Katalog

Hasankeyf'i kurtarmalıyız... GÜLAY TALASLI 1. Sayfamndevamı "Ilkçağda cepha (cefo) adı verilen ve 451'de toplanan "Kadıköy Konsü'inde bir Süryani piskoposluğununmerkezi" haline gelmiş olan Hasankeyf, ortaçağda önemli bir ticaret merkezi olarak daha da değer kazanmış. "Arazinin verimli olması, Diyarbakır ve Cizre arasındaki kara ve nehirulaşımı açısından oynadığı rol, kurulduğu yerin askeri ve ekonomik durumu da eklenince" önemini doruk noktasına ulaştırmış; uzun yıllar (M. 11011221) Artukogullan Devleti'ne başkentlikyapmış. Dicle'nin kıvnmlan kenannda, yüksek kayalann tepesindeki çoğu mağara evlerden oluşan Hasankeyf ilçesi, dışandan gelecek saldırılara karşı koruma gücü yüksek olduğundan tarih içinde birçok istila ve yıkıma uğramış, pekçok kez el değiştirmiş. Ancak şimdi, bir daha belini doğrultamayacağı kadarbüyükbiryıkımlakarşı karşıya.. Eğer kurtarılmazsa ne el değiştirebilecek ne de gelecek kuşaklara aktanlma şansı kalacak. Elektrik cnerjısi üretmek ve Cizre Barajı için depolama yapmak amacıyla, MardinDargeçit (Kerburan) ile ŞırnakGüçlükonak (Basa) ilçeleri arasındaki alanda Germav (Ilısu) köyü yakınlarında Diclc nehri üzerinde kurulacak Ilısu Barajı 'nın yapımına başlanmasıyla Hasankeyf sular altında kalacak; üzerinde kurulup yıkılan sayısız uygarlığı anımsatan bütün ızlerle birlikte yok olacak. Bu noktada sorulması gercken en önemli soru şu: Baraj bir başka yerde yapılamaz mı? Bu soruya verilecek yanıt, "Geçmişin izlerini si lmeden gelecek kurmak olanaksız mı ? " sorusunun da yanıtı olacak. Üretilecck alternatif bir projeyle Hasankeyf kurtanlamaz mıV Harita Mühendisi Sayın Selahattin Elçi, MardinDargeçit ile ŞırnakGüçlükonak ilçeleri arasında, Dicle Nehri üzerinde kurulacak Ilısu Barajı'nın yapımına başlanınca Hasankeyf sular altında kalacak. Üzerinde kurulup yıkılan sayısız uygarlığı anımsatan bütün izlerle birlikte yok olacak. Katliamın gerekçesi ise elektrik enerjisi üretmek ve suyu Cizre Barajı'nda depolamak... Hasankeyf'teki Zeynel Bey TürbesL "Ilısu Barajı ve Hasankeyf" başlıklıyazısmda, Hasankeyf'te Dicle üzerinde bulunan Karayollan Köprüsü'nün üst kotunun 483 metre olduğunu, köprü altından 7 metrelik geçiş payı düşünülürse 4837=476 metrelik bir yükseklik elde edileceğini, bu kodun ilçenin alt kodu sayılarak maksimum su seviyesi 476 mctre olan Ilusu Barajı yapıldığında Dicle 'den 100 metre yükseklikte kurulmuş olan Hasankeyf in tarihi yapılanna ve ilçe merkezine hiçbir zarar gelmeyeceğini belirtiyor. Aynca bu bölgenin tamamını kapsayan bir aks yeri araştırması yapılarak, Cizre Barajı aksında veyajeolojikyöndenuygun değilse, Kızılsu Çayı 'nın birleşme noktasının menbaında maksimum su kodu 476 metre ve civannda olacak şekilde yeni bir aks yeri tespit edılebıleceğıni söylüyor... Yapılacaktümbu değişikliklerle bir miktar elektrik enerj isi dışında hiçbir şey kaybedi 1meyeceğinı; aksine birtakım yararlar da sağlanacağını ifade eden Elçi'ye göre; en başta tarihi Hasankeyf antikkenti kurtulacak. Dar birkesit seçilerek gövde hacmi büyük oranda azaltılıp maliyet düşürülecck, Hasankeyf şehirmcrkezının ve çevre alanların kamulaştırılması ve şchrin başka bir yerde yenıden kurulması külfetinden kurtulunacak. Kızılsu Barajı'ndan sulanması düşünülen Silopi Ovası aynı barajdan sulanacağı için Kızılsu Barajı'nın yapımı ile 90 kılometrelik yeni