Katalog

26MART1995. SAYI470 fettin, Falih Rıfkı Atay, Yusuf Ziya Ortaç, Orhan Sey fi Orhon, Faruk NafizÇamlıbel, Fuat Köprülü ve Ismail Hakkı Baltacıoğlu gibi isimleryeralıyordu. Mondros mütarekesinin ardından Istanbul işgal edilince, Sabiha veZekeriya'nınkaderbirliğiyaptığı aydin gurubu halka umut ve ccsarct vcrccck bir dergi çi karmaya karar verdi. "Büyük Mecmua"nınimtiyazsahibi Mehmet Zekeriya idi. Ancak dcrgide yaymılanan muhalif yazilar nedeniylc Mehmet Zekeriya bir gün IngilizişgalcileriningözaltımerkeziBekirağaBölüğünegönderiliverdi. Sabiha Zekeriya,gözünü kırpmadan dcrginin imtiyazını üzerine alıp Büyük Mecmua'nın ayaktakalmasını sağladı. Başyazıları üstlenen Halide Edip, ona dikkatlcbakıpsendahaçocuksun demekten kendini alamamı^tı. Büyük Mecmua için sansürle kavgaeden,çıkartılansatırlarınyerini kasıtlı olarak beyazbırakanveişgalcilcrc kafa tutan eocuk çok çabukbüyümüijtü. kontrolü gibi konular vardı. Sabiha Hanım bu konulanyerindeinceleyip sosyal davalar olarak kavga konusu yapıyordu. Bir süresonra Mehmet Zekeriya, Cevat Şakir' in dergide yayımlanan bir yazısı nedeniyle istiklal mahkemesinde kalebentliğe mahkum edilince, iki dergiyi ve Çocuk Ansiklopedisini çıkarmak yine Sabiha Zekeriya'ya kalacaktı. Daha önce Büyük Mecmua'dayaptığı gibiimtiyazıüstlenmiş gece gündüz çalışmaya başlamıştı. Bu kez genç cumhuriyetle çatışmak istemeyen yazarlar dadcrgilcrdcncllcriniayaklannı çckmişlerdi. Çoğuyazıyı Sabiha yazıyordu. Değişik imzalarkullanıyordu. tşi çok ağırlaşmıştı. Çocuklarına ayıracak vakit kalmıyordu. 1926yılıortalanndaZekeriyagerigeldi. Resimli Ay'ı ve yayınevini yeniden örgütlediler. Bu kez, Vâlâ Nurettin, Reşat Nuri vePeyami Safada yazarlar arasınakatılmıştı. DERGIDEN Merhaba, Suat Den'is 'in ardından bu hafta da Sabiha Sertel var kapağımızda. Yakın iliskileri olan, aynı dönemlerde gazetecilik yapmış iki kadınımız biraz da rastlantı sonucu art arda sizlerle veniden beraber oldular. Bir ortak yanları daha var Sabiha Sertel ile Suat Derviş 'in. Alısılmıs bir "unutkanlık " sonucu ikisinin de Cağaloğlu 'ndaki Basın Müzesi 'nde resimleriyok. Sorun bu kadarla da bitmiyor. Yıldız Sertel, Basın Müzesi 'ni gezerken ilginç bir saptamada bulunmuş. Basın Müzesi 'nde hep erkek gazetecilerin yer aldığını, tek bir kadının ise bulunmadığını fark etmis. Bu saptamasını Cumhuriyet Dergi 'ye * aktardığmda bizler de sasırdık. Sabiha Sertel 'in 100. doğum günü nedeniyle kızı Yıldız Sertel ve 1. Ü. Kadın Sorunlan Arastırma Merkezi biranma toplantısı düzenledi. 27 martpazartesigünü Basın Müzesi 'nin Çemberlitas taki konferans salonunda saat 14.00 'teyapılacak toplantının ardından Yıldız Hanım müzeye anlamlı bir armağan sunacak: Annesi Sabiha Sertel 'in biryağlıboya portresini... Umuyoruz, Sabiha Hanım bu müzenin ilk ve tek kadın gazetecisi olarak kalmayacak. İyi haftalar dileğiyle... Ipek Çalışlar CUMHURİYETDERGİİMTİYAZ ŞAHİBİ: BERİN NADİ • BASAN VE YAYAN: YENİ GÜN HABER AJANSI BASINVEYAYINCILIKA.