Katalog

8 P » cesine sahıbim. Istanbul'uhergünyeniden keşfediyorum ve her gün bır öncekindcn dahaöncmlibularakkeşfediyorum. Mimarlık tarihi ve tstanbul'un bu tarih içindeki önemiyle nasıl tanıştınız? Her mimar geçmişle pek ilgilenmiyor... Akademik kariyenme başladığım zaman hocalarımınyönlendirmesiyleOsmanhmimarlığıüzcrindeçalıştım. Doktora konunuz neydi? OsmanlıMimarlığındaBiçimveStrüktür üzerinebiraraştırmaydı... YaDoçentlikTeziniz? O da yinc Osmanlı Mimarlığında KubbelerveGeçışÖgeleri'nielealanbirçalışmaydı... Pcki, Afife Hanım, şimdi bir şey sormak istiyorum; siz bu çalışmalannızla aslında bir Osmanlı uzınam da sayılırsınız. O haldeOsmanlı dönemine hayran olan, hatta o dönemlerin giysilerine bile öy künen politikacılar döneminde, yani REFAH YOL'un RP'li Kültür Bakanı döne"Istanbul'u sevmek için öneınsemek gerekir." minde neden sizi Koruma Kurulu'ndan dışladılar? llginç değil mi?.. Gebhard. Istanbul'daO'nugezdirmekgöreAmabiz sadece anıtsal yapılan değil, sivil vini de bana vermişlerdi. lstanbul'a ilk kez mimarlığı dakorumaktanyanayız. Dahası, geliyordu ve çokönemli bir sanat tarihçisıysadece Osmanlı'yı değil, bu topraklardaki di. Onunla dolaşırken, bir yabancının bakıtüm eski kültürlerin birikimlerini, ürünlerini şıyladatstanburabakmışoldum.BenO'nu korumakistiyoruz. Dubilinçisc sadece Osgezdiriyordum ama diyebilirim ki asıl obeni manlı'ya öykünenlerde değil, aşağı yukarı gezdirdi... lstanbul'da D'Aronco'nun ilk hiçbir siyasal partide pek yok. Ya da güçlü keşfedilişi de Gebhard ile başlamış oldu dideğil... yebilirim. Şeyh Zafir Türbesi'ne, Botter Apartmanrna O'nunlabirlikte gittik ve baDilerseniz kesmeyelim, buna sonra yena bukonularüzerindeçalışmamısöyledi. niden döneriz. Akademik kariyer döneD'Aronco döneminin ilginçliğini bana da minizden söz ediyordunuz... Evet. Asistanlığım sırasında bizim ünivcr farkettirdi. 1968'deD'Aronco'ylailgili ilk etüdüm olan Şeyh Zafir Külliyesi üniversite siteye Amerika'danbirhocagelmişti. David tarafindan yayımlandı... Afıfe Hanım sizin lstanbul'a olan bu ilginiz, son günlerde yeniden giindeme gelen demiryolu tüpgeçiş projesiyle de kamuoyuna yansıdı. Bu gerçektcn benim için çok hoş ve önemli bir fırsatti. 1 stanbul' u dahâ derinden incelemek ve elbette korumak için... 1984'te IRTC adlı konsorsiyom, Istanbul Vletrosu ve Raylı Tüp Geçiş Projesi'nin arkeolojik ve kültürel raporunu İTÜ döner sermayesi kanalıylabendcn istedi. Master öğrencilerinden oluşan 7 kışilik birekiple2 yı 1 kesintisiz çalıştık. Tarihi yanmada içinden geçmesi planlanan MetroTüp geçiş güzergâhındaki bütün anıtlann ve kültür mirasının envanterini çıkardık. Yaklaşık 11 bin y apıy ı kartlara geçirerek IRTC'ye teslim ettim. Bubenim Istanbul'u çok daha fazlaönmesememi dc sağladı. Çünkü tarihsel dokununzengınliğinininanılmazdüzeydeolduğunubelgelemiştik... Galiba bu çalışmanız bir de şunu sağladı. Raylı tüp geçişi savunanlar, sizin bu çalışmanızı göstererek projenin tarihe zarar vermeyeceği güvencesini de veriyorlar. Doğrusu bu bana sevinç verir. Çünkü o çalışma sırasında herhafta, ya da iki haftada bir güzergâh etüdleri yapan ulaşım grubuyla toplantılar yapıyorduk. Hatta bir gün, "Siz lstanbul'a gelişigüzel bir şey yapamazsınız" dedim ve bizim öngördüğümüz tarihsel doku saptaınalanna saygılı ve bu çalışmayabağımlı bir güzergâh seçilmeden metro ve tüp geçişin de yapılamayacağını vurguladım... Doğan Kuban'ın bir sözü vardır. "Istanbul kentinin dokusu çok hassastır, gelişigüzel el CUMHURİYET DERG lerseniz kanatırsınız" demişti. Hocamızın b sözü, İTÜ'de bizim bölümde benim