Katalog

8ŞUBAT 1999. SAYI 675 HIS MASTER'S VOICE alais dc Cnstal adı verildi. Gerek tıyatro ve erekse balo salonu Pera'nın en seçkin saatseverlerinin uğrak yeri oldu. önemli günırburadakutlanıyor, seçkin davetlilerburaa ağırlanıyor, dönemin en popiilcr oyunlan uradasergileniyordu. Derken, nedendir bilinmez insanlann tiatroya eskisi denli rağbet etmediği günler sldi. önce St. Antoine Kilisesi için ConcoriaTiyatrosuyıkıldı.ardındandaonunkarşı rası nda yer alan Fransız Tiyatrosu ve onun ımlı bölümü olan Palais dc Cristal kapılanı kapatmakzorundakaldı. Yenne ise ticari ır kuruluş olan Osmanlı Avusturya Mobilı ve Halı firması yerleşti. Halı firması, ara;skgörünüşlü,şıkIocalı,duvarlanndaBin irGece Masallan'nı tanımlayantablolanyegzotikbirgüzelliğinmuhteşemabidesi: pekzarar vermeden, tckrar Arapzade SaBey tarafından bir sanat kurumuna, yani nemayadönüştürüldü. 1920'lerinbaş.ında ckanı satın alan Said Bey ileri görüşlü bir sandı. Hiç düşünmeden burayı yeniden si;mayapmayakararvcrdi. Kimı kaynaklar iid Bey'in eski binayı tümüyle yıktıktan •nra dönemin enünlümimarlarındanVcdat :k'e yeni bir bına yaptırttığını yazıyor. Bir ışka kaynakta ise Ekrem Hakkı Ayver'nin bu yeni binanın miman olduğu kaydeliyor. Her iki iddia da bugünc dek kanıtlanadı. En geçerli görüş ise; ilk binanın !31'deyandıktansonra,birçeşityenileme ilavelerle günümüze dek geldiği. Arapzade Saıd Bey'in sanatsevertavnyla lıcı ların elinden kurtulan bina kimi yeniime işlemlerinden sonra 1923 'te Elhamra neması olarak hizmete girdi. Pera'nın bu ni sineması görkemli birşekilde tanıtıldı. nemanın açılışıyla ilgili olarak Viyana'da cbirbroş,ürbastınlmış,haftalıkprogramı içerendüzenlibirgazeteçıkanlmış, kenönemliyerlerinetanıtımilanlanasılmışArdından da ikinci yıl için, yine aynı kalile daha önce de sözünü ettiğimiz gibi, bun bile bastırılması olanaksız görünen iki debir tanıtımalbümüyapılmıştı. Elhamra Sineması'nın bir diğer yenliği , filmlerden önce giincel olaylara ilişkin berfilmlerigöstermesiydi.ÖrneğinTakn Stadı'ndaki maçlar, Ankara'daki siyasi sanatsal olaylar, Atatürk'ün gezilerine fkin röportajlar, kısacası dönemin tüm lylan anında filme çekilerek seyirciye ElTira'nın beyazperdesinden aktanlmıştı. 3u sinemaya ilişkin en aynntlı bilgiler ise nerika Dışişleri Bakanlığı 'nın "çok gizli" /dını taşıyan raporda yeralıyor. Bu rapoı hazırlanış. amacı ve içerdiği bilgiler ise dlginçtir. îlhamra Sineması 'nın çağdaşlığı ve görni, tanıtım kampanyası sırasında yalnızca li seyircinin ilgisini değil, aynı zamandao lemlerdedeğişikülkelcrde sinema pazaıelegeçirmeyeçalışanHollyvvood'unda ısini çekmişti. Bu nedenle de Amerika Dıleri Bakanlığı 'nın desteğiile tstanbul'da\BDBüyükelçiliği'neTürkiye'dekisineortamını içeren çok gizli bir rapor hazırlasıteklifedildi. Allarsonraiçeriği açıklanan ABD Büyüçiliği raporunda Elhamra Sineması'na kinşu bilgiler