Katalog

20 HAZİRAN 1999. SAYI 691 yanan askeri bilgiliklerden daha yararlıdır. Bu kaynaklararasından her savaştan 300 erkck tarar'ından yazilanmektup vegüneeleri seçen Bourke, "Müthiş bir örnek.Oıtasınıftanınsanlannmektupvegüncelerini eldeetmek hiçdekolay birşey değil. Mektupyazma vc güncc tutma gıbı bır alışkanlığı olmayan emckçı sınıfınelinekalemialdığı tek döncm savaş dönemleridir", diyor. Savaştayaşanan bu coşku öylesine belirgin birettncnse ncdcn daha önce bu konuya hiç değinilmcdi, dahası bilim çevrelcrince neden hiç araştırılmadı? Bourke'a göre bunun birçok nedeni var. "lnsanlann savaşı körüklcmek istcmcdikleri açıkça ortada. Sıradan insanların kcndı soydaşlarınayöncltilcn aşırı şıddct karşısmda haz duyduklarını kabul etmck rahatsız edici bır durum. Bir de bu durumun savaşçılann onuruna leke sürebileceği düşüncesi var." Bourkc yangına körükle gittiğinin ayırdında. Savaş gazileri derncklcri Bourke'un kitabınınyayımlanmasından öncckı konuşmaları ve demeçleri üzcrıne ayaklanmış durumdalar. Ötcyandan, kttaptan haberdar olan eski askerlerin şimdıye dek yazara göndcrdiklcri bir avuç mcktııp Bourke'un söylediklerini onaylıyor. Kore Savaşı'na katılan askerlerden bıri göndcrdiği posta kartında düşmam yok ctmenin "müthiş" bir duygu olduğuna değinerek, "Insan ardındancinseldoyumaulaşmışgibioluyor" diyor. DERGİDEN Mcrhaba, Diinya kuruldu kurulalı savaşa uğurlanmış crkeklerin bir gün mutlaka yüzyüze kalacakları bir soru var. Savaşta kaç kişi öldürdün babacağım/dedeciğim? "Ciğim " ekine karşın ürkütücü, aşagılayıcı bir anlam taşıyan bu soruya acaba kaç kişi doğru yanıt veriyor? % . Galiba pek azı. Çocuklar, torunlar ve eşler yakınlarını incitmemek için konuyıı beyinlerinin en kapalı kutusuna yerleŞtiriyorlar. Çünkü savaşın yüzyıllardır degişmeyen tek anlamı ölmek ya da öldürmek. Hayatta kalana soru sormak için yıllarca beklendiği oluyor. Savaşlar bitse de yenileri çıkartılıyor. Değişen tek şey bu savaşlara katılan genç erkeklehn milliyetleri ve doğum yılları. Haklı savaş, haksız savaş kavramları üzerine kafa yorulsa da ölmek ve öldürmek gerçeği değişmiyur. Savaşların ardından kurulan yeni düzenle birlikte kanlar, süngüler, bombalar sanki sadece kitaplarda vejilmlerde yaşanmış gerçeklere dönüşüyor. Ancak zaman zaman bu perdeyi kaldırmaya meraklı insanlar çıkıyor ortaya. Ingiltere de son haftalarda yayımlanan bir kitap ortalıgı karıştırmış. Yazarının adı Joanna Bourke. Kitabın ana malzemesi ise 20. yüzyılın en hüyük savaşına katılmış askerlerle yapılmış söyleşiler. Son yüzyılın psikiyatri bilimine damgasını vuran bir ünlü sima var bu hafta kapagımızda. Sigmund Freud. Kapak yazısını psikiyatr Serol Teber 'in bir çalışmasından özetledik. Uzun yıllardan beri Almanya 'nın Ruhr bölgesinde Önde gelen bir psikiyatri kliniginde çalışan Serol Teber'/' Türkiye de yayımlanmış kitaplarından da tanıyacaksınız. Freud 'un ölümünün 60. yılı anısına hazırladtgtmız kapagın çizimi ise Musa Kart'tan... /pek Çalışlar CUMHURİYET DERGİ İMTİYAZ SAHİBİ BERİN NADİ • BASAN VE YAYAN: YENİ GÜN HABER AJANSIBASIN VE YAYINCILIKA.