Ş.BGENELYAYIN YÖNETMENİ. ORHANERİNÇBGENELYAYIN KOORDİNATÖRÜ:HİKMETÇETİNKAYA BYAZI İŞLERİMUDÜRLERİ:DİNÇTAYANÇ(SORUMLU), İBRAHİM YILDIZ BYAYIN YÖNETMENİ: İPEK ÇALIŞLAR B GÖRSEL YÖNETMEN: AYNUR ÇOLAK B REKLAM: REHAIŞITMAN KAPAK REPRODÜKSİYONU: GARBİS ÖZATAY Kadın tanık olmaz Sabiha Zekeriya dergi ile ilgili bir sorun nedeniyle mahkemede Kurtuluş savaşının en sıcak tanıklıketmeyegittiğibirgünşegünlerinde Sabiha vc Mehmet Zeriat yasalannın hâlâ uygulamadan keriya, Halide Edip'inaracılık etkalkmadığınıfarketti. "Kadınlar tigibiregitimbursuile kızlarıSetanık olamaz" deyip mahkeme vim'i de yanlarına alıp dört yıllığıkendisinigeriçevirmişti. Şeriata na Amerika'ya gittiler. New göre gcçcrli bu hüküm hâlâ mahYork'tasosyolojiokuyan Sabiha, keme tarafından uygulanıyordu. sosyal konularaduyduğu ilgiyi biSabiha Hanım, "Ben lnsan Değil limsel birtemeleoturttu ve ikinci Mehmet Zekeriya 'yı hem erhek hem de fikir yaptsı olarak beğenmişti. miyim?"ba$lıklıçoksertbirmakızı Yıldız'ıdünyayagetirdi. Lokale yazdı ve hakimlerle ciddi bir zan Anlaşması imzalanmadanonlarTürkiye'ye kavgayagirdi. Sonunda, Adliye Bakanlığı Savmuştu. Döneminönemli imzaian yanında, Sageri dönüyorlardı. Rıhtıma yanaşan gemiden cılığındikkatiniçekti: Medenı Kanunuygulabiha Hanım okurdan büyük ilgi gören yazılar Sabiha Zekeriya zorunlu olarak yine çarşafına nacaktı. yazıyordu. Sabiha Zekeriya, aynıyılCumhuribürünerekinecekti. yet gazetesindcdc fikiryazılan yazmayabaşPut kırmaya karışmadı lamıştı. "Çocuğunu Yangın Yerine Atan KaKısabirsüreAnkara'dayaşadılar. Ardından Resimli Ay yazı kadrosuna yeni ve önemli iki dın"başlıklıyazısınedeniyle mahkemeönüne Istanbul'ageridöndüler. 1 Şubat 1924'teReisimkatılmıştı.SabahattinAliileNazımHikçıkan ilk kadın gazeteci olacaktı. O dönem yazsimli Ay'ı ve Rcsimli Perşembe'yi çıkarmaya met. Sabahattin Ali ile Nazım Hikmet'in Serdığı yazılar arasında Dilencilik, dul kadınlar, başladılar. Bu kez Mehmet Zekeriya Bey, karıteller'le dostluğu birömür sürecekti. •• Istanbul'du mağara hayatı yaşayanlar, doğum sına bu işi birlikte yapmaları teklifinde bulun Amerika günleri CEMGILLER ANLATIYOR... Sabiha Hanım Marksistti Felsefe öğretmeni, yazar ve çevirmen Adnan Cemgil ile Nazife Cemgil Serteller'in dostuydu. Sabiha Sertel'i anlattılar: Adnan Cemgil: "Bizim tanışmamız bir raslanlıyla oldu, biz ikimiz Ankara'da öğretmendık. Tan Gazetesinin birinci sütununda Zekeriya Sertel'in başyazı köşesi vardır. Biz de "Yurt ve Dünya Dergisi"ni çıkarıyorduk Ankara'da. 1943'te yayımlanmış "Neredesiniz?" başlıkh