yer alıyordu: ... Modern ve uygunbiryapıdasincma. ıibitirilmişgenişbiryapıdır. Sinemanın ıdisi incelemeye değcr. Bazı yönlerden tısinemalarıylakarşılaştırıldığındayapı nraçlar bakırmndan EŞSİZ kimi yönleri unmaktadır. Sinemanın içi, Doğu'lu bir >ıya, Batılı araçlaryerleştirmek bakımını başanlı bir çalışmadır. Zeminin planı dörtgendir. Sahne, çukurundan geriye *ruhafifçeyüksclmektedir. Sandalyeler ıiş aralıklarla eliptik bir biçimde sıralan>tır. Bunlan geride iç bükcy dizilmiş, bir sıloca kaplamaktadır. Locaların hemen yerlcştirilmiştir. Büyük avize ve duvar lambaları prinçten yapılmış ve Doğu el sanatlarmın en iyi örnekleriyle süslenmıştır. Zeminden balkon kenanna kadar Kütahya mavi çinilerle kaplanmıştır. SiNEM ASI Kubbe gibi olan tavanda da mavi renk suluboyatablolar yer almaktadır. Balkon giDudafclardan GÖnüla rişlerindeyseyağlıboya ile Bin BirGece Masallan 'ndan alınan sahnelersergilen•A M'l'r .*• Mkrmdt A. lı II Jmıı mektedir. Böylece Doğu'ya has egzotik D«t İLtvras au Coeu birhava uyandırılmıştır" Raporda aynca sinemanın giriş ücretulı Dilnr len, makinelenninmarkalan vehangi ül™* " ""fc'ı'rÂTkÎK , * > , . ' ? ' w v!'"'İ"'\>. keden kaça satın al ındıklanna i I işkin çok aynntılıbilgilerdeyeralıyordu. ıl Al HAMBKA >t i™> w İ n »tlı»r«h VF5TEKN F.I.F Elhamra Sineması zaman zaman birçok önemli konuğıı da ağırladı. Bu konukların başında ise Atatürk geliyordu. Atatürktstanbul'ageldigindeçoğunlukla bu sinemada film izlemeyi tercih ediyordu. Atatürk 'ünbu sinemada oturduğu koltuk ise daha sonralan bu sinemanın Radio Marconi işletmecisi tarafından müzeye bağışlan"Dudaklardan Gönüle "filmi için bir broiür... mıştı. 1930'un 4 Kanunuevvel Perşembe günkü Cumhuriyet Gazetesi 'nin manşetinde " Gazi Hz. dün öğleden sonra Elhamra Sinaemasını teşrifederek muhtelif filmlcri tcmaşa ettiler" adlı birhaber yayımlanmış, özet olarak haberde şu bilgiler verilmişti: ". ..Gazi Hz. dün öğleden yemeğini müteakip, saat 14'ü 20 geçe refakatlerinde mutat zevat bulunduğu halde saraydan aynlmışlarveotomobilleGazhaneYokuşu'nutakıbenTaksim'eçıkmışlarveoradan doğruca Elhamra sinemasını teşrif buyurmuşlarvesaat I4buçuktan 17 yi 10 geçinceyc kadar hususi seansta bulunmuşlardır." Haberde Atatürk'ün filmden önce hangiaküalitefilmleriniizlediğideyeralıyordu. "...Sinemada, evvela ReisicumhurHz. nin Ankara'dan müfarakatlerinden bir haftacvvel kcndilerine vaki ricayı kabul ederek müsaadeleri üzerine Foks şirketinin filme aldığı Gazi Numune ÇiftliHaftahk program broşüründen... ği'ninmuhtelifaksamvetesisatıgösterilönünde birkaç sıra deri kaplı koltuk yer al miştir. Çiftlik manzaraları, meyvabahçeleri, bir maktadır. Bunlar sinemanın en pahalı koltuklandır. Bunlar için 25 sent ödenmekte ve çoban kaval çalarken otlayan koyun sürüsü herkes tarafı ndan çok beğeni lmektedi r. Lo ciddengÜ7eldi. Müteakiben Gazi Hz. nin Amerikalılara