Katalog

CUMHURİYET DERGİ Düş şatoları da tıpkı ınsanlar gibi bir yaşam çizgisini izliyor. Görkemli bir doğuş olağanüstü bir ılgi, altın yıllar, derken çaptar ve gözden düşüş, sendeleme, unutuima vt terkediliş. Birzamanlar Pera'nın levanten lerle çeşitlenen en seçkin izleyenlerinin yal nızca film izlemek için değil, statülerini giy dikleri giysi ve takılarla açığa vurmak içiı fuayesinde birbiriyle yarıştığı bu salon, m yazık son çeyrek yüzyılında, "düşmüş" ya d; "düşürülmüş" yaşı geçkın yosmaların mü>) tcri bekledikleri bir yere dönüşmüştü. Ata türk'ün bile lstanbul'a geldiği zaman filn izletne gereksinmesini duyduğu bu salon yine son çeyrek yüzyılda; modası çoktaı geçmi§ seks filmleriyle, taşradankentegö etmiş, kimi saf gençlerin bastırılmış, açığ vurmaolanağıbulunmamış., yarımkalmı: ya da hıç yaşanmamış sevdalarının bir çes utangaçbirsuçlulukla örtüşüp.loşatmosfi. rinde cinselliğin o bilinen yapışkanhğını dışa vuruldugu sanki bir başka mekan o muştu. AslındaElhamra'yıçoktanyitirmiştik. B mekanıtanıyanlarınbirçeşıtyaşanmışlıkl; ra saygısından içine girme cesaretını bul; madığı, tanynayanların ise defalarca önüı den geçerken farkına bıle varmadığı, dış ce| hesindeki oldukça renklı ve davetkâr "o b çim"afişleriyleciddiyealmadıklarıbıry< görünümündeydi. Oysa ki düş şatolarının, giriş holündel küçük heykelciklerin arasına gizlenen, i dönemdeki devasameşin koltuklarmın kn şıklan içinde kalan, bakımsızlıktan sararm perdenin ve sahnenin cephesini süsleyen rc yeflerde, o eski, görkemli Pera'nın tiyatro' sinemalarailişkingizlibirtarihiyatıyordu Elhamra Sineması 'nın yangın yerinde acaba kutu kutu sinemalar mı kurulacah yoksa çağdaş sıfatını taşıyan bir başka merkez nti? Elveda Elhamra B BURÇAK EVREN ir düş şatosuna daha elveda dedik... Ya da Istanbul bir önemlj mekanıni daha sessiz sedasız yitirip gitti. Sessiz sedasız diyoruz, çünkü böylesine görkemli ve geçmişi oldukça eski bir yapının ölümü birtakım güncel olayların içinde kendisine gereken yeri bulamadı. Kimi gazete ve T V'lerde yer alan haberler bıle, bu yitirilişi; ya nostaljinininbulanık uslubuyla ya da sıradan bir yangın haberiymiş gibi kısa.önemsiz bir şekildegeçiştirdi. Oysa ki y anan yalnızca bir sinema salonu değil, onun daötesinde üç kuşağın anılarıyla.Pera'nınen görkemli yapısıydı. Biz yine alışıldık geleneklerimizden ödün vermeyerek, yaşarken farkına varmadığımız, önemsemedığimiz, önünden geçerken bile görmezlikten geldiğimiz bu yapının üzerinc bir ağıt düzclim. Ne de olsa ağıt düzmck bedava. "...Geçen sene Beyoğlu'nun en mutena mahallindepekbüyükmeblağvehizmetler sarfederck Türk sermayesi ile Türk üslubunda mükemmel bir bina ortasında küşadına muvaffak olduğumuz Elhamra Sincmasf na ümıdımizin kat kat fevkinde olarak gösterdikleri rağbetten dolayı muhterem müşterelerimize bilhassa teşekkürü vecibeden bilinz..." Bu ki sa teşekkür mektubu Cine Alhambra'nın açılışının ikinci yilmda bugüne dek benzerine rastlanmayacak kalitede bastırdığı 1924 25 yılına ait katoloğunda yer alıyor. Fransızca ve eskitürkçe katologda ayrıca o yıl gösterimegirecek filmlerdekısaözetlerivefotograflanylatanıtılıyor. Neleryokbu filınler arasında; Polo Negri 'li La Fletrissure, Gloria Swanson'lı La Cage Doree, ardından yine aynı oyuncunun oynadığı Zaza, JackieCoogan'lı Le Mendiant,Truvalı Helen, Ormanlar Hakimi, Harold Lloyd'lu Sonu Selamet, Rudolph Valantino'lu Yırtıcı Kuş vedahabirçoklan. Blraztarlh Elhamra Sineması, Elhamra Sineması ol na dek birçok evrelerden geçmiştı. Bugünl sinemanın bulunduğu Grand Rue de P ra'nın 320 numaralı bu yerinde ilk önceh bir tiyatro binası vardı. Giuistiniani adlı yatroseverbirCenevizli 1827 yıhndabura Fransız Tiyatrosu adı verilen bir sanat m < kezi kurmuştu. Ne varki bu yapı Pera'nın h yük bir kısımını yok cden 1831 yangının kül olup gitti. Yangından sonra, bugün olc ğu gibi tiyatronunun yerine bir pasaj ya garaj değil de, yine aynı kişi tarafından ik ci bir tiyatro binası yapıldı.Sekizkişilik locası bulunan, altın yaldızla bezenmiş \ bartmalan olan görkemli bir tiyatroyudu I Daha sonra bu mekana Eduard Salle taraf dan giriş koridoru bütünüyle cam olan, 4 arşın kare büy üklüğünde bir balo salonu < lendi. Ve cam görünüşünden dolayı burc 1926 yılında Hollywood' ilham kaynağı olsun diye Amerikalılar tarafından üzerine gizli raporlar hazırlanan Elhamra Sineması "tanıdık" yangınlardan biriyle kül olup gitti. Oysa, mimari yapısıyla Pera'nın, kültürel yaşamıyla da Istanbul'un tarihinde önemli bir yeri vardı... Son yıllarda oynattığı seksfilmleriyleseyircisi de değişmtyi Elhamra 'nın..