Katalog

23OCAK2000. SAYI722 13 lık sorununun bir ülke sorunu olduğunu dikkate almalıyız. Bunun içindir ki emrinizi yerine getiriyorum. Kadıniığın gelişmesi konusunda sizin kadar ülkenin aydın gençleri çalışmaktadır. Bu sorunda ülkenin aydın kitleleri hep beraber yürüyeceklerdir. Ülkemizde bir kadınlık sorunu vardır. Fakat bu sorun şimdiye kadar geleneklerden gelen bir toplum duygusu halinde devam etmektedir. Bizde modern bir yasa yoktur. Bu önemli sorun eski zamanlann zekâsının elverdiği oranda bir yasayla yönetiliyor. Yani yalnız bir kitabülnikâh vardır. Kadının durumu bu şekilde devam ederse, toplumsal yeri daha fena olur. Kadınlar varolursa kadınlann yetiştirdikleri çocuklar da ruhsal bakımdan varolurlar... Türk kadınlanndabirözellik vardır: Evlatlannı asker olarak yetiştırmektir. Türk erkeklerinin dört beş yüzyıllık hayatı hep suçtan ibarettir. Bununla beraber biraz da suçlar hanım kadınlanmızdadır. Vasıf Bey'in bu sözlen üzerine Kıbrıslı Mustafa Paşa'nın kızı Azize Hanım bağırdı: Hayır, dedi. Bütün suç kadınlardadır. Çünkü bu duruma dayanmışlardır. Vasıf Bey devam ederek dedi ki: Hayatta en büyük rolü kadın oynamıştır. Son savaşta erkek kadar kadının rolü olmuştur. VasıfBey Türk kadınlığının kurtuluş savaşındaki rolünden bahsettikten sonra devam ederek: O halde kadınlar, erkekler hep beraberyürümeliyiz. Türk kadınlığının gelişmesini istemeyenler çoktur. Gerici güçler daima dini öne atıyorlar. Bu güçleri yıkmak gcrekir ve elbette yıkılacaktır. I lükümet bir yasa hazırlamıştır. Şimdiye kadar bukonuyuyöneten bir yasa yoktu. Fakat bu yasa bir türlüilerlemeye düşman olan bazı kişilerin etkisinden kurtulamıyor. Yasanın içerdiği birçok madde vardır. Aile hayatımızda iki facia vardır. 1Çokeşlilik,2Boşanma... Medeni Kanun 1926 yılında kabulünden önce o günün öncü kadınlan arasında enine boyuna tartışılmıştı. Bu önemli olaydan önce Türk Kadınlaîr Birliği, Türk Ocağı'nda önemli bir toplantı yapmıştı. Ulkede kadınlık sorunu vardır... Türk Ocağı 'nda ilk kadın toplantısı 26 Ocak 1340 (1924) tarihinde yapıjdı. Türk Kadın hareketinin öncü isimlerinden Mezihe Muhittin 'in açış konuşmasının ardından Medeni Kanun üzerine tartışmalaryapıldı. AşağıdakiyazıvefotoğraflarNezihe Muhittin 'in Türk Kadını adlı kitabından alındı. (Nezihe Muhittinve TürkKadım 1931Yayına Hazırlayanlar: Ayşegül Baykan ve Belma ÖtüşBaskett, tletişim Yayınları) | ürlcocağı'ninkonferanssalonu hararetlivecivcivlibirtoplantıya sahne olmuştur. Yüzlerce Hanım bir dik açı şeklinde ikı bölümden oluşan konferans salonunda öğleden sonra saat iki buçukta toplanmışlar ve Aile Hukuku yasası konusunda kadının alacağı tutumu kararlaştırmışlardır. önce Nezihe Muhittin Hanim toplantıdaki amacı açıkladıktan sonra Hikmet Arif Hanım söz almış ve ülkemizde erkeklerin kadınlara hükmeden bir tutumda olduklannı söylemiş, fakat erkelderin bağırarak söylediği şu sözlerle bırakmıştır. Fakat erkeklerin böyle olmalannaneden yüzde doksan kadınlardır. Hikmet Arif Hanım'ın kadınlık konusundaki bu itirafi bir karmaşa uyandırmış ve her