ve tür arkadaşlanmızın anayasası olmuştur. Istan bul canlı bir orgnanizma gibi kanar. Tüp ge çişi de kanatmayacak bir güzergâha çekmj olduk... Gelelim Habitat nedeniyle kotarılan ls tanbul serginize. Olumlu ve olıımsuz ço tepki geldi ama çok yaygın bir beğeni d kazanarak, son yılların en başarılı kültü hizmeti olarak tanımlandı. Bence e önemlisi de böyle bir serginin başarılmı olmasıydı. Nasıl başardınız? Diyebilirim ki tüm benliğimlekatıldığıt bir çalışma oldu bu sergi. Çok iyi, ama ço iyi uzmanlarla,işininehli ve tstanbul'ugeı çekten seven, tarih bilinci ve bilgisi çok ileı düzeyde olan insanlarla birlikte çalıştım. Zt ten böyle olmasa, hcm parasal sorunlar hem de zamanın yetersizliğindcn kaynakh nanzorluklan doğrusu aşamazdık. Afıfc Hanım, Huber Köşkü'nün restc rasyonunda da yüzümüzü kara çıkarnu dınız. Özellikle mimarı D'Aronco'nun ü kesi olan ttalya'ya karşı. Huber'deki çs lışmamn ağırlığı neydi? Çalışmanın ağırlığı şuydu. Bubirkereheı hangi bir yapı değil, mimarı bilinen ve ço önemli bir mimar olduğu için de çok titiz v dikkatli.özenliyaklaşılmasıgerekenbiryî pıydı. Ashndatabii ki Boğaziçi'ndeki tüı yahlar önemli ama Huber farklı. Çünk D'Aronco'nun, kendisinin de çok önem veı diği bir yapı. Zaten sırfbu nedenle bana baş vurdular. Daha önce Büyükşehir Belediyes Karaköy 'deki ahşap mescidi yeniden y apa bilmek için de aynı nedenle, yani D'Aron co'nun olduğu içinbenimle ilişki kurmuştı Ama o öneriye ideoloj ik bir kullanıma ara olmamak için sıcak bakmadım. Bu arad Italyanlar'ın Tarabya'daki elçilik köşkünü restorasyonunda da yine miman D'Âronc olduğu için benden katkı isteniyor. Yani, Hu ber'le olan ilgim ve benı o binaya, o çalışma ya davet eden neden, D'Aronco uzmanı ol mam. Çumhurbaşkanhğı baş danışmanı, b nedenle köşkün restorasyonunda benden ya rarlanmak istcdiklerini söyledi. Galiba öyle de oldu ve siz daha Korum Kurulu'nda görevlendirilmeden öncc Huber Köşkü'nün Cumhurbaşkanlıf yazlık konuru olarak restorasyonunda bl limsel ve mesleki sorumluluk üstlendinb çalışmalara da başladınız... Evet. İTÜ 'den 4 doçent ve ben, bir uzman lık ekibi olarak, Ayşe Akyıl da prujc müellil mimar olarak çalışmalara başladık. 1984't bu köşk oldukça özensiz ve yıpratıcı bir ona nmdan geçmişti. Biz ise köşkün özgün duru munun belgelerini ortaya çıkartarak, restitü ettik. Burestitüsyon(orjinal şekliyleyenide1 canlandırma) duyulduğu andan itibaren Ital yan kamuoyunda çok yankı uyandırdı. Ital y a 'dan gelen her akademik grup çalışmay ı v köşkü görmek istedi. Her scferinde yapılan lan ve yöntemleri, malzeme seçimlerini, uy gulamayıanlattık. Yani, birbakıma çok sık birdenetimdendegeçmiş olduk. Çünkü, sa dece dinlemiyor, soruyor ve tartışıyorlardı. Begendiler mi? Çok. Çok begendiler. En son, Italya'nıı ünlü Mimarlık Tarihi uzmanlanndan Proi Dr. RoffanaBossagliagelmişti.Okadarbe ğendi ki Italyan Kültür Merkezi'ndeki kon feransinda bu projenin bu şekilde ve bir res titüsyon olarak gcliştirilmesinden ötürü duy duğu mutluluğu dile getirdi ve övgüyle sö etti.Bununüzennedeprojcyiltalya'datanıl maküzereçağnlaralmaya başladık. Eğer bu çalışma Yürkiye'de de tanıtıl saydı, belki Kültür Bakanı sizin hang projeyi kurulda incelediğinizi farkedeı bu olayı görevden alnıa işlemine gerekç yapmazdı? Aslında aynı gerekçeyi Refahyol zama nındamahkemeycde söylemışlcrdi. Amabı Huber Köşkü 'nün restorasyonu bizde önemsenmedi ama Italyanlar alkışhyoriar. Huber'in restitüe edüen kubbesL lstanbul'a yeniden hazandırılan bir aynntu Restorasyonu tantamlanmış bölümlerde Huber'in kültür zenginliği açığu çıkıyor.