calarda dört koltuk vardır. Avrupa standartlarına göre en beğenilen bölüm olan balkon hitaben vaki olan bcyanatlarınaaitsesli film larda bir kaç yüz sandalye yer almaktadır. Gi gösterilmiştir. Bu kısımda, evvela Amerika Büyük Elçisi Mr. (iru, Ingilizce olarak bürişyerleri kırmızı ışıklabelirtilmiştir.ortalık yük Türk ınkılabmı izah vebunuyaratan Bükararınca bu ışıklar çok işe yaramaktadır. yük Gazi'yi Amerikalılar'atanıtıyordu. •• Projeksiyon odası balkonda sütunlar uzerine DERGİDEN Merhaba, Bu haftaki dergimizin kapak konusu Adalet Ağaoğlu. Ülkemizde pek çok kişiyi kendine kurban seçen trafik canavan onun da kapısını çaldığı için iki buçukyılı aşkın bir süredir yazı yaşamma ara vermişü Adalet Ağaoğlu. Ohio Üniversitesi 'nden aldığı Fahri Edebiyat doktorluğundan, aydm sorumluluğuna, edebiyattan siyasete pek çok şey konuştuk onunla. Bunaldığı trafik kurbanlığı konusuna fazla ilişmeden... Şair Hasan Hüseyin Korkmazgil 7 yitireli tam 20 yıl olmuş. Hasan Hüseyin, komünisttir "fetva "sıyla cadı kazanında kaynatılan, bu yüzden bütün yaşamı altüst edilen aydınlarımızdan, şairlerimizden biri... Geçen ay Cevdet Kudret edebiyat ödülünü alan Ahmet özer 'in yazısı, çocukluk yularında Hasan Hüseyin 'in öğrencisi olup onu hiç unutmayan Yasar Kaynak la yaptığı bir de söyleşiyi içeriyor. Beyoğlu 'nun en eski sinemalarından Elhamra bir gece yangımyla kül olup gitti. Sinemanın arkasından en çokgözyaşı döken Burçak Evren 'di. Çünkü Burçak, yalnız sinema yazarı olmakla yetinmemiş, tstanbul 'un sinema salonlarını da ısrarlayazı konusu yapmıstı. Elhamra Sineması 'nın tarihini de sizler için yazdı. Meraklısı için bir de not düşelim... Eski tstanbul sinemalarmın geçmisiyle ilgilenenler Burçak Evren 'in "Düs Şatolan " adlı fotoğraflı kitabına başvurabilirler. (Milliyet Yayınlan1988) Bize dışardan yazı vefotoğraf gönderen dostlarımıza bir hatırlatmamız var Renkli fotokopi, fotoğraf çoğaltmakta elverişli bir yöntem olsa da gazete sayfasına aktardığımızda iyi sonuç vermiyor. Bu nedenle lütfen bize fotoğraf niyetine fotokopi göndermeyin. Bizimle telefonla ilişkiye geçmek isteyenlerin öğleden sonra 16:0017:30 saatleri arasında aramalannı, dergimize uğramak isteyenlerin de randevu ile gelmelerini rica ediyoruz. iyi hafta sonları dileğimizle... . . . /pek Çalışlar CUMHURİYET DERGİ İMTİYAZ SAHİBİ: BERİN NADİ • BASAN VE YAYAN: YENİ GÜN HABER AJANSIBASIN VE YAYINCIUK A.Ş. • GENEL YAYIN YÖNETMENl: ORHAN ERİNÇ • GENEL YAYIN KOORDİNATÖRU; HİKMETÇETİNKAYAIYAZIİŞLERl MÜDÜRÜ: İBRAHİM YILDIZ • SORUMLU MÜDÜR:FİKRETİLKİZB YAYIN YÖNETMENl: İPEK ÇALIŞLAR • GÖRSEL YÖNETMEN: AYNURÇOLAKB REKLAM: MEDYA C KAPAK FOTOĞRAFI: CENGİZ CİVA ...•. . j . J •• ) ı ( J.* POL.A NEGRI L\ <r IOKI :ıın>Ki: / B vcraton de tr Him ccİrbrç rt tt CAarfa Ar KocAef* t Elhamra Sineması 'nın ikinciyılmda çıkardığı sezonluk fîlmleri gösteren broşüründen...