Katalog

26MART1995. SAYI470 da kendisinden başkası deKriton Dinçmen'in öykülerinin bir özelliği özg'llemleredayanması. "FranEtkilendiği yazarlar ve sızlar'ınbirdeyimivardır: felsefeciler kuşkusuz var: lyi hekim, iyi gözlemcidir, "Insanı yoğuran, dünyay ı şeder" diyor. "Işte, ben de fekillendiren büyük insanlar" na bir hekim değilim. Mesdediğini Sartre, Milena, leğime aşığım. Psikiyatri Kafka, Heidegger, Jasper, debiyoloji, sosyal bilimler Kierkegaard, Nietzsche, ve kültürü meczeden bir şuFrançoise Sagan, Camus... bc. Ama şimdi genç çocuk"Bunlar büyük isimler" dilar bizim şubeyi üç hastayor, "Dindar bir adamın dilık, dört ilaca indirgediler. ninden ya da peygamberinTürkiye'de değil, artık büden etkilendiğinde gurur tün dünyada işin kolayına duyması gibi, onlardan etkigidiliyor. Işin tadı da, gülenmiş olmak dabenim için zelliği de kalmadı. Neregururdur." deysc kravat satmakla psiKriton Dinçmen'in doğup kiyatri yapmak aynı şey büyüdüğü, ABD ve askerliği olacak. Kravat satan adadışında 54 yaşına kadar oturava Geceleri mın sorumluluğu ncdir ki? duğu Hey beliada ise öyküle'Aman beyefendi, bu krarin adetanirengi noktası. Bir diye bir film vat size çok iyi gitti. Hakere,herhikâyedcHeybelimımlar size bayılacaklar' oynamıştı ada geçiyor ya da hikâye der. Sonraadamınkarısına Heybeliada'da geçiyor. sinemalarda. dönüp 'Aman hanımefendi "Hiçlik'te Randevu"da olkıskanmasın' filan diye duğu gibi, adanın adı geçeFilmde bir soytarılıklaryapar. Benhemediğinde ise kitabı "Heykimsem, sorumluluğum beli'nin karşısında bir varsa böyle aşağılık espri doktor vardı... Her yer"de yazdığını belirtiyor. ler yapacak düzey de olma limanda bir "Adli Psikiyatri" adlıkitabımam lazım. Olursam çok nı da yazar, Heybeliada'ya yazıkolur" adamış. Biryereadanmıştek sevgilisi olan ve bilimsel kitap... Heybeliöykülerin başka bir ada'dan ayrılıp Suadiye'de özelliği de gerçek kaynak kollarında birapartmanın lö.katınatalardan fışkırması. Örneğin; şınması ise tam bir ironi. boşa geçirilmiş bir ömrü sevgililerinin Kendi ağzındandinleyelim: anlattığı "Hiçliğin Balla isimlerinin "Heybeli'den nefret ettiği dı"nda bir değil, birçok için karımla kavga edip aygerçek yaşam kcsiti var. dövrriesi yazılı rıldım. Belki komik ama Kriton Dinçmen daha kügerçek bu. Sonra ne oldu çükbirçocukkenbirakşam yakışıklı, hüzünlü Ben, Heybeli 'den aynldım, o annesi,hiçevlenmemiş,bir kaldı. Ev ararken tek ölçüm, komşunun 'Herşeyi tattım, ve duygulu bir Heybeli'nin karşısında olbirerkekleyatmanın tadına masıydı." Ve şimdi, "sevgilivarmanın dışında' dediğini şilep doktoru. sini aldatan bir erkek gibi" babasına anlatmış. Ve bu her akşam Heybeli 'ye bakıyor, onunla konuküçük anektoddan yıllar sonra öyküdeki şuyor. Heybeli, onun için canh bir organizma. Mahpeykerhanım karakteri doğmuş. BüyüAma, aynldıktan sonra bir daha asla ayak baskada'da Fransız rahibelerin çalıştırdığı okul mamış. "Şimdi gideceğim. Benden 30 sene ve bir köşktc "büyük hanımın dairesinde, ada hammlan için, haftada