Katalog

Koca bir hertt çöktüğünde, ayakta ve aunhkta kalanlar neyapacak? Sadece Kadıköy 'de be$ bin kişi binastnın sağlamhğının kontrolü için belediyeye başvurdu. 1894 depreminde ayakta kalan binalar ahfup oiunlardı, bir de dolu tuğla duvarltlar... r+ meraporlan"sonucundayapısahiplerineönerdikleri "takviyeprojelerini" uygulayabilmck için de neredeyse o binanın yeniden yapımına yakın, y iiksck bir "inşaat maliyeti" çıkiyor. Bunu ödcycmeyccckleri için, ellennde kalan "takviyeraporlanyla"daha dabüyükgerilimleregirenbinasakinleriise toplumsalpaniğinbukezde"yaklaşantehlıkeyi açıkça ve belgeli olarak gören" ve bunun için dc ciddi paralar harcamış "isyankârları" olarak kaos ortamına katkıdabulunuyorlar... Tektek değil, toplu' çözüm Bütünbunlarkarşısında, Istanbul içinacaba"köklüçözüm"nedir?Yıllardıryasadışı yapılaşmanınvebaşıboşbirimar, inşaatdüzeninin tutsağı kılınan, "gözbebeğimiz" vc "dünyamirasıtnız" Istanbul'u.eli kulağinda olduğu söy lenen büyük dcpreme karşı nasılkoruyacağız?Yüzbinlercetakviyegereken binay ı ve güveni I ir mekânlar bekleyen milyonlarca insanı nasıl güvenceye alacağız?.. Yukarıdaözetlencn "tablo" gösteriyorkı "bireysel olanaklarla" ve tek tek yürütülen "özclçabalarla"buöncedenhaberimizolan felaketten kurtulabılmck artık mümkün dcğildir. Yanılmıyorsam, Emrc Kongar'ın son yazılarındanbirındeokumuştum;"Hcrkoyun kendi bacağından asılir, ama bunun nedenı k()yunolmasıd!r"diyordu. Bııö/lü vurgulamayı Istanbul'dakı binalar ıçındesöyleyebılir, hattaşugerçeğıdceklcyebılıriz. Tek tek bazı yapılar, kendi olanakları iledcprcmcha/ıılansalaı bıle,yüzbınlerce bınayla birlikte "kocabir kent çöktü ğünde", o ayakta ve "azınlıkta" kalanlann dayaşamını aynı kent içınde sürdürmesi çok zorolacaktır... Iştc bu nedenle Istanbul için tek "kurtarıcı" çözüm, aslında deprem kapıda olmasaydı bile bugüne dck çoktan ba^lanması gcreken "kentsel restorasyon ve yenileme" seferberliğidır. Geçen haflaki yazımızda (28/11/1999Dergi)ayrıntılarıyladilegetirdiğimiz"Olağanüstü Hal" (OH AL) uygulaması içinde ve yine aynı yazıda vurgulamış olduğumuz; "tüm imar planlannın ve yenı ımar uygulamalannın hemen ve belli bir süre için durdu rulması" koşulunabağlı olarak başlatılacak bırkentsel restorasyon vc yenileme kampanyasında, sadece yerel ve ulusal değil, "uluslararası kaynaklann" dadevreye sokulması gerekiyor. Çünkü Istanbul, UNESCO'nun dünya miraslistesindeyeralanbütüninsanlığaaitbir kültür veuygarlıkdeğeri olarak, "tarihinin en zorlu günlerini" yaşıyor. Hatta, hiç şakası yok, tam bir " varoluş ya da yokoluş" sürecine her gün biraz daha yaklaşıyor. örneğin, 2. Dünya Savaşı'ndan sonra, Bcrlin'i dünya değerlcri arasına "yeniden kazanabilmek" için Almanya'nın çabalan uluslararası bir kampanya ile nasıl desteklendiyse, şimdi de aynı küresel duyarlılığın, elbcttckiöncc "ulusal duyarlılığı" örgütlcyerek, depremi bekleyen Istanbul için hareketegeçinlmesikaçınılmazgörünüyor... '3.Blnyıl'projesl Peki, Istanbul için "kentsel restorasyonun" vc "kentsel yenilemenin" yöntem ve stratejılerıiçinnelersöylenebılir?öncelikler ve kaynaklann ayrılması,üleşilmesi,kullanılması nasıl programlanabilir?.. Bu sorunun ayrıntılı ve kapsamlı yanıtı için, hiç kuşkusuzöncekentsel restorasyon ve yenileme projesinin"önkoşulsuzbcnimsenmesı" ve hemen ardından başta üniversitelcr olmak üzere, yerel yönetim, ilgili kamu kurumları, mcslck odaları vc diğcr uzman, demokratik kuruluşlann katılımıyla bır "eylemplanı"geliştirmek gerekiyor. Yine de bu yazının sınırlarını biraz daha zorlayarak, i Ik akla gelebi len çalışma akslarını ve öncelikleri belirtecek olursak, şimdilik şunlarla yctinmck doğru olacak: Tarlhsel (merkez) semtler Kentincncskıyapılarını vetarihselbelleğıni barındıran "Surıçı" ile "GalataPcra" bölgesi vc Bcşiktaş, Şiijli, Kadıköy, Üsküdar, Bakırköy gıbi scmllcrdckı yine tarıhscl kımlığı yaşatan yapı stokları "yoğun bakıma" alınmalıdır. Örneğin Süley maniyc, Zeyrek, Haliç (FcnerBalatI.yüp)gibibölgelerve"BcyoğluIarlaba>>ıl)olapdcrcKasımpa^a"dokıısu, yıllardırbarınabılcccknürusunaltmdahi7mct vcrerek, metruklugun vcterk cdılmıslığınyıpratıcıctkıleıiylehaıapduıumda.Oy Toplu çözüm için tüm imar planlannın vc uygulamalarm durdurutması gerekiyor...