Katalog

8 İNSANLAR CUMHURlYET DERGİ ro verirler mi? Saat ücretiyle ders veriyorum. Geçen ay elime yaklaşık 2 buçuk milyon lira geçti. Yazarhğımda da aynı böyle bir zamanlamaveplanlamabozukluğu var." BirgünSuadiye'dekievindegüneşlenirken nasıl olduysa oturduğu koltuk kaymış. Sol tarafına düşerken sol bacağını kasmış ve 2022 yaşındaki futbolcularda ani hareket ettiklerinde görülen adale yırtılması onun, 68 yaşında başına gelmiş. Evde oturunca canı sıkılmış. Oturup "Heybeli'de Bir Kasım Sonu Akşamı" öyküsünü yazmış. (Aynı zamandabu, onun özyaşamından yansımalar.) "Dostluğundan gurur duyduğum" dediği arkadaşı Zeyyat Selimoğlu'na telefon açmış. Öyküyü okumasını istemiş. Selimoğlu.buisteğiciddiye almış, okumuş ve beğenmiş. "Ama tek bir öyküyle kitap olmaz. Gerisini getir" deyince Kriton Dinçmen de yaşlı bir eşek ile küçük arkadaşı köpeğin birbirinden çok farklı yaşamlarının kesiştiği üç bölümlük "Son"u İcaleme almış. Ve Zeyyat Selimoğlu okuduğunca "Bunun altında benim imzamın olmasını çok isterdim demiş. GünümüzTürk edebiyatında neredeyse hiç kullanılmaz olan teşhis ve intak sanatıyla yazdığı bu öyküdeki yaşlı eşekle kendini anlattığını söylüyor Dinçmen. "Uzunyıllarsürençalışma hayatın o gün yaş haddi ncdeniyle son buluyordu, emekli oluyordum" diyor. Daha sonra diğer öyküler gelmiş. "Artık tıp kitabı yazmıyorum" diyor,"Yoruldum, yaşlandım. Hikâye yazmak ve çeviri yapmak bana yeni bir mesick gibi gcliyor şimdi." Kriton Dinçmen: Kafa yapımı beğenirim. Yapı taşı fena değil. Ama zamanlamada ve planlamada bozukluk var Kravat satmakve psikiyatri NUR NİRVEN B enim gibi siz de Kriton Dinçmen' in öykülcrinin tiryakisiyseniz, müthiş bir müjdem var: "Hüzünlü lntermezzo" adlı öykü kitabı ile Dido Sotiriyu'dan çevirdiği "Ölüler Bekler" adlı roman bugünlcrdc kitapçı vitrinlerinde sizi bekliyor. Ayrıca sırada yeni birçeviri de var; Alkizcis'ten "Tüm Bunlar... Ne?". Kriton Dinçmen ile, Adli Tıp Enstitüsü'nde lisansüstü ve doktora öğrencilerine sözleşmeli öğretim üyesi olarak verdiği dersten sonra lambrilerlekaplı sade birodadakonuşurken bana bu güzel haberleri verdiğinde ses altna aygıtımın düğmesine nasıl bastığımı bile hatırlamıyorum. Kendisine "Hiçliğin ve hüznün hikâyecisi" diyen Doç. Dr. Kriton Dincmen'in doktorluğa da, yazarlığa da başlaması başlı başına bireröykü. Doktorluğa başlama öyküsünü ikinci basımı yapılan "Benimle Son Defa Dans Edermisiniz?"adlı kitabında"Heybeli'de Bir Kasım Sonu Akşamı"nda anlatıyor:" Yapamadığı ve yapamayacağım bazı şeyleri yapabilmek, bazı tatları alabilmek ve onlan yaşamak için bu mesleğe girdim... Öyle ilimmiş, insan sevgisi imiş, diğergâmlıkmış, kariyermiş, araştırma imiş gibi büyük laflarbekleme; hatta para kazanmak, zengin olmak falan da hiç değil..adinin adisi bir neden bana bu mesleği seçtirdi. Bizim lise son yıllanmızda Marlene Dietrich' in (Jawa Geceleri) diye bir filmi oynamıştı sincmalarda. Filmde birdoktorvardı...Tamhayalimdeyaşattığımvebesbelli ki, benim hiç yapamayacağım bir yaşamı olan bir kişi...Tambirerkek...Herlimanda bir sevgilisi olan, dişlerinin arasından yere tükürmesinibecerenvekollarındasevgililerinin isimlerinin dövmesi yazılı yakışıklı ve yakışıklı olduğu kadarda duygulu ve hüzün dolu olan bir şilep doktoru. ..Uzakdoğu'dabir şilep doktoru... Bunu gör de, gel doktor olma... Hayatın hep kenannda kalmış, hayattan hep ürkmüş çelimsiz ve çirkin çocuğun önün insan olmak ucuz değil Kriton Dincmen'in öykülerindehiçlik, intihar, ölüm, sorumluluk, karar verme temel unsurlar. "Çünkü" diyor, "llkkezJeanPaul Sartre'ın "lş tşten Geçti" kitabını okuduktan sonra gençlik yıllanmda yöneldiğim varoluşçuluğainanıyorum. insan olmak kolay.ucuz bir şey değil, güç bir şeydir. Varoluşçulukta herzaman ödenecek çok ağırbirfatura vardır. Bunu ödemeye her zaman hazır olmanız gerekir." Peki, bu fatura ödenmezse ne olur? "Kendinizi çokbeğenipbaşkalanna attığınız boklar var ya, o zaman işte onları siz tatmak mecburiyetinde kalırsınız. birdeterminist ya da fatalist olarak 'Eh, alnımda bu vardı, kadeı buymuş' filan demek çok kolay. Ama özgüı ve sorumluysanız iş değişiyor. Benim elimi ayağımı bağlarsanızcebinizdeki parayı çalamam. Ama önemli olan, elim ayağım bağlı olmadan sizin cebinizdeki parayı çalmamam. Benim için varoluşçuluk gerçek ahlaktır; sorumlu olmak ve yalan söylememektir. Kendinizi inkaretmemektir." Varoluşçuluğun bu değerleri Kriton Dinçmen için süs y a da orij inal lik değil, bir y aşarr Doktor ve yazar Kriton Dinçmen 'e göre bir saç sakal entelektueiterı var, bir de gerçek... de yeni bir sığınak açılıyordu. Hemen Tıbbiye'ye girdim... Eminim ki, hayatta bana en fazla yardım etmiş olan tek doğru karanm..." Ncvarki, 1948 yılmdalstanbul Tıp Fakültesi'nibitiren Kriton Dinçmen, JawaGeceleri 'ndeki gibi şilep doktoru olamayacaktı. Yerine, aynı fakültede psikiyatri ve nöroloji mütehassısı oldu. Uzakdoğu'ya değilse de ABD 'ye gitti. 1961 1964 arasında New Jersey, Monmouth Tıp Merkezi'nde ve Maryland, Crovvnsville Eyalet Hastanesi'nde çalıştı. 1972'dedeMissouri Psikiyatri Enstitüsü'nde araştırma veyayınlarakatıldı. ABD, lstanbul Tıp Fakültesi'nde öğrendiklerinin kendi deyimiy le "cilası oldu" ve ne öğrendiyse tstanbul Tıp Fakültesi 'nde Necmettin hoca, "hayatımda bu kadar yakışıklı adam görmedim"dediği Kenan hoca ve Rahmi Duman hocadan öğrendi. 1982 yılına kadar Bakırköy Akıl Hastanesi'nde klinik şefliği görevini, daha sonra daAdliTıpKurumu'nun4. lhtisas Kurulu Başkanlığı'nı yürüttü. "Psikiyatri El Kitabı", "Nöroloji El Kitabı", "Psikosomatik Hekimlik", "Adli Psikiyatri", "Deskripti f ve Dinamik Psikiyatri" adlı üniversitede okutulan beş tıp kitabı, varoluşçu psikiyatri üzerine dört makale, yurtiçindc ve dışında yayınlanan çok sayıda makale, "Psykhiatria ve Mythos" adlı monografi ve lletişim Yayınları Cep Üniversitesi'nden çıkan "Psikiyatıf'den sonra Kriton Dinçmen, 1990 yılında "Benimle Son Defa Dans Eder misiniz?" adlı öykü kitabıyla edebiyat dünyasına ilk adımını attı. Bu kitabı "Symphonia Kakophonica" ile "Hiçlik'te Randevu" adlı öyküleriveçevirileriizledi;Bizanslıtarihçi dis'ten "Romanos Diogenis" ve Lesboslu Sapho'nun 3 bin y ıl önce yazdığı şiirleri. Kriton Dinçmen, "Madem açık konu$uyoruz, söyleyeyim" diyor, "Kafa yapımı beğenirim. Yapı taşı fcna değil. Ama zamanlamada ve planlamada bir bozukluk var. Mesela herkesin 30, bilemediniz 35 yaşında aldığı doçentliği ben, emekli olduktan sonra aldım, tam 67 yaşındayken. Aklıma geldi,' Ulan sınava gireyim' dedim. Ama emekli olduğum için profesör olamadım. Bu yaşta insana kad Francis'den "Şehir Düştü!", Pavlos Karoli biçimi. "Iki türentelektüel tipi vardır" diyor "Biri gerçek, diğeri de saç sakal entelektüelleri.Ya da bir barın tezgâhında görürsünuz Çirkin bir kadın eline piposunu almıştır, yanında içkisi durur. önünde de 'Merkantilizrr KuramınaGiriş' filan gibi bir kitabın ilk sayfası dört saatten beri açıktır." Sonra Fransı; sosyolog Gabriel Marcel' in bir sözünü anımsıyor: "Sen, benin karşısında oturan ben." Vt "Bunu ne kadar gerçekleştirdiğimi bilmiyo rum ama elimden gcldiğince gerçekleştirme ye çalışıyorum" diyor.