üç kez ada imamı tara sonra adaya gelmiş bir herif bana 'Merhaba fından verilen gizli eski Türkçe ve din kursla doktor bey, hoşgeldiniz" diyecek. öldürürüm ben oadamı" diyor. n " da birer gerçek. "Hiçlik'te Randevu"da söz ettiği Karaburun'da üstünde Fransızca "Yargıtay Başkanı nasıl avukatlık yapaolarak "Cecile'in Çeşmesi, 24 Haziran 1922" mazsa ben de Ihtisas Kurulu Başkanlığı'na yazısının bulunduğu çeşmcyi dc görmüş ve geldiğimde muayenehanemi kapattım" diyen hâlâ da o çeşmenin orada ne aradığını çözeve iki ay önce emekli olmasına rağmen artık memiş. "Oykü tamamıy la bu çeşmeye daya muayenehane açmayı düşünmeyen Kriton nıyor" diyor, "Bir akıl hastalıkları hekimi Dinçmen'in emeklilikgünleri nasıl geçiyor? olanben, 17 yaşındayken şizofreni belirtleriEskilerin deyişiyle "ismiyle müsemma", ninortayaçıktığıbirkızınhayatınmbeşyılışanslı birköpek olan, lizolle silinip temizlenınöyküsünüyazdım. KızınadınabelkiHanen,kulaklarımandallabaşınıntepesinetuttice diyebilirdim, ama bu, çeşmeye ihanet turulup sofrada yemeğini yiyen Lucky'yi, olurdu. Ben,deli ileetrafındakiakıllılannilekendi deyişiyle "itini" dolaştınyor sabahları. tişimiveetkileşiminiiyibilirim.CeciredokOndan sonra rahat rahat Cumhuriyet okuyor. torgözüyle baktım, anababa ve teyze gözüy öğleden sonra biraz dolaşmayaçıkıyor, kimi lebaktım. VeCecil'ingözüyleolaylarabakkez de "yaşlı zamparalar gibi" Divan'da bir tım.Ortayasadecebiröykü değil,hervirgülü pasta yedikten sonra evine geliyor. Haftada ile bilimsel bir gerçek de çıktı." Aynca öyküiki gün altı saat verdiği adli psikiyatri derslelerinde kurul toplantılannda genç doktorlann rine hazırlanıyor, kitap yazıyor, çeviri yapı"tırnak attıklan kurul başkanı yaşlı doktor" PAZARIN PENCERESİNDEN Kız mı olsun, erkek mi? SELÇUK EREZ D oğacak çocuğun cinsiyetinin ne olacağı artık doğumdan önce anlaşılmaktadır. Gebeliğın 15'inci haftasından sonra ultrason denen aletle anne rahmı içindekı bebeğin görülebıldıği, bu ara dış üreme organlarının da gözlenebildıği bilinir. 15'inci haftadan önce rahmin ıçıne bir boru uzatıp bebeğin çevresindeki dokulardan bir örnek alıp bunu inceleyerek de anlayabıliyoruz bebeğin cinsiyetinı. Aslında ultrasonu ve bu parça almayı bebeğin cinsiyetinı öğrenmek için değil, gerekli durumlarda bebekte genetlk hastalıklardan birinin var olup olmadığını saptamak için yapıyoruz. Mesela 35 yaşını aşmış anneierde bebeklerde gerızekâlılığa neden olan mongolismus'un bulunup bulunmadığını anlamak gerekiyor... Tıptaki ilerlemeler bu incelemelerın yapıldığı evrenin gıderek işin başına kaydırılmasına yol açmıştır: Tüp bebek yöntemıyle tedavi edılen kısırhklarda, tüpte oluşan gebelik ürünü henüz birkaç hücreden ıbaret bir yumakken bu hücrelerden birkaçını alıp incelemek oluşacak bebeği bozmamaktadır. Bu yoldan az sonra anne rahmıne yerleştırilecek "embrıyo"nun yanı gelışen bebek taslağının normal olup olmadığı ve tabii cinsiyetı anlaşılmaktadır. Dahası da var, sperm hayvancıklarının kız ve erkek yapanları