Katalog

5EYLÜL1999. SAYI702 SevgiIiEvHalkı: Kısa bir süre önce canım "Frisco"y u yerle bir eden korkunç felaketten sizlere bir şey ler aktarabilmek için kendime gelinceye dek beklcdim. Evinsarsıldığınıhissederhissetmezyatağımdan fırlayıp kapıya koştum... Kendimi dışarıya atmadan evin çökeceğinden emindim. "Dalgalarla boğuşan" minik bir tekne gibisallanıyordu. Insanlar oluk oluk sokaklara akıyordu... Yaslara bürünmüş, homurdanan, hıçkırıklara boğularak ağlayan, ınleyip sızlanan ve tannya yalvaran insanlar. Havadaki ölümcül sessizlik insanı bunaltıyordu... Sarsıntıların ardı arkası kesilmiyordu... Sanki de yaşlı dünyamızın yiircği kırılmıştı ve ağırağır atiyor, sessizce can veriyordu. İnsanlar kenti terk etmeye başlamışlardı... Çok kişinin yaşamını yitirdiği, San Francisco'nun batmakta olduğu, Market Caddesi 'nin sular altında kaldığı ve daha nicesöylentilerdildendiledolaşiyordu. İnsanlar korkudan neredeyse çılgına dönmüşlerdi. Dcrken korkunç yangınlar patlak verdi... Üstelikbirdamlasuyoktu...Büyükyangınabir kadtnla adamın yaktığı ateşin neden olduğu, ilkinin söndürtüldüğü, ancak polis gider gitmez ikincisinin yakıldığı söyleniyordu. Sonra polis yeniden geldi... Onları bulup silahıyla üzerlerine ateş ederek öldürdü. Yollar yarılmış, demiryolları bile zarara uğramıştı... Yangınınönünegeçmckolanaksızdiitekçareyapılarındinamitlenmesiydi... Milyonerlerin malikâneleri un ufak oldu. Derkenkaranlıkbastı.amabizimiçingeceyle gündüz fark etmiyordu. Kenti her bir yanından saran alcvler geceyi adeta gündüze dönüştürüyordu. Güvenlik görevlileri hırsızhğı ve insanların evlerinde ışık yakmalarını engellemek için seferberolmuşlardı. tnsanlar evlerinde gizli gizli ışık yakabilecekdenli çıldırmışlardı. Kadının teki ışığını söndürmesi için iki kez uyarılmış, ancak uyanlara kulak asmayınca öldürülmüştü. Bir adam da asılmış, üzerine"Buadamhırsızlıkyaptığıiçinasıldı" yazı lan bir levha konulmuştu. Ikinci gün ise hiç kımsenin belleğinden silinmeyecek. Batı kıyılarının Friscodepreminden çok daha şiddetli bir depremle boylu boyunca sarsıldığını öğrendik. Ardından dünya çapında bir deprem olduğu, Chicago'nunsularagömüldüğü,New York'unda BAŞKENT GUNLERİ Onlar varsa, biz de vanz MÜŞERREF HEKİMOĞLU D Fotoğrafçı Edith Irvine depremi belgeledi. sular altında kaldığı, Seattle'ınyanmaktaolduğu ve Los Angeles kentınin yeryüzünden silindiği yönünde haberler kulağımıza geldı. Gün boyunca önümüzden alun akın insanlar geçiyordu... Kimi sandıklannı sürüklüyordu...Kimiçocukarabalarına,tekerlekli iskemlelere, oyuncak kamyonlara esya y üklemişti... Kimileri masalannın altına kızaklaryerleştirmişti... Yangm gece boyunca sürdü ve patlatılan dinamitlerin etkisiyle sabaha dek sarsılıp durduk.Binalarblokblokyokediliyordu. Korkunç bir şey. Frisco'nun yeniden eski durumuna kavuşması epey zaman alacak. Yangındayıkılan ya da ciddi biçimde zarara uğrayan tek bir hükümet binasının olmaması ise garip ama son derece çarpıcı bir gerçek. Yapımı yedi yılda tamamlananogüzelim belediye binasının yerle bir olduğunu görünce insanın gözleri yaşanyor. Bu arada depremden bi r gün sonra parkta on altı bebeğin dünyaya geldiğini, bir kadının da üçüz doğurduğunu söylemeyi az kalsınunutuyordum. Bufelaketherkesieşitdüzeyegetirdi;hepimiz acılan aynı oranda yaşıyor ve pay laşıyoruz hiçbir ayinm gözetilmiyor."^ NationalGeographic'ten (Aralık 1990 saytsı) çeviren: RİTA URGA N eğerli balecimiz Duygu Aykal, dünyamızdan çoktan ayrıldı ama güzel yapıtlarıyla ölümsüz bir sanatçı dans dalında. Son günlerde onu çok düşünüyorum. Dahası kimi danslarını nerdeyse yeniden ızliyorum. Insan yaşamındaki ilginç dalgalanmaları, değişimleri, dönüşümleri yansıtır o sahneler. Boy verenleri, boyut yitirenleri, aynca boy veren, boyutlanan kişileri, kuruluşları önleyen çabaları. Başka bir deyışle boy veremeyenlerin, cücelerln tepkısini, dansını. Dansın anlatım gücünü, insan vücudunun müziğini çok ince çizgilerle anlatıyor sanatçımız. Bir sahne hiç gitmiyor gözümden, uzun boylar kısalıyor birden, özü solmuş, soldurulmuş gibi... Kimi olaylar benzer çağrışımlar yapıyor ama dans etmekten, boy vemnekten geri kalmıyor insanlar, özellik