Katalog

Arbat Sokağt nda bır kadın matruşka ve kutu satıyor. Genç evlUerin uğrak yeri Kızıl Meydan. Şampanya patlatılıyor, çikolata dağıtılıyor. Yaşlılar için yeni Moskova 'ya alışmak daha zor... De\ rimin 82. vılında Moskova YAZI VE FOTOĞRAFLAR: İJMİT OTAN M etro gırişinde naylon torbasına koyduğu iki kaynamış patatesi satınaya çalışırken "bu böy le gitmez"diye yakınan yaşlı kadın; hayatından hos,nut görüncn sincma okulu mezunu genç; Puşkin Güzel Sanatlar Müzesı önünde kuyrukta bekleşenter, biraz ıleride adı Mc Lenin's'eçıkmışhamburgermağazasının önünde içeriye gircbilmek için itişip kakıs,anIar;Türkiye'ycdönmeyihiçdüş,ünmediğıni söyleyen lokantacı Türk; Kızıl Meydan'da dolar isteyen küçük çocuklar; elindemegafonuyla Moskovalıları "kazı kazan"almaya"kös,edönmcye"çağırangenç kadınlar;otcllerinkumarmakinelcribas,ındasabahlayanlar... Onların"sarhoş,luğu"acılı Rusvotkasından değil, dcğijjim rüzgârından. Çelişkiler yunıağı,yabancılandactkiliyor. Sankielini ncreye koyacağını şaşıran utangaç çocuklarla,tamtersıne"bundanıyısıcansağlığı"diyenlerin ortasında kalıyorsunuz, daha çok yürüyüp daha çok insanla konuşuyorsunuz... Çocukluğumuzda adı sloganlarla körpe beyinlerimizc kazınan kent: "Komünistler Moskova'ya". Gençliğimizde de öyle. O kentkıbırzamanlargıdenlerınde dönenlerindebaşınıbelayasoktu. Petro'lann, Korkunç Ivan'ların da; Lenin'lerin, Ayzenştayn'ların,Çehov'ların, Pusjkin'lerindekenti. Nâzım'ın"kur!}iıngibi ağırhavalarda" vatan hasretiyle kavrulan yüreğini "karlı kayın ormanlan"nı arşınlayarak soğutmayaçalıştığı kent... 1147 yılında RostovSuzdal Prensi Yuriy Dolgorukiy'in mülkü olan Moskova'ya 1156'da tahtadan bir kale duvarı yapılıyor. GörkemlıKremlın'inilktemelideozaman atılıyor. Neginnaya, Moskova ve Yavuza ırmaklarının arasından taşan kent dış saldırılarakar^ısağlanıyapılımaııastırlarlakorunuyor. 1600'lü yıllarda 200 bin nüfuslu kent 1812 'dc Napolyon' un ordulannca işgal cdilerek büyük yangınlarla harabeye döndürülüyor. Küllerden yenıden bır kent yaratan Moskova, Bolşevik devriminin 82. yılını Mc Lenin's'lerin, Kızıl Meydan'da dolar dilenen çocukların, kaynamış iki patatesini satışa çıkaran yaşlılann sızısıyla kutladı. Lenin'in mozolesinin önündeki kuyruk yine de uzuyor, Puşkin unutulmuyordu... Moskovalılar 1897 sayımında bir milyonu aşıp büyük bir ticaret ve sanayi merkezi haline geliyorlar. 1905'te kentte ilk ayaklanmayı ba^latan Bolşevikler, 1917Kasımı'ndakendı iktidarlarını kurarak Moskova'yı Halk Komiserleri Konseyi'nin merkezi ve Sovyet Rusya'nın başkenti yapıyorlar. Moskova dünya devriminin örgütlenmesindc öncü görcvi üstlenirken 1922'dckurulan Sovyet SosyalıstCumhunyctlenBırlığrnınde başkenti oluyor. Moskovalılar, Ikinci Dünya Savaşı'ndadaHitlerordularıkarşısındadagösterdikleridirenişletarihyazıyorlar. Moskovakasımınilkhaftasınıyaşıyorve devrimin 82. yıldönümünü "onca sarhoşluk" içindeunutmayanlar Lenin'in mozolesi önünde bekleşiyorlar. Yeltsin'in"Artık Lenin'igömelim"önerisineinatkalabalıkbüyüdükçe büyüyor, cski komünistler sanki "bizdahaölmedik"diyorlar.. Lenin'in mozolesinin bulunduğu binanın kapısı Kızıl Meydan'abakıyor. Kuyrukta epeyce beklediktensonragruplarhalindebaijtaStalinolmak üzere Sovyet büyüklcrinin üzerlerinde büstleriyeralanmczarlanndangcçipgıriije vanlıyor. Rusaskerlerellerıylesusişaretıya