bile saptanabılmektedır. Bugün spermanın belli işlemlere tabi tutulması yoluyla ıstenen cinsten bebek sahibi olma şansı yüzde 70'e yükseltilmıştir. Birkaç ay önce bir laboratuvar bu işi Türkiye'de yaptığını duyurmuştur. Bütün bu gelişmelerin, doğacak çocuğun cinsiyetinin saptanmasına, şu ya da bu cinsten bebeğin oluşturulmasına, bazen de istenmeyen cinsten dölürünün giderilmesine yol açtığı görülmüştür. Tıptaki bu ilerlemelerin neden olduğu gelişmeler. sorunun etik yani ahlakî yönlerinin ırdeienmesini gerektirmiştir. Görülmüştür ki çiftlerin çoğu hatta gelişmiş ülkelerde bile erkek çocuk sahibi olmayı yeğlemektedırler. (Sbıth T. Britısh Medical Joumal 307:451, 1993). Çin'de ve Hindistan'da kız dölürünün var olduğu anlaşıldığında gebeliklerine son verdirenler dikkati çekecek kadar çoğalmış, erkek bebek oranı artmıştır. Bu gelişmeler bazı ülkelerde tıp cemiyetlerinin, bu tanı yöntemlerinin çocuğun cinsiyetinin tayinı ve saptanması amacıyla kullanılmamasını istemelerıne neden olmuştur. Türk Tabiplerı Eırliğı ve Istanbul Tabıp Odası da bu yolda önerilerde bulunmuştu. Cinsiyet tercihinde bir cinsin daha çok dişi cinsindiğerınden daha olumsuz nitelikli ve düşük düzeyli olduğuna dair asılsız bir inancın sergılenmesı bahis konusudur; bunun da kabul edilmesine ımkân yoktur. Yöntemler bu amaçla yaygın olarak kullanılıharsa, belli bir süre sonra erkeklerin çoğunlukta olduğu toplumlar yaratılmış olunacaktır. Bu toplumlarda erkek homoseksüelliğinın görülmemiş boyutlarda artacağını, kadınlara cinsel saldırının çoğalacağını öngören sosyologlar vardır. Amerikan KadınDoğum Dergısi'nde yayınlanmış bir yazılarında "Californıa State University, Psıkolojı Departmanı üyesı Fidel ve arkadaşları başka bir sakıncayı daha vurgulamışlardır: "Bu konudaki incelemeler, (ABD'de) çiftlerin yüzde 80'ınin ilk çocuklarının erkek, ıkincisinin de kız olmasını tercih ettiklerinı yansıtmıştır. İlk doğan bebeklerle, ıkınciler arasında önemli farklar vardır: İlk bebekler daha çok başarı elde etmeye yönelik, hırslı ve disiplinli olmakta bunlann daha ileri düzeyde eğitım ve öğrenim yapma şansları bulunmaktadır. Ikinci çocuklar ise daha rahat, popüler, konuşkan, daha hırssız olurlar. Demek ki tercihe göre çocuk sahibi olunsa, daha yırtıcı erkekler, daha ikinci planda kalmaya yatkın kızlar üretilmış olacaktır." Bu ayrımın sonunda kadınları gerı planda bırakmaya yatkın bir toplum oluşturacağı anlaşılmaktadır (American Journal of Obstetrics and Gynecology 125:280, 1976). Cinsiyet seçiminin engellenmemesinin uygun olacağını düşünen ve gerekçe olarak "önce erkekler çoğalsa bile zamanla herhalde kızların değeri artar; o zaman da toplumda sayılar dengelenir" görüşünü ileri sürenler var. Bugüne dek biiinenler ve ileri sürülenlere bakarak cinsiyet seçiminin doğal dengeleri, sosyal dengeleri bozucu, ayrımcı ve antidemokratik bir seçim olduğu sonucuna ulaşmakta, Türk Tabipleri Birliği'nin ve Istanbul Tabip Odası'nın bu konudaki yargılarına katılmaktayız. ^