Katalog

CUMHURİYET DERGİ "Salkım Hanımın Taneleri" bugüne dek belgeseli çekilemeyen bir konuyu sinema filmi olarak beyazperdeye taşıdı. Bir iki araştırma, birkaç röportaj dışında yıllardır göz ardı edilen Varlık Vergisi konusu birden Türkiye çapında hararetle tartışılır oldu. Filmin yönetmeni Tomris Giritlioğlu filmin serüvenini anlatırken "Bir anlamda ben de tarihle yüzleştim" diyor. Salkım Hanım'la \ iizleşme İPEK ÇALIŞLAR alkım Hanımın Taneleri" konusu, görkcmli oyuncu kad: rosu, kabarık bütçcsiylc vizyona gırer gırmez seyırcının vekamuoyununılgısını çektı Cumhurıyet tarıhının çok önemlı bir olayı, 56 yıllık bir gecikmeyle açıktan tartışılmaya başlandı. Ustelıktartışma,Varlık Vergisi facıasıilesınırlı kalmadı, azınlıklann bugunkü sorunlarına dek uzandı Fılmm konusu öylesıne öne çıktı kı, başrollerde oynayan Hülya Avşar, Zuhal Olcay ve Derya Alabora gibı Türk sıncmasının üç unlü kadını bilc bu tartışmanın gölgcsındckalıvcrdı Fılmdcn scyırcı dc hoşnut kaldı, çoğu sınema eleştırmeni de. Ama filmin tarıhı gerçekliğiyle ilgilı kimi itifazlaryükscldı. Filmin yönetmeni Tomris Giritlioğlu ıle "Salkım I lanımın Tanelen"nın serüvenini ve filmin tarıhi gerçekhğıne yönelik eleştırilen konuştuk. Bu galiba beşinci ve en çok tartışılan sinema filmin. Nasıl başladı "Salkım Hanım" serüveni? llk baskiM çıkalı on gün olmuştu "Salkım Hanımın Taneleri "nın. Bir arkadaşımaradı, müthış bir roman, tam sana göre dıye. Hemen okudum. Romanın hikayesı, karakterlennin anlatımındaki ustalığı ve fonundakı ana tcma bcnı çok etkılemışti Varlık Vergısine dair belgeselcı olarak elbette bazı f ıkırlerım vardı. Ama roman çok onemlı soru ışaretlerı çaktı kafamda. Azınlıkta kalma duygusu da benı çok ilgılendınyordu Roman da bununlaçokörtüşüyordu Çoketkılemıştım Aynı etkıninseyırciüzerindedeyaratılabıleceğını duşundum. U Si Öyleyse 9 yıl gibİ bir geçmişi var bu filmin? Arayaıkıprojemgırdı Bırınınmontajındaydım, dığerının hazırlıkları başlamıştı. "Salkım Hanım"ın ilk ön hazırlığı 95 sonlarında başladı. 96 Kasım'ında Etyen Mahcupyan scnanst olarak katıldı aramızda. 99' un 4 Ocak'ında da motor dedık. Romanı okuduktan sonra nasıl bir çalışmaya giriştin? llk ış olarak Faik Öktc'nin "Varlık Vcrgis.1 Facıası" adını taşıyan kitabını alıp okudum. Faık Ökte, Saracoğlu 'nun çok önemlı bürok ratlanndan ve Varlık Vergisi' nin baş uygulayıcılanndandı. Sonradan bu uygulamanın gerçek bir facıaya dönüşmcsı üzcnnc duyduğu vıcdan azabıy la bu kıtabı yazmıştı. Fılmde Mithat karakteri de Faik ökte' nin karşılığıdır.BiriHalitbeyinevindekipartide, diğeri, Şchır Kulübü'ndeki Varlık Vergisi tartışmasında Varlık Vcrgısı 'nı şiddctlcsavunan Mithat karaktendır onun karşılığı Ancak, Hal it Bey Aşkale' ye gıtmek ıçın konağından ayrılırken onu Haydarpaşa'ya götürmek üzere arabasıyla konağın önüne gelen yıne aynı Mithat Bcy'dır. Benim ciddiye aldığım bir araştırmacı olanRıdvan Akar'ındaböylcbırçalışmaf.1 vardı. Onun vardığı sonuçlarla bızimkılcr hemen hemen aynıydı Araştırmayı tamamen cebımızden yaptık. Avşar fılme geçene kadarhiçbirbütçesi yoktu filmin. Hemmekân hem tarih araştırınası içın yaptığımız harcamalar bütçe dışında kaldı Devlet belgelerine indiniz mi araştırma sırasında? Filmin başından sonuna kadar ıçinde varolan ve genel koordınatörlügunü yapan büyük ölçüde senaryo çalışmalanna katılan Cafer Özgül ıle ıkı genç ünıversıte mezunu çalıştı araştırma ıçın Derya ve Cenk. Bız bu araştırmaları dört koldan yürütmüştük. Mılli Kütüphanc, Mcclıs Kutüphancsı, Devlet Arşıvı ve Cumhunyct Gazctcsı Arşıvı Hükümet tarafından Varlık Vergisi kararının alınmasından itibaren birbuçuk yıllık bütün gazeteleri taradık. MilliKütüphane'dcdoneminbütün mecmua ve gazetelen araştınldı. Meclıs Kütüphanesı'ndekı Varlık Vergisi Meclısrutanaklan elde edildı. Devlet Arşivi'nden dört ana sevkıyatın listelcrı alındı. Burda benim için önemlı olan bu lıstelen ele geçırmek, Aşkale'yebırTürk'üngöndenlıpgöndenlmedığinı gerçek kaynaktan öğrenmektı. Türk var mıydı listelerde? Hayır yoktu. Bu konuda çekilmiş hiç film yok muydu, acaba? Örneğin Ordu Foto Film Merkezi'nde? Vardı Gızlı Devlet Arşıvındcçckılmış bir film vardı, ama bız bıınıı ele geçıremedık 8 mm çekilmiş Ben burdan yola çıkarak fılmın dırekt belgcsel konulara gondeı ıne yapan sahnelerını 8 mm. çekmek ıstedım Prodüktör kabul etmedı Film, Antalya Festivali'nde beş iidiil aldı... Uğur Polat, Zafer Algöz ve Güven Kıraç...