taraftanprotestoedilmiştir: (...) Hikmet Arif Hanım' ın, hanımlann suçlu olduklan hakkındaki sözleri bazı hanımlar üzerinde büyük bir kızgınlık uyandırmıştı. Çok gucenen, hukuk öğrencisi Nigâr Hanım, Hikmet Arif Hanım sözlerini bitirir bitirmez ayağa kalktı ve şiddetli bir dille: Açıklama isteriz, dedi. "Ti Arif Hikmet Hanım bunun üzerine hazır cevaplılıkladedi ki: Hanımlar, iki cambazın bir ipte oynayamayacağını göz önüne alsalar erkekler de, kadınlar da, çocuklar da, hepimiz mutlu oluruz. Bir evde iki cambaz bir ipte oynayamaz vesselam... Arif Hikmet Hanım'ın bu sözleri büyük bir kısım hanımın da hoşuna gitmiş ve şiddetle alkışlanmıştır. Fakat kadınlığın suçlu bir durumdaolduğu konusundaki sözleri bir türlü unutamayan Davutpaşa öğretmenlerinden Azize Hanım derhal kürsüyegelerek kadınlan savunmayabaşladı. Erkeklercanavardır.kadınlarzayıftır, diyorlar. Bütün sorun kadınlann haklannı bilmemelerinden ileri geliyor. Kadm her şeye "evet" derse bu zulmü hak eder. Erkekler öteden beri kadınlara zulüm yapmaya alışmışyaratıklardır. Azize Hanım' ın bu sözleri kadınlığın suçu olmadığı kamsında olanlar tarafından alkışlanmış ve konuşmacı Kuranıkerim'den bazı ayetlerle ve hadis okuyarak kürsüden aşağıya inmiştir. Erkekler konusundaki gücenmelerini ve kadınlığın haklı olduğu konusundaki kanılannı alkışlarlayatıştırmayı başaramayan aşın fikirli hanımlarbu aralık bağırdılar: Kadın hakkını bılmelidir. Hiç düzeyinde olan bir kadına, hiçbir şey verilmez. Suçlu olan erkeklerdir. Doğru, doğru, doğru... Sahilıa Zekeriya (Sertel) mmlar bu aralık iyimserler ve kötümserler olmak üzere ikiye aynldı. tyimserler işin derhal çözülebileceğini iddia ettiler, diğer bazılan da her şeyin yavaş yavaş olabileceğini söylediler. Bunun üzerine kötümser bir ses bağırdı: "Yüzyıllargerekir,"dedi. Diğer bir ses: "Dergilerçıkarmak.erkekleriaydınlatmakgerekir." Allah allah, bunu kim bekler. Derhal hak isteriz. Toplantı pek çok hararetli bir düzeye giriyordu. Bir köşeye çekılen bir avuç "zalim" erkek müthiş bir azınlıkta olduklanmn ezici korkusu altında sandalyelerinin üzerinde titriyorlardı. Fakat herhalde kadınlann erkeksiz olamayacaklanna bir delil olmak üzere bir köşeye sıkışmış olan tstiklal Mahkcmesi Başsavcısı Vasıf Bey'in fıkrine müracaat edilmeyekararverildi. Vasıf Beykürsüyegiderek gür bir sesle dedi ki: Hanımefendiler; her şeyden evvel kadın Bir komlsyon Mçlml (...) Komisyonun derhal seçimine razı olundu. Isimler üzerinde, uzun uzadıya tartışrnalar oldu. Gizli ve açık oy taraftarlan birbirleriyle çarpıştı. Nihayet açık oy üzerinde karar kılındı. Kimi elle işaret edildi, kimi de hiç kendilerini göstermeden seçildiler. Meydanaşulisteçıktı: Halide Edip Hanım, SabihaZekeriya Hanım, Nakiye Hanım, Nezihe Muhittin Hanım, Azize Hanım, Selma Hanım, Nigâr Şevki Hanım, Naciye Feham Hanım, Rezzan Emin Hanım.^ tylmsertor ve kötümserl«r Bunun üzerine kadınlann eyleme geçmesi konuşuldu ve bazılan tarafından derhal yapılacakbirşeyin olmadığı ileri sürüldü. Ha Selma Hanım Hamiyet Hulusi Hanım Ulviye Ziya Hanım Rana Sami Hanım