gençler. Başta AKUT, örgütlü örgütsüz değişik gruplar. Çevremde birçok genç deprem alanlarında. Kimi elektronik mühendisi, kimi matematikçi, kimi ekonomist, evden kayboluyor, soluğu deprem bölgesinde alıyor, çadır kuruyor, bir çivi çakarak mutlu oluyor. Bu çok önemli bir olay doğrusu. Değer yargılarının çok değiştıği, paranın en yüce değerlere dönüştüğü bir dönemde gerçek değerlere yönelıyor gençler. Olumsuz örneklere karşı olumlu bir davranış sergiliyor. Nerdeyse içgüdüyle evrensel değerlere yöneliyor, ülkesıne, halkına sahip çıkarak sesini, yüreğini duyuruyor. Üstelik büyük bir sadelik içinde, sesi yükselmiyor hiç. Oysa kimi görevliler kızıyor, bağınyor, dahası haklı sesleri susturmaya çalışıyor, duygusalhktan kaçınamıyor. Belki de belli başarıları ıçine sindiremiyor! AKUT'tan çok söz ediliyor her çevrede, bılgili, bilinçli, yürekli bir kuruluş. Açıklamak zorundayım, onları ilk kez deprem nedeniyle yakından izledim. Gözlerim de parladı, umudum da. Yaşadığımız ortamda ıtici gücümüz bu tür olaylardan kaynaklanıyor, bu güzel eylemlerden, onlar varsa biz de vanz diyoruz. Her dalda, her çevrede var onlar, biri de Mavi Körfez'de. Dr. Lemi Turgut, Burhaniye'ye yaraşır bir hastane oluşturmak ıçın büyük emek verdi yıllarca. Çalışkan, üretken, ıçten, sevecen bir başhekim olarak yerleşti belleklere. Artık başhekim değil, görevini genç bir arkadaşına bırakarak hastalarına döndü, doktorlardan biri olarak çalışıyor hastanede, mutlu görünüyor. Körfez'de bir ilçenın sağlıgına, geleceğine güven vermenın sevıncıyle gülumsüyor. Ben de mutluluğun resmini kalıcı çabalarla çizen bir doktor, bir aydın olarak selamlıyorum onu. ören kıyılarından kuzeye Çanakkale'ye yol alıyorum sonra, Ezine'nin Tavaklı iskelesinden tepeye, köye tırmanıyor, bir mezar başında duruyorum. Taze bir mezar bu. Şu aralık binlerce mezar var her yerde, tek mezarlar, toplu mezarlar ya da toprağa kavuşamadan yitirilen canlar. Doğal bir ölümü, sevdiklerinin eşlığınde bir son yolculuğu mutlu bir olay dıye düşünüyoruz bu koşullarda. Buıtıan Köksal'ın ölümünu de böyle algılıyor yakınları. CSO'nun başkemancısı Oktay Dalaysel ıle balık yemeye hazırlanıyor akşam yemeğinde, tavada balıklar, sofrada bahçeden koparılmış domates ve bıberler, elınde ekmek tabağı yere düşüyor ve kalkmıyor! Ankara'ya telefon Bilkent Üniversitesi öğrenci dekanı olan eşi Zeynep Köksal, kızlar, oğullar Ezine'ye koşuyor. Boşluğu büyük, acısı derin ama kimi kişiler her şeyi güzel taşıyor. Zeynep Köksal da öyle bir kişi. Tavakh'da yaşanan olayları gözleri parlayarak anlatıyor. Doganın içinde her şeye doğal çizgileriyle, Burhan Köksal'ın toprak sevgisine, deniz tutkusuna yaraşır düzeyde bir cenaze töreni. Yakından tanıyanlar için boşluğu hissedilen bir dost Burhan Köksal. Varlığını vurgulamada hissettiren bir kişi, öne çıkmaz yerıni, yöntemini güzel belirtir her zaman. ölümü de güzel belirtiyor özelliğini, birden sessizce uzaklaşıyor dünyamızdan. En küçük sorun yaratmadan uçup gidiyor kanatlannda güzel anılarla. Selam olsun. Tavaklı köyünden Paris'e gidiyorum birden. Rengim Gökmen götürüyor, Türkiye'ye yeni döndü, ben de ilk kez f Duygu Aykal boy yitirenleri, boy kesenleri de danslaştıran bir balecimiz. gördüm onu. Madlen Killsesi'ndeki konseri anlattı, Mozart'ın requemini dınledim yatağımda, Fransızlar da coşkuyla dınliyor, alkışlarla selamlıyor Rengim Gökmen'i. Yeni bir konser çağrısı alıyor, yine Madles Kilisesi'nde, ama Mozart değil Dvorjak'ı çalacak. Güzel haber değil mı? Parıs'ten Izmır'e döndük, sonbahar konserlerınden söz ettik biraz. Mevsımı Idil Biret ıle açıyor Izmirliler. Beethoven'in piyano, koro ve orkestra için yazdığı yapıtı dinleyecekler. CSO konserleri için bir şey duymadım henüz. Deprem nedeniyle ertelenenler var, programlar aksayabılır. Hemen belirteyim, konser ertelemek hayli ters gelıyor bana. Parasal nedenleri de geçerli bulmuyorum doğrusu. Depremin gerilimini aşmak için müzik de güzel bir araç değil mi? Yaraları onarır, ruhsal depremlerden daha çabuk arındırır insanı. Yaşayarak bıldiğimiz bir gerçek bu. Yıllar boyunca başkentin sıyasal gerilimini de hafta sonu konserleriyle aşmadık mı? ^