Katalog

20 kendi kimlikleri teslim edilmeye başlandı. Başka sanatlara ilişkin bu yeni anlayışı gözler önüne sermek amacıyla, New York Modern Sanat Müzesi'nde"20. Yüzyıl Sanatında llkelcilik" (Primitivism in the 20th Century Art), Paris'te Pompidou Kültür Mcrkezi' nde de "Dünya Büyücüleri" (Les Magiciens dc la Terre) gibi dev sergiler düzenlendi. Ne var ki, bu sergilere ilişkin eleştiriler de, ne bu sergilerin, ne de onlara kaynaklık eden çağdaş söylemin, yanm bin yıllık başka aynmını tcmclindcn sarsamadığını iddia etmektedirler. Çünkü bu sergilerde de başkası, kendi scmiolojikoluşumu ve karmaşıklığıyla değil, biçimsel olarak Batı kodlarını (ya da daha sıradan sözlerle, "evrensel kalite" veya"konvansiyonel zevki")doğruladiğı ölçüde temsil edilmiştir. Bu nedenle başka sanatlann kendi varoluşlan ve modern zamanlara uzanan öyküleri yine atlanmıştır. Zaten "Avrupalı aydınlar başka dünyalara baktıklannda garip biçimde orada hep ilkel toplumlan görmüşlerdir. Buöteki kültürlerinmodernöncesi geleneklerinin fetişleştirilmesi ve kendi farklı lılarının kutsanmasından başka bir şey değildir." Başka\anna, "ister üzerindeki kendi tarihsel haklarını savunmak için olsun, ister sınırlarını tanımlayan çerçeveyi sorgulamak için olsun, modern mekân yasaklanmıştır". Eğer başka sanatlar, kendilerine göre başka olan Avrupamerkezli ortamla ilişkiye girerlerse, o zaman da ürünleri şayetkopya değilse, taklit olarak sınıflandırılmatchlikesiyle karşılaşır. öylcyse başkası ya egemen kodu izleyecek ya da kendi geleneksel, efsanevi, büyülü, egzotik imgelerini sürdürecektir. Yani, bu kez de aynı ikili mantık. CUMHURİYET DERGİ yan Jodie Foster "Liam çok nazik bir insan gibi görünüyor ama bir kıvılcım ile hemen parlayabilır ve yumruğunu ortaya koyabilir" diyordu. 'Schindlers List'tenönce scyirci Neeson'ın yüzünü tam tanımlayamiyordu. Ancak, 1300 Yahudi işçiyi Nazi toplama kamplanndan kurtaran Alman sanayici Oscar Schindlerrolündekı Neeson'ın mesleğınin ve günlük hayatının bıçimini değıştirdi. "Bu filmden sonra" diyor Neeson, "Amerikan Kızılderililerinin şu deyişine inandım: Resmin çekildiği zaman adeta ruhunun bir kısmını kaybedersin." Stress yaratmıyor 42 yaşındaki Neeson, 3550 yaş grubunun, bir filmi tek başına götüren ender aktörlerinden olup adeta Gary Cooper, Spencer Tracy, James Stevvard, Henry Fonda geleneğini yürütüyor. Al Pacino ve Jack Nicholson'ın aksine dekoru yutmuyor. Onu seyretmek seyırcidc stres yaratmıyor. Neeson'ın yaptığı orada durmak, hafif kaşlarını çatarak hassas ama güçlü görünmek. Bu haline kadınlar bayılıyor. Son zamanlarda taktığı tel çerçeveli gözlüklerin verdiği entelektücl hava da kadınlara çekici geliyor, çoğu Arnold Schwarzenegger'in erkeksi görünümünde aradiğı güvenilirlik, sağlamlık ve içtenliğı onda buluyor. Steven Spielberg karısı Kate Capshavv ve kayınvalidesi ile iki yıl önce Broadway'de oynanan O'Neill'in "Anna Christie" oyununa Neeson'ı özlemek için gittiğinde Neeson 'danetkilenenkayınvalidesinin hüngür hüngür ağladığmı, bundan dolayı onu biraz çılgın bulduğunu söylüyordu. Oysa