Ş.BGENELYAYINYONETMENİ:ORHANERİNÇ1GENELYAYINKOORDİNATÖRU: HİKMETÇETİNKAYA1YAZIİŞLERl MUDURÜ İBRAHİM YILDIZ1SORUMLU MÜDÜR:FİKRETİLKİZBYAYINYÖNETMENl İPEKÇALIŞLAR1GÖRSELYONETMEN: AYNURÇOLAK1 REKLAMMEDYAC Tabublrkonu | "öldürmcnin lçtenlikli Tarihçesi" şimdiden bir ödül kazanmış olmasina karşın, askeri tarih uzmanları kitaba bu denli sicak bakmıyorlar. "Stalingrad"ın yazan Anthony Beevor, Bourke'un yapıtındaöne sürdüğütc7in"aşınfeminist"tcmclleredayandığınısavunuyor ve yazarın savaş döncmlcrınde yaşanan en güçlii duygu olan korkuy u göz ardı ettiği için çözümlemesininsondercccyetersİ7Oİduğunubelirtiyor. Becvorbukonuda/'Savaşlannçoğundabireyinkendinı koruma duygusıınun egemen olduğu vc korkunun şıddetlebastırılmayaçalışıldığıgörülmüştür. Bourke'un kitabı ncsnel birbakış açısıyla kaleme alınmış birtarih yapıtı olmaktan çok, birpolcmik nitelığı taşımaktadır" diyor. öyleyse bu konuyu su yüzüne çıkarmak neden? Karanlıkta kalmış vc herkesin genelde hasır altı eltneyeçalıştığıkimigcrçekleringünyüzüneçıkmasının kime ne yarari olabilir? Bourke, "Bu konuyu dıle getirmck şöyle dursıın, düşünmck bile oldum olası tabıı sayılmıştır. lnsanlann içtenliklc aktardıkları bu tür duygularkarşısmdaşaşkınlığakapilmamakeldedeğildi. Kanımca bu konunun su yüzüne çıkartılmasındayararvar. Öncelikle,birtanhçıolarak,geçmişteyaşananların vcinsanlannbııtürcanalıcıolaylarkarşısındanasılbirtepkıgösterdiklerininkavranmasıson derece öncmlı", diyor. Boıırke kitabındaçeliijki icindeortayaçıkankimi davranıştürlerinideirdelemeyeçalışıyor. Yazarayrıca sivillerin cephede savaşan askerlerden çok daha kanasusami!>olduklarınadikkatçekıyor. Savaş dönemlerindekadınlannkonumunuelealdığıbölümdconIarındacna7crkekler denli öldürmeyehazır olduklarını ortaya koyuyor. II. Diinya Savaşı ve Vietnanı Savaşı'na katılanlar öldürmenin verdiği yoğun coşkuyu betimlemcycçalışıhrkengenelliklecinseleğretilemeleregönderme yaparak, "Cinselliğin doruguna ulaştım", ya da "onu iyi beccrdim" gibı benzetmcler yapıyorlar. Bourke cinsellikleöldiirmearasındakıbutürkoşutluklarüzerine yorum yaparken son derece özenli davranıyor ve "(,'ogu erkek savaş deneyimlerini anlatırken cmsel bır doyuma ulaştıklarını dile getiriyor. Ancak buradaçok tedbırlidavranmakzorundayı/. Buinsanlarkcndilerindeçok yoğun ctki yaratan bir deneyimlerini aktarmayaçalışıyorlar. Ne varki,bunuaktarmanınyolları son derece yelcrsı/. Böylesı bırdeneyiminineşeyada kız arkadaşı aktarılmasının bir yolu olaya cinscl bir boyut kazandırmaktır. Bu konuyu ilk clc aldıgımda sonuca ulaştığım tavırdan çok daha yargılayıcı bırtıılum ıçindeydim. Bendenoldukçafarklı,yoldançıkmışbırgrupinsanlakarşıkarşıyaolduğumudüşünüyordum. Oysa ki durum hiç dc öyle değildi. Savaşı vc kendilcrini savaşın ıçınde bulan insanların, o .son derece iğrenç ama gerçek yüzünü gömıek mülhiş bır şcy" diyor. ^ TheGuardian 'dançeviren:RİTA URGAN l'uat Kozluklu'nun objektifinden Kosova'da savaşıyaşayanlar...