bir yazımı almış, o günün şartları içinde memlekette bir ekonomik sıkıntı var, biraz da mizah havası içinde yazılmış bir yazı. Bu yazıyı almış, kendi baş yazısının yerine "Iktisat doktorları neredesiniz?" diye koymuş, benim adımla. Emin Karakuş adında bir Ankara temsilcileri vardı, bir gün Sabiha ve Zekeriya Sertel Ankara'ya gelmişler, tanıştık. Zekeriya Bey bana Tan Gazetesine yazı yazma teklifinde bulundu. Fıkra ve makaleler yazdım. Sonra tifoya yakalandım. 1943 senesinden sonra 1945 senesinde yazdım. Biz Ankara'daydık, yazları görüşüyorduk. Onların ziyaretlerine gitmeye başladık. Zekeriya Sertel dünya görüşü itibariyle sosyal demokrat sayabileceğimiz bir insandı. Sabiha Hanım Marksistti. Eylemi, bildiğim kadarıyla bir partiyle falan teması yoktu. Ama yazılarını daima Marksist açıdan yazardı. Tan gazetesi yıldırımları hep Sabiha Hanım nedeniyle çekerdi. "Görüşler" dergisinde hakim olan da Sabiha Hanım'ın düşüncesiydi. Evde Sabiha Hanım son derece mütevazı idi. Böyle (ikir kadını, tanınmış bir yazar üst perdeden konuşmazdı. Sık sık yemek yemeğe çağrılırdı insanlar. Konuşmalar olurdu. Bir gün akşama doğruydu, "E, hanım dedi Zekeriya Bey, karnımız acıktı.Hadi Bakalım ! Sabiha Hanım, "Bak gördün mü, istediğin kadar sen yazar ol, fikir kadını ol, yerin mutfaktır" demişti. Sabiha Hanım Tevfik Fikret kitabını yazdı. Çok güzel, Marksist açıdan yazılmış bir kitaptı. Basılmasını ben üzerine aldım. Nazife Cemgil: Tevfik Fikret kitabı bastldı. Sabiha Hanım bunu Bursa Cezaevindeki Nazım'a iletmek istiyordu. Benim de bir tanıdığım vardı. Belki iletebilir diye bir mektup yazdım, kitabı da gönderdim. Bir süre sonra hakikaten Nazım'ın kitabı almış olduğunu öğrendik. Onlann çok harika bir evleri vardı. Moda'da tam burunda. Çok, çok güzel bir evdi. Sabiha Hanım salonda geniş bir pencerenin önünde çahşırdı. Ayrı bir çalışma odası yoktu. Bazan uğrar daktilosunu yazardırtı. Son derece hoş ve zarif bir kadındı. Insana değer veren hoş sohbet, güvenilir bir insandı.. Gayet sert yazılar yazardı ama yumuşak ve tatlı bir kadındı. Evinde daima insanlar olurdu, sohbetler yapılırdı. Sofraları daima kalabalıktı. Özel hayatlarına girmiş degiliz. Çok iyi bir ev sahibiydi. Ama hiç kimse demez ki böylesine öfkeli yazılar yazan, herkesin saygı duyduğu bir köşe yazarı böylesine yumuşak tabiatlı olsun. Genellikle tartışmalarda o hakim durumda olurdu. ^ T REKKIN 02 TP. I tltl.AKI ^ J 1995 PAZAR SÜLÜKLÜCÖL Süluklüqol'd£ yüRiiyüj. UIA>IM \ı öqlt yEMtqi. 6 5 0 . 0 0 0 , TL. O8iO? N i w 1995 KARIALKAYA KftRtAİkAyA SARIAIAM'CIA KAMP 2.25O.OOO, TL. 16 NiiAN 1995 PAJAI) KARTEPE 650.000, TL. CD B E K Â R SK SAN HAN ( tııri/.n. NO.16/4 BEYOĞLU / ISTANBUL[ TEL (0.212) 293 91 95 252 30 39 FAX' (0 212) 252 37 96