Katalog

1906 San Frândsço ve deprem Y ere düşen tuğlaların altında kalarak can veren atlar, alevler içindeki bir kentin gömütlüğünü süsleyen soğuk mermeryontulan çağnştmyor. 18Nisan I906günübaşlayan,toprak, rüzgâr ve yangın üçlüsünün etkisiyle San Francisco'yu yerle bir eden afette işte böylesi bir görüntü göze çarpıyordu. O sırada kenti ziyaret etmekte olan 22 yaşındaki foto^rafçı Edith Irvine şimdi Brigham Young Üniversitesi Kitaplığı'nda bulunan 60 çarpıcı görüntüyü cam levhalara aktardı. Yctkililcrin karşıtgörüşleri örtbasetmcyc eğilimli olduklan ve kimi fotoğrafçıların çalışmalannaelkoyduklarıodönemde Irvine cama aktardığı bu görüntüleri herkesten gizlemiş olabilir. Ne var ki, görüntülediği o korkunç alevler, birbakıma, Irvine'in meslek yaşamını da yerle biretti. Babasının sahibi olduğu çok sayıda madenle ilgili tüm belgelerbelediyebinasmısaranalevlerlebirlikte kül olup gitti. Aile varını yoğunu yitirince genç fotoğrafçı resim yapmaktan vazgeçmek zorunda kaldı ve evine dönerek öğretmenliğebaşladı. Her sınıftan yığınla insan, bavulunu kapıp, akın akın bajjka kentlere göç ediyordu. 1906 yılında meydana gelen 8.3 şiddetindeki deprcmi izleyen üç gün boyunca alevler tüm kenti sardı. 400.000 nüfuslukentte,ordubu dolaylarda dese de, gerçekte 498 kişi yaşamını yitirdi. 25 yılsüren biraraştırmasonucunda arşiv uzmanı Gladys Hahsen şimdi 1906 depreminde ölcnlerin sayısının üç bini aijtığınıbelirtiyor. 1 Mayıs 19O6'da,depremdensalimenkurtulan bir başka genç kadın, Exa Atkins Campbell,izlenimleriniPleasantHill,Louisiana'daki anne ve babasına aktardı. Aşağıda daha önce hiç yayımlanmamış olan mektubundanalıntılaryeralıyor: "Sinirlerim hâlâ çok gergin olduğundan ve sık sık meydana gelen depremlerle sarsıldığımdanyanlışlanmıbağışlayın. 1906da San Francisco'yu yerle bir eden depremde yetkilller 498 klşlnln öldüğünü açıkladılar. Yıllar sonra bu rakamın üç bin olduğu yazıldı. Fotoğraf çekmek yasaktı ama bir fotoğrafçının çektlkleri arşivde yer aldı. Ve bir genç kızın allesine yazdığı mektup gizlenen görüntüyü anlatıyordu...