereceye kadar, haklılık payı var. Gerçekten de, hukuk sistemlerinin doğuşundan beri, hukukun temeli olarak görülcn hakkaniyet, adalet ile hemen hemen aynı anlamı taşır. Ancak bugün artık herkesin bildiği bir gerçek, bazı durumlarda yasa ya da kuralın eksiksiz uygulanmasının bazı adaletsizliklere yol açabildiğıdjr. Bu durum yasanın hazırlanması sırasında yasanın değineceği bütün seçeneklerin göz önüne alınmamasından doğabileceği gibi kişi ya da kurumlann özel durumlanndan da kaynaklanabilir. Bazı yöneticiler için yasalann eksik « * • DERGIDEN Merhaba, Tüketim konusunda henüz canavar kesilmediğimiz yıllarda pek çoğumuz ne var neyok biriktirirdik. Büyükannelerimizden, dedelerimizden böyle görmüştük. Küçuk bir iplikparçası bile atılmaz, gün gelir lazım olur diye saklanırdı. Tekerleme de şu idi: Atma samanı gelir zamanı. Ama tüketim toplumu çılgınhğı ile birlikte saklama eğilimimiz azaldı. Zaten koyacak yer mi vardı... Evler katlara, bahçeler balkonlara dönüşmüştü. Öyle ıvır zıvır saklayacak bodrumdu, mahzendi, sandıktı hayatımızdan çıkıp gitmişti. Her şeyin yenisini almaya başlamıştık. Kavanozlardan, konserve kutularından, eski koltuk ve kanepelerden başlamıştı tasfîye. Yeni satın ahnacaklara yer açılmalıydı. Önce çokyer tutanlar atıldı. Sonra sıra ötekilere geldi. Ama kime ait olduğu unutulmuş fotoğraflar, bir gün helki gerekirse diye saklanmtş faturalar, yolculuk amsı taşıyan kartpostallar, kimi eski evrak çok da yer tutmadığı için dolaplann ulaşılması zor katlarına yerleştiriliverdi. Siz neyaptımz bir düşünün. Sakladmız mı yoksa attınız mı? Tepelerde biryerlerde valiziya da kapalı kutusu olanlardansanız siz de bir ephemeracı olabilirsiniz. Ya da kulağa pek hoş gelen bir başka deyişle bir kâğıt arkeologu... Pekiyi bu hobinin maddi bir karşılığı var mı? Tabii M bu sakladığımz şeye ve kaç yıldır saklandığına bağlı. Bu haftaki dergimize kapak yaptığımız "Çağın Hobisi: Ephemera " yazısım hazırlayan Burçak Evren, bu konuda iddialı. Biz aktarıp da bir yanlış yapmayalım. Ephemera zenginleri kendi konumlarına kendileri karar versin. tstanbul'daki Ephemera Derneği hepsine yardımcı olmayı vaat ediyor. (Adresi yazının içinde bulabilirsiniz.) Kapakta kullandığımızfotoğrafda bir kâğıt arkeolojisi örneği... Istanbul'un tamnmış fotoğrafçılanndan Sebah Jeailier'in objektifınden bir 19. yüzyıl Osmanlı kadım. önümüzdeki haftayeni bir Cumhuriyet Dergi 'de buluşmak dileğiyle... ORNEK ULKE: ISVEÇ Nasıl seçilir Parlamentoda oy biriiği ile seçilir. Görev süresi: 4 yıl Sayısı: 4 Aranan vasıflar Genelde parlamento üyesi olmayan yüksek dereceli yargıçlar. Denetim alanı: Tüm merkezi ve mahalli ajanslar, merciler, kamu otoritesine sahip kişiler, askeriye. Denetim alanı dışındakiler Kabine bakanları, parlamento üyeleri, yerel hükümet görevlileri. Ne zaman başvuru yapılabilir Tüm idari çareler tüketildikten sonra 2 yıl içinde. Denetim sonucu verilen kararlann niteliği: Kanunl takip, disiplin uygulaması, öneri, hatırlatma, beyan, bıldirge, teklif, talimat. Kararian kim etkileyebilir Parlamento dahil hiçbir otorite. Kim görevden alabilin Güvenini kaybederse parlamento. Parlamento ombudsmanını kim denetlen Bir parlamento komitesi yıllık raporu inceler, düşüncesini partamentoya bildirir.^ Demirel, bu unutulmazfotoğraf için geçenytl Büyükada'dapoz vermiştl İMTİYAZ SAHİBİ: YEDİ MAYIS HABER AJANSIBASIN VEYAYINCIU* AŞ ADINA BERİN NADİ • SORUMLU MÜDÜR: FİKRET ıLKİZ • GÖRSEL YÖNETMEN: AYNUR ÇOLAK • BASKI: ÇAĞDAŞ MATBAACIUK LTD. ŞTİ. • İDARE MERKEZİ: TÜRKOCAĞI CAD. NO: 3941CAĞALOĞLU, 34334 İSTANBUL TEL: (0212)5120505 BREKLAM: MEDYA C CUMHURhrETDEROf