bundan ancak bir hafta sonra ise Kevin Costner ve Harrison Ford'un gözkoyduğu Spielberg rolünü Neeson'a teklıf etti. Schındler'dan sonra iyi veya kötü pek çok teklif almakta olan Neeson birbırinden değişik roller seçti. Sonbaharda bir kanun kaçağı olan Rob Roy'ı çekti. Bu şubatta ise Meryl Streep ile beraberoynayacağı Rosselin Brovvn'ın best seller romanı 'Beforeand After'ınçekimlerinebaşladı. Neeson'a'Nell'deki rolükısmen Jody Foster'a olan saygısından kabul ettigini söyledi. Gcrçekte paraya gereksinimi vardı. Schindler'dan çok para kazanmamış, filmin gelirinin çoğu Yahudi gruplara bağışlanmıştı. Bir yıldır çalışmıyordu. Millbrook'ta birev almıştı. Neeson, rolünü içgüdüsel olarak incelikleoynuyor. Oyun tekniği ise sanki soğanın kabuklannı soyarcasına rolüne kolaylıkla ve sıradan yaklaşmak. Liam (Gal dilinde VVılliam demek) Neeson Kuzey Irlanda'da Bal lymena 'da doğmuş bir Katolik. 23 yılhk oyuncu, Liam Neeson'un oyun tekniği, soğanın kahuklannı soyarcasına sıradan bir yaklaşım. Biralternatlf Ben bu sergi vesilesiyle, ikili modellerin şartlandırdığı aynmcı kategoriler yerine, bu kategorilerin birbirlerince içerildiği bir estetik deney öneriyorum. Bu, başka başka sanatlar arasındaki farklıhklann eritildiği, yekpare, yeknesak bir alternatif dcğil. Aksine, bütün bu farklıhklann, kendilerine ait zaman ve mekân içinde olduğu kadar, birbirleriyle temaslannın, birbirlerine etkilerinin ürünlerini de banndıran kolektifhafıza bağlaminda da kavrandıği hiç olmazsa sezildiği dinamik, çelişik, karmaşık ve hiyerarşik olmayan bir alternatif. Bir yerdc, her birimizin karşımıza aldığımız öteki kendimijzi izlediğimiz ve öteki kendimizin dc karşıdanbizi izlediği ortak edime benzer bir alternatif. Belki Rimbaud'nun "Ben bir başkasıdır" derkcn sezinlettiği gibi.^ Star olması 23 yıl sürdü ngiliz gazetesi 'The Independent'ı kasteden Liam Neeson haykınyor." Benim aşk yapma becerilerim üzerine başmakale yapmışlar. Annem bunu okuyor. Oysa ben aşk hayatımı konuşmam" diyor. Fena halde bozulmuş. O, aklı ile taninmak istiyor. Lütfen! 3u anda sinemalanmızda gösterilen "Nell"in setine onunla görüşmeye giden gazeteci hiç de cinsel hayatını konuşmayı düşünmemişti. Bu I ani patlama ncdendi. Yoksa bu erkeksi bağrışmalar arkasında gizlenenbirövünmemi? Geçen yıl onun için bunaltıcı olmuştu. Sekreteri özel meselelcrkonusundaçoktitizdirdiye uyarmıştı. özel hayatındaki olumsuzluklarla ve saldınlarla uğraşmak Neeson'ı zorlamış. Zorlamak mı? 'Schindlers List' ile Oscar'a aday gösterildi. Güzel Natasha Richardson onun için kocasını terk etti. Ancak Kuzey lrlanda'nın sofu ve Iskoç etkisindeki birKatolik olan Neeson içingazetelerdeki bu yazılar utanç vericiydi. Uzun yıllar seyirciler perdede Neeson'ın alışılmadık yüzünü daha çok ikinci sınıf rollerde gördüler; 'KanlarveKocalar', 'Şüphe', 'The Good Mother' gibi. Ilk bakışta masum ve güçlü görünen, ancak kırık burnu nedeniyle güzel sayılmayan biryüzü var. Gözlerinin hareketliliğine karşın ender gülümseyen bir ağız sanki her an patlamaya hazır gibi. 'Nell'deNeesonileberaberoyna