Katalog

CUMHURİYET DERGİ Yahya Kemal Beyatlıileyakınarkadaştılar. Gazelinsonbeyti, "GurbettedostKadn'niderhatıret Kemal Âlemdeehlidertiledertâşinaiçer" diye iki anlamlı bir anımsatmayla biter. "Dostluğundeğerini bilmek"le"dost Kadri'yianımsamak"cinaslı bir yaklaşımla şiire anlamzenginliği kazandmyor. Hikmetllaydın'ınanlattiğınagörc.birgün Paris'te, Yahya Kemal Kadri Yörükoğlu'na, Hadi Kadri Camiye gidelim de bir namaz kılalım.der. Gittikleri camide ne diz çökebilir Yahya Kemal, ne de bağdaş kurabilir. O görkemli göbcği secdeye varmasına engcl olur. Namaz yarımbırakılır. Kalk Kadri kalk, dcr Yahya Kemal, bu işin üstesindengelemeyeceğiz. Namazın oturduğu yerden de, içinden geçen bakışlarladakılınabildiğiyöntemlcrolabilir. Yahya Kemal'in gövde yapısı namaz kılmasına engel olduğu için Islam ruhuna uzak durduğusanılmasın. Kski Istanbul'daki oderinsessizliği,inanmışinsanlardakidinginliği.fetihlereyansıyancoşkuyuonungibi anlatan kaç ozan var? Islamı bir yaşama biçimi olarak benimsemek başka, o ruhu şiirde ya.şatmak gene başka. Islamı yaşama biçimi olarak benimsemek; çağdaş insanın kendini avutma özlemi duyduğu, içiylebanşmak istcdigi eski birdüş. O yaşam biçimi "AtikValde'den InenSokakta", Yahya Kemal'in düşlemgücüyleyansıdı şiire. O dizelerdeki sessiz derinlikte iç erincine varmanın tadıyla yctındik. İç sızlatan şiirler... Kuşku yok ki aruz ölçüsünün sesini kıran, dizelerdeki iç uyumualışmadığımızyeni bir sese dönüştüren usta birozandı Yahya Kemal. Yanlışları yok muydu? Daha önemlisi "dolgu dize" diye yorumlanabilecek şişirme dizelerle.alışılmışsözlerlc kolay yıpranabilecck yanları yok muydu şiirinin? Ölümünden kırk yıl sonra Yahya Kemal 'e daha nesnel bakmaya çalışmalı. Erişilmez bir dağ gibiydi sağlığında, eteklerindc ona övgülcr düzen bir çevre vardı. Gerçekten şiire kazandırdığı yeni imgelcri, ycni sesi, yenikurguyuyeterinceanlayanbirçevremiydi? (,'cvre bir ozanın gelişmesine olanak sağlayabilir. Gerekligereksizövgülerbirozanı kendinden uzaklaştırmışsa, eleştiriye katlanması kolay değildir artık. Içinesinmeyen, yeniden tezgâha çekmek istediği şiirinin bilc erişilmez bir yerdedurduğunusanır. Güleç yüzle okuduğunuz bir Yahya Kemal şiirinin şaşkınlıktan gclen acınası durumu hiç içinizi sızlatmadı mı? I likmet llaydın, Yahya Kemal'in birşarkısınıaçıklarkeno acınası şaşkınlığıncgüzel anlatırdı! Adam bir yalı güzeline vurgundur. Bel I i kı yalı güzeli oynakbirkadın. Belki haberi yok adamın kendisi için yanıp tutuştuğundan. Yalıdan kahkahalaryükseliyor. Adam denizde, sabahlara dck yalının önünde kürek çekiyor. O ıslak soğuk iliklcrine işlemiş olmalı adamın. Oysa zengin bir içki sofrası vardır yalıda.Sofranınneşesi.sazscslcri sabahlara dek körtezeyayılmaktadır. Bütün geee kürck çekcn, yalının önünde dolanıp duran bir adam vardı ya, işteobendimîdiyorbizimki. Ne var ki Yahya Kemal'in şiirinde adamın bu acınası durumu hiç göze çarpmıyor. O adamöylcsilinipgidıyorkişiirde,hiçilgimiziçckmiyor. Bizdeiçkisofrasınıncoşkusunakapılarak güleç biryüzle,keyifle okuyoru/şiiri: "Dün kahkahalar yükseliyorken evinizden, Bendinı geçen ey sevgili MIJSTAFA ŞERİF ONARAN E skilerin"Mısrabenimhaysiyetimdir" diye bir sözü var. Ozanlann iyi dize kurmayı onur sayması, şiire verilcn emeğin ölçütü olarak yorumlanmalıdır. Buanlayışıbelirtenbirdize, "Eğcrmaksudeşcrsemısraıbcrcestekâfidir"diyor. Gcrçekten iyi kurulmuş bir dize başlıbaşınabiryapıtdcğeritaşıyabilir. Günümüzşiirinegelirkenbuanlayışdcğişiyor. Artık "dize" cski öncmini koruyamıyor. Şiirde bütün anlay ışı benimsendiği için "dize"ye özen gösterilmiyor. Genedcgünümüzşiirindc"dize"ağırlığı korunarak bütünc varan yoğun şiirler az değil. Böylcemekisteyenbirçalışmayayönelcn ozanlar kolay eskimcyen sağlam şiirler kursabile,çağdaşşiirimizde artık "dize" anlayışıyaşamıyor. Divan şiirinde bağımsız beyitler vardı: Kendini koruyan, anısı olan beyitler. O beyitlerinbüyüsünekapılanlarşiirdeki bütün oluşturmayandağınıklığapekaldırmazlardı. "EskiŞiirinRüzgânyla"divanedebiyatı nı yorumlayan Yahya Kemal Beyatli, şiirde bütüne varmanın bilincindeolduğu için, güzcl yazdı diye, eski şiire öykünen bir ozan olarak düşünülmedi. Şiirleri eski kültürü iyi özümseyen çağdaş bir ozanın ayncal ıkl ı şi irleri olarak elealındı. O gazellerden biri, "Kadri'ye Gazel", Kadri Yörükoğlu'naadanmıştı. Kadri Yöriikoğlu uzun yillar Milli FZgitim Bakanlığı'ndaTalimTerbiye Başkanlığı yapmış,adı unutulmaması gereken eğitimcilerimizden biriydi. Paris'te"Maarif Ataşesi"olduğuyıllarda